| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៥. សានុសុត្តវណ្ណនា
5. Sānusuttavaṇṇanā
២៣៩. យក្ខេន គហិតោ ហោតីតិ យក្ខេន អនុបវិដ្ឋោ ហោតិ។ តស្ស យក្ខគហណស្ស ការណំ មូលតោ បភុតិ វិត្ថារតោ ទស្សេតុំ ‘‘សោ’’តិអាទិមាហ។ តស្ស អន្តិមភវិកត្តា អាទិតោ បដ្ឋាយ អធិសីលសិក្ខាយ សក្កច្ចំ បូរណន្តិ ទស្សេតិ ‘‘សោ បព្ពជិតកាលតោ’’តិអាទិនា។ បច្ចាហារន្តិ បដិក្ខេបំ។ ឥមស្មិំ សរភញ្ញេតិ ឥមស្មិំ មម ធម្មភណនេ។ បត្តិន្តិ បត្តិទានំ។ បិយា ហោន្តិ, តេនាហ ភគវា ‘‘អាកង្ខេយ្យ ចេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ‘សព្រហ្មចារីនំ បិយោ ច អស្សំ មនាបោ ច គរុ ច ភាវនីយោ ចា’តិ, សីលេស្វេវស្ស បរិបូរការី’’តិ (ម. និ. ១.៦៥)។ តថា ចាហ ‘‘តស្មិំ សាមណេរេ’’តិអាទិ។
239.Yakkhenagahito hotīti yakkhena anupaviṭṭho hoti. Tassa yakkhagahaṇassa kāraṇaṃ mūlato pabhuti vitthārato dassetuṃ ‘‘so’’tiādimāha. Tassa antimabhavikattā ādito paṭṭhāya adhisīlasikkhāya sakkaccaṃ pūraṇanti dasseti ‘‘so pabbajitakālato’’tiādinā. Paccāhāranti paṭikkhepaṃ. Imasmiṃ sarabhaññeti imasmiṃ mama dhammabhaṇane. Pattinti pattidānaṃ. Piyā honti, tenāha bhagavā ‘‘ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu ‘sabrahmacārīnaṃ piyo ca assaṃ manāpo ca garu ca bhāvanīyo cā’ti, sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65). Tathā cāha ‘‘tasmiṃ sāmaṇere’’tiādi.
វុឌ្ឍិមន្វាយាតិ យោព្ពនប្បត្តិយា អង្គបច្ចង្គានំ បរិវុឌ្ឍិមាគម្ម។ កាមសម្ភោគសមត្ថតាវសេន បរិបក្កិន្ទ្រិយោ។ អនុយោជេត្វាវាតិ វិស្សជ្ជេត្វាវ, គិហិភាវេ វា អនុយោជេត្វាវ។ ‘‘បុព្ពេ តុយ្ហំ បុត្តោ សីលវា កល្យាណធម្មោ លជ្ជី កុក្កុច្ចកោ សិក្ខាកាមោតិ សម្ភាវិតោ, ឥទានិ តតោ អញ្ញថា ជាតោ’’តិ ឃោសនាវសេន ទេវតានំ អន្តរេ មាហេវ មេ លជ្ជំ ឧប្បាទេយ្យ។
Vuḍḍhimanvāyāti yobbanappattiyā aṅgapaccaṅgānaṃ parivuḍḍhimāgamma. Kāmasambhogasamatthatāvasena paripakkindriyo. Anuyojetvāvāti vissajjetvāva, gihibhāve vā anuyojetvāva. ‘‘Pubbe tuyhaṃ putto sīlavā kalyāṇadhammo lajjī kukkuccako sikkhākāmoti sambhāvito, idāni tato aññathā jāto’’ti ghosanāvasena devatānaṃ antare māheva me lajjaṃ uppādeyya.
បាដិហារិយបក្ខញ្ចាតិ ចាតុទ្ទសីបញ្ចទសីអដ្ឋមីនំ យថាក្កមំ អាទិតោ អន្តតោ អាទិអន្តតោ ច បវេសននិក្ខមនវសេន ឧបោសថសីលស្ស បដិ បដិ អភិមុខំ បច្ចាវហិតព្ពបក្ខញ្ច។ តេរសិយាបីតិ បរំ សត្តមីនវមីសុបីតិ អត្ថោ។ បវេសភូតញ្ហិ ឧបោសថសីលស្ស សត្តមីសុ សមាទិន្នំ សីលំ បដិបទំ, នវមីសុ និក្ខមភូតន្តិ អាចរិយា។ បោរាណដ្ឋកថាយំ បន បច្ចុគ្គមនានុគមនបរិយាយេន វុត្តន្តិ អាហ ‘‘មនុស្សា’’តិអាទិ។ អឌ្ឍមាសន្តិ សកលកាលបក្ខំ ។ ឯវញ្ហិ វស្សវាសស្ស អនុគមនំ គតំ ហោតិ។ សុដ្ឋុ សមាគតន្តិ សុបរិសុទ្ធំ សម្បន្នំ កត្វា អត្តនោ សន្តានំ អាគតំ។ តំ បន អត្តនោ ចិត្តេន សមំ បការេហិ យុត្តំ ហោតីតិ អាហ ‘‘សម្បយុត្ត’’ន្តិ។ អរហន្តានំ អនុករណេន សេដ្ឋចរិយំ។ ‘‘ន តេ ហិ យក្ខា កីឡន្តី’’តិ អត្តនោ បុត្តស្ស កាយេ អធិមុច្ចនំ អត្តនោ កីឡនំ វិយ ហោតីតិ កត្វា អាហ។
Pāṭihāriyapakkhañcāti cātuddasīpañcadasīaṭṭhamīnaṃ yathākkamaṃ ādito antato ādiantato ca pavesananikkhamanavasena uposathasīlassa paṭi paṭi abhimukhaṃ paccāvahitabbapakkhañca. Terasiyāpīti paraṃ sattamīnavamīsupīti attho. Pavesabhūtañhi uposathasīlassa sattamīsu samādinnaṃ sīlaṃ paṭipadaṃ, navamīsu nikkhamabhūtanti ācariyā. Porāṇaṭṭhakathāyaṃ pana paccuggamanānugamanapariyāyena vuttanti āha ‘‘manussā’’tiādi. Aḍḍhamāsanti sakalakālapakkhaṃ . Evañhi vassavāsassa anugamanaṃ gataṃ hoti. Suṭṭhu samāgatanti suparisuddhaṃ sampannaṃ katvā attano santānaṃ āgataṃ. Taṃ pana attano cittena samaṃ pakārehi yuttaṃ hotīti āha ‘‘sampayutta’’nti. Arahantānaṃ anukaraṇena seṭṭhacariyaṃ. ‘‘Na te hi yakkhā kīḷantī’’ti attano puttassa kāye adhimuccanaṃ attano kīḷanaṃ viya hotīti katvā āha.
ឧបាសិកា យថាវុត្តឧបោសថសីលេន សីលវតី, សាមណេរោ បន អត្តនោ សាមណេរសីលេន សីលវា។ ឧប្បតិត្វាតិ អាកាសេ ឧប្បតិត្វា។ មោក្ខោ នត្ថិ ទុក្ខាវហស្ស កម្មស្ស កតូបចិតត្តា។
Upāsikā yathāvuttauposathasīlena sīlavatī, sāmaṇero pana attano sāmaṇerasīlena sīlavā. Uppatitvāti ākāse uppatitvā. Mokkho natthi dukkhāvahassa kammassa katūpacitattā.
ទុវិធេបិ កាមេតិ វត្ថុកាមកិលេសកាមេ។ កិលេសកាមំ បរិច្ចជន្តោ ឯវ ហិ វត្ថុកាមេ បរិច្ចជតិ នាម។ វិព្ភមនវសេន អាគច្ឆតិ ភិក្ខាយ អាហិណ្ឌនាទិបព្ពជិតកិច្ចតោ។ ឧប្បព្ពជិត្វា វិគតសីលស្ស ជីវតោ អានាបានមត្តេន ជីវន្តោបិ សោ មតកោវ។ វុត្តញ្ហេតំ ‘‘មរណញ្ហេតំ, សុនក្ខត្ត, អរិយស្ស វិនយេ, យោ សិក្ខំ បច្ចក្ខាយ ហីនាយាវត្តតី’’តិ (ម. និ. ៣.៤៥)។
Duvidhepi kāmeti vatthukāmakilesakāme. Kilesakāmaṃ pariccajanto eva hi vatthukāme pariccajati nāma. Vibbhamanavasena āgacchati bhikkhāya āhiṇḍanādipabbajitakiccato. Uppabbajitvā vigatasīlassa jīvato ānāpānamattena jīvantopi so matakova. Vuttañhetaṃ ‘‘maraṇañhetaṃ, sunakkhatta, ariyassa vinaye, yo sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattatī’’ti (ma. ni. 3.45).
ឧណ្ហដ្ឋេនាតិ សបរិឡាហដ្ឋេន។ អភិធាវថាតិ អភិធាវតីតិ ឥមស្មិំ អភិធាវនកិច្ចេ ភទ្ទំ តេ ហោតូតិ វត្វា គិហិភាវាយ អភិធាវថ។ នីហរិត្វាតិ និក្ខាមេត្វា។ ឯកាទសហិ អគ្គីហិ អាទិត្តត្តា មហាឌាហសទិសេ។ សល្លក្ខេត្វាតិ គិហិភាវេ អាទីនវំ, បព្ពជ្ជាយ អានិសំសញ្ច សល្លក្ខេត្វា។ ហិរោត្តប្បំ បដិលភិត្វា ‘‘មម ឧប្បព្ពជិតុកាមតំ សព្រហ្មចារិនោ ជានិស្សន្តី’’តិ។ ចតុន្នំ បរិសានំ ចិត្តសង្ខោភវសេន សកលជម្ពុទីបំ ខោភេត្វា។
Uṇhaṭṭhenāti sapariḷāhaṭṭhena. Abhidhāvathāti abhidhāvatīti imasmiṃ abhidhāvanakicce bhaddaṃ te hotūti vatvā gihibhāvāya abhidhāvatha. Nīharitvāti nikkhāmetvā. Ekādasahi aggīhi ādittattā mahāḍāhasadise. Sallakkhetvāti gihibhāve ādīnavaṃ, pabbajjāya ānisaṃsañca sallakkhetvā. Hirottappaṃ paṭilabhitvā ‘‘mama uppabbajitukāmataṃ sabrahmacārino jānissantī’’ti. Catunnaṃ parisānaṃ cittasaṅkhobhavasena sakalajambudīpaṃ khobhetvā.
សានុសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sānusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៥. សានុសុត្តំ • 5. Sānusuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៥. សានុសុត្តវណ្ណនា • 5. Sānusuttavaṇṇanā
