| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๔. สนฺนิฎฺฐาปกเตฺถรอปทานวณฺณนา
4. Sanniṭṭhāpakattheraapadānavaṇṇanā
อรเญฺญ กุฎิกํ กตฺวาติอาทิกํ อายสฺมโต สนฺนิฎฺฐาปกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปโตฺต ฆรพนฺธเนน พโทฺธ ฆราวาเส อาทีนวํ ทิสฺวา วตฺถุกามกิเลสกาเม ปหาย หิมวนฺตสฺส อวิทูเร ปพฺพตนฺตเร อรญฺญวาสํ กเปฺปสิฯ ตสฺมิํ กาเล ปทุมุตฺตโร ภควา วิเวกกามตาย ตํ ฐานํ ปาปุณิฯ อถ โส ตาปโส ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส วนฺทิตฺวา นิสีทนตฺถาย ติณสนฺถรํ ปญฺญาเปตฺวา อทาสิฯ ตตฺถ นิสินฺนํ ภควนฺตํ อเนเกหิ มธุเรหิ ติณฺฑุกาทีหิ ผลาผเลหิ สนฺตเปฺปสิฯ โส เตน ปุญฺญกเมฺมน ตโต จุโต เทเวสุ จ มนุเสฺสสุ จ อปราปรํ สํสรโนฺต เทฺว สมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต สทฺธาสมฺปโนฺน ปพฺพชิโต วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ ขุรเคฺค อรหตฺตผลปฺปตฺติยํ วิย นิรุสฺสาเหเนว สนฺติปทสงฺขาเต นิพฺพาเน สุฎฺฐุ ฐิตตฺตา สนฺนิฎฺฐาปกเตฺถโรติ ปากโฎฯ
Araññekuṭikaṃ katvātiādikaṃ āyasmato sanniṭṭhāpakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbatto viññutaṃ patto gharabandhanena baddho gharāvāse ādīnavaṃ disvā vatthukāmakilesakāme pahāya himavantassa avidūre pabbatantare araññavāsaṃ kappesi. Tasmiṃ kāle padumuttaro bhagavā vivekakāmatāya taṃ ṭhānaṃ pāpuṇi. Atha so tāpaso bhagavantaṃ disvā pasannamānaso vanditvā nisīdanatthāya tiṇasantharaṃ paññāpetvā adāsi. Tattha nisinnaṃ bhagavantaṃ anekehi madhurehi tiṇḍukādīhi phalāphalehi santappesi. So tena puññakammena tato cuto devesu ca manussesu ca aparāparaṃ saṃsaranto dve sampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto saddhāsampanno pabbajito vipassanaṃ vaḍḍhetvā nacirasseva arahā ahosi. Khuragge arahattaphalappattiyaṃ viya nirussāheneva santipadasaṅkhāte nibbāne suṭṭhu ṭhitattā sanniṭṭhāpakattheroti pākaṭo.
๗๐. อรหา ปน หุตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต อรเญฺญ กุฎิกํ กตฺวาติอาทิมาหฯ ตตฺถ อรเญฺญติ สีหพฺยคฺฆาทีนํ ภเยน มนุสฺสา เอตฺถ น รชฺชนฺติ น รมนฺติ น อลฺลียนฺตีติ อรญฺญํ, ตสฺมิํ อรเญฺญฯ กุฎิกนฺติ ติณจฺฉทนกุฎิกํ กตฺวา ปพฺพตนฺตเร วสามิ วาสํ กเปฺปสินฺติ อโตฺถฯ ลาเภน จ อลาเภน จ ยเสน จ อยเสน จ สนฺตุโฎฺฐ วิหาสินฺติ สมฺพโนฺธฯ
70. Arahā pana hutvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento araññe kuṭikaṃ katvātiādimāha. Tattha araññeti sīhabyagghādīnaṃ bhayena manussā ettha na rajjanti na ramanti na allīyantīti araññaṃ, tasmiṃ araññe. Kuṭikanti tiṇacchadanakuṭikaṃ katvā pabbatantare vasāmi vāsaṃ kappesinti attho. Lābhena ca alābhena ca yasena ca ayasena ca santuṭṭho vihāsinti sambandho.
๗๒. ชลชุตฺตมนามกนฺติ ชเล ชาตํ ชลชํ, ปทุมํ, ชลชํ อุตฺตมํ ชลชุตฺตมํ, ชลชุตฺตเมน สมานํ นามํ ยสฺส โส ชลชุตฺตมนามโก, ตํ ชลชุตฺตมนามกํ พุทฺธนฺติ อโตฺถฯ เสสํ ปาฬินยานุโยเคน สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
72.Jalajuttamanāmakanti jale jātaṃ jalajaṃ, padumaṃ, jalajaṃ uttamaṃ jalajuttamaṃ, jalajuttamena samānaṃ nāmaṃ yassa so jalajuttamanāmako, taṃ jalajuttamanāmakaṃ buddhanti attho. Sesaṃ pāḷinayānuyogena suviññeyyamevāti.
สนฺนิฎฺฐาปกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Sanniṭṭhāpakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๔. สนฺนิฎฺฐาปกเตฺถรอปทานํ • 4. Sanniṭṭhāpakattheraapadānaṃ
