| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
४. सन्निट्ठापकत्थेरअपदानवण्णना
4. Sanniṭṭhāpakattheraapadānavaṇṇanā
अरञ्ञे कुटिकं कत्वातिआदिकं आयस्मतो सन्निट्ठापकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो पदुमुत्तरस्स भगवतो काले कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्तो घरबन्धनेन बद्धो घरावासे आदीनवं दिस्वा वत्थुकामकिलेसकामे पहाय हिमवन्तस्स अविदूरे पब्बतन्तरे अरञ्ञवासं कप्पेसि। तस्मिं काले पदुमुत्तरो भगवा विवेककामताय तं ठानं पापुणि। अथ सो तापसो भगवन्तं दिस्वा पसन्नमानसो वन्दित्वा निसीदनत्थाय तिणसन्थरं पञ्ञापेत्वा अदासि। तत्थ निसिन्नं भगवन्तं अनेकेहि मधुरेहि तिण्डुकादीहि फलाफलेहि सन्तप्पेसि। सो तेन पुञ्ञकम्मेन ततो चुतो देवेसु च मनुस्सेसु च अपरापरं संसरन्तो द्वे सम्पत्तियो अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे एकस्मिं कुलगेहे निब्बत्तो सद्धासम्पन्नो पब्बजितो विपस्सनं वड्ढेत्वा नचिरस्सेव अरहा अहोसि। खुरग्गे अरहत्तफलप्पत्तियं विय निरुस्साहेनेव सन्तिपदसङ्खाते निब्बाने सुट्ठु ठितत्ता सन्निट्ठापकत्थेरोति पाकटो।
Araññekuṭikaṃ katvātiādikaṃ āyasmato sanniṭṭhāpakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbatto viññutaṃ patto gharabandhanena baddho gharāvāse ādīnavaṃ disvā vatthukāmakilesakāme pahāya himavantassa avidūre pabbatantare araññavāsaṃ kappesi. Tasmiṃ kāle padumuttaro bhagavā vivekakāmatāya taṃ ṭhānaṃ pāpuṇi. Atha so tāpaso bhagavantaṃ disvā pasannamānaso vanditvā nisīdanatthāya tiṇasantharaṃ paññāpetvā adāsi. Tattha nisinnaṃ bhagavantaṃ anekehi madhurehi tiṇḍukādīhi phalāphalehi santappesi. So tena puññakammena tato cuto devesu ca manussesu ca aparāparaṃ saṃsaranto dve sampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto saddhāsampanno pabbajito vipassanaṃ vaḍḍhetvā nacirasseva arahā ahosi. Khuragge arahattaphalappattiyaṃ viya nirussāheneva santipadasaṅkhāte nibbāne suṭṭhu ṭhitattā sanniṭṭhāpakattheroti pākaṭo.
७०. अरहा पन हुत्वा अत्तनो पुब्बकम्मं सरित्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो अरञ्ञे कुटिकं कत्वातिआदिमाह। तत्थ अरञ्ञेति सीहब्यग्घादीनं भयेन मनुस्सा एत्थ न रज्जन्ति न रमन्ति न अल्लीयन्तीति अरञ्ञं, तस्मिं अरञ्ञे। कुटिकन्ति तिणच्छदनकुटिकं कत्वा पब्बतन्तरे वसामि वासं कप्पेसिन्ति अत्थो। लाभेन च अलाभेन च यसेन च अयसेन च सन्तुट्ठो विहासिन्ति सम्बन्धो।
70. Arahā pana hutvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento araññe kuṭikaṃ katvātiādimāha. Tattha araññeti sīhabyagghādīnaṃ bhayena manussā ettha na rajjanti na ramanti na allīyantīti araññaṃ, tasmiṃ araññe. Kuṭikanti tiṇacchadanakuṭikaṃ katvā pabbatantare vasāmi vāsaṃ kappesinti attho. Lābhena ca alābhena ca yasena ca ayasena ca santuṭṭho vihāsinti sambandho.
७२. जलजुत्तमनामकन्ति जले जातं जलजं, पदुमं, जलजं उत्तमं जलजुत्तमं, जलजुत्तमेन समानं नामं यस्स सो जलजुत्तमनामको, तं जलजुत्तमनामकं बुद्धन्ति अत्थो। सेसं पाळिनयानुयोगेन सुविञ्ञेय्यमेवाति।
72.Jalajuttamanāmakanti jale jātaṃ jalajaṃ, padumaṃ, jalajaṃ uttamaṃ jalajuttamaṃ, jalajuttamena samānaṃ nāmaṃ yassa so jalajuttamanāmako, taṃ jalajuttamanāmakaṃ buddhanti attho. Sesaṃ pāḷinayānuyogena suviññeyyamevāti.
सन्निट्ठापकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Sanniṭṭhāpakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ४. सन्निट्ठापकत्थेरअपदानं • 4. Sanniṭṭhāpakattheraapadānaṃ
