| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กงฺขาวิตรณี-อภินว-ฎีกา • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
๑๐. สปฺปาณกสิกฺขาปทวณฺณนา
10. Sappāṇakasikkhāpadavaṇṇanā
เอกสฺมิํ ฆเฎ เอกาว อาปตฺตีติ เอกสฺมิํ อุทกฆเฎ เอกาว อาปตฺติฯ เอส นโย สพฺพภาชเนสุ ฯ วิจฺฉินฺทนฺตสฺสาติ ธารํ วิจฺฉินฺทนฺตสฺสฯ เอเกกํ ปกฺขิปนฺตสฺสาติ เอเกกํ ติณํ วา ปณฺณํ วา มตฺติกํ วา อญฺญํ วา กฎฺฐโคมยาทิํ ปกฺขิปนฺตสฺสฯ ปริยาทานนฺติ ขยํฯ
Ekasmiṃ ghaṭe ekāva āpattīti ekasmiṃ udakaghaṭe ekāva āpatti. Esa nayo sabbabhājanesu . Vicchindantassāti dhāraṃ vicchindantassa. Ekekaṃ pakkhipantassāti ekekaṃ tiṇaṃ vā paṇṇaṃ vā mattikaṃ vā aññaṃ vā kaṭṭhagomayādiṃ pakkhipantassa. Pariyādānanti khayaṃ.
‘‘ปทีเป (สารตฺถ. ฎี. ปาจิตฺติย ๓.๑๔๐) ปติตฺวา ปฎงฺคาทิปาณกา มริสฺสนฺตี’’ติ ชานนฺตสฺสาปิ กุสลจิเตฺตน ปทีปุชฺชลนํ วิย ‘‘สิญฺจเนน ปาณกา มริสฺสนฺตี’’ติ ปุพฺพภาเค ชานนฺตสฺสาปิ ‘‘อิทํ ชลํ สิญฺจามี’’ติ สิญฺจนฺตสฺส วธกจิตฺตํ น โหตีติ อาห ‘‘วินา วธกเจตนายา’’ติอาทิฯ เอวญฺจ กตฺวา ‘‘ปณฺณตฺติวชฺช’’นฺติ อิทมฺปิ สมตฺถิตํ โหติฯ ติจิตฺตนฺติ กุสลากุสลาพฺยากตวเสน ติจิตฺตํฯ ตถา หิ ปณฺณตฺติํ มทฺทิตฺวา สิญฺจนฺตสฺส วา สิญฺจาเปนฺตสฺส วา อกุสลจิเตฺตน โหติ, ‘‘อาสนํ โธวิสฺสามี’’ติ จิเตฺตน โธวนตฺถํ สิญฺจนฺตสฺส วา สิญฺจาเปนฺตสฺส วา กุสลจิเตฺตน โหติ, ปณฺณตฺติํ อชานตา อรหตา สิญฺจนาทิกรเณ อพฺยากตจิเตฺตน โหตีติ กุสลากุสลาพฺยากตจิตฺตวเสน ติจิตฺตํ โหติฯ
‘‘Padīpe (sārattha. ṭī. pācittiya 3.140) patitvā paṭaṅgādipāṇakā marissantī’’ti jānantassāpi kusalacittena padīpujjalanaṃ viya ‘‘siñcanena pāṇakā marissantī’’ti pubbabhāge jānantassāpi ‘‘idaṃ jalaṃ siñcāmī’’ti siñcantassa vadhakacittaṃ na hotīti āha ‘‘vinā vadhakacetanāyā’’tiādi. Evañca katvā ‘‘paṇṇattivajja’’nti idampi samatthitaṃ hoti. Ticittanti kusalākusalābyākatavasena ticittaṃ. Tathā hi paṇṇattiṃ madditvā siñcantassa vā siñcāpentassa vā akusalacittena hoti, ‘‘āsanaṃ dhovissāmī’’ti cittena dhovanatthaṃ siñcantassa vā siñcāpentassa vā kusalacittena hoti, paṇṇattiṃ ajānatā arahatā siñcanādikaraṇe abyākatacittena hotīti kusalākusalābyākatacittavasena ticittaṃ hoti.
สปฺปาณกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sappāṇakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ภูตคามวโคฺค ทุติโยฯ
Bhūtagāmavaggo dutiyo.
