| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
252-3. අට්‌ඨමෙ තාදිසන්‌ති අසූපබ්‍යඤ්‌ජනං. යාවකාලිකං වා යාමකාලිකං වා…පෙ.… පාචිත්‌තියන්‌ති එත්‌ථ කිඤ්‌චාපි පාළියං ඛාදනීයභොජනීයපදෙහි යාවකාලිකමෙව සඞ්‌ගහිතං, න යාමකාලිකං. තථාපි ‘‘අනාපත්‌ති යාමකාලිකං යාමෙ නිදහිත්‌වා භුඤ්‌ජතී’’ති ඉධ චෙව –
252-3. Aṭṭhame tādisanti asūpabyañjanaṃ. Yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā…pe… pācittiyanti ettha kiñcāpi pāḷiyaṃ khādanīyabhojanīyapadehi yāvakālikameva saṅgahitaṃ, na yāmakālikaṃ. Tathāpi ‘‘anāpatti yāmakālikaṃ yāme nidahitvā bhuñjatī’’ti idha ceva –
‘‘යාමකාලිකෙන , භික්‌ඛවෙ, සත්‌තාහකාලිකං…පෙ.… යාවජීවිකං තදහුපටිග්‌ගහිතං යාමෙ කප්‌පති, යාමාතික්‌කන්‌තෙ න කප්‌පතී’’ති (මහාව. 305) –
‘‘Yāmakālikena , bhikkhave, sattāhakālikaṃ…pe… yāvajīvikaṃ tadahupaṭiggahitaṃ yāme kappati, yāmātikkante na kappatī’’ti (mahāva. 305) –
අඤ්‌ඤත්‌ථ ච වුත්‌තත්‌තා, ‘‘යාමකාලික’’න්‌ති වචනසාමත්‌ථියතො ච භගවතො අධිප්‌පායඤ්‌ඤූහි අට්‌ඨකථාචරියෙහි යාමකාලිකං සන්‌නිධිකාරකකතං පාචිත්‌තියවත්‌ථුමෙව වුත්‌තන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. යන්‌ති පත්‌තං, ඝංසනකිරියාපෙක්‌ඛාය චෙතං උපයොගවචනං. අඞ්‌ගුලිලෙඛා පඤ්‌ඤායතීති සිනෙහාභාවෙපි පත්‌තස්‌ස සුච්‌ඡවිතාය පඤ්‌ඤායති. යන්‌ති යාවකාලිකං, යාමකාලිකඤ්‌ච. අපරිච්‌චත්‌තමෙවාති නිරපෙක්‌ඛතාය අනුපසම්‌පන්‌නස්‌ස අදින්‌නං, අපරිච්‌චත්‌තඤ්‌ච යාවකාලිකාදිවත්‌ථුමෙව සන්‌ධාය වදති, න පන තග්‌ගතපටිග්‌ගහණං. න හි වත්‌ථුං අපරිච්‌චජිත්‌වා තත්‌ථගතපටිග්‌ගහණං පරිච්‌චජිතුං සක්‌කා, න ච තාදිසං වචනමත්‌ථි. යදි භවෙය්‍ය, ‘‘සචෙ පත්‌තො දුද්‌ධොතො හොති…පෙ.… භුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තිය’’න්‌ති වචනං විරුජ්‌ඣෙය්‍ය. න හි ධොවනෙන ආමිසං අපනෙතුං වායමන්‌තස්‌ස පටිග්‌ගහණෙ අපෙක්‌ඛා වත්‌තති. යෙන පුනදිවසෙ භුඤ්‌ජතො පාචිත්‌තියං ජනෙය්‍ය, පත්‌තෙ පන වත්‌තමානා අපෙක්‌ඛා තග්‌ගතිකෙ ආමිසෙපි වත්‌තති එවනාමාති ආමිසෙ අනපෙක්‌ඛතා එත්‌ථ න ලබ්‌භති, තතො ආමිසෙ අවිජහිතපටිග්‌ගහණං පුනදිවසෙ පාචිත්‌තියං ජනෙතීති ඉදං වුත්‌තං. අථ මතං ‘‘යදග්‌ගෙනෙත්‌ථ ආමිසානපෙක්‌ඛතා න ලබ්‌භති. තදග්‌ගෙන පටිග්‌ගහණානපෙක්‌ඛාපි න ලබ්‌භතී’’ති. තථා සති යත්‌ථ ආමිසාපෙක්‌ඛා අත්‌ථි, තත්‌ථ පටිග්‌ගහණාපෙක්‌ඛාපි න විගච්‌ඡතීති ආපන්‌නං, එවඤ්‌ච පටිග්‌ගහණෙ අනපෙක්‌ඛවිස්‌සජ්‌ජනං විසුං න වත්‌තබ්‌බං සියා. අට්‌ඨකථායඤ්‌චෙතම්‌පි පටිග්‌ගහණවිජහනකාරණත්‌තෙන අභිමතං සියා, ඉදං සුට්‌ඨුතරං කත්‌වා විසුං වත්‌තබ්‌බං චීවරාපෙක්‌ඛාය වත්‌තමානායපි පච්‌චුද්‌ධාරෙන අධිට්‌ඨානවිජහනං විය. එතස්‌මිඤ්‌ච උපායෙ සති ගණ්‌ඨිකාහතපත්‌තෙසු අවට්‌ටනතා නාම න සියාති වුත්‌තොවායමත්‌ථො. තස්‌මා යං වුත්‌තං සාරත්‌ථදීපනියං ‘‘යං පරස්‌ස පරිච්‌චජිත්‌වා අදින්‌නම්‌පි සචෙ පටිග්‌ගහණෙ නිරපෙක්‌ඛනිස්‌සජ්‌ජනෙන විජහිතපටිග්‌ගහණං හොති, තම්‌පි දුතියදිවසෙ වට්‌ටතී’’තිආදි (සාරත්‌ථ. ටී. පාචිත්‌තියකණ්‌ඩ 3.252-253), තං න සාරතො පච්‌චෙතබ්‌බං.
Aññattha ca vuttattā, ‘‘yāmakālika’’nti vacanasāmatthiyato ca bhagavato adhippāyaññūhi aṭṭhakathācariyehi yāmakālikaṃ sannidhikārakakataṃ pācittiyavatthumeva vuttanti daṭṭhabbaṃ. Yanti pattaṃ, ghaṃsanakiriyāpekkhāya cetaṃ upayogavacanaṃ. Aṅgulilekhā paññāyatīti sinehābhāvepi pattassa succhavitāya paññāyati. Yanti yāvakālikaṃ, yāmakālikañca. Apariccattamevāti nirapekkhatāya anupasampannassa adinnaṃ, apariccattañca yāvakālikādivatthumeva sandhāya vadati, na pana taggatapaṭiggahaṇaṃ. Na hi vatthuṃ apariccajitvā tatthagatapaṭiggahaṇaṃ pariccajituṃ sakkā, na ca tādisaṃ vacanamatthi. Yadi bhaveyya, ‘‘sace patto duddhoto hoti…pe… bhuñjantassa pācittiya’’nti vacanaṃ virujjheyya. Na hi dhovanena āmisaṃ apanetuṃ vāyamantassa paṭiggahaṇe apekkhā vattati. Yena punadivase bhuñjato pācittiyaṃ janeyya, patte pana vattamānā apekkhā taggatike āmisepi vattati evanāmāti āmise anapekkhatā ettha na labbhati, tato āmise avijahitapaṭiggahaṇaṃ punadivase pācittiyaṃ janetīti idaṃ vuttaṃ. Atha mataṃ ‘‘yadaggenettha āmisānapekkhatā na labbhati. Tadaggena paṭiggahaṇānapekkhāpi na labbhatī’’ti. Tathā sati yattha āmisāpekkhā atthi, tattha paṭiggahaṇāpekkhāpi na vigacchatīti āpannaṃ, evañca paṭiggahaṇe anapekkhavissajjanaṃ visuṃ na vattabbaṃ siyā. Aṭṭhakathāyañcetampi paṭiggahaṇavijahanakāraṇattena abhimataṃ siyā, idaṃ suṭṭhutaraṃ katvā visuṃ vattabbaṃ cīvarāpekkhāya vattamānāyapi paccuddhārena adhiṭṭhānavijahanaṃ viya. Etasmiñca upāye sati gaṇṭhikāhatapattesu avaṭṭanatā nāma na siyāti vuttovāyamattho. Tasmā yaṃ vuttaṃ sāratthadīpaniyaṃ ‘‘yaṃ parassa pariccajitvā adinnampi sace paṭiggahaṇe nirapekkhanissajjanena vijahitapaṭiggahaṇaṃ hoti, tampi dutiyadivase vaṭṭatī’’tiādi (sārattha. ṭī. pācittiyakaṇḍa 3.252-253), taṃ na sārato paccetabbaṃ.
පකතිආමිසෙති ඔදනාදිකප්‌පියයාවකාලිකෙ. ද්‌වෙති පුරෙභත්‌තං පටිග්‌ගහිතං යාමකාලිකං පුරෙභත්‌තං සාමිසෙන මුඛෙන භුඤ්‌ජතො සන්‌නිධිපච්‌චයා එකං, යාමකාලිකසංසට්‌ඨතාය යාවකාලිකත්‌තභජනෙන අනතිරිත්‌තපච්‌චයා එකන්‌ති ද්‌වෙ පාචිත්‌තියානි. විකප්‌පද්‌වයෙති සාමිසනිරාමිසපක්‌ඛද්‌වයෙ. ථුල්‌ලච්‌චයඤ්‌ච දුක්‌කටඤ්‌චාති මනුස්‌සමංසෙ ථුල්‌ලච්‌චයං, සෙසෙසු දුක්‌කටං. යාවකාලිකයාමකාලිකතා, සන්‌නිධිභාවො, තස්‌ස අජ්‌ඣොහරණන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි.
Pakatiāmiseti odanādikappiyayāvakālike. Dveti purebhattaṃ paṭiggahitaṃ yāmakālikaṃ purebhattaṃ sāmisena mukhena bhuñjato sannidhipaccayā ekaṃ, yāmakālikasaṃsaṭṭhatāya yāvakālikattabhajanena anatirittapaccayā ekanti dve pācittiyāni. Vikappadvayeti sāmisanirāmisapakkhadvaye. Thullaccayañca dukkaṭañcāti manussamaṃse thullaccayaṃ, sesesu dukkaṭaṃ. Yāvakālikayāmakālikatā, sannidhibhāvo, tassa ajjhoharaṇanti imānettha tīṇi aṅgāni.
සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදං • 8. Sannidhikārakasikkhāpadaṃ
