| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
2. උපොසථක්‌ඛන්‌ධකං
2. Uposathakkhandhakaṃ
68. සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථා
68. Sannipātānujānanādikathā
132. උපොසථක්‌ඛන්‌ධකෙ තරන්‌ති ඔතරන්‌ති එත්‌ථාති තිත්‌ථං, උදකතිත්‌ථං, තිත්‌ථං වියාති තිත්‌ථං, ලද්‌ධීති ආහ ‘‘තිත්‌ථං වුච්‌චති ලද්‌ධී’’ති. ලද්‌ධි හි බහූනං ලද්‌ධිකානං ඔතරණට්‌ඨානත්‌තා තිත්‌ථං නාම. අඤ්‌ඤන්‌ති සාසනිකලද්‌ධිතො අඤ්‌ඤං. එතෙසන්‌ති පරිබ්‌බාජකානං. ඉතොති ඉමස්‌මා සාසනිකලද්‌ධිතො. යන්‌ති යං ධම්‌මජාතං. තෙසන්‌ති අඤ්‌ඤතිත්‌ථියානං පරිබ්‌බාජකානං. තෙ ලභන්‌තීති එත්‌ථ තසද්‌දො මනුස්‌සවිසයොති ආහ ‘‘තෙ මනුස්‌සා’’ති. මූගසූකරාති එත්‌ථ ථූලසරීරස්‌ස සූකරස්‌ස සද්‌දමත්‌තස්‌සාපි අභාවතො මූගසූකරො නාමාති ආහ ‘‘ථූලසරීරසූකරා’’ති.
132. Uposathakkhandhake taranti otaranti etthāti titthaṃ, udakatitthaṃ, titthaṃ viyāti titthaṃ, laddhīti āha ‘‘titthaṃ vuccati laddhī’’ti. Laddhi hi bahūnaṃ laddhikānaṃ otaraṇaṭṭhānattā titthaṃ nāma. Aññanti sāsanikaladdhito aññaṃ. Etesanti paribbājakānaṃ. Itoti imasmā sāsanikaladdhito. Yanti yaṃ dhammajātaṃ. Tesanti aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ. Te labhantīti ettha tasaddo manussavisayoti āha ‘‘te manussā’’ti. Mūgasūkarāti ettha thūlasarīrassa sūkarassa saddamattassāpi abhāvato mūgasūkaro nāmāti āha ‘‘thūlasarīrasūkarā’’ti.
135. අස්‌සාති භික්‌ඛුනො. සොති සම්‌පජානමුසාවාදො. කින්‌ති කිං ආපත්‌ති. දුක්‌කටන්‌ති පදස්‌ස දුක්‌කටං කම්‌මන්‌ති ආසඞ්‌කා භවෙය්‍යාති ආහ ‘‘දුක්‌කටාපත්‌තී’’ති. සා ච ඛො දුක්‌කටාපත්‌ති මුසාවාදලක්‌ඛණෙන න හොතීති යොජනා. කෙන හොතීති ආහ ‘‘භගවතො පන වචනෙනා’’ති. වචනෙනාති ච ‘‘සම්‌පජානමුසාවාදෙ කිං හොති? දුක්‌කටං හොතී’’ති (මහාව. 135) වචනෙන. අකිරියසමුට්‌ඨානාති ආවි කත්‌තබ්‌බාය ආපත්‌තියා අකරණෙන අකිරියසමුට්‌ඨානා.
135.Assāti bhikkhuno. Soti sampajānamusāvādo. Kinti kiṃ āpatti. Dukkaṭanti padassa dukkaṭaṃ kammanti āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘dukkaṭāpattī’’ti. Sā ca kho dukkaṭāpatti musāvādalakkhaṇena na hotīti yojanā. Kena hotīti āha ‘‘bhagavato pana vacanenā’’ti. Vacanenāti ca ‘‘sampajānamusāvāde kiṃ hoti? Dukkaṭaṃ hotī’’ti (mahāva. 135) vacanena. Akiriyasamuṭṭhānāti āvi kattabbāya āpattiyā akaraṇena akiriyasamuṭṭhānā.
මනුජෙනාති මනුස්‌සෙන. වාචාති වාචාය. යකාරස්‌ස හි ලොපො. ගිරන්‌ති සද්‌දං. පරෙති අඤ්‌ඤෙ පුග්‌ගලෙ. වාචසිකන්‌ති වාචාතො සමුට්‌ඨිතං. අයං පනෙත්‌ථ යොජනා – භික්‌ඛු කෙනචි ආසන්‌නෙ ඨිතෙන මනුජෙන වාචාය අනාලපන්‌තො හොති, පරෙ දූරෙ ඨිතෙ පුග්‌ගලෙ සන්‌ධාය ගිරං මහාසද්‌දං නො ච භණෙය්‍ය, එවම්‌පි වාචසිකමෙව ආපජ්‌ජෙය්‍යාති.
Manujenāti manussena. Vācāti vācāya. Yakārassa hi lopo. Giranti saddaṃ. Pareti aññe puggale. Vācasikanti vācāto samuṭṭhitaṃ. Ayaṃ panettha yojanā – bhikkhu kenaci āsanne ṭhitena manujena vācāya anālapanto hoti, pare dūre ṭhite puggale sandhāya giraṃ mahāsaddaṃ no ca bhaṇeyya, evampi vācasikameva āpajjeyyāti.
අන්‌තරායිකොති එත්‌ථ කරොත්‍යත්‌ථෙ ණිකපච්‌චයොති ආහ ‘‘අන්‌තරායකරො’’ති. ‘‘කිමත්‌ථායා’’ති ඉමිනා කිස්‌සාති එත්‌ථ තදත්‌ථෙ චතුත්‌ථීති දස්‌සෙති, හෙත්‌වත්‌ථොපි යුජ්‌ජතෙව. සබ්‌බත්‌ථාති සබ්‌බෙසු ‘‘දුතියස්‌ස ඣානස්‌ස අධිගමායා’’තිආදීසු. ඉතීතිආදි නිගමනං. උද්‌දෙසතො චාති ‘‘සුණාතු මෙ භන්‌තෙ සඞ්‌ඝො’’තිආදිඋද්‌දෙසතො ච. නිද්‌දෙසතො චාති ‘‘පාතිමොක්‌ඛන්‌ති ආදිමෙත’’න්‌තිආදිනිද්‌දෙසතො ච.
Antarāyikoti ettha karotyatthe ṇikapaccayoti āha ‘‘antarāyakaro’’ti. ‘‘Kimatthāyā’’ti iminā kissāti ettha tadatthe catutthīti dasseti, hetvatthopi yujjateva. Sabbatthāti sabbesu ‘‘dutiyassa jhānassa adhigamāyā’’tiādīsu. Itītiādi nigamanaṃ. Uddesato cāti ‘‘suṇātu me bhante saṅgho’’tiādiuddesato ca. Niddesato cāti ‘‘pātimokkhanti ādimeta’’ntiādiniddesato ca.
136. දෙවසිකන්‌ති එත්‌ථ ණිකපච්‌චයො විච්‌ඡත්‌ථෙ හොතීති ආහ ‘‘දිවසෙ දිවසෙ’’ති. තතියෙ ච සත්‌තමෙ ච පක්‌ඛෙති එකස්‌ස උතුනො අට්‌ඨසු පක්‌ඛෙසු තතියෙ ච සත්‌තමෙ ච පක්‌ඛෙ. ‘‘වචනතො’’ති පදං ‘‘වට්‌ටතී’’ති පදෙ ඤාපකහෙතු. තථාරූපෙ පච්‌චයෙති තථාරූපෙ විකතිචාරිත්‌තසඞ්‌ඛාතෙ පච්‌චයෙ. අනුවත්‌තිතබ්‌බන්‌ති අනුමතිං වත්‌තිතබ්‌බං. වචනතොපීති පිසද්‌දො පුබ්‌බෙ ඤාපකහෙතුං සම්‌පිණ්‌ඩෙති. එතන්‌ති ‘‘යස්‌මිං තස්‌මිං චාතුද්‌දසෙ වා පන්‌නරසෙ වා උද්‌දිසිතුං වට්‌ටතී’’ති වචනං.
136.Devasikanti ettha ṇikapaccayo vicchatthe hotīti āha ‘‘divase divase’’ti. Tatiye ca sattame ca pakkheti ekassa utuno aṭṭhasu pakkhesu tatiye ca sattame ca pakkhe. ‘‘Vacanato’’ti padaṃ ‘‘vaṭṭatī’’ti pade ñāpakahetu. Tathārūpe paccayeti tathārūpe vikaticārittasaṅkhāte paccaye. Anuvattitabbanti anumatiṃ vattitabbaṃ. Vacanatopīti pisaddo pubbe ñāpakahetuṃ sampiṇḍeti. Etanti ‘‘yasmiṃ tasmiṃ cātuddase vā pannarase vā uddisituṃ vaṭṭatī’’ti vacanaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
68. සන්‌නිපාතානුජානනා • 68. Sannipātānujānanā
69. පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසානුජානනා • 69. Pātimokkhuddesānujānanā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථා • Sannipātānujānanādikathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථාවණ්‌ණනා • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථාවණ්‌ණනා • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / සන්‌නිපාතානුජානනාදිකථාවණ්‌ණනා • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
