| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៥. កស្សបសំយុត្តំ
5. Kassapasaṃyuttaṃ
១. សន្តុដ្ឋសុត្តវណ្ណនា
1. Santuṭṭhasuttavaṇṇanā
១៤៤. សន្តុដ្ឋោតិ សកេន ឧច្ចាវចេន បច្ចយេន សមមេវ ច តុស្សនកោ។ តេនាហ ‘‘ឥតរីតរេនា’’តិអាទិ។ តត្ថ ទុវិធំ ឥតរីតរំ – បាកតិកំ, ញាណសញ្ជនិតញ្ចាតិ។ តត្ថ បាកតិកំ បដិក្ខិបិត្វា ញាណសញ្ជនិតមេវ ទស្សេន្តោ ‘‘ថូលសុខុមា’’តិអាទិមាហ។ ឥតរំ វុច្ចតិ ហីនំ បណីតតោ អញ្ញត្តា។ តថា បណីតម្បិ ឥតរំ ហីនតោ អញ្ញត្តា។ អបេក្ខាសទ្ទា ហិ ឥតរីតរាតិ។ ឥតិ យេន កេនចិ ហីនេន វា បណីតេន វា ចីវរាទិបច្ចយេន សន្តុស្សិតោ តថាបវត្តោ អលោភោ ឥតរីតរបច្ចយសន្តោសោ, តំសមង្គិតាយ សន្តុដ្ឋោ។ យថាលាភំ អត្តនោ លាភានុរូបំ សន្តោសោ យថាលាភសន្តោសោ។ សេសបទទ្វយេបិ ឯសេវ នយោ។ លព្ភតីតិ វា លាភោ, យោ យោ លាភោ យថាលាភោ, តេន សន្តោសោ យថាលាភសន្តោសោ។ ពលន្តិ កាយពលំ។ សារុប្បន្តិ ភិក្ខុនោ អនុច្ឆវិកតា។
144.Santuṭṭhoti sakena uccāvacena paccayena samameva ca tussanako. Tenāha ‘‘itarītarenā’’tiādi. Tattha duvidhaṃ itarītaraṃ – pākatikaṃ, ñāṇasañjanitañcāti. Tattha pākatikaṃ paṭikkhipitvā ñāṇasañjanitameva dassento ‘‘thūlasukhumā’’tiādimāha. Itaraṃ vuccati hīnaṃ paṇītato aññattā. Tathā paṇītampi itaraṃ hīnato aññattā. Apekkhāsaddā hi itarītarāti. Iti yena kenaci hīnena vā paṇītena vā cīvarādipaccayena santussito tathāpavatto alobho itarītarapaccayasantoso, taṃsamaṅgitāya santuṭṭho. Yathālābhaṃ attano lābhānurūpaṃ santoso yathālābhasantoso. Sesapadadvayepi eseva nayo. Labbhatīti vā lābho, yo yo lābho yathālābho, tena santoso yathālābhasantoso. Balanti kāyabalaṃ. Sāruppanti bhikkhuno anucchavikatā.
យថាលទ្ធតោ អញ្ញស្ស អបត្ថនា នាម សិយា អប្បិច្ឆតាយ បវត្តិអាការោតិ តតោ វិនិវត្តិតមេវ សន្តោសស្ស សរូបំ ទស្សេន្តោ ‘‘លភន្តោបិ ន គណ្ហាតី’’តិ អាហ។ តំ បរិវត្តេត្វាតិ បកតិទុព្ពលាទីនំ គរុចីវរំ ន ផាសុភាវាវហំ សរីរពាធាវហញ្ច ហោតីតិ បយោជនវសេន, នាត្រិច្ឆតាទិវសេន បរិវត្តេត្វា។ លហុកចីវរបរិភោគេ សន្តោសវិរោធិ ន ហោតីតិ អាហ ‘‘លហុកេន យាបេន្តោបិ សន្តុដ្ឋោវ ហោតី’’តិ។ មហគ្ឃចីវរំ ពហូនិ វា ចីវរានិ លភិត្វា តានិ វិស្សជ្ជេត្វា អញ្ញស្ស គហណំ យថាសារុប្បនយេ ឋិតត្តា ន សន្តោសវិរោធីតិ អាហ ‘‘តេសំ…បេ.… ធារេន្តោបិ សន្តុដ្ឋោវ ហោតី’’តិ។ ឯវំ សេសបច្ចយេសុ យថាពលយថាសារុប្បនិទ្ទេសេសុ អបិ-សទ្ទគ្គហណេ អធិប្បាយោ វេទិតព្ពោ។
Yathāladdhato aññassa apatthanā nāma siyā appicchatāya pavattiākāroti tato vinivattitameva santosassa sarūpaṃ dassento ‘‘labhantopi na gaṇhātī’’ti āha. Taṃ parivattetvāti pakatidubbalādīnaṃ garucīvaraṃ na phāsubhāvāvahaṃ sarīrabādhāvahañca hotīti payojanavasena, nātricchatādivasena parivattetvā. Lahukacīvaraparibhoge santosavirodhi na hotīti āha ‘‘lahukena yāpentopi santuṭṭhova hotī’’ti. Mahagghacīvaraṃ bahūni vā cīvarāni labhitvā tāni vissajjetvā aññassa gahaṇaṃ yathāsāruppanaye ṭhitattā na santosavirodhīti āha ‘‘tesaṃ…pe… dhārentopi santuṭṭhova hotī’’ti. Evaṃ sesapaccayesu yathābalayathāsāruppaniddesesu api-saddaggahaṇe adhippāyo veditabbo.
បកតីតិ វាចាបកតិអាទិកា។ អវសេសនិទ្ទាយ អភិភូតត្តា បដិពុជ្ឈតោ សហសា បាបកា វិតក្កា បាតុភវន្តីតិ។
Pakatīti vācāpakatiādikā. Avasesaniddāya abhibhūtattā paṭibujjhato sahasā pāpakā vitakkā pātubhavantīti.
មុត្តហរីតកន្តិ គោមុត្តបរិភាវិតំ, បូតិភាវេន វា ឆឌ្ឌិតត្តា មុត្តហរីតកំ។ ពុទ្ធាទីហិ វណ្ណិតន្តិ ‘‘បូតិមុត្តភេសជ្ជំ និស្សាយ យា បព្ពជ្ជា’’តិអាទិនា សម្មាសម្ពុទ្ធាទីហិ បសត្ថំ។
Muttaharītakanti gomuttaparibhāvitaṃ, pūtibhāvena vā chaḍḍitattā muttaharītakaṃ. Buddhādīhi vaṇṇitanti ‘‘pūtimuttabhesajjaṃ nissāya yā pabbajjā’’tiādinā sammāsambuddhādīhi pasatthaṃ.
ឯកោ ឯកច្ចោ សន្តុដ្ឋោ ហោតិ, សន្តោសស្ស វណ្ណំ ន កថេតិ សេយ្យថាបិ អាយស្មា ពាកុលត្ថេរោ។ ន សន្តុដ្ដោ ហោតិ, សន្តោសស្ស វណ្ណំ កថេតិ សេយ្យថាបិ ថេរោ ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ។ នេវ សន្តុដ្ឋោ ហោតិ, ន សន្តោសស្ស វណ្ណំ កថេតិ សេយ្យថាបិ ថេរោ លាឡុទាយី។ អយន្តិ អាយស្មា មហាកស្សបោ។ អនេសនន្តិ អយោនិសោ មិច្ឆាជីវវសេន បច្ចយបរិយេសនំ។ ឧត្តសតីតិ ‘‘កថំ នុ ខោ លភេយ្យ’’ន្តិ ជាតុត្តាសេន ឧត្តសតិ។ តថា បរិតស្សតិ។ អយន្តិ មហាកស្សបត្ថេរោ។ ឯវំ យថាវុត្តឯកច្ចភិក្ខុ វិយ ន បរិតស្សតិ, អលាភបរិត្តាសេន វិឃាតប្បត្តិយា ន បរិត្តាសំ អាបជ្ជតិ។ លោភោយេវ អារម្មណេន សទ្ធិំ គន្ថនដ្ឋេន ពជ្ឈនដ្ឋេន គេធោ លោភគេធោ។ មុច្ឆន្តិ គេធំ មោមូហត្តភាវំ។ អាទីនវន្តិ ទោសំ។ និស្សរណមេវាតិ ចីវរេ ឥទមត្ថិតាទស្សនបុព្ពកំ អលគ្គភាវសង្ខាតនិយ្យានមេវ បជានន្តោ។ យថាលទ្ធាទីនន្តិ យថាលទ្ធបិណ្ឌបាតាទីនំ។ និទ្ធារណេ ចេតំ សាមិវចនំ។
Eko ekacco santuṭṭho hoti, santosassa vaṇṇaṃ na katheti seyyathāpi āyasmā bākulatthero. Na santuṭṭo hoti, santosassa vaṇṇaṃ katheti seyyathāpi thero upanando sakyaputto. Neva santuṭṭho hoti, na santosassa vaṇṇaṃ katheti seyyathāpi thero lāḷudāyī. Ayanti āyasmā mahākassapo. Anesananti ayoniso micchājīvavasena paccayapariyesanaṃ. Uttasatīti ‘‘kathaṃ nu kho labheyya’’nti jātuttāsena uttasati. Tathā paritassati. Ayanti mahākassapatthero. Evaṃ yathāvuttaekaccabhikkhu viya na paritassati, alābhaparittāsena vighātappattiyā na parittāsaṃ āpajjati. Lobhoyeva ārammaṇena saddhiṃ ganthanaṭṭhena bajjhanaṭṭhena gedho lobhagedho. Mucchanti gedhaṃ momūhattabhāvaṃ. Ādīnavanti dosaṃ. Nissaraṇamevāti cīvare idamatthitādassanapubbakaṃ alaggabhāvasaṅkhātaniyyānameva pajānanto. Yathāladdhādīnanti yathāladdhapiṇḍapātādīnaṃ. Niddhāraṇe cetaṃ sāmivacanaṃ.
យថា មហាកស្សបត្ថេរោតិ អត្តនា វត្តព្ពនិយាមេន វទតិ, ភគវតា បន វត្តព្ពនិយាមេន ‘‘យថា កស្សបោ ភិក្ខូ’’តិ ភវិតព្ពំ។ កស្សបេន និទស្សនភូតេន។ កថនំ នាម ភារោ ‘‘មុត្តោ មោចេយ្យ’’ន្តិ បដិញ្ញានុរូបត្តា។ បដិបត្តិំ បរិបូរំ កត្វា បូរណំ ភារោ សត្ថុ អាណាយ សិរសា សម្បដិច្ឆិតព្ពតោ។
Yathā mahākassapattheroti attanā vattabbaniyāmena vadati, bhagavatā pana vattabbaniyāmena ‘‘yathā kassapo bhikkhū’’ti bhavitabbaṃ. Kassapena nidassanabhūtena. Kathanaṃ nāma bhāro ‘‘mutto moceyya’’nti paṭiññānurūpattā. Paṭipattiṃ paripūraṃ katvā pūraṇaṃ bhāro satthu āṇāya sirasā sampaṭicchitabbato.
សន្តុដ្ឋសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Santuṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១. សន្តុដ្ឋសុត្តំ • 1. Santuṭṭhasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១. សន្តុដ្ឋសុត្តវណ្ណនា • 1. Santuṭṭhasuttavaṇṇanā
