Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
๒. อุโปสถกฺขนฺธโก
2. Uposathakkhandhako
สนฺนิปาตานุชานนาทิกถาวณฺณนา
Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
๑๓๒. อุโปสถกฺขนฺธเก ตรนฺติ โอตรนฺติ เอตฺถาติ ติตฺถํ, ลทฺธิฯ อิโตติ สาสนลทฺธิโตฯ
132. Uposathakkhandhake taranti otaranti etthāti titthaṃ, laddhi. Itoti sāsanaladdhito.
๑๓๕. อาปชฺชิตฺวา วา วุฎฺฐิโตติ เอตฺถ เทสนาโรจนานมฺปิ สงฺคโหฯ เตเนว มาติกาฎฺฐกถายํ ‘‘วุฎฺฐิตา วา เทสิตา วา อาโรจิตา วา อาปตฺติ…เป.… อสนฺตี นาม โหตี’’ติ (กงฺขา. อฎฺฐ. นิทานวณฺณนา) วุตฺตํฯ
135.Āpajjitvā vā vuṭṭhitoti ettha desanārocanānampi saṅgaho. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ ‘‘vuṭṭhitā vā desitā vā ārocitā vā āpatti…pe… asantī nāma hotī’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) vuttaṃ.
มนุเชนาติ อาสเนฺนน สหฯ ปเรติ ทูรเฎฺฐปิ ปรปุคฺคเล สนฺธาย คิรํ โน จ ภเณยฺยาติ โยชนาฯ
Manujenāti āsannena saha. Pareti dūraṭṭhepi parapuggale sandhāya giraṃ no ca bhaṇeyyāti yojanā.
‘‘อาวิกตา หิสฺส ผาสุ โหตี’’ติ (มหาว. ๑๓๔) วุตฺตตฺตา ครุกาปตฺติปิ อาวิกรณมเตฺตน วุฎฺฐาตีติ เกจิ วทนฺติ, ตํ เตสํ มติมตฺตํ ปริวาสาทิวิธานสุเตฺตหิ วิรุชฺฌนโตฯ อยํ ปเนตฺถ อธิปฺปาโย – ยถาภูตญฺหิ อตฺตานมาวิกโรนฺตํ เปสลา ภิกฺขู ‘‘อกามา ปริวตฺถพฺพ’’นฺติอาทิวจนํ นิสฺสาย อนิจฺฉมานมฺปิ นํ อุปาเยน ปริวาสาทีนิ ทตฺวา อวสฺสํ สุทฺธเนฺต ปติฎฺฐาเปสฺสนฺติ, ตโต ตสฺส อวิปฺปฎิสาราทีนํ วเสน ผาสุ โหติฯ ปฐมํ ปาติโมกฺขุเทฺทสนฺติ นิทานุเทฺทสํ ทเสฺสติฯ ปุเพฺพ อวิชฺชมานํ ปญฺญาเปสีติฯ น เกวลญฺจ เอตํ, ปุเพฺพ ปญฺญตฺตมฺปิ ปน ปาราชิกาทิสิกฺขาปทํ สพฺพํ ภควา ‘‘ตตฺริเม จตฺตาโร ปาราชิกา ธมฺมา อุเทฺทสํ อาคจฺฉนฺตี’’ติอาทินา ปาราชิกุเทฺทสาทิวเสน วินยมาติกํ กตฺวา นิทานุเทฺทเสน สห สยเมว สงฺคเหตฺวา ‘‘ปาติโมกฺข’’นฺติ ปญฺญาเปสีติ ทฎฺฐพฺพํฯ ตเทตํ สพฺพมฺปิ สนฺธาย ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตุ’’นฺติ (มหาว. ๑๓๓) วุตฺตํฯ
‘‘Āvikatā hissa phāsu hotī’’ti (mahāva. 134) vuttattā garukāpattipi āvikaraṇamattena vuṭṭhātīti keci vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ parivāsādividhānasuttehi virujjhanato. Ayaṃ panettha adhippāyo – yathābhūtañhi attānamāvikarontaṃ pesalā bhikkhū ‘‘akāmā parivatthabba’’ntiādivacanaṃ nissāya anicchamānampi naṃ upāyena parivāsādīni datvā avassaṃ suddhante patiṭṭhāpessanti, tato tassa avippaṭisārādīnaṃ vasena phāsu hoti. Paṭhamaṃ pātimokkhuddesanti nidānuddesaṃ dasseti. Pubbe avijjamānaṃ paññāpesīti. Na kevalañca etaṃ, pubbe paññattampi pana pārājikādisikkhāpadaṃ sabbaṃ bhagavā ‘‘tatrime cattāro pārājikā dhammā uddesaṃ āgacchantī’’tiādinā pārājikuddesādivasena vinayamātikaṃ katvā nidānuddesena saha sayameva saṅgahetvā ‘‘pātimokkha’’nti paññāpesīti daṭṭhabbaṃ. Tadetaṃ sabbampi sandhāya ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pātimokkhaṃ uddisitu’’nti (mahāva. 133) vuttaṃ.
๑๓๖. เอตํ ๓๔ เวทิตพฺพนฺติ ยสฺมิํ ตสฺมิํ จาตุทฺทเส วา ปนฺนรเส วาติ เอวํ อตฺถชาตํฯ
136.Etaṃ 34 veditabbanti yasmiṃ tasmiṃ cātuddase vā pannarase vāti evaṃ atthajātaṃ.
สนฺนิปาตานุชานนาทิกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๖๘. สนฺนิปาตานุชานนา • 68. Sannipātānujānanā
๖๙. ปาติโมกฺขุเทฺทสานุชานนา • 69. Pātimokkhuddesānujānanā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / สนฺนิปาตานุชานนาทิกถา • Sannipātānujānanādikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / สนฺนิปาตานุชานนาทิกถาวณฺณนา • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / สนฺนิปาตานุชานนาทิกถาวณฺณนา • Sannipātānujānanādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๖๘. สนฺนิปาตานุชานนาทิกถา • 68. Sannipātānujānanādikathā