Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ద్వేమాతికాపాళి • Dvemātikāpāḷi |
౭. సప్పాణకవగ్గో
7. Sappāṇakavaggo
౧. సఞ్చిచ్చసిక్ఖాపదవణ్ణనా
1. Sañciccasikkhāpadavaṇṇanā
సప్పాణకవగ్గస్స పఠమే పాణోతి తిరచ్ఛానగతపాణో అధిప్పేతో. తం ఖుద్దకమ్పి మహన్తమ్పి మారేన్తస్స పాచిత్తియమేవ, మహన్తే పన ఉపక్కమమహన్తతాయ అకుసలం మహన్తం హోతి.
Sappāṇakavaggassa paṭhame pāṇoti tiracchānagatapāṇo adhippeto. Taṃ khuddakampi mahantampi mārentassa pācittiyameva, mahante pana upakkamamahantatāya akusalaṃ mahantaṃ hoti.
సావత్థియం ఉదాయిత్థేరం ఆరబ్భ పాణం జీవితా వోరోపనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సాధారణపఞ్ఞత్తి, సాణత్తికం, పాణే వేమతికస్స, అపాణే పాణసఞ్ఞినో, వేమతికస్స వా దుక్కటం . అపాణసఞ్ఞిస్స, అసఞ్చిచ్చ, అజానన్తస్స, నమరణాధిప్పాయస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. సేసం మనుస్సవిగ్గహే వుత్తనయమేవాతి.
Sāvatthiyaṃ udāyittheraṃ ārabbha pāṇaṃ jīvitā voropanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, pāṇe vematikassa, apāṇe pāṇasaññino, vematikassa vā dukkaṭaṃ . Apāṇasaññissa, asañcicca, ajānantassa, namaraṇādhippāyassa, ummattakādīnañca anāpatti. Sesaṃ manussaviggahe vuttanayamevāti.
సఞ్చిచ్చసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Sañciccasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౨. సప్పాణకసిక్ఖాపదవణ్ణనా
2. Sappāṇakasikkhāpadavaṇṇanā
దుతియే సప్పాణకన్తి యే పాణకా పరిభోగేన మరన్తి, తేహి సప్పాణకం, తాదిసఞ్హి జానం పరిభుఞ్జన్తస్స పయోగే పయోగే పాచిత్తియం.
Dutiye sappāṇakanti ye pāṇakā paribhogena maranti, tehi sappāṇakaṃ, tādisañhi jānaṃ paribhuñjantassa payoge payoge pācittiyaṃ.
సావత్థియం ఛబ్బగ్గియే ఆరబ్భ జానం సప్పాణకం ఉదకం పరిభుఞ్జనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సేసమేత్థ సిఞ్చనసిక్ఖాపదే వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బన్తి.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ paribhuñjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sesamettha siñcanasikkhāpade vuttanayeneva veditabbanti.
సప్పాణకసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Sappāṇakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౩. ఉక్కోటనసిక్ఖాపదవణ్ణనా
3. Ukkoṭanasikkhāpadavaṇṇanā
తతియే యథాధమ్మన్తి యో యస్స అధికరణస్స వూపసమాయ ధమ్మో వుత్తో, తేనేవ ధమ్మేన. నిహతాధికరణన్తి నిహతం అధికరణం, సమథక్ఖన్ధకే (చూళవ॰ ౧౮౫ ఆదయో) సత్థారా వుత్తధమ్మేనేవ వూపసమితన్తి అత్థో, వూపసమననయం పనస్స అధికరణసమథేసు దస్సయిస్సామ. పునకమ్మాయ ఉక్కోటేయ్యాతి తస్స తస్స భిక్ఖునో సన్తికం గన్త్వా ‘‘అకతం కమ్మ’’న్తిఆదీని (పాచి॰ ౩౯౪) వదన్తో పునకరణత్థాయ ఉచ్చాలేయ్య. యథాఠితభావేన పతిట్ఠాతుం న దదేయ్య, తస్సేవం కరోన్తస్స పాచిత్తియం. యం పన ధమ్మేన అధికరణం నిహతం , తం సునిహతమేవ. సచే విప్పకతే కమ్మే పటిక్కోసతి, తం సఞ్ఞాపేత్వా కాతబ్బం. ఇతరథా కమ్మఞ్చ కుప్పతి, కారకానఞ్చ ఆపత్తి.
Tatiye yathādhammanti yo yassa adhikaraṇassa vūpasamāya dhammo vutto, teneva dhammena. Nihatādhikaraṇanti nihataṃ adhikaraṇaṃ, samathakkhandhake (cūḷava. 185 ādayo) satthārā vuttadhammeneva vūpasamitanti attho, vūpasamananayaṃ panassa adhikaraṇasamathesu dassayissāma. Punakammāya ukkoṭeyyāti tassa tassa bhikkhuno santikaṃ gantvā ‘‘akataṃ kamma’’ntiādīni (pāci. 394) vadanto punakaraṇatthāya uccāleyya. Yathāṭhitabhāvena patiṭṭhātuṃ na dadeyya, tassevaṃ karontassa pācittiyaṃ. Yaṃ pana dhammena adhikaraṇaṃ nihataṃ , taṃ sunihatameva. Sace vippakate kamme paṭikkosati, taṃ saññāpetvā kātabbaṃ. Itarathā kammañca kuppati, kārakānañca āpatti.
సావత్థియం ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ ఉక్కోటనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సాధారణపఞ్ఞత్తి, అనాణత్తికం, ధమ్మకమ్మే వేమతికస్స, అధమ్మకమ్మే ధమ్మకమ్మసఞ్ఞినో, వేమతికస్స వా దుక్కటం. ఉభయేసు అధమ్మకమ్మసఞ్ఞిస్స, ‘‘అధమ్మేన వా వగ్గేన వా అకమ్మారహస్స వా కమ్మం కత’’న్తి జానన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. యథాధమ్మం నిహతభావో, జాననా, ఉక్కోటనాతి ఇమానేత్థ తీణి అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని అదిన్నాదానసదిసాని, ఇదం పన దుక్ఖవేదనన్తి.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha ukkoṭanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, dhammakamme vematikassa, adhammakamme dhammakammasaññino, vematikassa vā dukkaṭaṃ. Ubhayesu adhammakammasaññissa, ‘‘adhammena vā vaggena vā akammārahassa vā kammaṃ kata’’nti jānantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Yathādhammaṃ nihatabhāvo, jānanā, ukkoṭanāti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
ఉక్కోటనసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Ukkoṭanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౪. దుట్ఠుల్లసిక్ఖాపదవణ్ణనా
4. Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā
చతుత్థే దుట్ఠుల్లన్తి సఙ్ఘాదిసేసం అధిప్పేతం, తం యేన కేనచి ఉపాయేన ఞత్వా పటిచ్ఛాదేన్తస్స పాచిత్తియం. సచేపి ‘‘న దాని నం కస్సచి భిక్ఖునో ఆరోచేస్సామీ’’తి ధురం నిక్ఖిపిత్వా పచ్ఛా ఆరోచేతి, పాచిత్తియం, ఆపజ్జిత్వావ ఆరోచేస్సతి. సచే పన ఏవం ధురం నిక్ఖిపిత్వా పటిచ్ఛాదనత్థమేవ అఞ్ఞస్స ఆరోచేతి, సోపి అఞ్ఞస్సాతి ఏతేనుపాయేన సమణసతమ్పి ఆపజ్జతియేవ తావ, యావ కోటి న ఛిజ్జతి. కథం పన కోటి ఛిజ్జతి? సచే హి ఆపన్నో ఏకస్స ఆరోచేతి, సోపి అఞ్ఞస్స ఆరోచేతి, సో నివత్తిత్వా యేనస్స ఆరోచితం, తస్సేవ ఆరోచేతి, ఏవం తతియేన పుగ్గలేన దుతియస్స ఆరోచితే కోటి ఛిన్నా హోతి.
Catutthe duṭṭhullanti saṅghādisesaṃ adhippetaṃ, taṃ yena kenaci upāyena ñatvā paṭicchādentassa pācittiyaṃ. Sacepi ‘‘na dāni naṃ kassaci bhikkhuno ārocessāmī’’ti dhuraṃ nikkhipitvā pacchā āroceti, pācittiyaṃ, āpajjitvāva ārocessati. Sace pana evaṃ dhuraṃ nikkhipitvā paṭicchādanatthameva aññassa āroceti, sopi aññassāti etenupāyena samaṇasatampi āpajjatiyeva tāva, yāva koṭi na chijjati. Kathaṃ pana koṭi chijjati? Sace hi āpanno ekassa āroceti, sopi aññassa āroceti, so nivattitvā yenassa ārocitaṃ, tasseva āroceti, evaṃ tatiyena puggalena dutiyassa ārocite koṭi chinnā hoti.
సావత్థియం అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ దుట్ఠుల్లాపత్తిపటిచ్ఛాదనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, అసాధారణపఞ్ఞత్తి, అనాణత్తికం, దుట్ఠుల్లాయ ఆపత్తియా ఆదిపదే పాచిత్తియం, ఇతరేసు ద్వీసు దుక్కటం, అదుట్ఠుల్లాయ తికదుక్కటం, అనుపసమ్పన్నస్స దుట్ఠుల్లే వా అదుట్ఠుల్లే వా అజ్ఝాచారే దుక్కటమేవ. ‘‘సఙ్ఘస్స భణ్డనాదీని భవిస్సన్తీ’’తి (పాచి॰ ౪౦౧) వా ‘‘అయం కక్ఖళో ఫరుసో జీవితన్తరాయం వా బ్రహ్మచరియన్తరాయం వా కరిస్సతీ’’తి వా అనారోచేన్తస్స, పతిరూపం భిక్ఖుం అపస్సతో , న ఛాదేతుకామస్స, ‘‘పఞ్ఞాయిస్సతి సకేన కమ్మేనా’’తి అనారోచేన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. ఉపసమ్పన్నస్స దుట్ఠుల్లాపత్తిజాననం, ‘‘పటిచ్ఛాదేతుకామతాయ నారోచేస్సామీ’’తి ధురనిక్ఖేపోతి ఇమానేత్థ ద్వే అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని సమనుభాసనసఅసానేవాతి.
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha duṭṭhullāpattipaṭicchādanavatthusmiṃ paññattaṃ, asādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, duṭṭhullāya āpattiyā ādipade pācittiyaṃ, itaresu dvīsu dukkaṭaṃ, aduṭṭhullāya tikadukkaṭaṃ, anupasampannassa duṭṭhulle vā aduṭṭhulle vā ajjhācāre dukkaṭameva. ‘‘Saṅghassa bhaṇḍanādīni bhavissantī’’ti (pāci. 401) vā ‘‘ayaṃ kakkhaḷo pharuso jīvitantarāyaṃ vā brahmacariyantarāyaṃ vā karissatī’’ti vā anārocentassa, patirūpaṃ bhikkhuṃ apassato , na chādetukāmassa, ‘‘paññāyissati sakena kammenā’’ti anārocentassa, ummattakādīnañca anāpatti. Upasampannassa duṭṭhullāpattijānanaṃ, ‘‘paṭicchādetukāmatāya nārocessāmī’’ti dhuranikkhepoti imānettha dve aṅgāni. Samuṭṭhānādīni samanubhāsanasaasānevāti.
దుట్ఠుల్లసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౫. ఊనవీసతివస్ససిక్ఖాపదవణ్ణనా
5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
పఞ్చమే ఊనవీసతివస్సన్తి పటిసన్ధిగ్గహణతో పట్ఠాయ అపరిపుణ్ణవీసతివస్సం. ఉపసమ్పాదేయ్యాతి ఉపజ్ఝాయో హుత్వా ఉపసమ్పాదేయ్య. సో చ పుగ్గలో అనుపసమ్పన్నోతి జానన్తేనాపి అజానన్తేనాపి ఉపసమ్పాదితో అనుపసమ్పన్నోవ. సచే పన సో దసవస్సచ్చయేన అఞ్ఞం ఉపసమ్పాదేతి, తఞ్చే ముఞ్చిత్వా గణో పూరతి, సూపసమ్పన్నో. సోపి యావ న జానాతి, తావ తస్స నేవ సగ్గన్తరాయో న మోక్ఖన్తరాయో, ఞత్వా పన పున ఉపసమ్పజ్జితబ్బం. తే చ భిక్ఖూ గారయ్హాతి ఠపేత్వా ఉపజ్ఝాయం అవసేసా గారయ్హా హోన్తి, సబ్బే దుక్కటం ఆపజ్జన్తి. ఇదం తస్మిం పాచిత్తియన్తి యో పన ఉపజ్ఝాయో హుత్వా ఉపసమ్పాదేతి, తస్మింయేవ పుగ్గలే ఇదం పాచిత్తియం వేదితబ్బం. తస్మా యో ‘‘ఏవం ఉపసమ్పాదేస్సామీ’’తి గణం వా ఆచరియం వా పత్తం వా చీవరం వా పరియేసతి, సీమం వా సమ్మన్నతి (పాచి॰ ౪౦౪), ఉదకుక్ఖేపం వా పరిచ్ఛిన్దతి, సో ఏతేసు సబ్బకిచ్చేసు ఞత్తియా, ద్వీసు చ కమ్మవాచాసు దుక్కటాని ఆపజ్జిత్వా కమ్మవాచాపరియోసానే పాచిత్తియం ఆపజ్జతి.
Pañcame ūnavīsativassanti paṭisandhiggahaṇato paṭṭhāya aparipuṇṇavīsativassaṃ. Upasampādeyyāti upajjhāyo hutvā upasampādeyya. So ca puggalo anupasampannoti jānantenāpi ajānantenāpi upasampādito anupasampannova. Sace pana so dasavassaccayena aññaṃ upasampādeti, tañce muñcitvā gaṇo pūrati, sūpasampanno. Sopi yāva na jānāti, tāva tassa neva saggantarāyo na mokkhantarāyo, ñatvā pana puna upasampajjitabbaṃ. Te ca bhikkhū gārayhāti ṭhapetvā upajjhāyaṃ avasesā gārayhā honti, sabbe dukkaṭaṃ āpajjanti. Idaṃ tasmiṃ pācittiyanti yo pana upajjhāyo hutvā upasampādeti, tasmiṃyeva puggale idaṃ pācittiyaṃ veditabbaṃ. Tasmā yo ‘‘evaṃ upasampādessāmī’’ti gaṇaṃ vā ācariyaṃ vā pattaṃ vā cīvaraṃ vā pariyesati, sīmaṃ vā sammannati (pāci. 404), udakukkhepaṃ vā paricchindati, so etesu sabbakiccesu ñattiyā, dvīsu ca kammavācāsu dukkaṭāni āpajjitvā kammavācāpariyosāne pācittiyaṃ āpajjati.
రాజగహే సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ ఊనవీసతివస్సం ఉపసమ్పాదనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, అసాధారణపఞ్ఞత్తి, అనాణత్తికం, ఊనవీసతివస్సే వేమతికస్స, పరిపుణ్ణవీసతివస్సే ఊనకసఞ్ఞినో, వేమతికస్స చ దుక్కటం. ఉభయత్థ పరిపుణ్ణసఞ్ఞిస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. ఊనవీసతివస్సతా, ఊనకసఞ్ఞితా, ఉపసమ్పాదనన్తి ఇమానేత్థ తీణి అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని అదిన్నాదానసదిసాని, ఇదం పన పణ్ణత్తివజ్జం, తిచిత్తం, తివేదనన్తి.
Rājagahe sambahule bhikkhū ārabbha ūnavīsativassaṃ upasampādanavatthusmiṃ paññattaṃ, asādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, ūnavīsativasse vematikassa, paripuṇṇavīsativasse ūnakasaññino, vematikassa ca dukkaṭaṃ. Ubhayattha paripuṇṇasaññissa, ummattakādīnañca anāpatti. Ūnavīsativassatā, ūnakasaññitā, upasampādananti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana paṇṇattivajjaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ఊనవీసతివస్ససిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౬. థేయ్యసత్థసిక్ఖాపదవణ్ణనా
6. Theyyasatthasikkhāpadavaṇṇanā
ఛట్ఠే యే రాజానం వా వఞ్చేత్వా సుఙ్కం వా పరిహరితుకామా చోరా కతకమ్మా చేవ అకతకమ్మా చ మగ్గప్పటిపన్నా, తేసు ఇధ థేయ్యసత్థసఞ్ఞినో తస్స థేయ్యసత్థభావం ఞత్వా తేన సద్ధిం సంవిధాయ గచ్ఛన్తస్స సంవిధానే చ గమనే చ ఓవాదవగ్గే వుత్తనయేన ఆపత్తివినిచ్ఛయో వేదితబ్బో.
Chaṭṭhe ye rājānaṃ vā vañcetvā suṅkaṃ vā pariharitukāmā corā katakammā ceva akatakammā ca maggappaṭipannā, tesu idha theyyasatthasaññino tassa theyyasatthabhāvaṃ ñatvā tena saddhiṃ saṃvidhāya gacchantassa saṃvidhāne ca gamane ca ovādavagge vuttanayena āpattivinicchayo veditabbo.
సావత్థియం అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ థేయ్యసత్థేన సద్ధిం సంవిధాయ ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సాధారణపఞ్ఞత్తి, అనాణత్తికం, మనుస్సేసు అసంవిదహన్తేసు సయమేవ సంవిదహిత్వా గచ్ఛన్తస్స, థేయ్యసత్థే వేమతికస్స, అథేయ్యసత్థే థేయ్యసత్థసఞ్ఞినో, వేమతికస్స చ దుక్కటం. అథేయ్యసత్థసఞ్ఞిస్స, అసంవిదహిత్వా వా కాలవిసఙ్కేతేన వా, ఆపదాసు వా, గచ్ఛన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. థేయ్యసత్థభావో, జాననం, సంవిధానం, అవిసఙ్కేతేన గమనన్తి ఇమానేత్థ చత్తారి అఙ్గాని. థేయ్యసత్థసముట్ఠానం, కిరియం, సఞ్ఞావిమోక్ఖం, సచిత్తకం, పణ్ణత్తివజ్జం, కాయకమ్మం, వచీకమ్మం, తిచిత్తం, తివేదనన్తి.
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha theyyasatthena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, manussesu asaṃvidahantesu sayameva saṃvidahitvā gacchantassa, theyyasatthe vematikassa, atheyyasatthe theyyasatthasaññino, vematikassa ca dukkaṭaṃ. Atheyyasatthasaññissa, asaṃvidahitvā vā kālavisaṅketena vā, āpadāsu vā, gacchantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Theyyasatthabhāvo, jānanaṃ, saṃvidhānaṃ, avisaṅketena gamananti imānettha cattāri aṅgāni. Theyyasatthasamuṭṭhānaṃ, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
థేయ్యసత్థసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Theyyasatthasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౭. సంవిధానసిక్ఖాపదవణ్ణనా
7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā
సత్తమే సావత్థియం అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ మాతుగామేన సద్ధిం ఏకద్ధానమగ్గం పటిపజ్జనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సేసమేత్థ భిక్ఖునియా సద్ధిం సంవిధానసిక్ఖాపదే వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బన్తి.
Sattame sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha mātugāmena saddhiṃ ekaddhānamaggaṃ paṭipajjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sesamettha bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidhānasikkhāpade vuttanayeneva veditabbanti.
సంవిధానసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౮. అరిట్ఠసిక్ఖాపదవణ్ణనా
8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
అట్ఠమే సగ్గమోక్ఖానం అన్తరాయం కరోన్తీతి అన్తరాయికా, తే కమ్మకిలేసవిపాకఉపవాదపఞ్ఞత్తివీతిక్కమనవసేన పఞ్చవిధా. తేసు ముదుకానం అత్థరణాదీనం ఫస్సో వియ ఇత్థిసమ్ఫస్సోపి వట్టతీతి మేథునవీతిక్కమనే దోసం అదిస్వా పఞ్ఞత్తివీతిక్కమన్తరాయికే సన్ధాయ ‘‘యేమే అన్తరాయికా ధమ్మా వుత్తా భగవతా, తే పటిసేవతో నాలం అన్తరాయాయా’’తి వుత్తం. అనేకపరియాయేనాతి ‘‘అట్ఠికఙ్కలూపమా కామా’’తిఆదీహి (మ॰ ని॰ ౨.౪౨; పాచి॰ ౪౧౭; చూళని॰ ఖగ్గవిసాణసుత్తనిద్దేస ౧౪౭) నేకేహి కారణేహి. సో భిక్ఖు భిక్ఖూహీతి యే పస్సన్తి వా సుణన్తి వా, తేహి తిక్ఖత్తుం ఏవం వత్తబ్బో ‘‘మా ఆయస్మా ఏవం అవచ…పే॰… అలఞ్చ పన తే పటిసేవతో అన్తరాయాయా’’తి. ఏవం వుత్తే అప్పటినిస్సజ్జన్తస్స దుక్కటం, సుత్వా అవదన్తానమ్పి దుక్కటం. పున సఙ్ఘమజ్ఝమ్పి ఆకడ్ఢిత్వా తథేవ వత్తబ్బో, తత్రాపి తస్స అప్పటినిస్సజ్జనే, ఇతరేసఞ్చ అవచనే దుక్కటమేవ. ఏవమ్పి అప్పటినిస్సజ్జన్తో పున ఞత్తిచతుత్థేన కమ్మేన యావతతియం సమనుభాసితబ్బో, అథస్స అప్పటినిస్సజ్జతో పున ఞత్తియా చ ద్వీహి చ కమ్మవాచాహి దుక్కటం, కమ్మవాచాపరియోసానే పాచిత్తియం.
Aṭṭhame saggamokkhānaṃ antarāyaṃ karontīti antarāyikā, te kammakilesavipākaupavādapaññattivītikkamanavasena pañcavidhā. Tesu mudukānaṃ attharaṇādīnaṃ phasso viya itthisamphassopi vaṭṭatīti methunavītikkamane dosaṃ adisvā paññattivītikkamantarāyike sandhāya ‘‘yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti vuttaṃ. Anekapariyāyenāti ‘‘aṭṭhikaṅkalūpamā kāmā’’tiādīhi (ma. ni. 2.42; pāci. 417; cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 147) nekehi kāraṇehi. So bhikkhu bhikkhūhīti ye passanti vā suṇanti vā, tehi tikkhattuṃ evaṃ vattabbo ‘‘mā āyasmā evaṃ avaca…pe… alañca pana te paṭisevato antarāyāyā’’ti. Evaṃ vutte appaṭinissajjantassa dukkaṭaṃ, sutvā avadantānampi dukkaṭaṃ. Puna saṅghamajjhampi ākaḍḍhitvā tatheva vattabbo, tatrāpi tassa appaṭinissajjane, itaresañca avacane dukkaṭameva. Evampi appaṭinissajjanto puna ñatticatutthena kammena yāvatatiyaṃ samanubhāsitabbo, athassa appaṭinissajjato puna ñattiyā ca dvīhi ca kammavācāhi dukkaṭaṃ, kammavācāpariyosāne pācittiyaṃ.
సావత్థియం అరిట్ఠం ఆరబ్భ పాపికాయ దిట్ఠియా అప్పటినిస్సజ్జనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సాధారణపఞ్ఞత్తి, అనాణత్తికం, తికపాచిత్తియం, అధమ్మకమ్మే తికదుక్కటం. అసమనుభాసియమానస్స , పటినిస్సజ్జన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. ధమ్మకమ్మతా, సమనుభాసనా, అప్పటినిస్సజ్జనన్తి ఇమానేత్థ తీణి అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని సమనుభాసనసదిసానేవాతి.
Sāvatthiyaṃ ariṭṭhaṃ ārabbha pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissajjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, adhammakamme tikadukkaṭaṃ. Asamanubhāsiyamānassa , paṭinissajjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Dhammakammatā, samanubhāsanā, appaṭinissajjananti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni samanubhāsanasadisānevāti.
అరిట్ఠసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౯. ఉక్ఖిత్తసమ్భోగసిక్ఖాపదవణ్ణనా
9. Ukkhittasambhogasikkhāpadavaṇṇanā
నవమే తథావాదినాతి ‘‘తథాహం భగవతా ధమ్మ’’న్తిఆదివాదినా. అకతానుధమ్మేనాతి అనుధమ్మో వుచ్చతి ఆపత్తియా అదస్సనే వా అప్పటికమ్మే వా పాపికాయ దిట్ఠియా అప్పటినిస్సగ్గే వా ధమ్మేన వినయేన ఉక్ఖిత్తకస్స అనులోమవత్తం దిస్వా కతఓసారణా, సో ఓసారణసఙ్ఖాతో అనుధమ్మో యస్స న కతో, అయం అకతానుధమ్మో నామ, తాదిసేన సద్ధిన్తి అత్థో. సమ్భుఞ్జేయ్య వాతి ఆమిససమ్భోగం వా ధమ్మసమ్భోగం వా కరేయ్య. సంవసేయ్య వాతి ఉపోసథాదికం సఙ్ఘకమ్మం కరేయ్య . సహ వా సేయ్యం కప్పేయ్యాతి నానూపచారేపి ఏకచ్ఛన్నే నిపజ్జేయ్య. తత్థ ఆమిసపరిభోగే ఏకప్పయోగేన బహూపి దదతో వా గణ్హతో వా ఏకం పాచిత్తియం, విచ్ఛిన్దనే సతి పయోగే పయోగే పాచిత్తియం. ధమ్మసమ్భోగే పదాదీహి ఉద్దిసన్తస్స వా ఉద్దిసాపేన్తస్స వా పదసోధమ్మే వుత్తనయేన, సంవాసే కమ్మపరియోసానవసేన, సహసేయ్యాయ ఏకస్మిం నిపన్నే ఇతరస్స నిపజ్జనప్పయోగవసేన ఆపత్తిపరిచ్ఛేదో వేదితబ్బో.
Navame tathāvādināti ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhamma’’ntiādivādinā. Akatānudhammenāti anudhammo vuccati āpattiyā adassane vā appaṭikamme vā pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge vā dhammena vinayena ukkhittakassa anulomavattaṃ disvā kataosāraṇā, so osāraṇasaṅkhāto anudhammo yassa na kato, ayaṃ akatānudhammo nāma, tādisena saddhinti attho. Sambhuñjeyya vāti āmisasambhogaṃ vā dhammasambhogaṃ vā kareyya. Saṃvaseyya vāti uposathādikaṃ saṅghakammaṃ kareyya . Saha vā seyyaṃ kappeyyāti nānūpacārepi ekacchanne nipajjeyya. Tattha āmisaparibhoge ekappayogena bahūpi dadato vā gaṇhato vā ekaṃ pācittiyaṃ, vicchindane sati payoge payoge pācittiyaṃ. Dhammasambhoge padādīhi uddisantassa vā uddisāpentassa vā padasodhamme vuttanayena, saṃvāse kammapariyosānavasena, sahaseyyāya ekasmiṃ nipanne itarassa nipajjanappayogavasena āpattiparicchedo veditabbo.
సావత్థియం ఛబ్బగ్గియే ఆరబ్భ అరిట్ఠేన భిక్ఖునా సద్ధిం సమ్భుఞ్జనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సాధారణపఞ్ఞత్తి, అనాణత్తికం, ఉక్ఖిత్తకే వేమతికస్స, అనుక్ఖిత్తకే ఉక్ఖిత్తకసఞ్ఞినో చేవ వేమతికస్స చ దుక్కటం. ఉభోసు అనుక్ఖిత్తకసఞ్ఞిస్స, ‘‘ఓసారితో’’తి వా ‘‘తం దిట్ఠిం పటినిస్సట్ఠో’’తి వా జానన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. అకతానుధమ్మతా, జాననా, సమ్భోగాదికరణన్తి ఇమానేత్థ తీణి అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని అదిన్నాదానసదిసాని, ఇదం పన పణ్ణత్తివజ్జం, తిచిత్తం, తివేదనన్తి.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha ariṭṭhena bhikkhunā saddhiṃ sambhuñjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, ukkhittake vematikassa, anukkhittake ukkhittakasaññino ceva vematikassa ca dukkaṭaṃ. Ubhosu anukkhittakasaññissa, ‘‘osārito’’ti vā ‘‘taṃ diṭṭhiṃ paṭinissaṭṭho’’ti vā jānantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Akatānudhammatā, jānanā, sambhogādikaraṇanti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana paṇṇattivajjaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ఉక్ఖిత్తసమ్భోగసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Ukkhittasambhogasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౧౦. కణ్టకసిక్ఖాపదవణ్ణనా
10. Kaṇṭakasikkhāpadavaṇṇanā
దసమే సమణుద్దేసోతి సామణేరో. చరాతి గచ్ఛ. పిరేతి పర అమామక. వినస్సాతి నస్స , యత్థ తం న పస్సామ, తత్థ గచ్ఛాతి వుత్తం హోతి. తథానాసితన్తిఏత్థ సంవాసనాసనా లిఙ్గనాసనా దణ్డకమ్మనాసనాతి తిస్సో నాసనా. తత్థ ఆపత్తియా అదస్సనాదీసు ఉక్ఖేపనా సంవాసనాసనా నామ. దూసకో నాసేతబ్బో (పారా॰ ౬౬), మేత్తియం భిక్ఖునిం నాసేథాతి (చూళవ॰ ౧౯౩; పారా॰ ౩౮౪) అయం లిఙ్గనాసనా నామ. ‘‘అజ్జతగ్గే తే, ఆవుసో సమణుద్దేస, న చేవ సో భగవా సత్థా అపదిసితబ్బో’’తి (పాచి॰ ౪౨౯) అయం దణ్డకమ్మనాసనా నామ, అయం ఇధాధిప్పేతా. తేన వుత్తం ‘‘తథానాసిత’’న్తి. ఉపలాపేయ్యాతి ‘‘పత్తం వా చీవరం వా ఉద్దేసం వా పరిపుచ్ఛం వా దస్సామీ’’తి సఙ్గణ్హేయ్య. ఉపట్ఠాపేయ్యాతి చుణ్ణమత్తికాదీని సాదియన్తో తేన అత్తనో ఉపట్ఠానం కారాపేయ్య. సమ్భోగసహసేయ్యా అనన్తరసిక్ఖాపదే వుత్తనయా ఏవ, తస్మా ఆపత్తిపరిచ్ఛేదోపేత్థ తస్మిం వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బో.
Dasame samaṇuddesoti sāmaṇero. Carāti gaccha. Pireti para amāmaka. Vinassāti nassa , yattha taṃ na passāma, tattha gacchāti vuttaṃ hoti. Tathānāsitantiettha saṃvāsanāsanā liṅganāsanā daṇḍakammanāsanāti tisso nāsanā. Tattha āpattiyā adassanādīsu ukkhepanā saṃvāsanāsanā nāma. Dūsako nāsetabbo (pārā. 66), mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsethāti (cūḷava. 193; pārā. 384) ayaṃ liṅganāsanā nāma. ‘‘Ajjatagge te, āvuso samaṇuddesa, na ceva so bhagavā satthā apadisitabbo’’ti (pāci. 429) ayaṃ daṇḍakammanāsanā nāma, ayaṃ idhādhippetā. Tena vuttaṃ ‘‘tathānāsita’’nti. Upalāpeyyāti ‘‘pattaṃ vā cīvaraṃ vā uddesaṃ vā paripucchaṃ vā dassāmī’’ti saṅgaṇheyya. Upaṭṭhāpeyyāti cuṇṇamattikādīni sādiyanto tena attano upaṭṭhānaṃ kārāpeyya. Sambhogasahaseyyā anantarasikkhāpade vuttanayā eva, tasmā āpattiparicchedopettha tasmiṃ vuttanayeneva veditabbo.
సావత్థియం ఛబ్బగ్గియే భిక్ఖూ ఆరబ్భ కణ్టకసమణుద్దేసఉపలాపనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సేసం అరిట్ఠసిక్ఖాపదే వుత్తసదిసమేవాతి.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha kaṇṭakasamaṇuddesaupalāpanavatthusmiṃ paññattaṃ, sesaṃ ariṭṭhasikkhāpade vuttasadisamevāti.
కణ్టకసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kaṇṭakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
సప్పాణకవగ్గో సత్తమో.
Sappāṇakavaggo sattamo.