| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੫. ਸਨ੍ਥવવਗ੍ਗੋ
5. Santhavavaggo
੧. ਸਨ੍ਥવਪਞ੍ਹੋ
1. Santhavapañho
੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗવਤਾ –
1. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā –
‘‘‘ਸਨ੍ਥવਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ।
‘‘‘Santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo;
ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥવਂ, ਏਤਂ વੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ॥
Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti.
‘‘ਪੁਨ ਚ ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘વਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, વਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ। ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਨ੍ਥવਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ। ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥવਂ, ਏਤਂ વੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘વਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, વਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ ਯਂ વਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘વਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, વਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਨ੍ਥવਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ। ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥવਂ, ਏਤਂ વੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ વਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤવਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
‘‘Puna ca bhagavatā bhaṇitaṃ ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti. Yadi, bhante nāgasena, tathāgatena bhaṇitaṃ ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti, tena hi ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti, tena hi ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ‘ਸਨ੍ਥવਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ। ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥવਂ, ਏਤਂ વੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ। ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘વਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, વਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ। ਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਨ੍ਥવਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ। ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥવਂ, ਏਤਂ વੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਭਾવવਚਨਂ ਅਸੇਸવਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸવਚਨਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯવਚਨਂ ਸਮਣਾਨੁਚ੍ਛવਂ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਸਮਣਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਸਮਣਾਰਹਂ ਸਮਣਗੋਚਰਂ ਸਮਣਪ੍ਪਟਿਪਦਾ ਸਮਣਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ। ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਰਞ੍ਞਕੋ ਮਿਗੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪવਨੇ ਚਰਮਾਨੋ ਨਿਰਾਲਯੋ ਅਨਿਕੇਤੋ ਯਥਿਚ੍ਛਕਂ ਸਯਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘ਸਨ੍ਥવਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ। ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥવਂ, ਏਤਂ વੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ।
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti. Bhaṇitañca ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti. Yaṃ, mahārāja, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti, taṃ sabhāvavacanaṃ asesavacanaṃ nissesavacanaṃ nippariyāyavacanaṃ samaṇānucchavaṃ samaṇasāruppaṃ samaṇappatirūpaṃ samaṇārahaṃ samaṇagocaraṃ samaṇappaṭipadā samaṇappaṭipatti. Yathā, mahārāja, āraññako migo araññe pavane caramāno nirālayo aniketo yathicchakaṃ sayati, evameva kho, mahārāja, bhikkhunā ‘santhavato bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo. Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’nti cintetabbaṃ.
‘‘ਯਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘વਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, વਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ, ਤਂ ਦ੍વੇ ਅਤ੍ਥવਸੇ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ। ਕਤਮੇ ਦ੍વੇ? વਿਹਾਰਦਾਨਂ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧੇਹਿ વਣ੍ਣਿਤਂ ਅਨੁਮਤਂ ਥੋਮਿਤਂ ਪਸਤ੍ਥਂ, ਤਂ ਤੇ વਿਹਾਰਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ। ਅਯਂ ਤਾવ ਪਠਮੋ ਆਨਿਸਂਸੋ વਿਹਾਰਦਾਨੇ।
‘‘Yaṃ pana, mahārāja, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti, taṃ dve atthavase sampassamānena bhagavatā bhaṇitaṃ. Katame dve? Vihāradānaṃ nāma sabbabuddhehi vaṇṇitaṃ anumataṃ thomitaṃ pasatthaṃ, taṃ te vihāradānaṃ datvā jātijarāmaraṇā parimuccissantīti. Ayaṃ tāva paṭhamo ānisaṃso vihāradāne.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ વਿਹਾਰੇ વਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤਸਙ੍ਕੇਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੁਲਭਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਾਨਂ, ਅਨਿਕੇਤੇ ਦੁਦ੍ਦਸ੍ਸਨਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ। ਅਯਂ ਦੁਤਿਯੋ ਆਨਿਸਂਸੋ વਿਹਾਰਦਾਨੇ। ਇਮੇ ਦ੍વੇ ਅਤ੍ਥવਸੇ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘વਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, વਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤੇਨ ਆਲਯੋ ਕਰਣੀਯੋ ਨਿਕੇਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏવਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ vihāre vijjamāne bhikkhuniyo byattasaṅketā bhavissanti, sulabhaṃ dassanaṃ dassanakāmānaṃ, anikete duddassanā bhavissantīti. Ayaṃ dutiyo ānisaṃso vihāradāne. Ime dve atthavase sampassamānena bhagavatā bhaṇitaṃ ‘vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute’ti, na tattha buddhaputtena ālayo karaṇīyo nikete’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ਸਨ੍ਥવਪਞ੍ਹੋ ਪਠਮੋ।
Santhavapañho paṭhamo.
