| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
5. කස්‌සපසංයුත්‌තං
5. Kassapasaṃyuttaṃ
1. සන්‌තුට්‌ඨසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Santuṭṭhasuttavaṇṇanā
144. සන්‌තුට්‌ඨොති සකෙන උච්‌චාවචෙන පච්‌චයෙන සමමෙව ච තුස්‌සනකො. තෙනාහ ‘‘ඉතරීතරෙනා’’තිආදි. තත්‌ථ දුවිධං ඉතරීතරං – පාකතිකං, ඤාණසඤ්‌ජනිතඤ්‌චාති. තත්‌ථ පාකතිකං පටික්‌ඛිපිත්‌වා ඤාණසඤ්‌ජනිතමෙව දස්‌සෙන්‌තො ‘‘ථූලසුඛුමා’’තිආදිමාහ. ඉතරං වුච්‌චති හීනං පණීතතො අඤ්‌ඤත්‌තා. තථා පණීතම්‌පි ඉතරං හීනතො අඤ්‌ඤත්‌තා. අපෙක්‌ඛාසද්‌දා හි ඉතරීතරාති. ඉති යෙන කෙනචි හීනෙන වා පණීතෙන වා චීවරාදිපච්‌චයෙන සන්‌තුස්‌සිතො තථාපවත්‌තො අලොභො ඉතරීතරපච්‌චයසන්‌තොසො, තංසමඞ්‌ගිතාය සන්‌තුට්‌ඨො. යථාලාභං අත්‌තනො ලාභානුරූපං සන්‌තොසො යථාලාභසන්‌තොසො. සෙසපදද්‌වයෙපි එසෙව නයො. ලබ්‌භතීති වා ලාභො, යො යො ලාභො යථාලාභො, තෙන සන්‌තොසො යථාලාභසන්‌තොසො. බලන්‌ති කායබලං. සාරුප්‌පන්‌ති භික්‌ඛුනො අනුච්‌ඡවිකතා.
144.Santuṭṭhoti sakena uccāvacena paccayena samameva ca tussanako. Tenāha ‘‘itarītarenā’’tiādi. Tattha duvidhaṃ itarītaraṃ – pākatikaṃ, ñāṇasañjanitañcāti. Tattha pākatikaṃ paṭikkhipitvā ñāṇasañjanitameva dassento ‘‘thūlasukhumā’’tiādimāha. Itaraṃ vuccati hīnaṃ paṇītato aññattā. Tathā paṇītampi itaraṃ hīnato aññattā. Apekkhāsaddā hi itarītarāti. Iti yena kenaci hīnena vā paṇītena vā cīvarādipaccayena santussito tathāpavatto alobho itarītarapaccayasantoso, taṃsamaṅgitāya santuṭṭho. Yathālābhaṃ attano lābhānurūpaṃ santoso yathālābhasantoso. Sesapadadvayepi eseva nayo. Labbhatīti vā lābho, yo yo lābho yathālābho, tena santoso yathālābhasantoso. Balanti kāyabalaṃ. Sāruppanti bhikkhuno anucchavikatā.
යථාලද්‌ධතො අඤ්‌ඤස්‌ස අපත්‌ථනා නාම සියා අප්‌පිච්‌ඡතාය පවත්‌තිආකාරොති තතො විනිවත්‌තිතමෙව සන්‌තොසස්‌ස සරූපං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘ලභන්‌තොපි න ගණ්‌හාතී’’ති ආහ. තං පරිවත්‌තෙත්‌වාති පකතිදුබ්‌බලාදීනං ගරුචීවරං න ඵාසුභාවාවහං සරීරබාධාවහඤ්‌ච හොතීති පයොජනවසෙන, නාත්‍රිච්‌ඡතාදිවසෙන පරිවත්‌තෙත්‌වා. ලහුකචීවරපරිභොගෙ සන්‌තොසවිරොධි න හොතීති ආහ ‘‘ලහුකෙන යාපෙන්‌තොපි සන්‌තුට්‌ඨොව හොතී’’ති. මහග්‌ඝචීවරං බහූනි වා චීවරානි ලභිත්‌වා තානි විස්‌සජ්‌ජෙත්‌වා අඤ්‌ඤස්‌ස ගහණං යථාසාරුප්‌පනයෙ ඨිතත්‌තා න සන්‌තොසවිරොධීති ආහ ‘‘තෙසං…පෙ.… ධාරෙන්‌තොපි සන්‌තුට්‌ඨොව හොතී’’ති. එවං සෙසපච්‌චයෙසු යථාබලයථාසාරුප්‌පනිද්‌දෙසෙසු අපි-සද්‌දග්‌ගහණෙ අධිප්‌පායො වෙදිතබ්‌බො.
Yathāladdhato aññassa apatthanā nāma siyā appicchatāya pavattiākāroti tato vinivattitameva santosassa sarūpaṃ dassento ‘‘labhantopi na gaṇhātī’’ti āha. Taṃ parivattetvāti pakatidubbalādīnaṃ garucīvaraṃ na phāsubhāvāvahaṃ sarīrabādhāvahañca hotīti payojanavasena, nātricchatādivasena parivattetvā. Lahukacīvaraparibhoge santosavirodhi na hotīti āha ‘‘lahukena yāpentopi santuṭṭhova hotī’’ti. Mahagghacīvaraṃ bahūni vā cīvarāni labhitvā tāni vissajjetvā aññassa gahaṇaṃ yathāsāruppanaye ṭhitattā na santosavirodhīti āha ‘‘tesaṃ…pe… dhārentopi santuṭṭhova hotī’’ti. Evaṃ sesapaccayesu yathābalayathāsāruppaniddesesu api-saddaggahaṇe adhippāyo veditabbo.
පකතීති වාචාපකතිආදිකා. අවසෙසනිද්‌දාය අභිභූතත්‌තා පටිබුජ්‌ඣතො සහසා පාපකා විතක්‌කා පාතුභවන්‌තීති.
Pakatīti vācāpakatiādikā. Avasesaniddāya abhibhūtattā paṭibujjhato sahasā pāpakā vitakkā pātubhavantīti.
මුත්‌තහරීතකන්‌ති ගොමුත්‌තපරිභාවිතං, පූතිභාවෙන වා ඡඩ්‌ඩිතත්‌තා මුත්‌තහරීතකං. බුද්‌ධාදීහි වණ්‌ණිතන්‌ති ‘‘පූතිමුත්‌තභෙසජ්‌ජං නිස්‌සාය යා පබ්‌බජ්‌ජා’’තිආදිනා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධාදීහි පසත්‌ථං.
Muttaharītakanti gomuttaparibhāvitaṃ, pūtibhāvena vā chaḍḍitattā muttaharītakaṃ. Buddhādīhi vaṇṇitanti ‘‘pūtimuttabhesajjaṃ nissāya yā pabbajjā’’tiādinā sammāsambuddhādīhi pasatthaṃ.
එකො එකච්‌චො සන්‌තුට්‌ඨො හොති, සන්‌තොසස්‌ස වණ්‌ණං න කථෙති සෙය්‍යථාපි ආයස්‌මා බාකුලත්‌ථෙරො. න සන්‌තුට්‌ටො හොති, සන්‌තොසස්‌ස වණ්‌ණං කථෙති සෙය්‍යථාපි ථෙරො උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො. නෙව සන්‌තුට්‌ඨො හොති, න සන්‌තොසස්‌ස වණ්‌ණං කථෙති සෙය්‍යථාපි ථෙරො ලාළුදායී. අයන්‌ති ආයස්‌මා මහාකස්‌සපො. අනෙසනන්‌ති අයොනිසො මිච්‌ඡාජීවවසෙන පච්‌චයපරියෙසනං. උත්‌තසතීති ‘‘කථං නු ඛො ලභෙය්‍ය’’න්‌ති ජාතුත්‌තාසෙන උත්‌තසති. තථා පරිතස්‌සති. අයන්‌ති මහාකස්‌සපත්‌ථෙරො. එවං යථාවුත්‌තඑකච්‌චභික්‌ඛු විය න පරිතස්‌සති, අලාභපරිත්‌තාසෙන විඝාතප්‌පත්‌තියා න පරිත්‌තාසං ආපජ්‌ජති. ලොභොයෙව ආරම්‌මණෙන සද්‌ධිං ගන්‌ථනට්‌ඨෙන බජ්‌ඣනට්‌ඨෙන ගෙධො ලොභගෙධො. මුච්‌ඡන්‌ති ගෙධං මොමූහත්‌තභාවං. ආදීනවන්‌ති දොසං. නිස්‌සරණමෙවාති චීවරෙ ඉදමත්‌ථිතාදස්‌සනපුබ්‌බකං අලග්‌ගභාවසඞ්‌ඛාතනිය්‍යානමෙව පජානන්‌තො. යථාලද්‌ධාදීනන්‌ති යථාලද්‌ධපිණ්‌ඩපාතාදීනං. නිද්‌ධාරණෙ චෙතං සාමිවචනං.
Eko ekacco santuṭṭho hoti, santosassa vaṇṇaṃ na katheti seyyathāpi āyasmā bākulatthero. Na santuṭṭo hoti, santosassa vaṇṇaṃ katheti seyyathāpi thero upanando sakyaputto. Neva santuṭṭho hoti, na santosassa vaṇṇaṃ katheti seyyathāpi thero lāḷudāyī. Ayanti āyasmā mahākassapo. Anesananti ayoniso micchājīvavasena paccayapariyesanaṃ. Uttasatīti ‘‘kathaṃ nu kho labheyya’’nti jātuttāsena uttasati. Tathā paritassati. Ayanti mahākassapatthero. Evaṃ yathāvuttaekaccabhikkhu viya na paritassati, alābhaparittāsena vighātappattiyā na parittāsaṃ āpajjati. Lobhoyeva ārammaṇena saddhiṃ ganthanaṭṭhena bajjhanaṭṭhena gedho lobhagedho. Mucchanti gedhaṃ momūhattabhāvaṃ. Ādīnavanti dosaṃ. Nissaraṇamevāti cīvare idamatthitādassanapubbakaṃ alaggabhāvasaṅkhātaniyyānameva pajānanto. Yathāladdhādīnanti yathāladdhapiṇḍapātādīnaṃ. Niddhāraṇe cetaṃ sāmivacanaṃ.
යථා මහාකස්‌සපත්‌ථෙරොති අත්‌තනා වත්‌තබ්‌බනියාමෙන වදති, භගවතා පන වත්‌තබ්‌බනියාමෙන ‘‘යථා කස්‌සපො භික්‌ඛූ’’ති භවිතබ්‌බං. කස්‌සපෙන නිදස්‌සනභූතෙන. කථනං නාම භාරො ‘‘මුත්‌තො මොචෙය්‍ය’’න්‌ති පටිඤ්‌ඤානුරූපත්‌තා. පටිපත්‌තිං පරිපූරං කත්‌වා පූරණං භාරො සත්‌ථු ආණාය සිරසා සම්‌පටිච්‌ඡිතබ්‌බතො.
Yathā mahākassapattheroti attanā vattabbaniyāmena vadati, bhagavatā pana vattabbaniyāmena ‘‘yathā kassapo bhikkhū’’ti bhavitabbaṃ. Kassapena nidassanabhūtena. Kathanaṃ nāma bhāro ‘‘mutto moceyya’’nti paṭiññānurūpattā. Paṭipattiṃ paripūraṃ katvā pūraṇaṃ bhāro satthu āṇāya sirasā sampaṭicchitabbato.
සන්‌තුට්‌ඨසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Santuṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 1. සන්‌තුට්‌ඨසුත්‌තං • 1. Santuṭṭhasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1. සන්‌තුට්‌ඨසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Santuṭṭhasuttavaṇṇanā
