| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
5. සානුසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Sānusuttavaṇṇanā
239. යක්‌ඛෙන ගහිතො හොතීති යක්‌ඛෙන අනුපවිට්‌ඨො හොති. තස්‌ස යක්‌ඛගහණස්‌ස කාරණං මූලතො පභුති විත්‌ථාරතො දස්‌සෙතුං ‘‘සො’’තිආදිමාහ. තස්‌ස අන්‌තිමභවිකත්‌තා ආදිතො පට්‌ඨාය අධිසීලසික්‌ඛාය සක්‌කච්‌චං පූරණන්‌ති දස්‌සෙති ‘‘සො පබ්‌බජිතකාලතො’’තිආදිනා. පච්‌චාහාරන්‌ති පටික්‌ඛෙපං. ඉමස්‌මිං සරභඤ්‌ඤෙති ඉමස්‌මිං මම ධම්‌මභණනෙ. පත්‌තින්‌ති පත්‌තිදානං. පියා හොන්‌ති, තෙනාහ භගවා ‘‘ආකඞ්‌ඛෙය්‍ය චෙ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ‘සබ්‍රහ්‌මචාරීනං පියො ච අස්‌සං මනාපො ච ගරු ච භාවනීයො චා’ති, සීලෙස්‌වෙවස්‌ස පරිපූරකාරී’’ති (ම. නි. 1.65). තථා චාහ ‘‘තස්‌මිං සාමණෙරෙ’’තිආදි.
239.Yakkhenagahito hotīti yakkhena anupaviṭṭho hoti. Tassa yakkhagahaṇassa kāraṇaṃ mūlato pabhuti vitthārato dassetuṃ ‘‘so’’tiādimāha. Tassa antimabhavikattā ādito paṭṭhāya adhisīlasikkhāya sakkaccaṃ pūraṇanti dasseti ‘‘so pabbajitakālato’’tiādinā. Paccāhāranti paṭikkhepaṃ. Imasmiṃ sarabhaññeti imasmiṃ mama dhammabhaṇane. Pattinti pattidānaṃ. Piyā honti, tenāha bhagavā ‘‘ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu ‘sabrahmacārīnaṃ piyo ca assaṃ manāpo ca garu ca bhāvanīyo cā’ti, sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65). Tathā cāha ‘‘tasmiṃ sāmaṇere’’tiādi.
වුඩ්‌ඪිමන්‌වායාති යොබ්‌බනප්‌පත්‌තියා අඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගානං පරිවුඩ්‌ඪිමාගම්‌ම. කාමසම්‌භොගසමත්‌ථතාවසෙන පරිපක්‌කින්‌ද්‍රියො. අනුයොජෙත්‌වාවාති විස්‌සජ්‌ජෙත්‌වාව, ගිහිභාවෙ වා අනුයොජෙත්‌වාව. ‘‘පුබ්‌බෙ තුය්‌හං පුත්‌තො සීලවා කල්‍යාණධම්‌මො ලජ්‌ජී කුක්‌කුච්‌චකො සික්‌ඛාකාමොති සම්‌භාවිතො, ඉදානි තතො අඤ්‌ඤථා ජාතො’’ති ඝොසනාවසෙන දෙවතානං අන්‌තරෙ මාහෙව මෙ ලජ්‌ජං උප්‌පාදෙය්‍ය.
Vuḍḍhimanvāyāti yobbanappattiyā aṅgapaccaṅgānaṃ parivuḍḍhimāgamma. Kāmasambhogasamatthatāvasena paripakkindriyo. Anuyojetvāvāti vissajjetvāva, gihibhāve vā anuyojetvāva. ‘‘Pubbe tuyhaṃ putto sīlavā kalyāṇadhammo lajjī kukkuccako sikkhākāmoti sambhāvito, idāni tato aññathā jāto’’ti ghosanāvasena devatānaṃ antare māheva me lajjaṃ uppādeyya.
පාටිහාරියපක්‌ඛඤ්‌චාති චාතුද්‌දසීපඤ්‌චදසීඅට්‌ඨමීනං යථාක්‌කමං ආදිතො අන්‌තතො ආදිඅන්‌තතො ච පවෙසනනික්‌ඛමනවසෙන උපොසථසීලස්‌ස පටි පටි අභිමුඛං පච්‌චාවහිතබ්‌බපක්‌ඛඤ්‌ච. තෙරසියාපීති පරං සත්‌තමීනවමීසුපීති අත්‌ථො. පවෙසභූතඤ්‌හි උපොසථසීලස්‌ස සත්‌තමීසු සමාදින්‌නං සීලං පටිපදං, නවමීසු නික්‌ඛමභූතන්‌ති ආචරියා. පොරාණට්‌ඨකථායං පන පච්‌චුග්‌ගමනානුගමනපරියායෙන වුත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘මනුස්‌සා’’තිආදි. අඩ්‌ඪමාසන්‌ති සකලකාලපක්‌ඛං . එවඤ්‌හි වස්‌සවාසස්‌ස අනුගමනං ගතං හොති. සුට්‌ඨු සමාගතන්‌ති සුපරිසුද්‌ධං සම්‌පන්‌නං කත්‌වා අත්‌තනො සන්‌තානං ආගතං. තං පන අත්‌තනො චිත්‌තෙන සමං පකාරෙහි යුත්‌තං හොතීති ආහ ‘‘සම්‌පයුත්‌ත’’න්‌ති. අරහන්‌තානං අනුකරණෙන සෙට්‌ඨචරියං. ‘‘න තෙ හි යක්‌ඛා කීළන්‌තී’’ති අත්‌තනො පුත්‌තස්‌ස කායෙ අධිමුච්‌චනං අත්‌තනො කීළනං විය හොතීති කත්‌වා ආහ.
Pāṭihāriyapakkhañcāti cātuddasīpañcadasīaṭṭhamīnaṃ yathākkamaṃ ādito antato ādiantato ca pavesananikkhamanavasena uposathasīlassa paṭi paṭi abhimukhaṃ paccāvahitabbapakkhañca. Terasiyāpīti paraṃ sattamīnavamīsupīti attho. Pavesabhūtañhi uposathasīlassa sattamīsu samādinnaṃ sīlaṃ paṭipadaṃ, navamīsu nikkhamabhūtanti ācariyā. Porāṇaṭṭhakathāyaṃ pana paccuggamanānugamanapariyāyena vuttanti āha ‘‘manussā’’tiādi. Aḍḍhamāsanti sakalakālapakkhaṃ . Evañhi vassavāsassa anugamanaṃ gataṃ hoti. Suṭṭhu samāgatanti suparisuddhaṃ sampannaṃ katvā attano santānaṃ āgataṃ. Taṃ pana attano cittena samaṃ pakārehi yuttaṃ hotīti āha ‘‘sampayutta’’nti. Arahantānaṃ anukaraṇena seṭṭhacariyaṃ. ‘‘Na te hi yakkhā kīḷantī’’ti attano puttassa kāye adhimuccanaṃ attano kīḷanaṃ viya hotīti katvā āha.
උපාසිකා යථාවුත්‌තඋපොසථසීලෙන සීලවතී, සාමණෙරො පන අත්‌තනො සාමණෙරසීලෙන සීලවා. උප්‌පතිත්‌වාති ආකාසෙ උප්‌පතිත්‌වා. මොක්‌ඛො නත්‌ථි දුක්‌ඛාවහස්‌ස කම්‌මස්‌ස කතූපචිතත්‌තා.
Upāsikā yathāvuttauposathasīlena sīlavatī, sāmaṇero pana attano sāmaṇerasīlena sīlavā. Uppatitvāti ākāse uppatitvā. Mokkho natthi dukkhāvahassa kammassa katūpacitattā.
දුවිධෙපි කාමෙති වත්‌ථුකාමකිලෙසකාමෙ. කිලෙසකාමං පරිච්‌චජන්‌තො එව හි වත්‌ථුකාමෙ පරිච්‌චජති නාම. විබ්‌භමනවසෙන ආගච්‌ඡති භික්‌ඛාය ආහිණ්‌ඩනාදිපබ්‌බජිතකිච්‌චතො. උප්‌පබ්‌බජිත්‌වා විගතසීලස්‌ස ජීවතො ආනාපානමත්‌තෙන ජීවන්‌තොපි සො මතකොව. වුත්‌තඤ්‌හෙතං ‘‘මරණඤ්‌හෙතං, සුනක්‌ඛත්‌ත, අරියස්‌ස විනයෙ, යො සික්‌ඛං පච්‌චක්‌ඛාය හීනායාවත්‌තතී’’ති (ම. නි. 3.45).
Duvidhepi kāmeti vatthukāmakilesakāme. Kilesakāmaṃ pariccajanto eva hi vatthukāme pariccajati nāma. Vibbhamanavasena āgacchati bhikkhāya āhiṇḍanādipabbajitakiccato. Uppabbajitvā vigatasīlassa jīvato ānāpānamattena jīvantopi so matakova. Vuttañhetaṃ ‘‘maraṇañhetaṃ, sunakkhatta, ariyassa vinaye, yo sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattatī’’ti (ma. ni. 3.45).
උණ්‌හට්‌ඨෙනාති සපරිළාහට්‌ඨෙන. අභිධාවථාති අභිධාවතීති ඉමස්‌මිං අභිධාවනකිච්‌චෙ භද්‌දං තෙ හොතූති වත්‌වා ගිහිභාවාය අභිධාවථ. නීහරිත්‌වාති නික්‌ඛාමෙත්‌වා. එකාදසහි අග්‌ගීහි ආදිත්‌තත්‌තා මහාඩාහසදිසෙ. සල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වාති ගිහිභාවෙ ආදීනවං, පබ්‌බජ්‌ජාය ආනිසංසඤ්‌ච සල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වා. හිරොත්‌තප්‌පං පටිලභිත්‌වා ‘‘මම උප්‌පබ්‌බජිතුකාමතං සබ්‍රහ්‌මචාරිනො ජානිස්‌සන්‌තී’’ති. චතුන්‌නං පරිසානං චිත්‌තසඞ්‌ඛොභවසෙන සකලජම්‌බුදීපං ඛොභෙත්‌වා.
Uṇhaṭṭhenāti sapariḷāhaṭṭhena. Abhidhāvathāti abhidhāvatīti imasmiṃ abhidhāvanakicce bhaddaṃ te hotūti vatvā gihibhāvāya abhidhāvatha. Nīharitvāti nikkhāmetvā. Ekādasahi aggīhi ādittattā mahāḍāhasadise. Sallakkhetvāti gihibhāve ādīnavaṃ, pabbajjāya ānisaṃsañca sallakkhetvā. Hirottappaṃ paṭilabhitvā ‘‘mama uppabbajitukāmataṃ sabrahmacārino jānissantī’’ti. Catunnaṃ parisānaṃ cittasaṅkhobhavasena sakalajambudīpaṃ khobhetvā.
සානුසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sānusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 5. සානුසුත්‌තං • 5. Sānusuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 5. සානුසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Sānusuttavaṇṇanā
