Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga

७. सप्पाणकवग्गो

7. Sappāṇakavaggo

१. सञ्‍चिच्‍चसिक्खापदं

1. Sañciccasikkhāpadaṃ

३८२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन आयस्मा उदायी इस्सासो होति, काका चस्स अमनापा होन्ति। सो काके विज्झित्वा विज्झित्वा सीसं छिन्दित्वा सूले पटिपाटिया ठपेसि। भिक्खू एवमाहंसु – ‘‘केनिमे, आवुसो, काका जीविता वोरोपिता’’ति? ‘‘मया, आवुसो। अमनापा मे काका’’ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम आयस्मा उदायी सञ्‍चिच्‍च पाणं जीविता वोरोपेस्सती’’ति…पे॰… सच्‍चं किर त्वं, उदायि, सञ्‍चिच्‍च पाणं जीविता वोरोपेसीति? ‘‘सच्‍चं , भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, सञ्‍चिच्‍च पाणं जीविता वोरोपेस्ससि! नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

382. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā udāyī issāso hoti, kākā cassa amanāpā honti. So kāke vijjhitvā vijjhitvā sīsaṃ chinditvā sūle paṭipāṭiyā ṭhapesi. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘kenime, āvuso, kākā jīvitā voropitā’’ti? ‘‘Mayā, āvuso. Amanāpā me kākā’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā udāyī sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropessatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, udāyi, sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropesīti? ‘‘Saccaṃ , bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropessasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

३८३. ‘‘यो पन भिक्खु सञ्‍चिच्‍च पाणं जीविता वोरोपेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।

383.‘‘Yopana bhikkhu sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropeyya, pācittiya’’nti.

३८४. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

384.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

सञ्‍चिच्‍चाति जानन्तो सञ्‍जानन्तो चेच्‍च अभिवितरित्वा वीतिक्‍कमो।

Sañciccāti jānanto sañjānanto cecca abhivitaritvā vītikkamo.

पाणो नाम तिरच्छानगतपाणो वुच्‍चति।

Pāṇo nāma tiracchānagatapāṇo vuccati.

जीविता वोरोपेय्याति जीवितिन्द्रियं उपच्छिन्दति उपरोधेति सन्ततिं विकोपेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।

Jīvitā voropeyyāti jīvitindriyaṃ upacchindati uparodheti santatiṃ vikopeti, āpatti pācittiyassa.

३८५. पाणे पाणसञ्‍ञी जीविता वोरोपेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। पाणे वेमतिको जीविता वोरोपेति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। पाणे अप्पाणसञ्‍ञी जीविता वोरोपेति, अनापत्ति। अप्पाणे पाणसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अप्पाणे वेमितको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अप्पाणे अप्पाणसञ्‍ञी, अनापत्ति।

385. Pāṇe pāṇasaññī jīvitā voropeti, āpatti pācittiyassa. Pāṇe vematiko jīvitā voropeti, āpatti dukkaṭassa. Pāṇe appāṇasaññī jīvitā voropeti, anāpatti. Appāṇe pāṇasaññī, āpatti dukkaṭassa. Appāṇe vemitako, āpatti dukkaṭassa. Appāṇe appāṇasaññī, anāpatti.

३८६. अनापत्ति असञ्‍चिच्‍च, अस्सतिया, अजानन्तस्स, नमरणाधिप्पायस्स, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

386. Anāpatti asañcicca, assatiyā, ajānantassa, namaraṇādhippāyassa, ummattakassa, ādikammikassāti.

सञ्‍चिच्‍चसिक्खापदं निट्ठितं पठमं।

Sañciccasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.

२. सप्पाणकसिक्खापदं

2. Sappāṇakasikkhāpadaṃ

३८७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू जानं सप्पाणकं उदकं परिभुञ्‍जन्ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खू जानं सप्पाणकं उदकं परिभुञ्‍जिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्‍चं किर तुम्हे, भिक्खवे, जानं सप्पाणकं उदकं परिभुञ्‍जथाति? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, जानं सप्पाणकं उदकं परिभुञ्‍जिस्सथ! नेतं , मोघपुरिसा, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

387. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ paribhuñjanti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ paribhuñjissantī’’ti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ paribhuñjathāti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ paribhuñjissatha! Netaṃ , moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

३८८. ‘‘यो पन भिक्खु जानं सप्पाणकं उदकं परिभुञ्‍जेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।

388.‘‘Yo pana bhikkhu jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ paribhuñjeyya, pācittiya’’nti.

३८९. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

389.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

जानाति नाम सामं वा जानाति, अञ्‍ञे वा तस्स आरोचेन्ति। ‘‘सप्पाणक’’न्ति जानन्तो, ‘‘परिभोगेन मरिस्सन्ती’’ति जानन्तो परिभुञ्‍जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।

Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassa ārocenti. ‘‘Sappāṇaka’’nti jānanto, ‘‘paribhogena marissantī’’ti jānanto paribhuñjati, āpatti pācittiyassa.

३९०. सप्पाणके सप्पाणकसञ्‍ञी परिभुञ्‍जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। सप्पाणके वेमतिको परिभुञ्‍जति, आपत्ति दुक्‍कटस्स । सप्पाणके अप्पाणकसञ्‍ञी परिभुञ्‍जति, अनापत्ति। अप्पाणके सप्पाणकसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अप्पाणके वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अप्पाणके अप्पाणकसञ्‍ञी, अनापत्ति।

390. Sappāṇake sappāṇakasaññī paribhuñjati, āpatti pācittiyassa. Sappāṇake vematiko paribhuñjati, āpatti dukkaṭassa . Sappāṇake appāṇakasaññī paribhuñjati, anāpatti. Appāṇake sappāṇakasaññī, āpatti dukkaṭassa. Appāṇake vematiko, āpatti dukkaṭassa. Appāṇake appāṇakasaññī, anāpatti.

३९१. अनापत्ति ‘‘सप्पाणक’’न्ति अजानन्तो, ‘‘अप्पाणक’’न्ति जानन्तो, ‘‘परिभोगेन न मरिस्सन्ती’’ति जानन्तो परिभुञ्‍जति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

391. Anāpatti ‘‘sappāṇaka’’nti ajānanto, ‘‘appāṇaka’’nti jānanto, ‘‘paribhogena na marissantī’’ti jānanto paribhuñjati, ummattakassa, ādikammikassāti.

सप्पाणकसिक्खापदं निट्ठितं दुतियं।

Sappāṇakasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.

३. उक्‍कोटनसिक्खापदं

3. Ukkoṭanasikkhāpadaṃ

३९२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू जानं यथाधम्मं निहताधिकरणं पुनकम्माय उक्‍कोटेन्ति – ‘‘अकतं कम्मं दुक्‍कटं कम्मं पुन कातब्बं कम्मं अनिहतं दुन्‍निहतं पुन निहनितब्ब’’न्ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खू जानं यथाधम्मं निहताधिकरणं पुनकम्माय उक्‍कोटेस्सन्ती’’ति …पे॰… सच्‍चं किर तुम्हे, भिक्खवे, जानं यथाधम्मं निहताधिकरणं पुनकम्माय उक्‍कोटेथा’’ति? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, जानं यथाधम्मं निहताधिकरणं पुनकम्माय उक्‍कोटेस्सथ! नेतं, मोघपुरिसा, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

392. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū jānaṃ yathādhammaṃ nihatādhikaraṇaṃ punakammāya ukkoṭenti – ‘‘akataṃ kammaṃ dukkaṭaṃ kammaṃ puna kātabbaṃ kammaṃ anihataṃ dunnihataṃ puna nihanitabba’’nti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū jānaṃ yathādhammaṃ nihatādhikaraṇaṃ punakammāya ukkoṭessantī’’ti …pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, jānaṃ yathādhammaṃ nihatādhikaraṇaṃ punakammāya ukkoṭethā’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, jānaṃ yathādhammaṃ nihatādhikaraṇaṃ punakammāya ukkoṭessatha! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

३९३. ‘‘यो पन भिक्खु जानं यथाधम्मं निहताधिकरणं पुनकम्माय उक्‍कोटेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।

393.‘‘Yo pana bhikkhu jānaṃ yathādhammaṃ nihatādhikaraṇaṃ punakammāya ukkoṭeyya, pācittiya’’nti.

३९४. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

394.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

जानाति नाम सामं वा जानाति, अञ्‍ञे वा तस्स आरोचेन्ति, सो वा आरोचेति।

Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassa ārocenti, so vā āroceti.

यथाधम्मं नाम धम्मेन विनयेन सत्थुसासनेन कतं, एतं यथाधम्मं नाम।

Yathādhammaṃ nāma dhammena vinayena satthusāsanena kataṃ, etaṃ yathādhammaṃ nāma.

अधिकरणं नाम चत्तारि अधिकरणानि – विवादाधिकरणं, अनुवादाधिकरणं, आपत्ताधिकरणं, किच्‍चाधिकरणं।

Adhikaraṇaṃ nāma cattāri adhikaraṇāni – vivādādhikaraṇaṃ, anuvādādhikaraṇaṃ, āpattādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇaṃ.

पुनकम्माय उक्‍कोटेय्याति ‘‘अकतं कम्मं दुक्‍कटं कम्मं पुनकातब्बं कम्मं अनिहतं दुन्‍निहतं पुन निहनितब्बं’’ति उक्‍कोटेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।

Punakammāya ukkoṭeyyāti ‘‘akataṃ kammaṃ dukkaṭaṃ kammaṃ punakātabbaṃ kammaṃ anihataṃ dunnihataṃ puna nihanitabbaṃ’’ti ukkoṭeti, āpatti pācittiyassa.

३९५. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्‍ञी उक्‍कोटेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे वेमतिको उक्‍कोटेति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्‍ञी उक्‍कोटेति, अनापत्ति। अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्‍ञी, अनापत्ति।

395. Dhammakamme dhammakammasaññī ukkoṭeti, āpatti pācittiyassa. Dhammakamme vematiko ukkoṭeti, āpatti dukkaṭassa. Dhammakamme adhammakammasaññī ukkoṭeti, anāpatti. Adhammakamme dhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa. Adhammakamme vematiko, āpatti dukkaṭassa. Adhammakamme adhammakammasaññī, anāpatti.

३९६. अनापत्ति ‘‘अधम्मेन वा वग्गेन वा न कम्मारहस्स वा कम्मं कत’’न्ति जानन्तो उक्‍कोटेति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

396. Anāpatti ‘‘adhammena vā vaggena vā na kammārahassa vā kammaṃ kata’’nti jānanto ukkoṭeti, ummattakassa, ādikammikassāti.

उक्‍कोटनसिक्खापदं निट्ठितं ततियं।

Ukkoṭanasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.

४. दुट्ठुल्‍लसिक्खापदं

4. Duṭṭhullasikkhāpadaṃ

३९७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन आयस्मा उपनन्दो सक्यपुत्तो सञ्‍चेतनिकं सुक्‍कविस्सट्ठिं आपत्तिं आपज्‍जित्वा भातुनो सद्धिविहारिकस्स भिक्खुनो आरोचेसि – ‘‘अहं, आवुसो, सञ्‍चेतनिकं सुक्‍कविस्सट्ठिं आपत्तिं आपन्‍नो। मा कस्सचि आरोचेही’’ति। तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु सञ्‍चेतनिकं सुक्‍कविस्सट्ठिं आपत्तिं आपज्‍जित्वा सङ्घं तस्सा आपत्तिया परिवासं याचि। तस्स सङ्घो तस्सा आपत्तिया परिवासं अदासि। सो परिवसन्तो तं भिक्खुं पस्सित्वा एतदवोच – ‘‘अहं, आवुसो, सञ्‍चेतनिकं सुक्‍कविस्सट्ठिं आपत्तिं आपज्‍जित्वा सङ्घं तस्सा आपत्तिया परिवासं याचिं, तस्स मे सङ्घो तस्सा आपत्तिया परिवासं अदासि, सोहं परिवसामि, वेदियामहं ¹, आवुसो, वेदियती’’ति मं आयस्मा धारेतू’’ति।

397. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpattiṃ āpajjitvā bhātuno saddhivihārikassa bhikkhuno ārocesi – ‘‘ahaṃ, āvuso, sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpattiṃ āpanno. Mā kassaci ārocehī’’ti. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpattiṃ āpajjitvā saṅghaṃ tassā āpattiyā parivāsaṃ yāci. Tassa saṅgho tassā āpattiyā parivāsaṃ adāsi. So parivasanto taṃ bhikkhuṃ passitvā etadavoca – ‘‘ahaṃ, āvuso, sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpattiṃ āpajjitvā saṅghaṃ tassā āpattiyā parivāsaṃ yāciṃ, tassa me saṅgho tassā āpattiyā parivāsaṃ adāsi, sohaṃ parivasāmi, vediyāmahaṃ ², āvuso, vediyatī’’ti maṃ āyasmā dhāretū’’ti.

‘‘किं नु खो, आवुसो, यो अञ्‍ञोपि इमं आपत्तिं आपज्‍जति सोपि एवं करोती’’ति? ‘‘एवमावुसो’’ति। ‘‘अयं, आवुसो, आयस्मा उपनन्दो सक्यपुत्तो सञ्‍चेतनिकं सुक्‍कविस्सट्ठिं आपत्तिं आपज्‍जित्वा ³ सो मे आरोचेति मा कस्सचि आरोचेही’’ति। ‘‘किं पन त्वं, आवुसो, पटिच्छादेसी’’ति? ‘‘एवमावुसो’’ति। अथ खो सो भिक्खु भिक्खूनं एतमत्थं आरोचेसि। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खु भिक्खुस्स जानं दुट्ठुल्‍लं आपत्तिं पटिच्छादेस्सती’’ति…पे॰… सच्‍चं किर त्वं, भिक्खु, भिक्खुस्स जानं दुट्ठुल्‍लं आपत्तिं पटिच्छादेसीति। ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, भिक्खुस्स जानं दुट्ठुल्‍लं आपत्तिं पटिच्छादेस्ससि! नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

‘‘Kiṃ nu kho, āvuso, yo aññopi imaṃ āpattiṃ āpajjati sopi evaṃ karotī’’ti? ‘‘Evamāvuso’’ti. ‘‘Ayaṃ, āvuso, āyasmā upanando sakyaputto sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpattiṃ āpajjitvā ⁴ so me āroceti mā kassaci ārocehī’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, āvuso, paṭicchādesī’’ti? ‘‘Evamāvuso’’ti. Atha kho so bhikkhu bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesi. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhu bhikkhussa jānaṃ duṭṭhullaṃ āpattiṃ paṭicchādessatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, bhikkhu, bhikkhussa jānaṃ duṭṭhullaṃ āpattiṃ paṭicchādesīti. ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, bhikkhussa jānaṃ duṭṭhullaṃ āpattiṃ paṭicchādessasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

३९८. ‘‘यो पन भिक्खु भिक्खुस्स जानं दुट्ठुल्‍लं आपत्तिं पटिच्छादेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।

398.‘‘Yopana bhikkhu bhikkhussa jānaṃ duṭṭhullaṃ āpattiṃ paṭicchādeyya, pācittiya’’nti.

३९९. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

399.Yopanāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

भिक्खुस्साति अञ्‍ञस्स भिक्खुस्स।

Bhikkhussāti aññassa bhikkhussa.

जानाति नाम सामं वा जानाति अञ्‍ञे वा तस्स आरोचेन्ति, सो वा आरोचेति।

Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti aññe vā tassa ārocenti, so vā āroceti.

दुट्ठुल्‍ला नाम आपत्ति चत्तारि च पाराजिकानि तेरस च सङ्घादिसेसा।

Duṭṭhullā nāma āpatti cattāri ca pārājikāni terasa ca saṅghādisesā.

पटिच्छादेय्याति ‘‘इमं जानित्वा चोदेस्सन्ति, सारेस्सन्ति खुंसेस्सन्ति, वम्भेस्सन्ति, मङ्कुं करिस्सन्ति नारोचेस्सामी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते, आपत्ति पाचित्तियस्स।

Paṭicchādeyyāti ‘‘imaṃ jānitvā codessanti, sāressanti khuṃsessanti, vambhessanti, maṅkuṃ karissanti nārocessāmī’’ti dhuraṃ nikkhittamatte, āpatti pācittiyassa.

४००. दुट्ठुल्‍लाय आपत्तिया दुट्ठुल्‍लापत्तिसञ्‍ञी पटिच्छादेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। दुट्ठुल्‍लाय आपत्तिया वेमतिको पटिच्छादेति , आपत्ति दुक्‍कटस्स। दुट्ठुल्‍लाय आपत्तिया अदुट्ठुल्‍लापत्तिसञ्‍ञी पटिच्छादेति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अदुट्ठुल्‍लं आपत्तिं पटिच्छादेति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अनुपसम्पन्‍नस्स दुट्ठुल्‍लं वा अदुट्ठुल्‍लं वा अज्झाचारं पटिच्छादेति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अदुट्ठुल्‍लाय आपत्तिया दुट्ठुल्‍लापत्तिसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अदुट्ठुल्‍लाय आपत्तिया वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अदुट्ठुल्‍लाय आपत्तिया अदुट्ठुल्‍लापत्तिसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स।

400. Duṭṭhullāya āpattiyā duṭṭhullāpattisaññī paṭicchādeti, āpatti pācittiyassa. Duṭṭhullāya āpattiyā vematiko paṭicchādeti , āpatti dukkaṭassa. Duṭṭhullāya āpattiyā aduṭṭhullāpattisaññī paṭicchādeti, āpatti dukkaṭassa. Aduṭṭhullaṃ āpattiṃ paṭicchādeti, āpatti dukkaṭassa. Anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāraṃ paṭicchādeti, āpatti dukkaṭassa. Aduṭṭhullāya āpattiyā duṭṭhullāpattisaññī, āpatti dukkaṭassa. Aduṭṭhullāya āpattiyā vematiko, āpatti dukkaṭassa. Aduṭṭhullāya āpattiyā aduṭṭhullāpattisaññī, āpatti dukkaṭassa.

४०१. अनापत्ति – ‘‘सङ्घस्स भण्डनं वा कलहो वा विग्गहो वा विवादो वा भविस्सती’’ति नारोचेति, ‘‘सङ्घभेदो वा सङ्घराजि वा भविस्सती’’ति नारोचेति, ‘‘अयं कक्खळो फरुसो जीवितन्तरायं वा ब्रह्मचरियन्तरायं वा करिस्सती’’ति नारोचेति, अञ्‍ञे पतिरूपे भिक्खू अपस्सन्तो नारोचेति, नछादेतुकामो नारोचेति, ‘‘पञ्‍ञायिस्सति सकेन कम्मेना’’ति नारोचेति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

401. Anāpatti – ‘‘saṅghassa bhaṇḍanaṃ vā kalaho vā viggaho vā vivādo vā bhavissatī’’ti nāroceti, ‘‘saṅghabhedo vā saṅgharāji vā bhavissatī’’ti nāroceti, ‘‘ayaṃ kakkhaḷo pharuso jīvitantarāyaṃ vā brahmacariyantarāyaṃ vā karissatī’’ti nāroceti, aññe patirūpe bhikkhū apassanto nāroceti, nachādetukāmo nāroceti, ‘‘paññāyissati sakena kammenā’’ti nāroceti, ummattakassa, ādikammikassāti.

दुट्ठुल्‍लसिक्खापदं निट्ठितं चतुत्थं।

Duṭṭhullasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.

५. ऊनवीसतिवस्ससिक्खापदं

5. Ūnavīsativassasikkhāpadaṃ

४०२. तेन समयेन बुद्धो भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। ⁵ तेन खो पन समयेन राजगहे सत्तरसवग्गिया दारका सहायका होन्ति। उपालिदारको तेसं पामोक्खो होति। अथ खो उपालिस्स मातापितूनं एतदहोसि – ‘‘केन नु खो उपायेन उपालि अम्हाकं अच्‍चयेन सुखञ्‍च जीवेय्य न च किलमेय्या’’ति? अथ खो उपालिस्स मातापितूनं एतदहोसि – ‘‘सचे खो उपालि लेखं सिक्खेय्य, एवं खो उपालि अम्हाकं अच्‍चयेन सुखञ्‍च जीवेय्य, न च किलमेय्या’’ति। अथ खो उपालिस्स मातापितूनं एतदहोसि – ‘‘सचे खो उपालि लेखं सिक्खिस्सति, अङ्गुलियो दुक्खा भविस्सन्ति। सचे खो उपालि गणनं सिक्खेय्य, एवं खो उपालि अम्हाकं अच्‍चयेन सुखञ्‍च जीवेय्य न च किलमेय्या’’ति। अथ खो उपालिस्स मातापितूनं एतदहोसि – ‘‘सचे खो उपालि गणनं सिक्खिस्सति, उरस्स दुक्खो भविस्सति। सचे खो उपालि रूपं सिक्खेय्य, एवं खो उपालि अम्हाकं अच्‍चयेन सुखञ्‍च जीवेय्य न च किलमेय्या’’ति। अथ खो उपालिस्स मातापितूनं एतदहोसि – ‘‘सचे खो उपालि रूपं सिक्खिस्सति, अक्खीनि दुक्खा भविस्सन्ति। इमे खो समणा सक्यपुत्तिया सुखसीला सुखसमाचारा सुभोजनानि भुञ्‍जित्वा निवातेसु सयनेसु सयन्ति। सचे खो उपालि समणेसु सक्यपुत्तियेसु पब्बजेय्य, एवं खो उपालि अम्हाकं अच्‍चयेन सुखञ्‍च जीवेय्य, न च किलमेय्या’’ति।

402. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. ⁶ Tena kho pana samayena rājagahe sattarasavaggiyā dārakā sahāyakā honti. Upālidārako tesaṃ pāmokkho hoti. Atha kho upālissa mātāpitūnaṃ etadahosi – ‘‘kena nu kho upāyena upāli amhākaṃ accayena sukhañca jīveyya na ca kilameyyā’’ti? Atha kho upālissa mātāpitūnaṃ etadahosi – ‘‘sace kho upāli lekhaṃ sikkheyya, evaṃ kho upāli amhākaṃ accayena sukhañca jīveyya, na ca kilameyyā’’ti. Atha kho upālissa mātāpitūnaṃ etadahosi – ‘‘sace kho upāli lekhaṃ sikkhissati, aṅguliyo dukkhā bhavissanti. Sace kho upāli gaṇanaṃ sikkheyya, evaṃ kho upāli amhākaṃ accayena sukhañca jīveyya na ca kilameyyā’’ti. Atha kho upālissa mātāpitūnaṃ etadahosi – ‘‘sace kho upāli gaṇanaṃ sikkhissati, urassa dukkho bhavissati. Sace kho upāli rūpaṃ sikkheyya, evaṃ kho upāli amhākaṃ accayena sukhañca jīveyya na ca kilameyyā’’ti. Atha kho upālissa mātāpitūnaṃ etadahosi – ‘‘sace kho upāli rūpaṃ sikkhissati, akkhīni dukkhā bhavissanti. Ime kho samaṇā sakyaputtiyā sukhasīlā sukhasamācārā subhojanāni bhuñjitvā nivātesu sayanesu sayanti. Sace kho upāli samaṇesu sakyaputtiyesu pabbajeyya, evaṃ kho upāli amhākaṃ accayena sukhañca jīveyya, na ca kilameyyā’’ti.

अस्सोसि खो उपालिदारको मातापितूनं इमं कथासल्‍लापं। अथ खो उपालिदारको येन ते दारका तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा ते दारके एतदवोच – ‘‘एथ मयं, अय्या, समणेसु सक्यपुत्तियेसु पब्बजिस्सामा’’ति। ‘‘सचे खो त्वं, अय्य, पब्बजिस्ससि, एवं मयम्पि पब्बजिस्सामा’’ति। अथ खो ते दारका एकमेकस्स मातापितरो उपसङ्कमित्वा एतदवोचुं – ‘‘अनुजानाथ मं अगारस्मा अनगारियं पब्बज्‍जाया’’ति। अथ खो तेसं दारकानं मातापितरो – ‘‘सब्बेपिमे दारका समानच्छन्दा कल्याणाधिप्पाया’’ति अनुजानिंसु। ते भिक्खू उपसङ्कमित्वा पब्बज्‍जं याचिंसु। ते भिक्खू पब्बाजेसुं उपसम्पादेसुं। ते रत्तिया पच्‍चूससमयं पच्‍चुट्ठाय रोदन्ति – ‘‘यागुं देथ , भत्तं देथ, खादनीयं देथा’’ति। भिक्खू एवमाहंसु – ‘‘आगमेथ, आवुसो, याव रत्ति विभायति। सचे यागु भविस्सति, पिविस्सथ। सचे भत्तं भविस्सति, भुञ्‍जिस्सथ। सचे खादनीयं भविस्सति, खादिस्सथ। नो चे भविस्सति यागु वा भत्तं वा खादनीयं वा, पिण्डाय चरित्वा भुञ्‍जिस्सथा’’ति। एवम्पि खो ते भिक्खू भिक्खूहि वुच्‍चमाना रोदन्तियेव – ‘‘यागुं देथ, भत्तं देथ, खादनीयं देथा’’ति। सेनासनं ऊहदन्तिपि उम्मिहन्तिपि।

Assosi kho upālidārako mātāpitūnaṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho upālidārako yena te dārakā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te dārake etadavoca – ‘‘etha mayaṃ, ayyā, samaṇesu sakyaputtiyesu pabbajissāmā’’ti. ‘‘Sace kho tvaṃ, ayya, pabbajissasi, evaṃ mayampi pabbajissāmā’’ti. Atha kho te dārakā ekamekassa mātāpitaro upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘‘anujānātha maṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Atha kho tesaṃ dārakānaṃ mātāpitaro – ‘‘sabbepime dārakā samānacchandā kalyāṇādhippāyā’’ti anujāniṃsu. Te bhikkhū upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāciṃsu. Te bhikkhū pabbājesuṃ upasampādesuṃ. Te rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya rodanti – ‘‘yāguṃ detha , bhattaṃ detha, khādanīyaṃ dethā’’ti. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘āgametha, āvuso, yāva ratti vibhāyati. Sace yāgu bhavissati, pivissatha. Sace bhattaṃ bhavissati, bhuñjissatha. Sace khādanīyaṃ bhavissati, khādissatha. No ce bhavissati yāgu vā bhattaṃ vā khādanīyaṃ vā, piṇḍāya caritvā bhuñjissathā’’ti. Evampi kho te bhikkhū bhikkhūhi vuccamānā rodantiyeva – ‘‘yāguṃ detha, bhattaṃ detha, khādanīyaṃ dethā’’ti. Senāsanaṃ ūhadantipi ummihantipi.

अस्सोसि खो भगवा रत्तिया पच्‍चूससमयं पच्‍चुट्ठाय दारकसद्दं। सुत्वान आयस्मन्तं आनन्दं आमन्तेसि – ‘‘किं नु खो सो, आनन्द, दारकसद्दो’’ति? अथ खो आयस्मा आनन्दो भगवतो एतमत्थं आरोचेसि। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे भिक्खुसङ्घं सन्‍निपातापेत्वा भिक्खू पटिपुच्छि – ‘‘सच्‍चं किर, भिक्खवे, भिक्खू जानं ऊनवीसतिवस्सं पुग्गलं उपसम्पादेन्ती’’ति? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम ते, भिक्खवे, मोघपुरिसा जानं ऊनवीसतिवस्सं पुग्गलं उपसम्पादेस्सन्ति! ऊनकवीसतिवस्सो, भिक्खवे, पुग्गलो अक्खमो होति सीतस्स उण्हस्स जिघच्छाय पिपासाय डंसमकसवातातपसरीसपसम्फस्सानं दुरुत्तानं दुरागतानं वचनपथानं उप्पन्‍नानं सारीरिकानं वेदनानं दुक्खानं तिब्बानं खरानं कटुकानं असातानं अमनापानं पाणहरानं अनधिवासकजातिको होति। वीसतिवस्सोव खो, भिक्खवे, पुग्गलो खमो होति सीतस्स उण्हस्स…पे॰… पाणहरानं अधिवासकजातिको होति। नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

Assosi kho bhagavā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya dārakasaddaṃ. Sutvāna āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho so, ānanda, dārakasaddo’’ti? Atha kho āyasmā ānando bhagavato etamatthaṃ ārocesi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhū paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū jānaṃ ūnavīsativassaṃ puggalaṃ upasampādentī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā jānaṃ ūnavīsativassaṃ puggalaṃ upasampādessanti! Ūnakavīsativasso, bhikkhave, puggalo akkhamo hoti sītassa uṇhassa jighacchāya pipāsāya ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānaṃ duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tibbānaṃ kharānaṃ kaṭukānaṃ asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ anadhivāsakajātiko hoti. Vīsativassova kho, bhikkhave, puggalo khamo hoti sītassa uṇhassa…pe… pāṇaharānaṃ adhivāsakajātiko hoti. Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

४०३. ‘‘यो पन भिक्खु जानं ऊनवीसतिवस्सं पुग्गलं उपसम्पादेय्य, सो च पुग्गलो अनुपसम्पन्‍नो , ते च भिक्खू गारय्हा, इदं तस्मिं पाचित्तिय’’न्ति।

403.‘‘Yo pana bhikkhu jānaṃ ūnavīsativassaṃ puggalaṃ upasampādeyya, so ca puggalo anupasampanno, te ca bhikkhū gārayhā, idaṃ tasmiṃ pācittiya’’nti.

४०४. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

404.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

जानाति नाम सामं वा जानाति, अञ्‍ञे वा तस्स आरोचेन्ति, सो वा आरोचेति।

Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassa ārocenti, so vā āroceti.

ऊनवीसतिवस्सो नाम अप्पत्तवीसतिवस्सो।

Ūnavīsativasso nāma appattavīsativasso.

‘‘उपसम्पादेस्सामी’’ति गणं वा आचरियं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्‍नति ⁷, आपत्ति दुक्‍कटस्स। ञत्तिया दुक्‍कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्‍कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायस्स आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरियस्स च आपत्ति दुक्‍कटस्स।

‘‘Upasampādessāmī’’ti gaṇaṃ vā ācariyaṃ vā pattaṃ vā cīvaraṃ vā pariyesati, sīmaṃ vā sammannati ⁸, āpatti dukkaṭassa. Ñattiyā dukkaṭaṃ. Dvīhi kammavācāhi dukkaṭā. Kammavācāpariyosāne upajjhāyassa āpatti pācittiyassa. Gaṇassa ca ācariyassa ca āpatti dukkaṭassa.

४०५. ऊनवीसतिवस्से ऊनवीसतिवस्ससञ्‍ञी उपसम्पादेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। ऊनवीसतिवस्से वेमतिको उपसम्पादेति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। ऊनवीसतिवस्से परिपुण्णवीसतिवस्ससञ्‍ञी उपसम्पादेति, अनापत्ति। परिपुण्णवीसतिवस्से ऊनवीसतिवस्ससञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। परिपुण्णवीसतिवस्से वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। परिपुण्णवीसतिवस्से परिपुण्णवीसतिवस्ससञ्‍ञी, अनापत्ति।

405. Ūnavīsativasse ūnavīsativassasaññī upasampādeti, āpatti pācittiyassa. Ūnavīsativasse vematiko upasampādeti, āpatti dukkaṭassa. Ūnavīsativasse paripuṇṇavīsativassasaññī upasampādeti, anāpatti. Paripuṇṇavīsativasse ūnavīsativassasaññī, āpatti dukkaṭassa. Paripuṇṇavīsativasse vematiko, āpatti dukkaṭassa. Paripuṇṇavīsativasse paripuṇṇavīsativassasaññī, anāpatti.

४०६. अनापत्ति ऊनवीसतिवस्सं परिपुण्णवीसतिवस्ससञ्‍ञी उपसम्पादेति, परिपुण्णवीसतिवस्सं परिपुण्णवीसतिवस्ससञ्‍ञी उपसम्पादेति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

406. Anāpatti ūnavīsativassaṃ paripuṇṇavīsativassasaññī upasampādeti, paripuṇṇavīsativassaṃ paripuṇṇavīsativassasaññī upasampādeti, ummattakassa, ādikammikassāti.

ऊनवीसतिवस्ससिक्खापदं निट्ठितं पञ्‍चमं।

Ūnavīsativassasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.

६. थेय्यसत्थसिक्खापदं

6. Theyyasatthasikkhāpadaṃ

४०७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो सत्थो राजगहा पटियालोकं गन्तुकामो होति। अञ्‍ञतरो भिक्खु ते मनुस्से एतदवोच – ‘‘अहम्पायस्मन्तेहि सद्धिं गमिस्सामी’’ति। ‘‘मयं खो, भन्ते, सुङ्कं परिहरिस्सामा’’ति। ‘‘पजानाथावुसो’’ति। अस्सोसुं खो कम्मिया ⁹ – ‘‘सत्थो किर सुङ्कं परिहरिस्सती’’ति। ते मग्गे परियुट्ठिंसु। अथ खो ते कम्मिका तं सत्थं गहेत्वा अच्छिन्दित्वा तं भिक्खुं एतदवोचुं – ‘‘किस्स त्वं, भन्ते, जानं थेय्यसत्थेन सद्धिं गच्छसी’’ति? पलिबुन्धेत्वा मुञ्‍चिंसु। अथ खो सो भिक्खु सावत्थिं गन्त्वा भिक्खूनं एतमत्थं आरोचेसि। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खु जानं थेय्यसत्थेन सद्धिं संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जिस्सती’’ति…पे॰… सच्‍चं किर त्वं, भिक्खु, जानं थेय्यसत्थेन सद्धिं संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जसीति? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, जानं थेय्यसत्थेन सद्धिं संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जिस्ससि! नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

407. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññataro sattho rājagahā paṭiyālokaṃ gantukāmo hoti. Aññataro bhikkhu te manusse etadavoca – ‘‘ahampāyasmantehi saddhiṃ gamissāmī’’ti. ‘‘Mayaṃ kho, bhante, suṅkaṃ pariharissāmā’’ti. ‘‘Pajānāthāvuso’’ti. Assosuṃ kho kammiyā ¹⁰ – ‘‘sattho kira suṅkaṃ pariharissatī’’ti. Te magge pariyuṭṭhiṃsu. Atha kho te kammikā taṃ satthaṃ gahetvā acchinditvā taṃ bhikkhuṃ etadavocuṃ – ‘‘kissa tvaṃ, bhante, jānaṃ theyyasatthena saddhiṃ gacchasī’’ti? Palibundhetvā muñciṃsu. Atha kho so bhikkhu sāvatthiṃ gantvā bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesi. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhu jānaṃ theyyasatthena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjissatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, bhikkhu, jānaṃ theyyasatthena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjasīti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, jānaṃ theyyasatthena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjissasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

४०८. ‘‘यो पन भिक्खु जानं थेय्यसत्थेन सद्धिं संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जेय्य, अन्तमसो गामन्तरम्पि, पाचित्तिय’’न्ति।

408.‘‘Yopana bhikkhu jānaṃ theyyasatthenasaddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjeyya, antamaso gāmantarampi, pācittiya’’nti.

४०९. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

409.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

जानाति नाम सामं वा जानाति, अञ्‍ञे वा तस्स आरोचेन्ति, सो वा आरोचेति।

Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassa ārocenti, so vā āroceti.

थेय्यसत्थो नाम चोरा कतकम्मा वा होन्ति अकतकम्मा वा, राजानं वा थेय्यं गच्छन्ति सुङ्कं वा परिहरन्ति।

Theyyasattho nāma corā katakammā vā honti akatakammā vā, rājānaṃ vā theyyaṃ gacchanti suṅkaṃ vā pariharanti.

सद्धिन्ति एकतो।

Saddhinti ekato.

संविधायाति – ‘‘गच्छामावुसो, गच्छाम भन्ते; गच्छाम भन्ते, गच्छामावुसो, अज्‍ज वा हिय्यो वा परे वा गच्छामा’’ति संविदहति, आपत्ति दुक्‍कटस्स।

Saṃvidhāyāti – ‘‘gacchāmāvuso, gacchāma bhante; gacchāma bhante, gacchāmāvuso, ajja vā hiyyo vā pare vā gacchāmā’’ti saṃvidahati, āpatti dukkaṭassa.

अन्तमसो गामन्तरम्पीति कुक्‍कुटसम्पाते गामे गामन्तरे गामन्तरे आपत्ति पाचित्तियस्स। अगामके अरञ्‍ञे अद्धयोजने अद्धयोजने आपत्ति पाचित्तियस्स।

Antamaso gāmantarampīti kukkuṭasampāte gāme gāmantare gāmantare āpatti pācittiyassa. Agāmake araññe addhayojane addhayojane āpatti pācittiyassa.

४१०. थेय्यसत्थे थेय्यसत्थसञ्‍ञी संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जति, अन्तमसो गामन्तरम्पि, आपत्ति पाचित्तियस्स। थेय्यसत्थे वेमतिको संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जति, अन्तमसो गामन्तरम्पि, आपत्ति दुक्‍कटस्स। थेय्यसत्थे अथेय्यसत्थसञ्‍ञी संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जति, अन्तमसो गामन्तरम्पि, अनापत्ति। भिक्खु संविदहति, मनुस्सा न संविदहन्ति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अथेय्यसत्थे थेय्यसत्थसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अथेय्यसत्थे वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अथेय्यसत्थे अथेय्यसत्थसञ्‍ञी अनापत्ति।

410. Theyyasatthe theyyasatthasaññī saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjati, antamaso gāmantarampi, āpatti pācittiyassa. Theyyasatthe vematiko saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjati, antamaso gāmantarampi, āpatti dukkaṭassa. Theyyasatthe atheyyasatthasaññī saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjati, antamaso gāmantarampi, anāpatti. Bhikkhu saṃvidahati, manussā na saṃvidahanti, āpatti dukkaṭassa. Atheyyasatthe theyyasatthasaññī, āpatti dukkaṭassa. Atheyyasatthe vematiko, āpatti dukkaṭassa. Atheyyasatthe atheyyasatthasaññī anāpatti.

४११. अनापत्ति असंविदहित्वा गच्छति, मनुस्सा संविदहन्ति भिक्खु न संविदहति, विसङ्केतेन गच्छति, आपदासु, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

411. Anāpatti asaṃvidahitvā gacchati, manussā saṃvidahanti bhikkhu na saṃvidahati, visaṅketena gacchati, āpadāsu, ummattakassa, ādikammikassāti.

थेय्यसत्थसिक्खापदं निट्ठितं छट्ठं।

Theyyasatthasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.

७. संविधानसिक्खापदं

7. Saṃvidhānasikkhāpadaṃ

४१२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्‍ञतरो भिक्खु कोसलेसु जनपदे सावत्थिं गच्छन्तो अञ्‍ञतरेन गामद्वारेन अतिक्‍कमति। अञ्‍ञतरा इत्थी सामिकेन सह भण्डित्वा गामतो निक्खमित्वा तं भिक्खुं पस्सित्वा एतदवोच – ‘‘कहं, भन्ते, अय्यो गमिस्सती’’ति? ‘‘सावत्थिं खो अहं, भगिनि, गमिस्सामी’’ति। ‘‘अहं अय्येन सद्धिं गमिस्सामी’’ति। ‘‘एय्यासि, भगिनी’’ति। अथ खो तस्सा इत्थिया सामिको गामतो निक्खमित्वा मनुस्से पुच्छि – ‘‘अपाय्यो ¹¹ एवरूपिं इत्थिं पस्सेय्याथा’’ति? ‘‘एसाय्यो, पब्बजितेन सह गच्छती’’ति। अथ खो सो पुरिसो अनुबन्धित्वा तं भिक्खुं गहेत्वा आकोटेत्वा मुञ्‍चि। अथ खो सो भिक्खु अञ्‍ञतरस्मिं रुक्खमूले पधूपेन्तो निसीदि। अथ खो सा इत्थी तं पुरिसं एतदवोच – ‘‘नाय्यो सो भिक्खु मं निप्पातेसि; अपिच, अहमेव तेन भिक्खुना सद्धिं गच्छामि; अकारको सो भिक्खु; गच्छ, नं खमापेही’’ति। अथ खो सो पुरिसो तं भिक्खुं खमापेसि। अथ खो सो भिक्खु सावत्थिं गन्त्वा भिक्खूनं एतमत्थं आरोचेसि। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खु मातुगामेन सद्धिं संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जिस्सती’’ति…पे॰… सच्‍चं किर त्वं, भिक्खु, मातुगामेन सद्धिं संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जसीति? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, मातुगामेन सद्धिं संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जिस्ससि! नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं, उद्दिसेय्याथ –

412. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu kosalesu janapade sāvatthiṃ gacchanto aññatarena gāmadvārena atikkamati. Aññatarā itthī sāmikena saha bhaṇḍitvā gāmato nikkhamitvā taṃ bhikkhuṃ passitvā etadavoca – ‘‘kahaṃ, bhante, ayyo gamissatī’’ti? ‘‘Sāvatthiṃ kho ahaṃ, bhagini, gamissāmī’’ti. ‘‘Ahaṃ ayyena saddhiṃ gamissāmī’’ti. ‘‘Eyyāsi, bhaginī’’ti. Atha kho tassā itthiyā sāmiko gāmato nikkhamitvā manusse pucchi – ‘‘apāyyo ¹² evarūpiṃ itthiṃ passeyyāthā’’ti? ‘‘Esāyyo, pabbajitena saha gacchatī’’ti. Atha kho so puriso anubandhitvā taṃ bhikkhuṃ gahetvā ākoṭetvā muñci. Atha kho so bhikkhu aññatarasmiṃ rukkhamūle padhūpento nisīdi. Atha kho sā itthī taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘nāyyo so bhikkhu maṃ nippātesi; apica, ahameva tena bhikkhunā saddhiṃ gacchāmi; akārako so bhikkhu; gaccha, naṃ khamāpehī’’ti. Atha kho so puriso taṃ bhikkhuṃ khamāpesi. Atha kho so bhikkhu sāvatthiṃ gantvā bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesi. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhu mātugāmena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjissatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, bhikkhu, mātugāmena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjasīti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, mātugāmena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjissasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ, uddiseyyātha –

४१३. ‘‘यो पन भिक्खु मातुगामेन सद्धिं संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जेय्य, अन्तमसो गामन्तरम्पि, पाचित्तिय’’न्ति।

413.‘‘Yo pana bhikkhu mātugāmena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjeyya, antamaso gāmantarampi, pācittiya’’nti.

४१४. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

414.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

मातुगामो नाम मनुस्सित्थी, न यक्खी न पेती न तिरच्छानगता विञ्‍ञू पटिबला सुभासितदुब्भासितं दुट्ठुल्‍लादुट्ठुल्‍लं आजानितुं।

Mātugāmo nāma manussitthī, na yakkhī na petī na tiracchānagatā viññū paṭibalā subhāsitadubbhāsitaṃ duṭṭhullāduṭṭhullaṃ ājānituṃ.

सद्धिन्ति एकतो।

Saddhinti ekato.

संविधायाति – ‘‘गच्छाम भगिनि, गच्छामाय्य, गच्छामाय्य, गच्छाम भगिनि, अज्‍ज वा हिय्यो वा परे वा गच्छामा’’ति संविदहति, आपत्ति दुक्‍कटस्स।

Saṃvidhāyāti – ‘‘gacchāma bhagini, gacchāmāyya, gacchāmāyya, gacchāma bhagini, ajja vā hiyyo vā pare vā gacchāmā’’ti saṃvidahati, āpatti dukkaṭassa.

Antamaso gāmantarampīti kukkuṭasampāte gāme gāmantare gāmantare āpatti pācittiyassa. Agāmake araññe addhayojane addhayojane āpatti pācittiyassa.

४१५. मातुगामे मातुगामसञ्‍ञी संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जति, अन्तमसो गामन्तरम्पि, आपत्ति पाचित्तियस्स। मातुगामे वेमतिको संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जति, अन्तमसो गामन्तरम्पि, आपत्ति पाचित्तियस्स। मातुगामे अमातुगामसञ्‍ञी संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जति, अन्तमसो गामन्तरम्पि, आपत्ति पाचित्तियस्स।

415. Mātugāme mātugāmasaññī saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjati, antamaso gāmantarampi, āpatti pācittiyassa. Mātugāme vematiko saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjati, antamaso gāmantarampi, āpatti pācittiyassa. Mātugāme amātugāmasaññī saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjati, antamaso gāmantarampi, āpatti pācittiyassa.

भिक्खु संविदहति मातुगामो न संविदहति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। यक्खिया वा पेतिया पण्डकेन वा तिरच्छानगतमनुस्सविग्गहित्थिया वा सद्धिं संविधाय एकद्धानमग्गं पटिपज्‍जति, अन्तमसो गामन्तरम्पि, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अमातुगामे मातुगामसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अमातुगामे वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अमातुगामे अमातुगामसञ्‍ञी, अनापत्ति।

Bhikkhu saṃvidahati mātugāmo na saṃvidahati, āpatti dukkaṭassa. Yakkhiyā vā petiyā paṇḍakena vā tiracchānagatamanussaviggahitthiyā vā saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjati, antamaso gāmantarampi, āpatti dukkaṭassa. Amātugāme mātugāmasaññī, āpatti dukkaṭassa. Amātugāme vematiko, āpatti dukkaṭassa. Amātugāme amātugāmasaññī, anāpatti.

४१६. अनापत्ति असंविदहित्वा गच्छति, मातुगामो संविदहति भिक्खु न संविदहति, विसङ्केतेन गच्छति, आपदासु, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

416. Anāpatti asaṃvidahitvā gacchati, mātugāmo saṃvidahati bhikkhu na saṃvidahati, visaṅketena gacchati, āpadāsu, ummattakassa, ādikammikassāti.

संविधानसिक्खापदं निट्ठितं सत्तमं।

Saṃvidhānasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.

८. अरिट्ठसिक्खापदं

8. Ariṭṭhasikkhāpadaṃ

४१७. ¹³ तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अरिट्ठस्स नाम भिक्खुनो गद्धबाधिपुब्बस्स ¹⁴ एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं होति – ‘‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’ति। अस्सोसुं खो सम्बहुला भिक्खू – ‘‘अरिट्ठस्स किर नाम भिक्खुनो गद्धबाधिपुब्बस्स एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता, ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति। अथ खो ते भिक्खू येन अरिट्ठो भिक्खु गद्धबाधिपुब्बो तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा अरिट्ठं भिक्खुं गद्धबाधिपुब्बं एतदवोचुं – ‘‘सच्‍चं किर ते, आवुसो अरिट्ठ, एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता, ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’ति? ‘‘एवंब्याखो अहं, आवुसो, भगवता धम्मं देसितं आजानामि – ‘यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति।

417.¹⁵ Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena ariṭṭhassa nāma bhikkhuno gaddhabādhipubbassa ¹⁶ evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti. Assosuṃ kho sambahulā bhikkhū – ‘‘ariṭṭhassa kira nāma bhikkhuno gaddhabādhipubbassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti. Atha kho te bhikkhū yena ariṭṭho bhikkhu gaddhabādhipubbo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā ariṭṭhaṃ bhikkhuṃ gaddhabādhipubbaṃ etadavocuṃ – ‘‘saccaṃ kira te, āvuso ariṭṭha, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti? ‘‘Evaṃbyākho ahaṃ, āvuso, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti.

‘‘मा, आवुसो अरिट्ठ, एवं अवच। मा भगवन्तं अब्भाचिक्खि। न हि साधु भगवतो अब्भक्खानं ¹⁷। न हि भगवा एवं वदेय्य । अनेकपरियायेनावुसो अरिट्ठ, अन्तरायिका धम्मा अन्तरायिका वुत्ता भगवता। अलञ्‍च पन ते पटिसेवतो अन्तरायाय। अप्पस्सादा कामा वुत्ता भगवता बहुदुक्खा बहुपायासा, आदीनवो एत्थ भिय्यो। अट्ठिकङ्कलूपमा कामा वुत्ता भगवता बहुदुक्खा बहुपायासा, आदीनवो एत्थ भिय्यो। मंसपेसूपमा कामा वुत्ता भगवता…पे॰… तिणुक्‍कूपमा कामा वुत्ता भगवता… अङ्गारकासूपमा कामा वुत्ता भगवता… सुपिनकूपमा कामा वुत्ता भगवता… याचितकूपमा कामा वुत्ता भगवता… रुक्खफलूपमा कामा वुत्ता भगवता… असिसूनूपमा कामा वुत्ता भगवता… सत्तिसूलूपमा कामा वुत्ता भगवता… सप्पसिरूपमा कामा वुत्ता भगवता बहुदुक्खा बहुपायासा, आदीनवो एत्थ भिय्यो’’ति।

‘‘Mā, āvuso ariṭṭha, evaṃ avaca. Mā bhagavantaṃ abbhācikkhi. Na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ ¹⁸. Na hi bhagavā evaṃ vadeyya . Anekapariyāyenāvuso ariṭṭha, antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā bhagavatā. Alañca pana te paṭisevato antarāyāya. Appassādā kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo. Aṭṭhikaṅkalūpamā kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo. Maṃsapesūpamā kāmā vuttā bhagavatā…pe… tiṇukkūpamā kāmā vuttā bhagavatā… aṅgārakāsūpamā kāmā vuttā bhagavatā… supinakūpamā kāmā vuttā bhagavatā… yācitakūpamā kāmā vuttā bhagavatā… rukkhaphalūpamā kāmā vuttā bhagavatā… asisūnūpamā kāmā vuttā bhagavatā… sattisūlūpamā kāmā vuttā bhagavatā… sappasirūpamā kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’’ti.

एवम्पि खो अरिट्ठो भिक्खु गद्धबाधिपुब्बो तेहि भिक्खूहि वुच्‍चमानो तथेव तं पापकं दिट्ठिगतं थामसा परामासा अभिनिविस्स वोहरति – ‘‘एवंब्याखो अहं, आवुसो, भगवता धम्मं देसितं आजानामि, – ‘यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता, ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति। यतो च खो ते भिक्खू नासक्खिंसु अरिट्ठं भिक्खुं गद्धबाधिपुब्बं एतस्मा पापका दिट्ठिगता विवेचेतुं, अथ खो ते भिक्खू येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे भिक्खुसङ्घं सन्‍निपातापेत्वा अरिट्ठं भिक्खुं गद्धबाधिपुब्बं पटिपुच्छि – ‘‘सच्‍चं किर ते, अरिट्ठ, एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति ? ‘‘एवंब्याखो अहं, भन्ते, भगवता धम्मं देसितं आजानामि – ‘यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति।

Evampi kho ariṭṭho bhikkhu gaddhabādhipubbo tehi bhikkhūhi vuccamāno tatheva taṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati – ‘‘evaṃbyākho ahaṃ, āvuso, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, – ‘yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti. Yato ca kho te bhikkhū nāsakkhiṃsu ariṭṭhaṃ bhikkhuṃ gaddhabādhipubbaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetuṃ, atha kho te bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā ariṭṭhaṃ bhikkhuṃ gaddhabādhipubbaṃ paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira te, ariṭṭha, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti ? ‘‘Evaṃbyākho ahaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti.

कस्स नु खो नाम त्वं, मोघपुरिस, मया एवं धम्मं देसितं आजानासि? ननु मया, मोघपुरिस, अनेकपरियायेन अन्तरायिका धम्मा अन्तरायिका वुत्ता। अलञ्‍च पन ते पटिसेवतो अन्तरायाय। अप्पस्सादा कामा वुत्ता मया बहुदुक्खा बहुपायासा, आदीनवो एत्थ भिय्यो। अट्ठिकङ्कलूपमा कामा वुत्ता मया…पे॰… मंसपेसूपमा कामा वुत्ता मया… तिणुक्‍कूपमा कामा वुत्ता मया… अङ्गारकासूपमा कामा वुत्ता मया… सुपिनकूपमा कामा वुत्ता मया… याचितकूपमा कामा वुत्ता मया… रुक्खफलूपमा कामा वुत्ता मया… असिसूनूपमा कामा वुत्ता मया… सत्तिसूलूपमा कामा वुत्ता मया… सप्पसिरूपमा कामा वुत्ता मया बहुदुक्खा बहुपायासा, आदीनवो एत्थ भिय्यो। अथ च पन त्वं, मोघपुरिस, अत्तना दुग्गहितेन अम्हे चेव अब्भाचिक्खसि, अत्तानञ्‍च खणसि, बहुञ्‍च अपुञ्‍ञं पसवसि। तञ्हि ते, मोघपुरिस, भविस्सति दीघरत्तं अहिताय दुक्खाय। नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰…। एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

Kassa nu kho nāma tvaṃ, moghapurisa, mayā evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāsi? Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā. Alañca pana te paṭisevato antarāyāya. Appassādā kāmā vuttā mayā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo. Aṭṭhikaṅkalūpamā kāmā vuttā mayā…pe… maṃsapesūpamā kāmā vuttā mayā… tiṇukkūpamā kāmā vuttā mayā… aṅgārakāsūpamā kāmā vuttā mayā… supinakūpamā kāmā vuttā mayā… yācitakūpamā kāmā vuttā mayā… rukkhaphalūpamā kāmā vuttā mayā… asisūnūpamā kāmā vuttā mayā… sattisūlūpamā kāmā vuttā mayā… sappasirūpamā kāmā vuttā mayā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo. Atha ca pana tvaṃ, moghapurisa, attanā duggahitena amhe ceva abbhācikkhasi, attānañca khaṇasi, bahuñca apuññaṃ pasavasi. Tañhi te, moghapurisa, bhavissati dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe…. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

४१८. ‘‘यो पन भिक्खु एवं वदेय्य – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता, ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’ति सो भिक्खु भिक्खूहि एवमस्स वचनीयो – ‘मायस्मा एवं अवच, मा भगवन्तं अब्भाचिक्खि, न हि साधु भगवतो अब्भक्खानं, न हि भगवा एवं वदेय्य, अनेकपरियायेनावुसो, अन्तरायिका धम्मा अन्तरायिका वुत्ता भगवता, अलञ्‍च पन ते पटिसेवतो अन्तरायाया’ति। एवञ्‍च ¹⁹ सो भिक्खु भिक्खूहि वुच्‍चमानो तथेव पग्गण्हेय्य, सो भिक्खु भिक्खूहि यावततियं समनुभासितब्बो तस्स पटिनिस्सग्गाय। यावततियञ्‍चे समनुभासियमानो तं पटिनिस्सज्‍जेय्य, इच्‍चेतं कुसलं, नो चे पटिनिस्सज्‍जेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।

418.‘‘Yo pana bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ti so bhikkhu bhikkhūhi evamassa vacanīyo – ‘māyasmā evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya, anekapariyāyenāvuso, antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā bhagavatā, alañca pana te paṭisevato antarāyāyā’ti. Evañca ²⁰ so bhikkhu bhikkhūhi vuccamāno tatheva paggaṇheyya, so bhikkhu bhikkhūhi yāvatatiyaṃ samanubhāsitabbo tassa paṭinissaggāya. Yāvatatiyañce samanubhāsiyamāno taṃ paṭinissajjeyya, iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjeyya, pācittiya’’nti.

४१९. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

419.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

एवं वदेय्याति – ‘‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’ति।

Evaṃ vadeyyāti – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti.

सो भिक्खूति यो सो एवंवादी भिक्खु।

Sobhikkhūti yo so evaṃvādī bhikkhu.

भिक्खूहीति अञ्‍ञेहि भिक्खूहि। ये पस्सन्ति ये सुणन्ति तेहि वत्तब्बो – ‘‘मायस्मा एवं अवच, मा भगवन्तं अब्भाचिक्खि, न हि साधु भगवतो अब्भक्खानं, न हि भगवा एवं वदेय्य, अनेकपरियायेनावुसो अन्तरायिका धम्मा अन्तरायिका वुत्ता भगवता। अलञ्‍च पन ते पटिसेवतो अन्तरायाया’’ति। दुतियम्पि वत्तब्बो। ततियम्पि वत्तब्बो। सचे पटिनिस्सज्‍जति , इच्‍चेतं कुसलं; नो चे पटिनिस्सज्‍जति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। सुत्वा न वदन्ति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। सो भिक्खु सङ्घमज्झम्पि आकड्ढित्वा वत्तब्बो – ‘‘मायस्मा एवं अवच, मा भगवन्तं अब्भाचिक्खि, न हि साधु भगवतो अब्भक्खानं, न हि भगवा एवं वदेय्य, अनेकपरियायेनावुसो अन्तरायिका धम्मा अन्तरायिका वुत्ता भगवता। अलञ्‍च पन ते पटिसेवतो अन्तरायाया’’ति। दुतियम्पि वत्तब्बो। ततियम्पि वत्तब्बो। सचे पटिनिस्सज्‍जति, इच्‍चेतं कुसलं। नो चे पटिनिस्सज्‍जति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। सो भिक्खु समनुभासितब्बो। एवञ्‍च पन, भिक्खवे, समनुभासितब्बो। ब्यत्तेन भिक्खुना पटिबलेन सङ्घो ञापेतब्बो –

Bhikkhūhīti aññehi bhikkhūhi. Ye passanti ye suṇanti tehi vattabbo – ‘‘māyasmā evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya, anekapariyāyenāvuso antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā bhagavatā. Alañca pana te paṭisevato antarāyāyā’’ti. Dutiyampi vattabbo. Tatiyampi vattabbo. Sace paṭinissajjati , iccetaṃ kusalaṃ; no ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. Sutvā na vadanti, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu saṅghamajjhampi ākaḍḍhitvā vattabbo – ‘‘māyasmā evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya, anekapariyāyenāvuso antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā bhagavatā. Alañca pana te paṭisevato antarāyāyā’’ti. Dutiyampi vattabbo. Tatiyampi vattabbo. Sace paṭinissajjati, iccetaṃ kusalaṃ. No ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu samanubhāsitabbo. Evañca pana, bhikkhave, samanubhāsitabbo. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –

४२०. ‘‘सुणातु मे, भन्ते, सङ्घो। इत्थन्‍नामस्स भिक्खुनो एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता, ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’ति। सो तं दिट्ठिं न पटिनिस्सज्‍जति। यदि सङ्घस्स पत्तकल्‍लं, सङ्घो इत्थन्‍नामं भिक्खुं समनुभासेय्य – तस्सा दिट्ठिया पटिनिस्सग्गाय। एसा ञत्ति।

420. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Itthannāmassa bhikkhuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ti. So taṃ diṭṭhiṃ na paṭinissajjati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāseyya – tassā diṭṭhiyā paṭinissaggāya. Esā ñatti.

‘‘सुणातु मे, भन्ते, सङ्घो। इत्थन्‍नामस्स भिक्खुनो एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता, ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’ति। सो तं दिट्ठिं न पटिनिस्सज्‍जति। सङ्घो इत्थन्‍नामं भिक्खुं समनुभासति तस्सा दिट्ठिया पटिनिस्सग्गाय। यस्सायस्मतो खमति इत्थन्‍नामस्स भिक्खुनो समनुभासना, तस्सा दिट्ठिया पटिनिस्सग्गाय, सो तुण्हस्स; यस्स नक्खमति, सो भासेय्य।

‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Itthannāmassa bhikkhuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ti. So taṃ diṭṭhiṃ na paṭinissajjati. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāsati tassā diṭṭhiyā paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno samanubhāsanā, tassā diṭṭhiyā paṭinissaggāya, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.

‘‘दुतियम्पि एतमत्थं वदामि…पे॰… ततियम्पि एतमत्थं वदामि – ‘‘सुणातु मे, भन्ते, सङ्घो। इत्थन्‍नामस्स भिक्खुनो एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’ति । सो तं दिट्ठिं न पटिनिस्सज्‍जति। सङ्घो इत्थन्‍नामं भिक्खुं समनुभासति तस्सा दिट्ठिया पटिनिस्सग्गाय। यस्सायस्मतो खमति इत्थन्‍नामस्स भिक्खुनो समनुभासना, तस्सा दिट्ठिया पटिनिस्सग्गाय, सो तुण्हस्स; यस्स नक्खमति, सो भासेय्य।

‘‘Dutiyampi etamatthaṃ vadāmi…pe… tatiyampi etamatthaṃ vadāmi – ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho. Itthannāmassa bhikkhuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ti . So taṃ diṭṭhiṃ na paṭinissajjati. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāsati tassā diṭṭhiyā paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno samanubhāsanā, tassā diṭṭhiyā paṭinissaggāya, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.

‘‘समनुभट्ठो सङ्घेन इत्थन्‍नामो भिक्खु, तस्सा दिट्ठिया पटिनिस्सग्गाय। खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।

‘‘Samanubhaṭṭho saṅghena itthannāmo bhikkhu, tassā diṭṭhiyā paṭinissaggāya. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.

ञत्तिया दुक्‍कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्‍कटा। कम्मवाचापरियोसाने आपत्ति पाचित्तियस्स।

Ñattiyā dukkaṭaṃ. Dvīhi kammavācāhi dukkaṭā. Kammavācāpariyosāne āpatti pācittiyassa.

४२१. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्‍ञी न पटिनिस्सज्‍जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे वेमतिको न पटिनिस्सज्‍जति, आपत्ति पाचित्तियस्स धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्‍ञी न पटिनिस्सज्‍जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।

421. Dhammakamme dhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti pācittiyassa. Dhammakamme vematiko na paṭinissajjati, āpatti pācittiyassa dhammakamme adhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti pācittiyassa.

अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स।

Adhammakamme dhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa. Adhammakamme vematiko, āpatti dukkaṭassa. Adhammakamme adhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.

४२२. अनापत्ति असमनुभासन्तस्स, पटिनिस्सज्‍जन्तस्स, उम्मत्तकस्साति।

422. Anāpatti asamanubhāsantassa, paṭinissajjantassa, ummattakassāti.

अरिट्ठसिक्खापदं निट्ठितं अट्ठमं।

Ariṭṭhasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.

९. उक्खित्तसम्भोगसिक्खापदं

9. Ukkhittasambhogasikkhāpadaṃ

४२३. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू जानं तथावादिना अरिट्ठेन भिक्खुना ²¹ अकटानुधम्मेन तं दिट्ठिं अप्पटिनिस्सट्ठेन सद्धिं सम्भुञ्‍जन्तिपि संवसन्तिपि सहापि सेय्यं कप्पेन्ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खू जानं तथावादिना अरिट्ठेन भिक्खुना ²² अकटानुधम्मेन तं दिट्ठिं अप्पटिनिस्सट्ठेन सद्धिं सम्भुञ्‍जिस्सन्तिपि संवसिस्सन्तिपि सहापि सेय्यं कप्पेस्सन्तीति…पे॰… सच्‍चं किर तुम्हे, भिक्खवे, जानं तथावादिना अरिट्ठेन भिक्खुना ²³ अकटानुधम्मेन तं दिट्ठिं अप्पटिनिस्सट्ठेन सद्धिं सम्भुञ्‍जथापि संवसथापि सहापि सेय्यं कप्पेथाति? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, जानं तथावादिना अरिट्ठेन भिक्खुना ²⁴ अकटानुधम्मेन तं दिट्ठिं अप्पटिनिस्सट्ठेन सद्धिं सम्भुञ्‍जिस्सथापि संवसिस्सथापि सहापि सेय्यं कप्पेस्सथ! नेतं, मोघपुरिसा, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

423. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū jānaṃ tathāvādinā ariṭṭhena bhikkhunā ²⁵ akaṭānudhammena taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissaṭṭhena saddhiṃ sambhuñjantipi saṃvasantipi sahāpi seyyaṃ kappenti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū jānaṃ tathāvādinā ariṭṭhena bhikkhunā ²⁶ akaṭānudhammena taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissaṭṭhena saddhiṃ sambhuñjissantipi saṃvasissantipi sahāpi seyyaṃ kappessantīti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, jānaṃ tathāvādinā ariṭṭhena bhikkhunā ²⁷ akaṭānudhammena taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissaṭṭhena saddhiṃ sambhuñjathāpi saṃvasathāpi sahāpi seyyaṃ kappethāti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, jānaṃ tathāvādinā ariṭṭhena bhikkhunā ²⁸ akaṭānudhammena taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissaṭṭhena saddhiṃ sambhuñjissathāpi saṃvasissathāpi sahāpi seyyaṃ kappessatha! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

४२४. ‘‘यो पन भिक्खु जानं तथावादिना भिक्खुना अकटानुधम्मेन तं दिट्ठिं अप्पटिनिस्सट्ठेन सद्धिं सम्भुञ्‍जेय्य वा संवसेय्य वा सह वा सेय्यं कप्पेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।

424.‘‘Yopana bhikkhu jānaṃ tathāvādinā bhikkhunā akaṭānudhammena taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissaṭṭhena saddhiṃ sambhuñjeyya vā saṃvaseyya vā saha vā seyyaṃkappeyya, pācittiya’’nti.

४२५. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

425.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

जानाति नाम सामं वा जानाति, अञ्‍ञे वा तस्स आरोचेन्ति, सो वा आरोचेति।

Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassa ārocenti, so vā āroceti.

तथावादिनाति – ‘‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता, ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’ति एवं वादिना।

Tathāvādināti – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti evaṃ vādinā.

अकटानुधम्मो नाम उक्खित्तो अनोसारितो।

Akaṭānudhammo nāma ukkhitto anosārito.

तं दिट्ठिं अप्पटिनिस्सट्ठेन सद्धिन्ति एतं दिट्ठिं अप्पटिनिस्सट्ठेन सद्धिं।

Taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissaṭṭhena saddhinti etaṃ diṭṭhiṃ appaṭinissaṭṭhena saddhiṃ.

सम्भुञ्‍जेय्य वाति सम्भोगो नाम द्वे सम्भोगा – आमिससम्भोगो च धम्मसम्भोगो च। आमिससम्भोगो नाम आमिसं देति वा पटिग्गण्हाति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मसम्भोगो नाम उद्दिसति वा उद्दिसापेति वा, पदेन उद्दिसति वा उद्दिसापेति वा, पदे पदे आपत्ति पाचित्तियस्स। अक्खराय उद्दिसति वा उद्दिसापेति वा, अक्खरक्खराय आपत्ति पाचित्तियस्स।

Sambhuñjeyya vāti sambhogo nāma dve sambhogā – āmisasambhogo ca dhammasambhogo ca. Āmisasambhogo nāma āmisaṃ deti vā paṭiggaṇhāti vā, āpatti pācittiyassa. Dhammasambhogo nāma uddisati vā uddisāpeti vā, padena uddisati vā uddisāpeti vā, pade pade āpatti pācittiyassa. Akkharāya uddisati vā uddisāpeti vā, akkharakkharāya āpatti pācittiyassa.

संवसेय्य वाति उक्खित्तकेन सद्धिं उपोसथं वा पवारणं वा सङ्घकम्मं वा करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स।

Saṃvaseyyavāti ukkhittakena saddhiṃ uposathaṃ vā pavāraṇaṃ vā saṅghakammaṃ vā karoti, āpatti pācittiyassa.

सह वा सेय्यं कप्पेय्याति एकच्छन्‍ने उक्खित्तके निपन्‍ने भिक्खु निपज्‍जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। भिक्खु निपन्‍ने उक्खित्तको निपज्‍जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उभो वा निपज्‍जन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उट्ठहित्वा पुनप्पुनं निपज्‍जन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स।

Sahavā seyyaṃ kappeyyāti ekacchanne ukkhittake nipanne bhikkhu nipajjati, āpatti pācittiyassa. Bhikkhu nipanne ukkhittako nipajjati, āpatti pācittiyassa. Ubho vā nipajjanti, āpatti pācittiyassa. Uṭṭhahitvā punappunaṃ nipajjanti, āpatti pācittiyassa.

४२६. उक्खित्तके उक्खित्तकसञ्‍ञी सम्भुञ्‍जति वा संवसति वा सह वा सेय्यं कप्पेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उक्खित्तके वेमतिको सम्भुञ्‍जति वा संवसति वा सह वा सेय्यं कप्पेति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। उक्खित्तके अनुक्खित्तकसञ्‍ञी सम्भुञ्‍जति वा संवसति वा सह वा सेय्यं कप्पेति, अनापत्ति । अनुक्खित्तके उक्खित्तकसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अनुक्खित्तके वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अनुक्खित्तके अनुक्खित्तकसञ्‍ञी, अनापत्ति।

426. Ukkhittake ukkhittakasaññī sambhuñjati vā saṃvasati vā saha vā seyyaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa. Ukkhittake vematiko sambhuñjati vā saṃvasati vā saha vā seyyaṃ kappeti, āpatti dukkaṭassa. Ukkhittake anukkhittakasaññī sambhuñjati vā saṃvasati vā saha vā seyyaṃ kappeti, anāpatti . Anukkhittake ukkhittakasaññī, āpatti dukkaṭassa. Anukkhittake vematiko, āpatti dukkaṭassa. Anukkhittake anukkhittakasaññī, anāpatti.

४२७. अनापत्ति अनुक्खित्तोति जानाति, उक्खित्तो ओसारितोति जानाति, उक्खित्तो तं दिट्ठिं पटिनिस्सट्ठोति जानाति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

427. Anāpatti anukkhittoti jānāti, ukkhitto osāritoti jānāti, ukkhitto taṃ diṭṭhiṃ paṭinissaṭṭhoti jānāti, ummattakassa, ādikammikassāti.

उक्खित्तसम्भोगसिक्खापदं निट्ठितं नवमं।

Ukkhittasambhogasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.

१०. कण्टकसिक्खापदं

10. Kaṇṭakasikkhāpadaṃ

४२८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन कण्टकस्स ²⁹ नाम समणुद्देसस्स एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं होति – ‘‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’ति। अस्सोसुं खो सम्बहुला भिक्खू कण्टकस्स नाम किर समणुद्देसस्स एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं – ‘‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता, ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’ति। अथ खो ते भिक्खू येन कण्टको समणुद्देसो तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा कण्टकं समणुद्देसं एतदवोचुं – ‘‘सच्‍चं किर ते, आवुसो कण्टक, एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा ये’मे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति? ‘‘एवंब्याखो अहं, भन्ते, भगवता धम्मं देसितं आजानामि – ‘यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति।

428. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena kaṇṭakassa ³⁰ nāma samaṇuddesassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti. Assosuṃ kho sambahulā bhikkhū kaṇṭakassa nāma kira samaṇuddesassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti. Atha kho te bhikkhū yena kaṇṭako samaṇuddeso tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ etadavocuṃ – ‘‘saccaṃ kira te, āvuso kaṇṭaka, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā ye’me antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti? ‘‘Evaṃbyākho ahaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti.

मा , आवुसो कण्टक, एवं अवच। मा भगवन्तं अब्भाचिक्खि। न हि साधु भगवतो अब्भक्खानं। न हि भगवा एवं वदेय्य। अनेकपरियायेन, आवुसो कण्टक, अन्तरायिका धम्मा अन्तरायिका वुत्ता भगवता। अलञ्‍च पन ते पटिसेवतो अन्तरायाय। अप्पस्सादा कामा वुत्ता भगवता बहुदुक्खा बहुपायासा, आदीनवो एत्थ भिय्यो…पे॰… एवम्पि खो कण्टको समणुद्देसो तेहि भिक्खूहि वुच्‍चमानो तथेव तं पापकं दिट्ठिगतं थामसा परामासा अभिनिविस्स वोहरति – ‘‘एवंब्याखो अहं, भन्ते, भगवता धम्मं देसितं आजानामि – ‘यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति।

Mā , āvuso kaṇṭaka, evaṃ avaca. Mā bhagavantaṃ abbhācikkhi. Na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ. Na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Anekapariyāyena, āvuso kaṇṭaka, antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā bhagavatā. Alañca pana te paṭisevato antarāyāya. Appassādā kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo…pe… evampi kho kaṇṭako samaṇuddeso tehi bhikkhūhi vuccamāno tatheva taṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati – ‘‘evaṃbyākho ahaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti.

यतो च खो ते भिक्खू नासक्खिंसु कण्टकं समणुद्देसं एतस्मा पापका दिट्ठिगता विवेचेतुं, अथ खो ते भिक्खू येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे भिक्खुसङ्घं सन्‍निपातापेत्वा कण्टकं समणुद्देसं पटिपुच्छि – ‘‘सच्‍चं किर ते, कण्टक, एवरूपं पापकं दिट्ठिगतं उप्पन्‍नं – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति? ‘‘एवंब्याखो अहं, भन्ते, भगवता धम्मं देसितं आजानामि – ‘यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’’ति।

Yato ca kho te bhikkhū nāsakkhiṃsu kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetuṃ, atha kho te bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira te, kaṇṭaka, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti? ‘‘Evaṃbyākho ahaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’’ti.

‘‘कस्स नु खो नाम त्वं, मोघपुरिस, मया एवं धम्मं देसितं आजानासि? ननु मया, मोघपुरिस, अनेकपरियायेन अन्तरायिका धम्मा अन्तरायिका वुत्ता, अलञ्‍च पन ते पटिसेवतो अन्तरायाय? अप्पस्सादा कामा वुत्ता मया बहुदुक्खा बहुपायासा, आदीनवो एत्थ भिय्यो। अट्ठिकङ्कलूपमा कामा वुत्ता मया…पे॰… सप्पसिरूपमा कामा वुत्ता मया बहुदुक्खा बहुपायासा, आदीनवो एत्थ भिय्यो। अथ च पन त्वं, मोघपुरिस, अत्तना दुग्गहितेन अम्हे चेव अब्भाचिक्खसि अत्तानञ्‍च खणसि बहुञ्‍च अपुञ्‍ञं पसवसि। तञ्हि ते, मोघपुरिस, भविस्सति दीघरत्तं अहिताय दुक्खाय। नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… पसन्‍नानञ्‍च एकच्‍चानं अञ्‍ञथत्ताया’’ति। विगरहित्वा…पे॰… धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, भिक्खवे, सङ्घो कण्टकं समणुद्देसं नासेतु। एवञ्‍च पन, भिक्खवे, नासेतब्बो – अज्‍जतग्गे ते, आवुसो कण्टक, न चेव सो भगवा सत्था अपदिसितब्बो। यम्पि चञ्‍ञे समणुद्देसा लभन्ति भिक्खूहि सद्धिं दिरत्ततिरत्तं सहसेय्यं सापि ते नत्थि। चर पिरे विनस्सा’’ति। अथ खो सङ्घो कण्टकं समणुद्देसं नासेसि।

‘‘Kassa nu kho nāma tvaṃ, moghapurisa, mayā evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāsi? Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā, alañca pana te paṭisevato antarāyāya? Appassādā kāmā vuttā mayā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo. Aṭṭhikaṅkalūpamā kāmā vuttā mayā…pe… sappasirūpamā kāmā vuttā mayā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo. Atha ca pana tvaṃ, moghapurisa, attanā duggahitena amhe ceva abbhācikkhasi attānañca khaṇasi bahuñca apuññaṃ pasavasi. Tañhi te, moghapurisa, bhavissati dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… pasannānañca ekaccānaṃ aññathattāyā’’ti. Vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘tena hi, bhikkhave, saṅgho kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ nāsetu. Evañca pana, bhikkhave, nāsetabbo – ajjatagge te, āvuso kaṇṭaka, na ceva so bhagavā satthā apadisitabbo. Yampi caññe samaṇuddesā labhanti bhikkhūhi saddhiṃ dirattatirattaṃ sahaseyyaṃ sāpi te natthi. Cara pire vinassā’’ti. Atha kho saṅgho kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ nāsesi.

तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू जानं तथानासितं कण्टकं समणुद्देसं उपलापेन्तिपि उपट्ठापेन्तिपि सम्भुञ्‍जन्तिपि सहापि सेय्यं कप्पेन्ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खू जानं तथानासितं कण्टकं समणुद्देसं उपलापेस्सन्तिपि उपट्ठापेस्सन्तिपि सम्भुञ्‍जिस्सन्तिपि सहापि सेय्यं कप्पेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्‍चं किर तुम्हे, भिक्खवे, जानं तथानासितं कण्टकं समणुद्देसं उपलापेथापि उपट्ठापेथापि सम्भुञ्‍जथापि सहापि सेय्यं कप्पेथाति? ‘‘सच्‍चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, जानं तथानासितं कण्टकं समणुद्देसं उपलापेस्सथापि उपट्ठापेस्सथापि सम्भुञ्‍जिस्सथापि सहापि सेय्यं कप्पेस्सथ ! नेतं, मोघपुरिसा, अप्पसन्‍नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्‍च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –

Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū jānaṃ tathānāsitaṃ kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ upalāpentipi upaṭṭhāpentipi sambhuñjantipi sahāpi seyyaṃ kappenti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū jānaṃ tathānāsitaṃ kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ upalāpessantipi upaṭṭhāpessantipi sambhuñjissantipi sahāpi seyyaṃ kappessantī’’ti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, jānaṃ tathānāsitaṃ kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ upalāpethāpi upaṭṭhāpethāpi sambhuñjathāpi sahāpi seyyaṃ kappethāti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, jānaṃ tathānāsitaṃ kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ upalāpessathāpi upaṭṭhāpessathāpi sambhuñjissathāpi sahāpi seyyaṃ kappessatha ! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –

४२९. ‘‘समणुद्देसोपि चे एवं वदेय्य – ‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’ति, सो समणुद्देसो भिक्खूहि एवमस्स वचनीयो – ‘मावुसो समणुद्देस, एवं अवच, मा भगवन्तं अब्भाचिक्खि, न हि साधु भगवतो अब्भक्खानं, न हि भगवा एवं वदेय्य। अनेकपरियायेनावुसो समणुद्देस, अन्तरायिका धम्मा अन्तरायिका वुत्ता भगवता। अलञ्‍च पन ते पटिसेवतो अन्तरायाया’ति। एवञ्‍च ³¹ सो समणुद्देसो भिक्खूहि वुच्‍चमानो तथेव पग्गण्हेय्य, सो समणुद्देसो भिक्खूहि एवमस्स वचनीयो – ‘अज्‍जतग्गे ते, आवुसो समणुद्देस, न चेव सो भगवा सत्था अपदिसितब्बो। यम्पि चञ्‍ञे समणुद्देसा लभन्ति भिक्खूहि सद्धिं दिरत्ततिरत्तं सहसेय्यं सापि ते नत्थि। चर पिरे विनस्सा’ति। यो पन भिक्खु जानं तथानासितं समणुद्देसं उपलापेय्य वा उपट्ठापेय्य वा सम्भुञ्‍जेय्य वा सह वा सेय्यं कप्पेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।

429.‘‘Samaṇuddesopi ce evaṃ vadeyya – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ti, so samaṇuddeso bhikkhūhi evamassa vacanīyo – ‘māvuso samaṇuddesa, evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Anekapariyāyenāvuso samaṇuddesa, antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā bhagavatā. Alañca pana te paṭisevato antarāyāyā’ti. Evañca ³² so samaṇuddeso bhikkhūhi vuccamāno tatheva paggaṇheyya, so samaṇuddeso bhikkhūhi evamassa vacanīyo – ‘ajjatagge te, āvuso samaṇuddesa, na ceva so bhagavā satthā apadisitabbo. Yampi caññe samaṇuddesā labhanti bhikkhūhi saddhiṃ dirattatirattaṃ sahaseyyaṃ sāpi te natthi. Cara pire vinassā’ti. Yo pana bhikkhu jānaṃ tathānāsitaṃ samaṇuddesaṃ upalāpeyya vā upaṭṭhāpeyya vā sambhuñjeyya vā saha vā seyyaṃ kappeyya, pācittiya’’nti.

४३०. समणुद्देसो नाम सामणेरो वुच्‍चति।

430.Samaṇuddeso nāma sāmaṇero vuccati.

एवं वदेय्याति – ‘‘तथाहं भगवता धम्मं देसितं आजानामि, यथा येमे अन्तरायिका धम्मा वुत्ता भगवता, ते पटिसेवतो नालं अन्तरायाया’’ति।

Evaṃvadeyyāti – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathāyeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti.

सो समणुद्देसोति यो सो एवंवादी समणुद्देसो।

Sosamaṇuddesoti yo so evaṃvādī samaṇuddeso.

भिक्खूहीति अञ्‍ञेहि भिक्खूहि, ये पस्सन्ति ये सुणन्ति तेहि वत्तब्बो – ‘‘मा, आवुसो समणुद्देस, एवं अवच। मा भगवन्तं अब्भाचिक्खि। न हि साधु भगवतो अब्भक्खानं। न हि भगवा एवं वदेय्य। अनेकपरियायेनावुसो समणुद्देस, अन्तरायिका धम्मा अन्तरायिका वुत्ता भगवता। अलञ्‍च पन ते पटिसेवतो अन्तरायाया’’ति। दुतियम्पि वत्तब्बो… ततियम्पि वत्तब्बो…पे॰… सचे पटिनिस्सज्‍जति इच्‍चेतं कुसलं, नो चे पटिनिस्सज्‍जति सो समणुद्देसो भिक्खूहि एवमस्स वचनीयो – ‘‘अज्‍जतग्गे ते, आवुसो समणुद्देस, न चेव सो भगवा सत्था अपदिसितब्बो। यम्पि चञ्‍ञे समणुद्देसा लभन्ति भिक्खूहि सद्धिं दिरत्ततिरत्तं सहसेय्यं सापि ते नत्थि। चर पिरे विनस्सा’’ति।

Bhikkhūhīti aññehi bhikkhūhi, ye passanti ye suṇanti tehi vattabbo – ‘‘mā, āvuso samaṇuddesa, evaṃ avaca. Mā bhagavantaṃ abbhācikkhi. Na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ. Na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Anekapariyāyenāvuso samaṇuddesa, antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā bhagavatā. Alañca pana te paṭisevato antarāyāyā’’ti. Dutiyampi vattabbo… tatiyampi vattabbo…pe… sace paṭinissajjati iccetaṃ kusalaṃ, no ce paṭinissajjati so samaṇuddeso bhikkhūhi evamassa vacanīyo – ‘‘ajjatagge te, āvuso samaṇuddesa, na ceva so bhagavā satthā apadisitabbo. Yampi caññe samaṇuddesā labhanti bhikkhūhi saddhiṃ dirattatirattaṃ sahaseyyaṃ sāpi te natthi. Cara pire vinassā’’ti.

यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।

Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.

जानाति नाम सामं वा जानाति, अञ्‍ञे वा तस्स आरोचेन्ति, सो वा आरोचेति।

Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassa ārocenti, so vā āroceti.

तथानासितन्ति एवं नासितं।

Tathānāsitanti evaṃ nāsitaṃ.

समणुद्देसो नाम सामणेरो वुच्‍चति।

Samaṇuddeso nāma sāmaṇero vuccati.

उपलापेय्य वाति तस्स पत्तं वा चीवरं वा उद्देसं वा परिपुच्छं वा दस्सामीति उपलापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।

Upalāpeyya vāti tassa pattaṃ vā cīvaraṃ vā uddesaṃ vā paripucchaṃ vā dassāmīti upalāpeti, āpatti pācittiyassa.

उपट्ठापेय्य वाति तस्स चुण्णं वा मत्तिकं वा दन्तकट्ठं वा मुखोदकं वा सादियति, आपत्ति पाचित्तियस्स।

Upaṭṭhāpeyya vāti tassa cuṇṇaṃ vā mattikaṃ vā dantakaṭṭhaṃ vā mukhodakaṃ vā sādiyati, āpatti pācittiyassa.

सह वा सेय्यं कप्पेय्याति एकच्छन्‍ने नासितके समणुद्देसे निपन्‍ने भिक्खु निपज्‍जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। भिक्खु निपन्‍ने नासितको समणुद्देसो निपज्‍जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उभो वा निपज्‍जन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उट्ठहित्वा पुनप्पुनं निपज्‍जन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स।

Sahavā seyyaṃ kappeyyāti ekacchanne nāsitake samaṇuddese nipanne bhikkhu nipajjati, āpatti pācittiyassa. Bhikkhu nipanne nāsitako samaṇuddeso nipajjati, āpatti pācittiyassa. Ubho vā nipajjanti, āpatti pācittiyassa. Uṭṭhahitvā punappunaṃ nipajjanti, āpatti pācittiyassa.

४३१. नासितके नासितकसञ्‍ञी उपलापेति वा उपट्ठापेति वा सम्भुञ्‍जति वा सह वा सेय्यं कप्पेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। नासितके वेमतिको उपलापेति वा उपट्ठापेति वा सम्भुञ्‍जति वा सह वा सेय्यं कप्पेति, आपत्ति दुक्‍कटस्स। नासितके अनासितकसञ्‍ञी उपलापेति वा उपट्ठापेति वा सम्भुञ्‍जति वा सह वा सेय्यं कप्पेति, अनापत्ति। अनासितके नासितकसञ्‍ञी, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अनासितके वेमतिको, आपत्ति दुक्‍कटस्स। अनासितके अनासितकसञ्‍ञी, अनापत्ति।

431. Nāsitake nāsitakasaññī upalāpeti vā upaṭṭhāpeti vā sambhuñjati vā saha vā seyyaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa. Nāsitake vematiko upalāpeti vā upaṭṭhāpeti vā sambhuñjati vā saha vā seyyaṃ kappeti, āpatti dukkaṭassa. Nāsitake anāsitakasaññī upalāpeti vā upaṭṭhāpeti vā sambhuñjati vā saha vā seyyaṃ kappeti, anāpatti. Anāsitake nāsitakasaññī, āpatti dukkaṭassa. Anāsitake vematiko, āpatti dukkaṭassa. Anāsitake anāsitakasaññī, anāpatti.

४३२. अनापत्ति अनासितकोति जानाति, तं दिट्ठिं पटिनिस्सट्ठोति जानाति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।

432. Anāpatti anāsitakoti jānāti, taṃ diṭṭhiṃ paṭinissaṭṭhoti jānāti, ummattakassa, ādikammikassāti.

कण्टकसिक्खापदं निट्ठितं दसमं।

Kaṇṭakasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.

सप्पाणकवग्गो सत्तमो।

Sappāṇakavaggo sattamo.

तस्सुद्दानं –

Tassuddānaṃ –

सञ्‍चिच्‍चवधसप्पाणं, उक्‍कोटं दुट्ठुल्‍लछादनं।

Sañciccavadhasappāṇaṃ, ukkoṭaṃ duṭṭhullachādanaṃ;

ऊनवीसति सत्थञ्‍च, संविधानं अरिट्ठकं।

Ūnavīsati satthañca, saṃvidhānaṃ ariṭṭhakaṃ;

उक्खित्तं कण्टकञ्‍चेव, दस सिक्खापदा इमेति॥

Ukkhittaṃ kaṇṭakañceva, dasa sikkhāpadā imeti.

Next: ८. सहधम्मिकवग्गो • 8. Sahadhammikavaggo

Footnotes:

1. वेदयामहं (स्या॰)

2. vedayāmahaṃ (syā.)

3. आपज्‍जि (?)

4. āpajji (?)

5. इदं वत्थु महाव॰ ९९

6. idaṃ vatthu mahāva. 99

7. सम्मनति (क॰)

8. sammanati (ka.)

9. कम्मिका (सी॰ स्या॰)

10. kammikā (sī. syā.)

11. अपय्या (सी॰ स्या॰)

12. apayyā (sī. syā.)

13. इदं वत्थु चूळव॰ ६५; म॰ नि॰ १.२३४

14. गन्धबाधिपुब्बस्स (स्या॰ क॰)

15. idaṃ vatthu cūḷava. 65; ma. ni. 1.234

16. gandhabādhipubbassa (syā. ka.)

17. अब्भाचिक्खनं (इतिपि)

18. abbhācikkhanaṃ (itipi)

19. एवञ्‍च पन (क॰)

20. evañca pana (ka.)

21. भिक्खुना गद्धबाधिपुब्बेन (?)

22. भिक्खुना गद्धबाधिपुब्बेन (?)

23. भिक्खुना गद्धबाधिपुब्बेन (?)

24. भिक्खुना गद्धबाधिपुब्बने (?)

25. bhikkhunā gaddhabādhipubbena (?)

26. bhikkhunā gaddhabādhipubbena (?)

27. bhikkhunā gaddhabādhipubbena (?)

28. bhikkhunā gaddhabādhipubbane (?)

29. कण्डकस्स (स्या॰ क॰)

30. kaṇḍakassa (syā. ka.)

31. एवञ्‍च पन (क॰)

32. evañca pana (ka.)

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact