| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
7. සන්‌තුට්‌ඨිසුත්‌තවණ්‌ණනා
7. Santuṭṭhisuttavaṇṇanā
27. සත්‌තමෙ නිද්‌දොසානීති අවජ්‌ජරහිතානි ආගමනසුද්‌ධිතො කායමණ්‌ඩනාදිකිලෙසවත්‌ථුභාවාභාවතො ච. තත්‌ථ සුලභතාය පරියෙසනදුක්‌ඛස්‌ස අභාවො දස්‌සිතො, අප්‌පතාය පරිහරණදුක්‌ඛස්‌සපි අභාවො දස්‌සිතො, අනවජ්‌ජතාය අගරහිතබ්‌බතාය භික්‌ඛුසාරුප්‌පභාවො දස්‌සිතො හොති. අප්‌පතාය වා පරිත්‌තාසස්‌ස අවත්‌ථුතා, සුලභතාය ගෙධාදීනං අවත්‌ථුතා, අනවජ්‌ජතාය ආදීනවදස්‌සනනිස්‌සරණපඤ්‌ඤානං අත්‌ථිතා දස්‌සිතා හොති. අප්‌පතාය වා ලාභෙන න සොමනස්‌සං ජනයන්‌ති, අලාභෙන න දොමනස්‌සං ජනයන්‌ති, අනවජ්‌ජතාය විප්‌පටිසාරනිමිත්‌තං අඤ්‌ඤාණුපෙක්‌ඛං න ජනයන්‌ති අවිප්‌පටිසාරවත්‌ථුභාවතො.
27. Sattame niddosānīti avajjarahitāni āgamanasuddhito kāyamaṇḍanādikilesavatthubhāvābhāvato ca. Tattha sulabhatāya pariyesanadukkhassa abhāvo dassito, appatāya pariharaṇadukkhassapi abhāvo dassito, anavajjatāya agarahitabbatāya bhikkhusāruppabhāvo dassito hoti. Appatāya vā parittāsassa avatthutā, sulabhatāya gedhādīnaṃ avatthutā, anavajjatāya ādīnavadassananissaraṇapaññānaṃ atthitā dassitā hoti. Appatāya vā lābhena na somanassaṃ janayanti, alābhena na domanassaṃ janayanti, anavajjatāya vippaṭisāranimittaṃ aññāṇupekkhaṃ na janayanti avippaṭisāravatthubhāvato.
පංසුකූලන්‌ති සඞ්‌කාරකූටාදීසු යත්‌ථ කත්‌ථචි පංසූනං උපරි ඨිතත්‌තා අබ්‌භුග්‌ගතට්‌ඨෙන පංසුකූලං වියාති පංසුකූලං, පංසු විය කුච්‌ඡිතභාවං උලති ගච්‌ඡතීති පංසුකූලන්‌ති එවං ලද්‌ධනාමං රථිකාදීසු පතිතනන්‌තකානි උච්‌චිනිත්‌වා කතචීවරං. රුක්‌ඛමූලන්‌ති විවෙකානුරූපං යං කිඤ්‌චි රුක්‌ඛසමීපං. යං කිඤ්‌චි මුත්‌තන්‌ති යං කිඤ්‌චි ගොමුත්‌තං. කෙචි පනෙත්‌ථ ‘‘ගොමුත්‌තපරිභාවිතහරීතකඛණ්‌ඩං පූතිමුත්‌ත’’න්‌ති වදන්‌ති. ‘‘පූතිභාවෙන ආපණාදිතො විස්‌සට්‌ඨං ඡඩ්‌ඩිතං අපරිග්‌ගහිතං යං කිඤ්‌චි භෙසජ්‌ජං පූතිමුත්‌තන්‌ති අධිප්‌පෙත’’න්‌ති අපරෙ.
Paṃsukūlanti saṅkārakūṭādīsu yattha katthaci paṃsūnaṃ upari ṭhitattā abbhuggataṭṭhena paṃsukūlaṃ viyāti paṃsukūlaṃ, paṃsu viya kucchitabhāvaṃ ulati gacchatīti paṃsukūlanti evaṃ laddhanāmaṃ rathikādīsu patitanantakāni uccinitvā katacīvaraṃ. Rukkhamūlanti vivekānurūpaṃ yaṃ kiñci rukkhasamīpaṃ. Yaṃ kiñci muttanti yaṃ kiñci gomuttaṃ. Keci panettha ‘‘gomuttaparibhāvitaharītakakhaṇḍaṃ pūtimutta’’nti vadanti. ‘‘Pūtibhāvena āpaṇādito vissaṭṭhaṃ chaḍḍitaṃ apariggahitaṃ yaṃ kiñci bhesajjaṃ pūtimuttanti adhippeta’’nti apare.
යතො ඛොති පච්‌චත්‌තෙ නිස්‌සක්‌කවචනං, යං ඛොති වුත්‌තං හොති. තෙන තුට්‌ඨො හොතීති වුත්‌තකිරියං පරාමසති. තුට්‌ඨොති සන්‌තුට්‌ඨො. ඉදමස්‌සාහන්‌ති ය්‌වායං චතුබ්‌බිධෙන යථාවුත්‌තෙන පච්‌චයෙන අප්‌පෙන සුලභෙන සන්‌තොසො, ඉදං ඉමස්‌ස භික්‌ඛුනො සීලසංවරාදීසු අඤ්‌ඤතරං එකං සාමඤ්‌ඤඞ්‌ගං සමණභාවකාරණන්‌ති අහං වදාමි. සන්‌තුට්‌ඨස්‌ස හි චතුපාරිසුද්‌ධිසීලං පරිපුණ්‌ණං හොති, සමථවිපස්‌සනා ච භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති. අථ වා සාමඤ්‌ඤං නාම අරියමග්‌ගො, තස්‌ස සඞ්‌ඛෙපතො ද්‌වෙ අඞ්‌ගා බාහිරං අජ්‌ඣත්‌තිකන්‌ති. තත්‌ථ බාහිරං සප්‌පුරිසූපනිස්‌සයො සද්‌ධම්‌මස්‌සවනඤ්‌ච. අජ්‌ඣත්‌තිකං පන යොනිසොමනසිකාරො ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපත්‌ති ච. තෙසු යස්‌මා යථාරහං ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපත්‌තිභූතා තස්‌ස මූලභූතා චෙතෙ ධම්‌මා, යදිදං අප්‌පිච්‌ඡතා සන්‌තුට්‌ඨිතා පවිවිත්‌තතා අසංසට්‌ඨතා ආරද්‌ධවීරියතාති එවමාදයො, තස්‌මා වුත්‌තං ‘‘ඉදමස්‌සාහං අඤ්‌ඤතරං සාමඤ්‌ඤඞ්‌ගන්‌ති වදාමී’’ති.
Yato khoti paccatte nissakkavacanaṃ, yaṃ khoti vuttaṃ hoti. Tena tuṭṭho hotīti vuttakiriyaṃ parāmasati. Tuṭṭhoti santuṭṭho. Idamassāhanti yvāyaṃ catubbidhena yathāvuttena paccayena appena sulabhena santoso, idaṃ imassa bhikkhuno sīlasaṃvarādīsu aññataraṃ ekaṃ sāmaññaṅgaṃ samaṇabhāvakāraṇanti ahaṃ vadāmi. Santuṭṭhassa hi catupārisuddhisīlaṃ paripuṇṇaṃ hoti, samathavipassanā ca bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Atha vā sāmaññaṃ nāma ariyamaggo, tassa saṅkhepato dve aṅgā bāhiraṃ ajjhattikanti. Tattha bāhiraṃ sappurisūpanissayo saddhammassavanañca. Ajjhattikaṃ pana yonisomanasikāro dhammānudhammappaṭipatti ca. Tesu yasmā yathārahaṃ dhammānudhammappaṭipattibhūtā tassa mūlabhūtā cete dhammā, yadidaṃ appicchatā santuṭṭhitā pavivittatā asaṃsaṭṭhatā āraddhavīriyatāti evamādayo, tasmā vuttaṃ ‘‘idamassāhaṃ aññataraṃ sāmaññaṅganti vadāmī’’ti.
සෙනාසනමාරබ්‌භාති විහාරාදිං මඤ්‌චපීඨාදිඤ්‌ච සෙනාසනං නිස්‌සාය. චීවරං පානභොජනන්‌ති නිවාසනාදිචීවරං අම්‌බපානකාදිපානං ඛාදනීයභොජනීයාදිභුඤ්‌ජිතබ්‌බවත්‌ථුඤ්‌ච ආරබ්‌භාති සම්‌බන්‌ධො. විඝාතොති විඝාතභාවො, චිත්‌තස්‌ස දුක්‌ඛං න හොතීති යොජනා. අයඤ්‌හෙත්‌ථ සඞ්‌ඛෙපත්‌ථො – ‘‘අමුකස්‌මිං නාම ආවාසෙ පච්‌චයා සුලභා’’ති ලභිතබ්‌බට්‌ඨානගමනෙන වා ‘‘මය්‌හං පාපුණාති, න තුය්‌හ’’න්‌ති විවාදාපජ්‌ජනෙන වා නවකම්‌මකරණාදිවසෙන වා සෙනාසනාදීනි පරියෙසන්‌තානං අසන්‌තුට්‌ඨානං ඉච්‌ඡිතාලාභාදිනා යො විඝාතො චිත්‌තස්‌ස හොති, සො තත්‌ථ සන්‌තුට්‌ඨස්‌ස න හොති. දිසා නප්‌පටිහඤ්‌ඤතීති සන්‌තුට්‌ඨියා චාතුද්‌දිසභාවෙන දිසා න පටිහනති. වුත්‌තඤ්‌හෙතං ‘‘චාතුද්‌දිසො අප්‌පටිඝො ච හොති, සන්‌තුස්‌සමානො ඉතරීතරෙනා’’ති (සු. නි. 42).
Senāsanamārabbhāti vihārādiṃ mañcapīṭhādiñca senāsanaṃ nissāya. Cīvaraṃ pānabhojananti nivāsanādicīvaraṃ ambapānakādipānaṃ khādanīyabhojanīyādibhuñjitabbavatthuñca ārabbhāti sambandho. Vighātoti vighātabhāvo, cittassa dukkhaṃ na hotīti yojanā. Ayañhettha saṅkhepattho – ‘‘amukasmiṃ nāma āvāse paccayā sulabhā’’ti labhitabbaṭṭhānagamanena vā ‘‘mayhaṃ pāpuṇāti, na tuyha’’nti vivādāpajjanena vā navakammakaraṇādivasena vā senāsanādīni pariyesantānaṃ asantuṭṭhānaṃ icchitālābhādinā yo vighāto cittassa hoti, so tattha santuṭṭhassa na hoti. Disā nappaṭihaññatīti santuṭṭhiyā cātuddisabhāvena disā na paṭihanati. Vuttañhetaṃ ‘‘cātuddiso appaṭigho ca hoti, santussamāno itarītarenā’’ti (su. ni. 42).
සමණධම්‌මස්‌ස අනුලොමාති සමණධම්‌මස්‌ස සමථවිපස්‌සනාභාවනාය, අරියමග්‌ගස්‌සෙව වා අනුච්‌ඡවිකා අප්‌පිච්‌ඡතාදයො. තුට්‌ඨචිත්‌තස්‌ස භික්‌ඛුනොති තුට්‌ඨචිත්‌තෙන භික්‌ඛුනා. අධිග්‌ගහිතා හොන්‌තීති පටිපක්‌ඛධම්‌මෙ අභිභවිත්‌වා ගහිතා හොන්‌ති. අන්‌තොගතාති අබ්‌භන්‌තරගතා. න පරිබාහිරාති න බාහිරා කතා.
Samaṇadhammassaanulomāti samaṇadhammassa samathavipassanābhāvanāya, ariyamaggasseva vā anucchavikā appicchatādayo. Tuṭṭhacittassa bhikkhunoti tuṭṭhacittena bhikkhunā. Adhiggahitā hontīti paṭipakkhadhamme abhibhavitvā gahitā honti. Antogatāti abbhantaragatā. Na paribāhirāti na bāhirā katā.
සන්‌තුට්‌ඨිසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Santuṭṭhisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 7. සන්‌තුට්‌ඨිසුත්‌තං • 7. Santuṭṭhisuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 7. සන්‌තුට්‌ඨිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Santuṭṭhisuttavaṇṇanā
