Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā

    ౨. ఉపోసథక్ఖన్ధకవణ్ణనా

    2. Uposathakkhandhakavaṇṇanā

    సన్నిపాతానుజాననాదికథావణ్ణనా

    Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā

    ౧౩౨-౩. తేన సమయేనాతి అత్తనో ఓవాదపాతిమోక్ఖుద్దేసే ధురం నిక్ఖిపిత్వా భిక్ఖూనంయేవ విసుం ఉపోసథకరణం అనుజానిత్వా ఠితసమయేన. కో పన సోతి? మజ్ఝిమబోధియం పాతిమోక్ఖుద్దేసప్పహోనకసిక్ఖాపదానం పరినిట్ఠానకాలో. తేనేవాహ ‘‘తాని నేసం పాతిమోక్ఖుద్దేసం అనుజానేయ్య’’న్తి. ‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఉద్దిసితబ్బ’’న్తి నిదానుద్దేసం పఞ్ఞాపేతుకామతాయ చ సిక్ఖాపదానం ఉద్దేసపరిచ్ఛేదనిదస్సనత్థఞ్చ వుత్తం. అఞ్ఞథా ‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యథా’’తి సబ్బసిక్ఖాపదానం ఉద్దిసితబ్బక్కమస్స దస్సితత్తా ఇదాని ‘‘ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఉద్దిసితబ్బ’’న్తి ఇదం నిరత్థకం ఆపజ్జతి, ఇదఞ్చ సబ్బసఙ్ఘుపోసథం సన్ధాయ వుత్తం.

    132-3.Tenasamayenāti attano ovādapātimokkhuddese dhuraṃ nikkhipitvā bhikkhūnaṃyeva visuṃ uposathakaraṇaṃ anujānitvā ṭhitasamayena. Ko pana soti? Majjhimabodhiyaṃ pātimokkhuddesappahonakasikkhāpadānaṃ pariniṭṭhānakālo. Tenevāha ‘‘tāni nesaṃ pātimokkhuddesaṃ anujāneyya’’nti. ‘‘Evañca pana, bhikkhave, uddisitabba’’nti nidānuddesaṃ paññāpetukāmatāya ca sikkhāpadānaṃ uddesaparicchedanidassanatthañca vuttaṃ. Aññathā ‘‘evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyathā’’ti sabbasikkhāpadānaṃ uddisitabbakkamassa dassitattā idāni ‘‘evañca pana, bhikkhave, uddisitabba’’nti idaṃ niratthakaṃ āpajjati, idañca sabbasaṅghuposathaṃ sandhāya vuttaṃ.

    ౧౩౪. ‘‘యంనూన అయ్యాపి…పే॰… సన్నిపతేయ్యు’’న్తి బహూనం అధికారప్పవత్తి. తత్రాపి వినయం ఆగమ్మ వుత్తో భిక్ఖు సామి, న కేవలం సఙ్ఘత్థేరోతి దస్సనత్థం, సఙ్ఘస్స గారవయుత్తవచనారహతాదస్సనత్థఞ్చ ‘‘సుణాతు మే, భన్తే’’తి ఆహ. తత్థ సయం చే థేరో, భిక్ఖుం సన్ధాయ ‘‘ఆవుసో’’తి వత్తుం యుజ్జతి. కథం పఞ్ఞాయతి? బుద్ధకాలే సఙ్ఘత్థేరో అబ్యత్తో నామ దుల్లభో. సబ్బకమ్మవాచాయ పయోగనిదస్సనే చ ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో’’ ఇచ్చేవ భగవా దస్సేతీతి చే? ఏవమేతం తథా దస్సనతో. సఙ్ఘం ఉపాదాయ సఙ్ఘత్థేరేనాపి ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో’’తి వత్తబ్బం, భిక్ఖుం ఉపాదాయ ‘‘ఆవుసో’’తి మహాకస్సపస్స కమ్మవాచాయ పయోగదస్సనతో, పారిసుద్ధిఉపోసథే చ థేరేన భిక్ఖునా ‘‘పరిసుద్ధో అహం, ఆవుసో’’తి పయోగదస్సనతో చ. ‘‘యది సఙ్ఘస్స పత్తకల్ల’’న్తి పరతో పఞ్ఞాపేతబ్బే ఉపోసథకరణన్తరాయే సన్ధాయాహ. ఉపోసథస్స బహువిధత్తా సరూపతో వత్తుం ‘‘పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసేయ్యా’’తి ఆహ. ఏత్తావతా ఞత్తిం నిట్ఠపేసి. ఞత్తిదుతియకమ్మతో ఏవ హి ఉపోసథకమ్మం. న, తతియానుస్సావనసమ్భవతోతి చే? న, అఞ్ఞేహి ఞత్తిచతుత్థకమ్మేహి అసదిసత్తా. న హి ఏత్థ చతుక్ఖత్తుం ‘‘సుణాతు మే’’తి ఆరభీయతీతి. అఞ్ఞేహి ఞత్తిదుతియేహి అసదిసత్తా ఞత్తిదుతియమ్పి మాహోతూతి చే? న, ఞత్తిదుతియకమ్మస్స అఞ్ఞథాపి కత్తబ్బతో. తథా హి ఞత్తిదుతియకమ్మం ఏకచ్చం అపలోకనవసేనపి కాతుం వట్టతి, న అఞ్ఞం అఞ్ఞథా కాతుం వట్టతి. కథం పఞ్ఞాయతీతి? ఇదమేవ ఉపోసథకమ్మం ఞాపకం.

    134. ‘‘Yaṃnūna ayyāpi…pe… sannipateyyu’’nti bahūnaṃ adhikārappavatti. Tatrāpi vinayaṃ āgamma vutto bhikkhu sāmi, na kevalaṃ saṅghattheroti dassanatthaṃ, saṅghassa gāravayuttavacanārahatādassanatthañca ‘‘suṇātu me, bhante’’ti āha. Tattha sayaṃ ce thero, bhikkhuṃ sandhāya ‘‘āvuso’’ti vattuṃ yujjati. Kathaṃ paññāyati? Buddhakāle saṅghatthero abyatto nāma dullabho. Sabbakammavācāya payoganidassane ca ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho’’ icceva bhagavā dassetīti ce? Evametaṃ tathā dassanato. Saṅghaṃ upādāya saṅghattherenāpi ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho’’ti vattabbaṃ, bhikkhuṃ upādāya ‘‘āvuso’’ti mahākassapassa kammavācāya payogadassanato, pārisuddhiuposathe ca therena bhikkhunā ‘‘parisuddho ahaṃ, āvuso’’ti payogadassanato ca. ‘‘Yadi saṅghassa pattakalla’’nti parato paññāpetabbe uposathakaraṇantarāye sandhāyāha. Uposathassa bahuvidhattā sarūpato vattuṃ ‘‘pātimokkhaṃ uddiseyyā’’ti āha. Ettāvatā ñattiṃ niṭṭhapesi. Ñattidutiyakammato eva hi uposathakammaṃ. Na, tatiyānussāvanasambhavatoti ce? Na, aññehi ñatticatutthakammehi asadisattā. Na hi ettha catukkhattuṃ ‘‘suṇātu me’’ti ārabhīyatīti. Aññehi ñattidutiyehi asadisattā ñattidutiyampi māhotūti ce? Na, ñattidutiyakammassa aññathāpi kattabbato. Tathā hi ñattidutiyakammaṃ ekaccaṃ apalokanavasenapi kātuṃ vaṭṭati, na aññaṃ aññathā kātuṃ vaṭṭati. Kathaṃ paññāyatīti? Idameva uposathakammaṃ ñāpakaṃ.

    ‘‘కిం సఙ్ఘస్స పుబ్బకిచ్చ’’న్తి ఇదం న ఞత్తి నిట్ఠపేత్వా వత్తబ్బం, తఞ్హి ఞత్తితో పురేతరమేవ కరీయతీతి. తస్మా ‘‘సుణాతు మే, భన్తే, సఙ్ఘో, కిం సఙ్ఘస్స పుబ్బకిచ్చం, యది సఙ్ఘస్సా’’తి వత్తబ్బం సియాతి? తథాపి న వత్తబ్బం, న హి తం ఞత్తియా అన్తోకరీయతీతి. యది ఏవం సబ్బత్థ న వత్తబ్బం పయోజనాభావాతి చే? న, యథాగతట్ఠానేయేవ వత్తబ్బతో, పరపదాపేక్ఖతాయాతి వుత్తం హోతి. ఇదం పుబ్బకిచ్చం అకత్వా ఉపోసథం కరోన్తో సఙ్ఘో, పుగ్గలో వా ఠపనక్ఖేత్తాతిక్కమే ఆపజ్జతి. న హి తస్మిం ఖేత్తే అతిక్కన్తే సమ్మజ్జనాసనోదకపదీపకరణే ఆపత్తిమోక్ఖో హోతి. ఉపోసథకమ్మతో పుబ్బే కత్తబ్బకిచ్చాకరణపచ్చయత్తా తస్సా ఆపత్తియా, న సా కమ్మపరియోసానాపేక్ఖా ఏత్థాగతసమ్పజానముసావాదాపత్తి వియ, తస్మా పాతిమోక్ఖుద్దేసకో భిక్ఖు ‘‘పారిసుద్ధిం ఆయస్మన్తో ఆరోచేథా’’తి వత్తుకామో పఠమంయేవ పరిసుద్ధాపరిసుద్ధపచ్చయం పుబ్బకిచ్చం సరాపేతి. తఞ్హి కతం పరిసుద్ధపచ్చయో హోతి, అకతం అపరిసుద్ధపచ్చయో, తేనేవ ఉభయాపేక్ఖాధిప్పాయేన ‘‘కతం న కత’’న్తి అవత్వా ‘‘కిం సఙ్ఘస్స పుబ్బకిచ్చ’’ మిచ్చేవాహ. తత్థ అకతపక్ఖే తావ పారిసుద్ధిఆరోచనక్కమనిదస్సనత్థం పరతో ‘‘యస్స సియా ఆపత్తి, సో ఆవి కరేయ్యా’’తి చ, కతపక్ఖే ‘‘అసన్తియా ఆపత్తియా తుణ్హీ భవితబ్బ’’న్తి చ వక్ఖతి.

    ‘‘Kiṃ saṅghassa pubbakicca’’nti idaṃ na ñatti niṭṭhapetvā vattabbaṃ, tañhi ñattito puretarameva karīyatīti. Tasmā ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, kiṃ saṅghassa pubbakiccaṃ, yadi saṅghassā’’ti vattabbaṃ siyāti? Tathāpi na vattabbaṃ, na hi taṃ ñattiyā antokarīyatīti. Yadi evaṃ sabbattha na vattabbaṃ payojanābhāvāti ce? Na, yathāgataṭṭhāneyeva vattabbato, parapadāpekkhatāyāti vuttaṃ hoti. Idaṃ pubbakiccaṃ akatvā uposathaṃ karonto saṅgho, puggalo vā ṭhapanakkhettātikkame āpajjati. Na hi tasmiṃ khette atikkante sammajjanāsanodakapadīpakaraṇe āpattimokkho hoti. Uposathakammato pubbe kattabbakiccākaraṇapaccayattā tassā āpattiyā, na sā kammapariyosānāpekkhā etthāgatasampajānamusāvādāpatti viya, tasmā pātimokkhuddesako bhikkhu ‘‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’’ti vattukāmo paṭhamaṃyeva parisuddhāparisuddhapaccayaṃ pubbakiccaṃ sarāpeti. Tañhi kataṃ parisuddhapaccayo hoti, akataṃ aparisuddhapaccayo, teneva ubhayāpekkhādhippāyena ‘‘kataṃ na kata’’nti avatvā ‘‘kiṃ saṅghassa pubbakicca’’ miccevāha. Tattha akatapakkhe tāva pārisuddhiārocanakkamanidassanatthaṃ parato ‘‘yassa siyā āpatti, so āvi kareyyā’’ti ca, katapakkhe ‘‘asantiyā āpattiyā tuṇhī bhavitabba’’nti ca vakkhati.

    పారిసుద్ధిం ఆయస్మన్తో ఆరోచేథ. కింకారణా? యస్మా పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసిస్సామి. ఏత్థ చ ‘‘ఉద్దిసామీ’’తి వత్తమానకాలం అపరామసిత్వా ‘‘ఉద్దిసిస్సామీ’’తి అనాగతకాలపరామసనేన య్వాయం ‘‘దాని నేసం పాతిమోక్ఖుద్దేసం అనుజానేయ్య’’న్తి (మహావ॰ ౧౫౦) ఏత్థ వుత్తపాతిమోక్ఖుద్దేసో, తం సన్ధాయ ‘‘పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసిస్సామీ’’తి వుత్తన్తి ఏకే. యస్మా ‘‘పఞ్చిమే, భిక్ఖవే, పాతిమోక్ఖుద్దేసా’’తి వుత్తం, తస్మా వత్తమానస్స నిదానుద్దేససఙ్ఖాతస్స పాతిమోక్ఖస్స యదేతం అన్తే ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’తిఆదికం యావతతియానుస్సావనం, తస్సేవ ఆపత్తిఖేత్తత్తా, అవయవేపి అవయవీవోహారసమ్భవతో చ ఇధ ఆపత్తిఖేత్తమేవ సన్ధాయ ‘‘పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసిస్సామీ’’తి వుత్తం. ఏవఞ్హి వుత్తే యస్మా పరతో ఆపత్తిఖేత్తం ఆగమిస్సతి, తస్మా ఆపత్తిభీరుకా తుమ్హే సబ్బేవ పఠమమేవ పారిసుద్ధిం ఆరోచేథాతి అయమత్థో సమ్భవతి. వత్తమానకాలవసేన వుత్తే ‘‘పారిసుద్ధిం ఆయస్మన్తో ఆరోచేథా’’తి వచనమేవ న సమ్భవతి తదారోచనస్స పఠమం ఇచ్ఛితబ్బత్తా, పగేవ తస్స కరణాభావేన ‘‘పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసిస్సామీ’’తి వచనం. అయం నయో సన్తియా ఆపత్తియా ఆరోచనే యుజ్జతి, న తుణ్హీభావే, అకమ్మపరియోసానా తుణ్హీభావప్పత్తితో, ఏవం సన్తేపి తస్మిం యుజ్జతేవ. పాతిమోక్ఖుద్దేసకో హి అఞ్ఞమఞ్ఞం ఆపత్తిఆవికరణం అకత్వా తుణ్హీభూతే భిక్ఖూ పస్సిత్వా తేనేవ తుణ్హీభావేన ఆరోచితపారిసుద్ధికో హుత్వా ‘‘సుణాతు మే, భన్తే’’తి పాతిమోక్ఖుద్దేసం ఆరభి.

    Pārisuddhiṃ āyasmanto ārocetha. Kiṃkāraṇā? Yasmā pātimokkhaṃ uddisissāmi. Ettha ca ‘‘uddisāmī’’ti vattamānakālaṃ aparāmasitvā ‘‘uddisissāmī’’ti anāgatakālaparāmasanena yvāyaṃ ‘‘dāni nesaṃ pātimokkhuddesaṃ anujāneyya’’nti (mahāva. 150) ettha vuttapātimokkhuddeso, taṃ sandhāya ‘‘pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti vuttanti eke. Yasmā ‘‘pañcime, bhikkhave, pātimokkhuddesā’’ti vuttaṃ, tasmā vattamānassa nidānuddesasaṅkhātassa pātimokkhassa yadetaṃ ante ‘‘kaccittha parisuddhā’’tiādikaṃ yāvatatiyānussāvanaṃ, tasseva āpattikhettattā, avayavepi avayavīvohārasambhavato ca idha āpattikhettameva sandhāya ‘‘pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti vuttaṃ. Evañhi vutte yasmā parato āpattikhettaṃ āgamissati, tasmā āpattibhīrukā tumhe sabbeva paṭhamameva pārisuddhiṃ ārocethāti ayamattho sambhavati. Vattamānakālavasena vutte ‘‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’’ti vacanameva na sambhavati tadārocanassa paṭhamaṃ icchitabbattā, pageva tassa karaṇābhāvena ‘‘pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti vacanaṃ. Ayaṃ nayo santiyā āpattiyā ārocane yujjati, na tuṇhībhāve, akammapariyosānā tuṇhībhāvappattito, evaṃ santepi tasmiṃ yujjateva. Pātimokkhuddesako hi aññamaññaṃ āpattiāvikaraṇaṃ akatvā tuṇhībhūte bhikkhū passitvā teneva tuṇhībhāvena ārocitapārisuddhiko hutvā ‘‘suṇātu me, bhante’’ti pātimokkhuddesaṃ ārabhi.

    ఏత్థాహ – పఠమం ‘‘సఙ్ఘో ఉపోసథం కరేయ్య, పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసేయ్యా’’తి వుత్తత్తా ఇధాపి ‘‘సఙ్ఘో ఉపోసథం కరిస్సతి, పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసిస్సతీ’’తి వత్తబ్బం, అథ ‘‘పుగ్గలస్స ఉద్దేసా’’తి లక్ఖణత్తా యథారుతమేవ వత్తబ్బం, తథాపి ‘‘ఉపోసథం కరిస్సామి, పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసిస్సామీ’’తి వత్తబ్బన్తి? న వత్తబ్బం లక్ఖణవిరోధతో, అనిట్ఠప్పసఙ్గతో చ. పుగ్గలస్స ఉద్దేసా ఏవ హి సఙ్ఘస్స ఉపోసథో కతో హోతి, న పుగ్గలస్స ఉపోసథకరణేన. తఞ్చ సోవ కరిస్సతి, న సఙ్ఘోతి అనిట్ఠప్పసఙ్గోవ ఆపజ్జతి. ‘‘సుణాథా’’తి వుత్తే అచిత్తసామగ్గిప్పసఙ్గభయా ‘‘సుణోమా’’తి వుత్తం. ‘‘సుణిస్సామా’’తి వత్తబ్బం ‘‘ఉద్దిసిస్సామీ’’తి వుత్తత్తాతి చే? న వత్తబ్బం, ఆపత్తిఖేత్తదస్సనాధిప్పాయనిరపేక్ఖతాయ ‘‘సుణోమ’’ ఇచ్చేవ వత్తబ్బం. ఏకపదేనేవ హిస్స తదధిప్పాయో అతిక్కన్తోతి. యది ఏవం కిమత్థం తం సబ్బేహేవ ఆరద్ధన్తి చే? ‘‘ఉద్దిసిస్సామీ’’తి ఇమినా అసాధారణవచనేన ఆపన్నస్స అచిత్తసామగ్గిప్పసఙ్గనివారణత్థం. సరమానేనాతి ఇమినా చస్స సమ్పజానముసావాదస్స సచిత్తకతం దస్సేతి. అన్తరాయికో ధమ్మో వుత్తో భగవతాతి ఏవం అకిరియసముట్ఠానస్సాపి ఏవం పరిత్తకస్స ఇమస్స ముసావాదస్స మహాదీనవతం దస్సేతి. విసుద్ధాపేక్ఖేనాతి సావసేసం ఆపత్తిం ఉపాదాయ అనాపత్తిభావసఙ్ఖాతం అనవసేసఞ్చ ఉపాదాయ గిహిభావసఙ్ఖాతం విసుద్ధిం ఇచ్ఛన్తేన కస్మా ఆవి కాతబ్బా? అన్తరాయభావానుపగమనేన ఫాసువిహారపచ్చయత్తా. ఇధ ‘‘అజ్జుపోసథో పన్నరసో’’తి న వుత్తం పరతో దివసనియమస్స కత్తుకామతాధిప్పాయేన అవుత్తత్తా. ఏవం పన తే భిక్ఖూ సబ్బదివసేసు ఉద్దిసింసు.

    Etthāha – paṭhamaṃ ‘‘saṅgho uposathaṃ kareyya, pātimokkhaṃ uddiseyyā’’ti vuttattā idhāpi ‘‘saṅgho uposathaṃ karissati, pātimokkhaṃ uddisissatī’’ti vattabbaṃ, atha ‘‘puggalassa uddesā’’ti lakkhaṇattā yathārutameva vattabbaṃ, tathāpi ‘‘uposathaṃ karissāmi, pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti vattabbanti? Na vattabbaṃ lakkhaṇavirodhato, aniṭṭhappasaṅgato ca. Puggalassa uddesā eva hi saṅghassa uposatho kato hoti, na puggalassa uposathakaraṇena. Tañca sova karissati, na saṅghoti aniṭṭhappasaṅgova āpajjati. ‘‘Suṇāthā’’ti vutte acittasāmaggippasaṅgabhayā ‘‘suṇomā’’ti vuttaṃ. ‘‘Suṇissāmā’’ti vattabbaṃ ‘‘uddisissāmī’’ti vuttattāti ce? Na vattabbaṃ, āpattikhettadassanādhippāyanirapekkhatāya ‘‘suṇoma’’ icceva vattabbaṃ. Ekapadeneva hissa tadadhippāyo atikkantoti. Yadi evaṃ kimatthaṃ taṃ sabbeheva āraddhanti ce? ‘‘Uddisissāmī’’ti iminā asādhāraṇavacanena āpannassa acittasāmaggippasaṅganivāraṇatthaṃ. Saramānenāti iminā cassa sampajānamusāvādassa sacittakataṃ dasseti. Antarāyiko dhammo vutto bhagavatāti evaṃ akiriyasamuṭṭhānassāpi evaṃ parittakassa imassa musāvādassa mahādīnavataṃ dasseti. Visuddhāpekkhenāti sāvasesaṃ āpattiṃ upādāya anāpattibhāvasaṅkhātaṃ anavasesañca upādāya gihibhāvasaṅkhātaṃ visuddhiṃ icchantena kasmā āvi kātabbā? Antarāyabhāvānupagamanena phāsuvihārapaccayattā. Idha ‘‘ajjuposatho pannaraso’’ti na vuttaṃ parato divasaniyamassa kattukāmatādhippāyena avuttattā. Evaṃ pana te bhikkhū sabbadivasesu uddisiṃsu.

    ౧౩౫. ‘‘ఆదిమేత’’న్తి సీలపాతిమోక్ఖమేవ వుత్తం, కిఞ్చాపి గన్థపాతిమోక్ఖో అధిప్పేతో. ‘‘పఞ్చన్నం వా’’తి మాతికాయం వుత్తానం వసేన వుత్తం. అనజ్ఝాపన్నో వాతి పుగ్గలాధిట్ఠానదేసనా. పోరాణగణ్ఠిపదే పన ‘‘‘ఉపోసథం కరేయ్యా’తి ఏత్తావతా ఞత్తి హోతి. యావతతియానుస్సావనా నామ ‘యస్స సియా ఆపత్తీ’తిఆదివచనత్తయం, అన్తే ‘దుతియమ్పి తతియమ్పి పుచ్ఛామీ’తి ఇదఞ్చాతి దువిధం. తత్థ పఠమం ఆపత్తిం సరిత్వా నిసిన్నస్స, దుతియం అసరన్తస్స సారణత్థ’’న్తి వుత్తం. ‘‘వచీద్వారే’’తి పాకటవసేన ఉజుకమేవ వుత్తం. కిఞ్చాపి కాయవిఞ్ఞత్తియాపి కరీయతి, కాయకమ్మాభావా పన వచీవిఞ్ఞత్తియాయేవ ఆవి కాతబ్బా. ‘‘సఙ్ఘమజ్ఝే వా’’తిఆది లక్ఖణవచనం కిర. సఙ్ఘుపోసథకరణత్థం సఙ్ఘమజ్ఝే చే నిసిన్నో, తస్మిం సఙ్ఘమజ్ఝే. గణుపోసథకరణత్థఞ్చే గణమజ్ఝే నిసిన్నో, తస్మిం గణమజ్ఝే. ఏకస్సేవ సన్తికే చే పారిసుద్ధిఉపోసథం కత్తుకామో, తస్మిం ఏకపుగ్గలే ఆవి కాతబ్బాతి, ‘‘ఏతేన న కేవలం సఙ్ఘమజ్ఝే ఏవాయం ముసావాదో సమ్భవతి, అథ ఖో ఏత్థ వుత్తలక్ఖణేన అసతిపి ‘పారిసుద్ధిం ఆయస్మన్తో ఆరోచేథా’తిఆదివిధానే గణుపోసథేపి సాపత్తికో హుత్వా ఉపోసథం కత్తుకామో అనారోచేత్వా తుణ్హీభూతోవ కరోతి చే, సమ్పజానముసావాదాపత్తిం ఆపజ్జతీతి ఇమస్సత్థస్స ఆవికరణతో లక్ఖణవచనం కిరేత’’న్తి వదన్తి తక్కికా. అఞ్ఞథా ‘‘గణమజ్ఝేవా’’తి న వుత్తన్తి తేసం అధిప్పాయో. ఆరోచనాధిప్పాయవసేన వుత్తన్తి నో తక్కోతి ఆచరియో. ఆరోచేన్తో హి సఙ్ఘస్స ఆరోచేమీతి అధిప్పాయేన ఆవి కరోన్తో సఙ్ఘమజ్ఝే ఆవి కరోతి నామ. అత్తనో ఉభతోపస్సే నిసిన్నానం ఆరోచేన్తో గణమజ్ఝే. ఏకస్సేవారోచేస్సామి సభాగస్సాతి అధిప్పాయేన ఆరోచేన్తో ఏకపుగ్గలే ఆరోచేతి నామ. పుబ్బే విభత్తపదస్స పున విభజనం అత్థవిసేసాభావదీపనత్థన్తి వేదితబ్బం.

    135.‘‘Ādimeta’’nti sīlapātimokkhameva vuttaṃ, kiñcāpi ganthapātimokkho adhippeto. ‘‘Pañcannaṃ vā’’ti mātikāyaṃ vuttānaṃ vasena vuttaṃ. Anajjhāpanno vāti puggalādhiṭṭhānadesanā. Porāṇagaṇṭhipade pana ‘‘‘uposathaṃ kareyyā’ti ettāvatā ñatti hoti. Yāvatatiyānussāvanā nāma ‘yassa siyā āpattī’tiādivacanattayaṃ, ante ‘dutiyampi tatiyampi pucchāmī’ti idañcāti duvidhaṃ. Tattha paṭhamaṃ āpattiṃ saritvā nisinnassa, dutiyaṃ asarantassa sāraṇattha’’nti vuttaṃ. ‘‘Vacīdvāre’’ti pākaṭavasena ujukameva vuttaṃ. Kiñcāpi kāyaviññattiyāpi karīyati, kāyakammābhāvā pana vacīviññattiyāyeva āvi kātabbā. ‘‘Saṅghamajjhe vā’’tiādi lakkhaṇavacanaṃ kira. Saṅghuposathakaraṇatthaṃ saṅghamajjhe ce nisinno, tasmiṃ saṅghamajjhe. Gaṇuposathakaraṇatthañce gaṇamajjhe nisinno, tasmiṃ gaṇamajjhe. Ekasseva santike ce pārisuddhiuposathaṃ kattukāmo, tasmiṃ ekapuggale āvi kātabbāti, ‘‘etena na kevalaṃ saṅghamajjhe evāyaṃ musāvādo sambhavati, atha kho ettha vuttalakkhaṇena asatipi ‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’tiādividhāne gaṇuposathepi sāpattiko hutvā uposathaṃ kattukāmo anārocetvā tuṇhībhūtova karoti ce, sampajānamusāvādāpattiṃ āpajjatīti imassatthassa āvikaraṇato lakkhaṇavacanaṃ kireta’’nti vadanti takkikā. Aññathā ‘‘gaṇamajjhevā’’ti na vuttanti tesaṃ adhippāyo. Ārocanādhippāyavasena vuttanti no takkoti ācariyo. Ārocento hi saṅghassa ārocemīti adhippāyena āvi karonto saṅghamajjhe āvi karoti nāma. Attano ubhatopasse nisinnānaṃ ārocento gaṇamajjhe. Ekassevārocessāmi sabhāgassāti adhippāyena ārocento ekapuggale āroceti nāma. Pubbe vibhattapadassa puna vibhajanaṃ atthavisesābhāvadīpanatthanti veditabbaṃ.

    ౧౩౬-౭. ‘‘న, భిక్ఖవే, దేవసికం…పే॰… దుక్కటస్సా’’తి వత్వా ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఉపోసథే పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసితు’’న్తి ఇదం అనుపోసథే ఏవ తం దుక్కటం , ఉపోసథే పన దేవసికమ్పి వట్టతీతి దీపేతి, తస్మా తే భిక్ఖూ చాతుద్దసియం ఉద్దిసిత్వాపి పన్నరసియం ఉద్దిసింసు, తేనాహ ‘‘సకిం పక్ఖస్సా’’తి. తత్థ పురిమేన సామగ్గీదివసో ఉపోసథదివసో ఏవాతి దీపేతి. ఉభయేన అట్ఠమిం పటిక్ఖిపిత్వా దేవసికం పటిక్ఖేపస్స అతిప్పసఙ్గం నివారేతి. కిం వుత్తం హోతి? భిన్నో చే సఙ్ఘో పాటిపదదివసే సమగ్గో హోతి, తస్మిం దివసే సామగ్గీఉపోసథం కరోన్తో ఉభయమ్పి దుక్కటం ఆపజ్జన్తో ఉభయేన ఏకీభూతేన నివారితో హోతీతి వుత్తం హోతి. అఞ్ఞథా సామగ్గీఉపోసథో న దేవసికో. చే, అహోరత్తం కాతబ్బో. తస్మిఞ్చ పక్ఖే పకతిఉపోసథో న దేవసికో. చే, అహోరత్తం కాతబ్బో. తస్మిఞ్చ పక్ఖే పకతిఉపోసథో అనుద్దిట్ఠో. చే హోతి, సామగ్గీఉపోసథో కాతబ్బోతి ఆపజ్జతి. న అపవాదనయేన గహేతబ్బత్తాతి చే? న, అనిట్ఠప్పసఙ్గతో. కిం వుత్తం హోతి? సామగ్గీదివసే సామగ్గీఉపోసథం కత్వా పున తస్మిం పక్ఖే పకతిఉపోసథదివసే సమ్పత్తే పకతిఉపోసథో న కాతబ్బోతి. అపవాదోతి. అపవాదితబ్బట్ఠానతో అఞ్ఞత్థ ఉస్సగ్గవిధానం నివారేతి.

    136-7.‘‘Na, bhikkhave, devasikaṃ…pe… dukkaṭassā’’ti vatvā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uposathe pātimokkhaṃ uddisitu’’nti idaṃ anuposathe eva taṃ dukkaṭaṃ , uposathe pana devasikampi vaṭṭatīti dīpeti, tasmā te bhikkhū cātuddasiyaṃ uddisitvāpi pannarasiyaṃ uddisiṃsu, tenāha ‘‘sakiṃ pakkhassā’’ti. Tattha purimena sāmaggīdivaso uposathadivaso evāti dīpeti. Ubhayena aṭṭhamiṃ paṭikkhipitvā devasikaṃ paṭikkhepassa atippasaṅgaṃ nivāreti. Kiṃ vuttaṃ hoti? Bhinno ce saṅgho pāṭipadadivase samaggo hoti, tasmiṃ divase sāmaggīuposathaṃ karonto ubhayampi dukkaṭaṃ āpajjanto ubhayena ekībhūtena nivārito hotīti vuttaṃ hoti. Aññathā sāmaggīuposatho na devasiko. Ce, ahorattaṃ kātabbo. Tasmiñca pakkhe pakatiuposatho na devasiko. Ce, ahorattaṃ kātabbo. Tasmiñca pakkhe pakatiuposatho anuddiṭṭho. Ce hoti, sāmaggīuposatho kātabboti āpajjati. Na apavādanayena gahetabbattāti ce? Na, aniṭṭhappasaṅgato. Kiṃ vuttaṃ hoti? Sāmaggīdivase sāmaggīuposathaṃ katvā puna tasmiṃ pakkhe pakatiuposathadivase sampatte pakatiuposatho na kātabboti. Apavādoti. Apavāditabbaṭṭhānato aññattha ussaggavidhānaṃ nivāreti.

    కిత్తావతా ను ఖో సామగ్గీతి ఏత్థాయమధిప్పాయో – సామగ్గీ నామేసా సభాగానం సన్నిపాతో. సభాగా చ నామ యత్తకా సహధమ్మికా, తే సబ్బేపి హోన్తి, ఉదాహు ఆవాససభాగతాయ సభాగా నామ హోన్తీతి. తత్థ యది సహధమ్మికానం సామగ్గీ సామగ్గీ నామ, సబ్బేసం పుథువిభత్తానం సామగ్గీ ఇచ్ఛితబ్బా. అథావసథవసేన, ఏకావాససభాగానన్తి వుత్తం హోతి. అఞ్ఞథా ఏకావాసే సామగ్గీతి ఆపజ్జతి. మా నో అగమాసీతి అగతో మా హోతి.

    Kittāvatānu kho sāmaggīti etthāyamadhippāyo – sāmaggī nāmesā sabhāgānaṃ sannipāto. Sabhāgā ca nāma yattakā sahadhammikā, te sabbepi honti, udāhu āvāsasabhāgatāya sabhāgā nāma hontīti. Tattha yadi sahadhammikānaṃ sāmaggī sāmaggī nāma, sabbesaṃ puthuvibhattānaṃ sāmaggī icchitabbā. Athāvasathavasena, ekāvāsasabhāgānanti vuttaṃ hoti. Aññathā ekāvāse sāmaggīti āpajjati. Mā no agamāsīti agato mā hoti.







    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / సన్నిపాతానుజాననాదికథా • Sannipātānujānanādikathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / సన్నిపాతానుజాననాదికథావణ్ణనా • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / సన్నిపాతానుజాననాదికథావణ్ణనా • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౬౮. సన్నిపాతానుజాననాదికథా • 68. Sannipātānujānanādikathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact