| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
2. උපොසථක්‌ඛන්‌ධකං
2. Uposathakkhandhakaṃ
සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථා
Sannipātānujānanādikathā
132. උපොසථක්‌ඛන්‌ධකෙ – අඤ්‌ඤතිත්‌ථියාති එත්‌ථ තිත්‌ථං වුච්‌චති ලද්‌ධි; අඤ්‌ඤං තිත්‌ථං අඤ්‌ඤතිත්‌ථං; අඤ්‌ඤතිත්‌ථං එතෙසං අත්‌ථීති අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා; ඉතො අඤ්‌ඤලද්‌ධිකාති වුත්‌තං හොති. ධම්‌මං භාසන්‌තීති යං තෙසං කත්‌තබ්‌බාකත්‌තබ්‌බං, තං කථෙන්‌ති. තෙ ලභන්‌තීති තෙ මනුස්‌සා ලභන්‌ති. මූගසූකරාති ථූලසරීරසූකරා.
132. Uposathakkhandhake – aññatitthiyāti ettha titthaṃ vuccati laddhi; aññaṃ titthaṃ aññatitthaṃ; aññatitthaṃ etesaṃ atthīti aññatitthiyā; ito aññaladdhikāti vuttaṃ hoti. Dhammaṃ bhāsantīti yaṃ tesaṃ kattabbākattabbaṃ, taṃ kathenti. Te labhantīti te manussā labhanti. Mūgasūkarāti thūlasarīrasūkarā.
135. අනජ්‌ඣාපන්‌නො වා හොති ආපජ්‌ජිත්‌වා වා වුට්‌ඨිතොති එත්‌ථ යං ආපත්‌තිං භික්‌ඛු අනජ්‌ඣාපන්‌නො වා හොති, ආපජ්‌ජිත්‌වා වා වුට්‌ඨිතො, අයං අසන්‌තී නාම ආපත්‌තීති එවමත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. සම්‌පජානමුසාවාදෙ කිං හොතීති ය්‌වායං සම්‌පජානමුසාවාදො අස්‌ස හොතීති වුත්‌තො, සො ආපත්‌තිතො කිං හොති, කතරා ආපත්‌ති හොතීති අත්‌ථො. දුක්‌කටං හොතීති දුක්‌කටාපත්‌ති හොති; සා ච ඛො න මුසාවාදලක්‌ඛණෙන; භගවතො පන වචනෙන වචීද්‌වාරෙ අකිරියසමුට්‌ඨානා ආපත්‌ති හොතීති වෙදිතබ්‌බා. වක්‌ඛති හි –
135.Anajjhāpanno vā hoti āpajjitvā vā vuṭṭhitoti ettha yaṃ āpattiṃ bhikkhu anajjhāpanno vā hoti, āpajjitvā vā vuṭṭhito, ayaṃ asantī nāma āpattīti evamattho veditabbo. Sampajānamusāvāde kiṃ hotīti yvāyaṃ sampajānamusāvādo assa hotīti vutto, so āpattito kiṃ hoti, katarā āpatti hotīti attho. Dukkaṭaṃ hotīti dukkaṭāpatti hoti; sā ca kho na musāvādalakkhaṇena; bhagavato pana vacanena vacīdvāre akiriyasamuṭṭhānā āpatti hotīti veditabbā. Vakkhati hi –
‘‘අනාලපන්‌තො මනුජෙන කෙනචි,
‘‘Anālapanto manujena kenaci,
වාචාගිරං නො ච පරෙ භණෙය්‍ය;
Vācāgiraṃ no ca pare bhaṇeyya;
ආපජ්‌ජෙය්‍ය වාචසිකං න කායිකං,
Āpajjeyya vācasikaṃ na kāyikaṃ,
පඤ්‌හා මෙසා කුසලෙහි චින්‌තිතා’’ති. (පරි. 479);
Pañhā mesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 479);
අන්‌තරායිකොති අන්‌තරායකරො. කිස්‌ස ඵාසු හොතීති කිමත්‌ථාය ඵාසු හොති. පඨමස්‌ස ඣානස්‌ස අධිගමායාති පඨමස්‌ස ඣානස්‌ස අධිගමනත්‌ථාය තස්‌ස භික්‌ඛුනො ඵාසු හොති සුඛං හොති. එස නයො සබ්‌බත්‌ථ. ඉති භගවා උද්‌දෙසතො ච නිද්‌දෙසතො ච පඨමං පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසං දස්‌සෙසි.
Antarāyikoti antarāyakaro. Kissa phāsu hotīti kimatthāya phāsu hoti. Paṭhamassa jhānassa adhigamāyāti paṭhamassa jhānassa adhigamanatthāya tassa bhikkhuno phāsu hoti sukhaṃ hoti. Esa nayo sabbattha. Iti bhagavā uddesato ca niddesato ca paṭhamaṃ pātimokkhuddesaṃ dassesi.
136. දෙවසිකන්‌ති දිවසෙ දිවසෙ. චාතුද්‌දසෙ වා පන්‌නරසෙ වාති එකස්‌ස උතුනො තතියෙ ච සත්‌තමෙ ච පක්‌ඛෙ ද්‌වික්‌ඛත්‌තුං චාතුද්‌දසෙ අවසෙසෙ ඡක්‌ඛත්‌තුං පන්‌නරසෙ; අයං තාව එකො අත්‌ථො. අයං පන පකතිචාරිත්‌තවසෙන වුත්‌තො ‘‘සකිං පක්‌ඛස්‌ස චාතුද්‌දසෙ වා පන්‌නරසෙ වා’’ති වචනතො පන තථාරූපෙ පච්‌චයෙ සති යස්‌මිං තස්‌මිං චාතුද්‌දසෙ වා පන්‌නරසෙ වා උද්‌දිසිතුං වට්‌ටති, ආවාසිකානං භික්‌ඛූනං චාතුද්‌දසො හොති, ආගන්‌තුකානං පන්‌නරසො. සචෙ ආවාසිකා බහුතරා හොන්‌ති, ආගන්‌තුකෙහි ආවාසිකානං අනුවත්‌තිතබ්‌බ’’න්‌ති වචනතොපි චෙතං වෙදිතබ්‌බං.
136.Devasikanti divase divase. Cātuddase vā pannarase vāti ekassa utuno tatiye ca sattame ca pakkhe dvikkhattuṃ cātuddase avasese chakkhattuṃ pannarase; ayaṃ tāva eko attho. Ayaṃ pana pakaticārittavasena vutto ‘‘sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā’’ti vacanato pana tathārūpe paccaye sati yasmiṃ tasmiṃ cātuddase vā pannarase vā uddisituṃ vaṭṭati, āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ cātuddaso hoti, āgantukānaṃ pannaraso. Sace āvāsikā bahutarā honti, āgantukehi āvāsikānaṃ anuvattitabba’’nti vacanatopi cetaṃ veditabbaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
68. සන්‌නිපාතානුජානනා • 68. Sannipātānujānanā
69. පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසානුජානනා • 69. Pātimokkhuddesānujānanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථාවණ්‌ණනා • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථාවණ්‌ණනා • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථාවණ්‌ණනා • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 68. සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථා • 68. Sannipātānujānanādikathā
