Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā |
൮. സന്നിധികാരകസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
൨൫൨-൩. അട്ഠമേ താദിസന്തി അസൂപബ്യഞ്ജനം. യാവകാലികം വാ യാമകാലികം വാ…പേ॰… പാചിത്തിയന്തി ഏത്ഥ കിഞ്ചാപി പാളിയം ഖാദനീയഭോജനീയപദേഹി യാവകാലികമേവ സങ്ഗഹിതം, ന യാമകാലികം. തഥാപി ‘‘അനാപത്തി യാമകാലികം യാമേ നിദഹിത്വാ ഭുഞ്ജതീ’’തി ഇധ ചേവ –
252-3. Aṭṭhame tādisanti asūpabyañjanaṃ. Yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā…pe… pācittiyanti ettha kiñcāpi pāḷiyaṃ khādanīyabhojanīyapadehi yāvakālikameva saṅgahitaṃ, na yāmakālikaṃ. Tathāpi ‘‘anāpatti yāmakālikaṃ yāme nidahitvā bhuñjatī’’ti idha ceva –
‘‘യാമകാലികേന , ഭിക്ഖവേ, സത്താഹകാലികം…പേ॰… യാവജീവികം തദഹുപടിഗ്ഗഹിതം യാമേ കപ്പതി, യാമാതിക്കന്തേ ന കപ്പതീ’’തി (മഹാവ॰ ൩൦൫) –
‘‘Yāmakālikena , bhikkhave, sattāhakālikaṃ…pe… yāvajīvikaṃ tadahupaṭiggahitaṃ yāme kappati, yāmātikkante na kappatī’’ti (mahāva. 305) –
അഞ്ഞത്ഥ ച വുത്തത്താ, ‘‘യാമകാലിക’’ന്തി വചനസാമത്ഥിയതോ ച ഭഗവതോ അധിപ്പായഞ്ഞൂഹി അട്ഠകഥാചരിയേഹി യാമകാലികം സന്നിധികാരകകതം പാചിത്തിയവത്ഥുമേവ വുത്തന്തി ദട്ഠബ്ബം. യന്തി പത്തം, ഘംസനകിരിയാപേക്ഖായ ചേതം ഉപയോഗവചനം. അങ്ഗുലിലേഖാ പഞ്ഞായതീതി സിനേഹാഭാവേപി പത്തസ്സ സുച്ഛവിതായ പഞ്ഞായതി. യന്തി യാവകാലികം, യാമകാലികഞ്ച. അപരിച്ചത്തമേവാതി നിരപേക്ഖതായ അനുപസമ്പന്നസ്സ അദിന്നം, അപരിച്ചത്തഞ്ച യാവകാലികാദിവത്ഥുമേവ സന്ധായ വദതി, ന പന തഗ്ഗതപടിഗ്ഗഹണം. ന ഹി വത്ഥും അപരിച്ചജിത്വാ തത്ഥഗതപടിഗ്ഗഹണം പരിച്ചജിതും സക്കാ, ന ച താദിസം വചനമത്ഥി. യദി ഭവേയ്യ, ‘‘സചേ പത്തോ ദുദ്ധോതോ ഹോതി…പേ॰… ഭുഞ്ജന്തസ്സ പാചിത്തിയ’’ന്തി വചനം വിരുജ്ഝേയ്യ. ന ഹി ധോവനേന ആമിസം അപനേതും വായമന്തസ്സ പടിഗ്ഗഹണേ അപേക്ഖാ വത്തതി. യേന പുനദിവസേ ഭുഞ്ജതോ പാചിത്തിയം ജനേയ്യ, പത്തേ പന വത്തമാനാ അപേക്ഖാ തഗ്ഗതികേ ആമിസേപി വത്തതി ഏവനാമാതി ആമിസേ അനപേക്ഖതാ ഏത്ഥ ന ലബ്ഭതി, തതോ ആമിസേ അവിജഹിതപടിഗ്ഗഹണം പുനദിവസേ പാചിത്തിയം ജനേതീതി ഇദം വുത്തം. അഥ മതം ‘‘യദഗ്ഗേനേത്ഥ ആമിസാനപേക്ഖതാ ന ലബ്ഭതി. തദഗ്ഗേന പടിഗ്ഗഹണാനപേക്ഖാപി ന ലബ്ഭതീ’’തി. തഥാ സതി യത്ഥ ആമിസാപേക്ഖാ അത്ഥി, തത്ഥ പടിഗ്ഗഹണാപേക്ഖാപി ന വിഗച്ഛതീതി ആപന്നം, ഏവഞ്ച പടിഗ്ഗഹണേ അനപേക്ഖവിസ്സജ്ജനം വിസും ന വത്തബ്ബം സിയാ. അട്ഠകഥായഞ്ചേതമ്പി പടിഗ്ഗഹണവിജഹനകാരണത്തേന അഭിമതം സിയാ, ഇദം സുട്ഠുതരം കത്വാ വിസും വത്തബ്ബം ചീവരാപേക്ഖായ വത്തമാനായപി പച്ചുദ്ധാരേന അധിട്ഠാനവിജഹനം വിയ. ഏതസ്മിഞ്ച ഉപായേ സതി ഗണ്ഠികാഹതപത്തേസു അവട്ടനതാ നാമ ന സിയാതി വുത്തോവായമത്ഥോ. തസ്മാ യം വുത്തം സാരത്ഥദീപനിയം ‘‘യം പരസ്സ പരിച്ചജിത്വാ അദിന്നമ്പി സചേ പടിഗ്ഗഹണേ നിരപേക്ഖനിസ്സജ്ജനേന വിജഹിതപടിഗ്ഗഹണം ഹോതി, തമ്പി ദുതിയദിവസേ വട്ടതീ’’തിആദി (സാരത്ഥ॰ ടീ॰ പാചിത്തിയകണ്ഡ ൩.൨൫൨-൨൫൩), തം ന സാരതോ പച്ചേതബ്ബം.
Aññattha ca vuttattā, ‘‘yāmakālika’’nti vacanasāmatthiyato ca bhagavato adhippāyaññūhi aṭṭhakathācariyehi yāmakālikaṃ sannidhikārakakataṃ pācittiyavatthumeva vuttanti daṭṭhabbaṃ. Yanti pattaṃ, ghaṃsanakiriyāpekkhāya cetaṃ upayogavacanaṃ. Aṅgulilekhā paññāyatīti sinehābhāvepi pattassa succhavitāya paññāyati. Yanti yāvakālikaṃ, yāmakālikañca. Apariccattamevāti nirapekkhatāya anupasampannassa adinnaṃ, apariccattañca yāvakālikādivatthumeva sandhāya vadati, na pana taggatapaṭiggahaṇaṃ. Na hi vatthuṃ apariccajitvā tatthagatapaṭiggahaṇaṃ pariccajituṃ sakkā, na ca tādisaṃ vacanamatthi. Yadi bhaveyya, ‘‘sace patto duddhoto hoti…pe… bhuñjantassa pācittiya’’nti vacanaṃ virujjheyya. Na hi dhovanena āmisaṃ apanetuṃ vāyamantassa paṭiggahaṇe apekkhā vattati. Yena punadivase bhuñjato pācittiyaṃ janeyya, patte pana vattamānā apekkhā taggatike āmisepi vattati evanāmāti āmise anapekkhatā ettha na labbhati, tato āmise avijahitapaṭiggahaṇaṃ punadivase pācittiyaṃ janetīti idaṃ vuttaṃ. Atha mataṃ ‘‘yadaggenettha āmisānapekkhatā na labbhati. Tadaggena paṭiggahaṇānapekkhāpi na labbhatī’’ti. Tathā sati yattha āmisāpekkhā atthi, tattha paṭiggahaṇāpekkhāpi na vigacchatīti āpannaṃ, evañca paṭiggahaṇe anapekkhavissajjanaṃ visuṃ na vattabbaṃ siyā. Aṭṭhakathāyañcetampi paṭiggahaṇavijahanakāraṇattena abhimataṃ siyā, idaṃ suṭṭhutaraṃ katvā visuṃ vattabbaṃ cīvarāpekkhāya vattamānāyapi paccuddhārena adhiṭṭhānavijahanaṃ viya. Etasmiñca upāye sati gaṇṭhikāhatapattesu avaṭṭanatā nāma na siyāti vuttovāyamattho. Tasmā yaṃ vuttaṃ sāratthadīpaniyaṃ ‘‘yaṃ parassa pariccajitvā adinnampi sace paṭiggahaṇe nirapekkhanissajjanena vijahitapaṭiggahaṇaṃ hoti, tampi dutiyadivase vaṭṭatī’’tiādi (sārattha. ṭī. pācittiyakaṇḍa 3.252-253), taṃ na sārato paccetabbaṃ.
പകതിആമിസേതി ഓദനാദികപ്പിയയാവകാലികേ. ദ്വേതി പുരേഭത്തം പടിഗ്ഗഹിതം യാമകാലികം പുരേഭത്തം സാമിസേന മുഖേന ഭുഞ്ജതോ സന്നിധിപച്ചയാ ഏകം, യാമകാലികസംസട്ഠതായ യാവകാലികത്തഭജനേന അനതിരിത്തപച്ചയാ ഏകന്തി ദ്വേ പാചിത്തിയാനി. വികപ്പദ്വയേതി സാമിസനിരാമിസപക്ഖദ്വയേ. ഥുല്ലച്ചയഞ്ച ദുക്കടഞ്ചാതി മനുസ്സമംസേ ഥുല്ലച്ചയം, സേസേസു ദുക്കടം. യാവകാലികയാമകാലികതാ, സന്നിധിഭാവോ, തസ്സ അജ്ഝോഹരണന്തി ഇമാനേത്ഥ തീണി അങ്ഗാനി.
Pakatiāmiseti odanādikappiyayāvakālike. Dveti purebhattaṃ paṭiggahitaṃ yāmakālikaṃ purebhattaṃ sāmisena mukhena bhuñjato sannidhipaccayā ekaṃ, yāmakālikasaṃsaṭṭhatāya yāvakālikattabhajanena anatirittapaccayā ekanti dve pācittiyāni. Vikappadvayeti sāmisanirāmisapakkhadvaye. Thullaccayañca dukkaṭañcāti manussamaṃse thullaccayaṃ, sesesu dukkaṭaṃ. Yāvakālikayāmakālikatā, sannidhibhāvo, tassa ajjhoharaṇanti imānettha tīṇi aṅgāni.
സന്നിധികാരകസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൪. ഭോജനവഗ്ഗോ • 4. Bhojanavaggo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൮. സന്നിധികാരകസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൮. സന്നിധികാരകസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൮. സന്നിധികാരകസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൮. സന്നിധികാരകസിക്ഖാപദം • 8. Sannidhikārakasikkhāpadaṃ