| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
२. उपोसथक्खन्धको
2. Uposathakkhandhako
सन्निपातानुजाननादिकथावण्णना
Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
१३२. उपोसथक्खन्धके तरन्ति ओतरन्ति एत्थाति तित्थं, लद्धि। इतोति सासनलद्धितो।
132. Uposathakkhandhake taranti otaranti etthāti titthaṃ, laddhi. Itoti sāsanaladdhito.
१३५. आपज्जित्वा वा वुट्ठितोति एत्थ देसनारोचनानम्पि सङ्गहो। तेनेव मातिकाट्ठकथायं ‘‘वुट्ठिता वा देसिता वा आरोचिता वा आपत्ति…पे॰… असन्ती नाम होती’’ति (कङ्खा॰ अट्ठ॰ निदानवण्णना) वुत्तं।
135.Āpajjitvā vā vuṭṭhitoti ettha desanārocanānampi saṅgaho. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ ‘‘vuṭṭhitā vā desitā vā ārocitā vā āpatti…pe… asantī nāma hotī’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) vuttaṃ.
मनुजेनाति आसन्नेन सह। परेति दूरट्ठेपि परपुग्गले सन्धाय गिरं नो च भणेय्याति योजना।
Manujenāti āsannena saha. Pareti dūraṭṭhepi parapuggale sandhāya giraṃ no ca bhaṇeyyāti yojanā.
‘‘आविकता हिस्स फासु होती’’ति (महाव॰ १३४) वुत्तत्ता गरुकापत्तिपि आविकरणमत्तेन वुट्ठातीति केचि वदन्ति, तं तेसं मतिमत्तं परिवासादिविधानसुत्तेहि विरुज्झनतो। अयं पनेत्थ अधिप्पायो – यथाभूतञ्हि अत्तानमाविकरोन्तं पेसला भिक्खू ‘‘अकामा परिवत्थब्ब’’न्तिआदिवचनं निस्साय अनिच्छमानम्पि नं उपायेन परिवासादीनि दत्वा अवस्सं सुद्धन्ते पतिट्ठापेस्सन्ति, ततो तस्स अविप्पटिसारादीनं वसेन फासु होति। पठमं पातिमोक्खुद्देसन्ति निदानुद्देसं दस्सेति। पुब्बे अविज्जमानं पञ्ञापेसीति। न केवलञ्च एतं, पुब्बे पञ्ञत्तम्पि पन पाराजिकादिसिक्खापदं सब्बं भगवा ‘‘तत्रिमे चत्तारो पाराजिका धम्मा उद्देसं आगच्छन्ती’’तिआदिना पाराजिकुद्देसादिवसेन विनयमातिकं कत्वा निदानुद्देसेन सह सयमेव सङ्गहेत्वा ‘‘पातिमोक्ख’’न्ति पञ्ञापेसीति दट्ठब्बं। तदेतं सब्बम्पि सन्धाय ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, पातिमोक्खं उद्दिसितु’’न्ति (महाव॰ १३३) वुत्तं।
‘‘Āvikatā hissa phāsu hotī’’ti (mahāva. 134) vuttattā garukāpattipi āvikaraṇamattena vuṭṭhātīti keci vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ parivāsādividhānasuttehi virujjhanato. Ayaṃ panettha adhippāyo – yathābhūtañhi attānamāvikarontaṃ pesalā bhikkhū ‘‘akāmā parivatthabba’’ntiādivacanaṃ nissāya anicchamānampi naṃ upāyena parivāsādīni datvā avassaṃ suddhante patiṭṭhāpessanti, tato tassa avippaṭisārādīnaṃ vasena phāsu hoti. Paṭhamaṃ pātimokkhuddesanti nidānuddesaṃ dasseti. Pubbe avijjamānaṃ paññāpesīti. Na kevalañca etaṃ, pubbe paññattampi pana pārājikādisikkhāpadaṃ sabbaṃ bhagavā ‘‘tatrime cattāro pārājikā dhammā uddesaṃ āgacchantī’’tiādinā pārājikuddesādivasena vinayamātikaṃ katvā nidānuddesena saha sayameva saṅgahetvā ‘‘pātimokkha’’nti paññāpesīti daṭṭhabbaṃ. Tadetaṃ sabbampi sandhāya ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pātimokkhaṃ uddisitu’’nti (mahāva. 133) vuttaṃ.
१३६. एतं ३४ वेदितब्बन्ति यस्मिं तस्मिं चातुद्दसे वा पन्नरसे वाति एवं अत्थजातं।
136.Etaṃ 34 veditabbanti yasmiṃ tasmiṃ cātuddase vā pannarase vāti evaṃ atthajātaṃ.
सन्निपातानुजाननादिकथावण्णना निट्ठिता।
Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
६८. सन्निपातानुजानना • 68. Sannipātānujānanā
६९. पातिमोक्खुद्देसानुजानना • 69. Pātimokkhuddesānujānanā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / सन्निपातानुजाननादिकथा • Sannipātānujānanādikathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / सन्निपातानुजाननादिकथावण्णना • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / सन्निपातानुजाननादिकथावण्णना • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ६८. सन्निपातानुजाननादिकथा • 68. Sannipātānujānanādikathā
