| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
੨੫੨-੩. ਅਟ੍ਠਮੇ ਤਾਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ। ਯਾવਕਾਲਿਕਂ વਾ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ વਾ…ਪੇ॰… ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਪਦੇਹਿ ਯਾવਕਾਲਿਕਮੇવ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਨ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ। ਤਥਾਪਿ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਯਾਮੇ ਨਿਦਹਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਇਧ ਚੇવ –
252-3. Aṭṭhame tādisanti asūpabyañjanaṃ. Yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā…pe… pācittiyanti ettha kiñcāpi pāḷiyaṃ khādanīyabhojanīyapadehi yāvakālikameva saṅgahitaṃ, na yāmakālikaṃ. Tathāpi ‘‘anāpatti yāmakālikaṃ yāme nidahitvā bhuñjatī’’ti idha ceva –
‘‘ਯਾਮਕਾਲਿਕੇਨ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਜੀવਿਕਂ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਯਾਮੇ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਯਾਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੩੦੫) –
‘‘Yāmakālikena , bhikkhave, sattāhakālikaṃ…pe… yāvajīvikaṃ tadahupaṭiggahitaṃ yāme kappati, yāmātikkante na kappatī’’ti (mahāva. 305) –
ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਚ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਯਾਮਕਾਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਸਾਮਤ੍ਥਿਯਤੋ ਚ ਭਗવਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਞ੍ਞੂਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਕਤਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯવਤ੍ਥੁਮੇવ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਯਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ, ਘਂਸਨਕਿਰਿਯਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚੇਤਂ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ। ਅਙ੍ਗੁਲਿਲੇਖਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਸਿਨੇਹਾਭਾવੇਪਿ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਚ੍ਛવਿਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਯਨ੍ਤਿ ਯਾવਕਾਲਿਕਂ, ਯਾਮਕਾਲਿਕਞ੍ਚ। ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਮੇવਾਤਿ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਞ੍ਚ ਯਾવਕਾਲਿਕਾਦਿવਤ੍ਥੁਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ, ਨ ਪਨ ਤਗ੍ਗਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ। ਨ ਹਿ વਤ੍ਥੁਂ ਅਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥਗਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਨ ਚ ਤਾਦਿਸਂ વਚਨਮਤ੍ਥਿ। ਯਦਿ ਭવੇਯ੍ਯ, ‘‘ਸਚੇ ਪਤ੍ਤੋ ਦੁਦ੍ਧੋਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਂ વਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ। ਨ ਹਿ ਧੋવਨੇਨ ਆਮਿਸਂ ਅਪਨੇਤੁਂ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਅਪੇਕ੍ਖਾ વਤ੍ਤਤਿ। ਯੇਨ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਭੁਞ੍ਜਤੋ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਜਨੇਯ੍ਯ, ਪਤ੍ਤੇ ਪਨ વਤ੍ਤਮਾਨਾ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਤਗ੍ਗਤਿਕੇ ਆਮਿਸੇਪਿ વਤ੍ਤਤਿ ਏવਨਾਮਾਤਿ ਆਮਿਸੇ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਾ ਏਤ੍ਥ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤੋ ਆਮਿਸੇ ਅવਿਜਹਿਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਥ ਮਤਂ ‘‘ਯਦਗ੍ਗੇਨੇਤ੍ਥ ਆਮਿਸਾਨਪੇਕ੍ਖਤਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਤਦਗ੍ਗੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਨਪੇਕ੍ਖਾਪਿ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ। ਤਥਾ ਸਤਿ ਯਤ੍ਥ ਆਮਿਸਾਪੇਕ੍ਖਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਪੇਕ੍ਖਾਪਿ ਨ વਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ, ਏવਞ੍ਚ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਅਨਪੇਕ੍ਖવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ વਿਸੁਂ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚੇਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣવਿਜਹਨਕਾਰਣਤ੍ਤੇਨ ਅਭਿਮਤਂ ਸਿਯਾ, ਇਦਂ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਕਤ੍વਾ વਿਸੁਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਚੀવਰਾਪੇਕ੍ਖਾਯ વਤ੍ਤਮਾਨਾਯਪਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਿਜਹਨਂ વਿਯ। ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਉਪਾਯੇ ਸਤਿ ਗਣ੍ਠਿਕਾਹਤਪਤ੍ਤੇਸੁ ਅવਟ੍ਟਨਤਾ ਨਾਮ ਨ ਸਿਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤੋવਾਯਮਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ વੁਤ੍ਤਂ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ ‘‘ਯਂ ਪਰਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ ਅਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਚੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ વਿਜਹਿਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਤਿਯਦਿવਸੇ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਕਣ੍ਡ ੩.੨੫੨-੨੫੩), ਤਂ ਨ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ।
Aññattha ca vuttattā, ‘‘yāmakālika’’nti vacanasāmatthiyato ca bhagavato adhippāyaññūhi aṭṭhakathācariyehi yāmakālikaṃ sannidhikārakakataṃ pācittiyavatthumeva vuttanti daṭṭhabbaṃ. Yanti pattaṃ, ghaṃsanakiriyāpekkhāya cetaṃ upayogavacanaṃ. Aṅgulilekhā paññāyatīti sinehābhāvepi pattassa succhavitāya paññāyati. Yanti yāvakālikaṃ, yāmakālikañca. Apariccattamevāti nirapekkhatāya anupasampannassa adinnaṃ, apariccattañca yāvakālikādivatthumeva sandhāya vadati, na pana taggatapaṭiggahaṇaṃ. Na hi vatthuṃ apariccajitvā tatthagatapaṭiggahaṇaṃ pariccajituṃ sakkā, na ca tādisaṃ vacanamatthi. Yadi bhaveyya, ‘‘sace patto duddhoto hoti…pe… bhuñjantassa pācittiya’’nti vacanaṃ virujjheyya. Na hi dhovanena āmisaṃ apanetuṃ vāyamantassa paṭiggahaṇe apekkhā vattati. Yena punadivase bhuñjato pācittiyaṃ janeyya, patte pana vattamānā apekkhā taggatike āmisepi vattati evanāmāti āmise anapekkhatā ettha na labbhati, tato āmise avijahitapaṭiggahaṇaṃ punadivase pācittiyaṃ janetīti idaṃ vuttaṃ. Atha mataṃ ‘‘yadaggenettha āmisānapekkhatā na labbhati. Tadaggena paṭiggahaṇānapekkhāpi na labbhatī’’ti. Tathā sati yattha āmisāpekkhā atthi, tattha paṭiggahaṇāpekkhāpi na vigacchatīti āpannaṃ, evañca paṭiggahaṇe anapekkhavissajjanaṃ visuṃ na vattabbaṃ siyā. Aṭṭhakathāyañcetampi paṭiggahaṇavijahanakāraṇattena abhimataṃ siyā, idaṃ suṭṭhutaraṃ katvā visuṃ vattabbaṃ cīvarāpekkhāya vattamānāyapi paccuddhārena adhiṭṭhānavijahanaṃ viya. Etasmiñca upāye sati gaṇṭhikāhatapattesu avaṭṭanatā nāma na siyāti vuttovāyamattho. Tasmā yaṃ vuttaṃ sāratthadīpaniyaṃ ‘‘yaṃ parassa pariccajitvā adinnampi sace paṭiggahaṇe nirapekkhanissajjanena vijahitapaṭiggahaṇaṃ hoti, tampi dutiyadivase vaṭṭatī’’tiādi (sārattha. ṭī. pācittiyakaṇḍa 3.252-253), taṃ na sārato paccetabbaṃ.
ਪਕਤਿਆਮਿਸੇਤਿ ਓਦਨਾਦਿਕਪ੍ਪਿਯਯਾવਕਾਲਿਕੇ। ਦ੍વੇਤਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸੇਨ ਮੁਖੇਨ ਭੁਞ੍ਜਤੋ ਸਨ੍ਨਿਧਿਪਚ੍ਚਯਾ ਏਕਂ, ਯਾਮਕਾਲਿਕਸਂਸਟ੍ਠਤਾਯ ਯਾવਕਾਲਿਕਤ੍ਤਭਜਨੇਨ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਏਕਨ੍ਤਿ ਦ੍વੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ। વਿਕਪ੍ਪਦ੍વਯੇਤਿ ਸਾਮਿਸਨਿਰਾਮਿਸਪਕ੍ਖਦ੍વਯੇ। ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਸੇਸੇਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਯਾવਕਾਲਿਕਯਾਮਕਾਲਿਕਤਾ, ਸਨ੍ਨਿਧਿਭਾવੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।
Pakatiāmiseti odanādikappiyayāvakālike. Dveti purebhattaṃ paṭiggahitaṃ yāmakālikaṃ purebhattaṃ sāmisena mukhena bhuñjato sannidhipaccayā ekaṃ, yāmakālikasaṃsaṭṭhatāya yāvakālikattabhajanena anatirittapaccayā ekanti dve pācittiyāni. Vikappadvayeti sāmisanirāmisapakkhadvaye. Thullaccayañca dukkaṭañcāti manussamaṃse thullaccayaṃ, sesesu dukkaṭaṃ. Yāvakālikayāmakālikatā, sannidhibhāvo, tassa ajjhoharaṇanti imānettha tīṇi aṅgāni.
ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੪. ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ • 4. Bhojanavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadaṃ
