| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ද්‌වෙමාතිකාපාළි • Dvemātikāpāḷi |
7. සප්‌පාණකවග්‌ගො
7. Sappāṇakavaggo
1. සඤ්‌චිච්‌චසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
1. Sañciccasikkhāpadavaṇṇanā
සප්‌පාණකවග්‌ගස්‌ස පඨමෙ පාණොති තිරච්‌ඡානගතපාණො අධිප්‌පෙතො. තං ඛුද්‌දකම්‌පි මහන්‌තම්‌පි මාරෙන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියමෙව, මහන්‌තෙ පන උපක්‌කමමහන්‌තතාය අකුසලං මහන්‌තං හොති.
Sappāṇakavaggassa paṭhame pāṇoti tiracchānagatapāṇo adhippeto. Taṃ khuddakampi mahantampi mārentassa pācittiyameva, mahante pana upakkamamahantatāya akusalaṃ mahantaṃ hoti.
සාවත්‌ථියං උදායිත්‌ථෙරං ආරබ්‌භ පාණං ජීවිතා වොරොපනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, සාණත්‌තිකං, පාණෙ වෙමතිකස්‌ස, අපාණෙ පාණසඤ්‌ඤිනො, වෙමතිකස්‌ස වා දුක්‌කටං . අපාණසඤ්‌ඤිස්‌ස, අසඤ්‌චිච්‌ච, අජානන්‌තස්‌ස, නමරණාධිප්‌පායස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. සෙසං මනුස්‌සවිග්‌ගහෙ වුත්‌තනයමෙවාති.
Sāvatthiyaṃ udāyittheraṃ ārabbha pāṇaṃ jīvitā voropanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, pāṇe vematikassa, apāṇe pāṇasaññino, vematikassa vā dukkaṭaṃ . Apāṇasaññissa, asañcicca, ajānantassa, namaraṇādhippāyassa, ummattakādīnañca anāpatti. Sesaṃ manussaviggahe vuttanayamevāti.
සඤ්‌චිච්‌චසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sañciccasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. සප්‌පාණකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Sappāṇakasikkhāpadavaṇṇanā
දුතියෙ සප්‌පාණකන්‌ති යෙ පාණකා පරිභොගෙන මරන්‌ති, තෙහි සප්‌පාණකං, තාදිසඤ්‌හි ජානං පරිභුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස පයොගෙ පයොගෙ පාචිත්‌තියං.
Dutiye sappāṇakanti ye pāṇakā paribhogena maranti, tehi sappāṇakaṃ, tādisañhi jānaṃ paribhuñjantassa payoge payoge pācittiyaṃ.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ ජානං සප්‌පාණකං උදකං පරිභුඤ්‌ජනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සෙසමෙත්‌ථ සිඤ්‌චනසික්‌ඛාපදෙ වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ paribhuñjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sesamettha siñcanasikkhāpade vuttanayeneva veditabbanti.
සප්‌පාණකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sappāṇakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
3. උක්‌කොටනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
3. Ukkoṭanasikkhāpadavaṇṇanā
තතියෙ යථාධම්‌මන්‌ති යො යස්‌ස අධිකරණස්‌ස වූපසමාය ධම්‌මො වුත්‌තො, තෙනෙව ධම්‌මෙන. නිහතාධිකරණන්‌ති නිහතං අධිකරණං, සමථක්‌ඛන්‌ධකෙ (චූළව. 185 ආදයො) සත්‌ථාරා වුත්‌තධම්‌මෙනෙව වූපසමිතන්‌ති අත්‌ථො, වූපසමනනයං පනස්‌ස අධිකරණසමථෙසු දස්‌සයිස්‌සාම. පුනකම්‌මාය උක්‌කොටෙය්‍යාති තස්‌ස තස්‌ස භික්‌ඛුනො සන්‌තිකං ගන්‌ත්‌වා ‘‘අකතං කම්‌ම’’න්‌තිආදීනි (පාචි. 394) වදන්‌තො පුනකරණත්‌ථාය උච්‌චාලෙය්‍ය. යථාඨිතභාවෙන පතිට්‌ඨාතුං න දදෙය්‍ය, තස්‌සෙවං කරොන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියං. යං පන ධම්‌මෙන අධිකරණං නිහතං , තං සුනිහතමෙව. සචෙ විප්‌පකතෙ කම්‌මෙ පටික්‌කොසති, තං සඤ්‌ඤාපෙත්‌වා කාතබ්‌බං. ඉතරථා කම්‌මඤ්‌ච කුප්‌පති, කාරකානඤ්‌ච ආපත්‌ති.
Tatiye yathādhammanti yo yassa adhikaraṇassa vūpasamāya dhammo vutto, teneva dhammena. Nihatādhikaraṇanti nihataṃ adhikaraṇaṃ, samathakkhandhake (cūḷava. 185 ādayo) satthārā vuttadhammeneva vūpasamitanti attho, vūpasamananayaṃ panassa adhikaraṇasamathesu dassayissāma. Punakammāya ukkoṭeyyāti tassa tassa bhikkhuno santikaṃ gantvā ‘‘akataṃ kamma’’ntiādīni (pāci. 394) vadanto punakaraṇatthāya uccāleyya. Yathāṭhitabhāvena patiṭṭhātuṃ na dadeyya, tassevaṃ karontassa pācittiyaṃ. Yaṃ pana dhammena adhikaraṇaṃ nihataṃ , taṃ sunihatameva. Sace vippakate kamme paṭikkosati, taṃ saññāpetvā kātabbaṃ. Itarathā kammañca kuppati, kārakānañca āpatti.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ භික්‌ඛූ ආරබ්‌භ උක්‌කොටනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, ධම්‌මකම්‌මෙ වෙමතිකස්‌ස, අධම්‌මකම්‌මෙ ධම්‌මකම්‌මසඤ්‌ඤිනො, වෙමතිකස්‌ස වා දුක්‌කටං. උභයෙසු අධම්‌මකම්‌මසඤ්‌ඤිස්‌ස, ‘‘අධම්‌මෙන වා වග්‌ගෙන වා අකම්‌මාරහස්‌ස වා කම්‌මං කත’’න්‌ති ජානන්‌තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. යථාධම්‌මං නිහතභාවො, ජානනා, උක්‌කොටනාති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අදින්‌නාදානසදිසානි, ඉදං පන දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha ukkoṭanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, dhammakamme vematikassa, adhammakamme dhammakammasaññino, vematikassa vā dukkaṭaṃ. Ubhayesu adhammakammasaññissa, ‘‘adhammena vā vaggena vā akammārahassa vā kammaṃ kata’’nti jānantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Yathādhammaṃ nihatabhāvo, jānanā, ukkoṭanāti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
උක්‌කොටනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ukkoṭanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
4. දුට්‌ඨුල්‌ලසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
4. Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā
චතුත්‌ථෙ දුට්‌ඨුල්‌ලන්‌ති සඞ්‌ඝාදිසෙසං අධිප්‌පෙතං, තං යෙන කෙනචි උපායෙන ඤත්‌වා පටිච්‌ඡාදෙන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියං. සචෙපි ‘‘න දානි නං කස්‌සචි භික්‌ඛුනො ආරොචෙස්‌සාමී’’ති ධුරං නික්‌ඛිපිත්‌වා පච්‌ඡා ආරොචෙති, පාචිත්‌තියං, ආපජ්‌ජිත්‌වාව ආරොචෙස්‌සති. සචෙ පන එවං ධුරං නික්‌ඛිපිත්‌වා පටිච්‌ඡාදනත්‌ථමෙව අඤ්‌ඤස්‌ස ආරොචෙති, සොපි අඤ්‌ඤස්‌සාති එතෙනුපායෙන සමණසතම්‌පි ආපජ්‌ජතියෙව තාව, යාව කොටි න ඡිජ්‌ජති. කථං පන කොටි ඡිජ්‌ජති? සචෙ හි ආපන්‌නො එකස්‌ස ආරොචෙති, සොපි අඤ්‌ඤස්‌ස ආරොචෙති, සො නිවත්‌තිත්‌වා යෙනස්‌ස ආරොචිතං, තස්‌සෙව ආරොචෙති, එවං තතියෙන පුග්‌ගලෙන දුතියස්‌ස ආරොචිතෙ කොටි ඡින්‌නා හොති.
Catutthe duṭṭhullanti saṅghādisesaṃ adhippetaṃ, taṃ yena kenaci upāyena ñatvā paṭicchādentassa pācittiyaṃ. Sacepi ‘‘na dāni naṃ kassaci bhikkhuno ārocessāmī’’ti dhuraṃ nikkhipitvā pacchā āroceti, pācittiyaṃ, āpajjitvāva ārocessati. Sace pana evaṃ dhuraṃ nikkhipitvā paṭicchādanatthameva aññassa āroceti, sopi aññassāti etenupāyena samaṇasatampi āpajjatiyeva tāva, yāva koṭi na chijjati. Kathaṃ pana koṭi chijjati? Sace hi āpanno ekassa āroceti, sopi aññassa āroceti, so nivattitvā yenassa ārocitaṃ, tasseva āroceti, evaṃ tatiyena puggalena dutiyassa ārocite koṭi chinnā hoti.
සාවත්‌ථියං අඤ්‌ඤතරං භික්‌ඛුං ආරබ්‌භ දුට්‌ඨුල්‌ලාපත්‌තිපටිච්‌ඡාදනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, අසාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, දුට්‌ඨුල්‌ලාය ආපත්‌තියා ආදිපදෙ පාචිත්‌තියං, ඉතරෙසු ද්‌වීසු දුක්‌කටං, අදුට්‌ඨුල්‌ලාය තිකදුක්‌කටං, අනුපසම්‌පන්‌නස්‌ස දුට්‌ඨුල්‌ලෙ වා අදුට්‌ඨුල්‌ලෙ වා අජ්‌ඣාචාරෙ දුක්‌කටමෙව. ‘‘සඞ්‌ඝස්‌ස භණ්‌ඩනාදීනි භවිස්‌සන්‌තී’’ති (පාචි. 401) වා ‘‘අයං කක්‌ඛළො ඵරුසො ජීවිතන්‌තරායං වා බ්‍රහ්‌මචරියන්‌තරායං වා කරිස්‌සතී’’ති වා අනාරොචෙන්‌තස්‌ස, පතිරූපං භික්‌ඛුං අපස්‌සතො , න ඡාදෙතුකාමස්‌ස, ‘‘පඤ්‌ඤායිස්‌සති සකෙන කම්‌මෙනා’’ති අනාරොචෙන්‌තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. උපසම්‌පන්‌නස්‌ස දුට්‌ඨුල්‌ලාපත්‌තිජානනං, ‘‘පටිච්‌ඡාදෙතුකාමතාය නාරොචෙස්‌සාමී’’ති ධුරනික්‌ඛෙපොති ඉමානෙත්‌ථ ද්‌වෙ අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි සමනුභාසනසඅසානෙවාති.
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha duṭṭhullāpattipaṭicchādanavatthusmiṃ paññattaṃ, asādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, duṭṭhullāya āpattiyā ādipade pācittiyaṃ, itaresu dvīsu dukkaṭaṃ, aduṭṭhullāya tikadukkaṭaṃ, anupasampannassa duṭṭhulle vā aduṭṭhulle vā ajjhācāre dukkaṭameva. ‘‘Saṅghassa bhaṇḍanādīni bhavissantī’’ti (pāci. 401) vā ‘‘ayaṃ kakkhaḷo pharuso jīvitantarāyaṃ vā brahmacariyantarāyaṃ vā karissatī’’ti vā anārocentassa, patirūpaṃ bhikkhuṃ apassato , na chādetukāmassa, ‘‘paññāyissati sakena kammenā’’ti anārocentassa, ummattakādīnañca anāpatti. Upasampannassa duṭṭhullāpattijānanaṃ, ‘‘paṭicchādetukāmatāya nārocessāmī’’ti dhuranikkhepoti imānettha dve aṅgāni. Samuṭṭhānādīni samanubhāsanasaasānevāti.
දුට්‌ඨුල්‌ලසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Duṭṭhullasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
පඤ්‌චමෙ ඌනවීසතිවස්‌සන්‌ති පටිසන්‌ධිග්‌ගහණතො පට්‌ඨාය අපරිපුණ්‌ණවීසතිවස්‌සං. උපසම්‌පාදෙය්‍යාති උපජ්‌ඣායො හුත්‌වා උපසම්‌පාදෙය්‍ය. සො ච පුග්‌ගලො අනුපසම්‌පන්‌නොති ජානන්‌තෙනාපි අජානන්‌තෙනාපි උපසම්‌පාදිතො අනුපසම්‌පන්‌නොව. සචෙ පන සො දසවස්‌සච්‌චයෙන අඤ්‌ඤං උපසම්‌පාදෙති, තඤ්‌චෙ මුඤ්‌චිත්‌වා ගණො පූරති, සූපසම්‌පන්‌නො. සොපි යාව න ජානාති, තාව තස්‌ස නෙව සග්‌ගන්‌තරායො න මොක්‌ඛන්‌තරායො, ඤත්‌වා පන පුන උපසම්‌පජ්‌ජිතබ්‌බං. තෙ ච භික්‌ඛූ ගාරය්‌හාති ඨපෙත්‌වා උපජ්‌ඣායං අවසෙසා ගාරය්‌හා හොන්‌ති, සබ්‌බෙ දුක්‌කටං ආපජ්‌ජන්‌ති. ඉදං තස්‌මිං පාචිත්‌තියන්‌ති යො පන උපජ්‌ඣායො හුත්‌වා උපසම්‌පාදෙති, තස්‌මිංයෙව පුග්‌ගලෙ ඉදං පාචිත්‌තියං වෙදිතබ්‌බං. තස්‌මා යො ‘‘එවං උපසම්‌පාදෙස්‌සාමී’’ති ගණං වා ආචරියං වා පත්‌තං වා චීවරං වා පරියෙසති, සීමං වා සම්‌මන්‌නති (පාචි. 404), උදකුක්‌ඛෙපං වා පරිච්‌ඡින්‌දති, සො එතෙසු සබ්‌බකිච්‌චෙසු ඤත්‌තියා, ද්‌වීසු ච කම්‌මවාචාසු දුක්‌කටානි ආපජ්‌ජිත්‌වා කම්‌මවාචාපරියොසානෙ පාචිත්‌තියං ආපජ්‌ජති.
Pañcame ūnavīsativassanti paṭisandhiggahaṇato paṭṭhāya aparipuṇṇavīsativassaṃ. Upasampādeyyāti upajjhāyo hutvā upasampādeyya. So ca puggalo anupasampannoti jānantenāpi ajānantenāpi upasampādito anupasampannova. Sace pana so dasavassaccayena aññaṃ upasampādeti, tañce muñcitvā gaṇo pūrati, sūpasampanno. Sopi yāva na jānāti, tāva tassa neva saggantarāyo na mokkhantarāyo, ñatvā pana puna upasampajjitabbaṃ. Te ca bhikkhū gārayhāti ṭhapetvā upajjhāyaṃ avasesā gārayhā honti, sabbe dukkaṭaṃ āpajjanti. Idaṃ tasmiṃ pācittiyanti yo pana upajjhāyo hutvā upasampādeti, tasmiṃyeva puggale idaṃ pācittiyaṃ veditabbaṃ. Tasmā yo ‘‘evaṃ upasampādessāmī’’ti gaṇaṃ vā ācariyaṃ vā pattaṃ vā cīvaraṃ vā pariyesati, sīmaṃ vā sammannati (pāci. 404), udakukkhepaṃ vā paricchindati, so etesu sabbakiccesu ñattiyā, dvīsu ca kammavācāsu dukkaṭāni āpajjitvā kammavācāpariyosāne pācittiyaṃ āpajjati.
රාජගහෙ සම්‌බහුලෙ භික්‌ඛූ ආරබ්‌භ ඌනවීසතිවස්‌සං උපසම්‌පාදනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, අසාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, ඌනවීසතිවස්‌සෙ වෙමතිකස්‌ස, පරිපුණ්‌ණවීසතිවස්‌සෙ ඌනකසඤ්‌ඤිනො, වෙමතිකස්‌ස ච දුක්‌කටං. උභයත්‌ථ පරිපුණ්‌ණසඤ්‌ඤිස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. ඌනවීසතිවස්‌සතා, ඌනකසඤ්‌ඤිතා, උපසම්‌පාදනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අදින්‌නාදානසදිසානි, ඉදං පන පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං, තිචිත්‌තං, තිවෙදනන්‌ති.
Rājagahe sambahule bhikkhū ārabbha ūnavīsativassaṃ upasampādanavatthusmiṃ paññattaṃ, asādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, ūnavīsativasse vematikassa, paripuṇṇavīsativasse ūnakasaññino, vematikassa ca dukkaṭaṃ. Ubhayattha paripuṇṇasaññissa, ummattakādīnañca anāpatti. Ūnavīsativassatā, ūnakasaññitā, upasampādananti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana paṇṇattivajjaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
6. ථෙය්‍යසත්‌ථසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
6. Theyyasatthasikkhāpadavaṇṇanā
ඡට්‌ඨෙ යෙ රාජානං වා වඤ්‌චෙත්‌වා සුඞ්‌කං වා පරිහරිතුකාමා චොරා කතකම්‌මා චෙව අකතකම්‌මා ච මග්‌ගප්‌පටිපන්‌නා, තෙසු ඉධ ථෙය්‍යසත්‌ථසඤ්‌ඤිනො තස්‌ස ථෙය්‍යසත්‌ථභාවං ඤත්‌වා තෙන සද්‌ධිං සංවිධාය ගච්‌ඡන්‌තස්‌ස සංවිධානෙ ච ගමනෙ ච ඔවාදවග්‌ගෙ වුත්‌තනයෙන ආපත්‌තිවිනිච්‌ඡයො වෙදිතබ්‌බො.
Chaṭṭhe ye rājānaṃ vā vañcetvā suṅkaṃ vā pariharitukāmā corā katakammā ceva akatakammā ca maggappaṭipannā, tesu idha theyyasatthasaññino tassa theyyasatthabhāvaṃ ñatvā tena saddhiṃ saṃvidhāya gacchantassa saṃvidhāne ca gamane ca ovādavagge vuttanayena āpattivinicchayo veditabbo.
සාවත්‌ථියං අඤ්‌ඤතරං භික්‌ඛුං ආරබ්‌භ ථෙය්‍යසත්‌ථෙන සද්‌ධිං සංවිධාය එකද්‌ධානමග්‌ගං පටිපජ්‌ජනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, මනුස්‌සෙසු අසංවිදහන්‌තෙසු සයමෙව සංවිදහිත්‌වා ගච්‌ඡන්‌තස්‌ස, ථෙය්‍යසත්‌ථෙ වෙමතිකස්‌ස, අථෙය්‍යසත්‌ථෙ ථෙය්‍යසත්‌ථසඤ්‌ඤිනො, වෙමතිකස්‌ස ච දුක්‌කටං. අථෙය්‍යසත්‌ථසඤ්‌ඤිස්‌ස, අසංවිදහිත්‌වා වා කාලවිසඞ්‌කෙතෙන වා, ආපදාසු වා, ගච්‌ඡන්‌තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. ථෙය්‍යසත්‌ථභාවො, ජානනං, සංවිධානං, අවිසඞ්‌කෙතෙන ගමනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි. ථෙය්‍යසත්‌ථසමුට්‌ඨානං, කිරියං, සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, සචිත්‌තකං, පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං, කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, තිචිත්‌තං, තිවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha theyyasatthena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, manussesu asaṃvidahantesu sayameva saṃvidahitvā gacchantassa, theyyasatthe vematikassa, atheyyasatthe theyyasatthasaññino, vematikassa ca dukkaṭaṃ. Atheyyasatthasaññissa, asaṃvidahitvā vā kālavisaṅketena vā, āpadāsu vā, gacchantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Theyyasatthabhāvo, jānanaṃ, saṃvidhānaṃ, avisaṅketena gamananti imānettha cattāri aṅgāni. Theyyasatthasamuṭṭhānaṃ, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ථෙය්‍යසත්‌ථසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Theyyasatthasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
7. සංවිධානසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā
සත්‌තමෙ සාවත්‌ථියං අඤ්‌ඤතරං භික්‌ඛුං ආරබ්‌භ මාතුගාමෙන සද්‌ධිං එකද්‌ධානමග්‌ගං පටිපජ්‌ජනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සෙසමෙත්‌ථ භික්‌ඛුනියා සද්‌ධිං සංවිධානසික්‌ඛාපදෙ වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බන්‌ති.
Sattame sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha mātugāmena saddhiṃ ekaddhānamaggaṃ paṭipajjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sesamettha bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidhānasikkhāpade vuttanayeneva veditabbanti.
සංවිධානසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
8. අරිට්‌ඨසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
අට්‌ඨමෙ සග්‌ගමොක්‌ඛානං අන්‌තරායං කරොන්‌තීති අන්‌තරායිකා, තෙ කම්‌මකිලෙසවිපාකඋපවාදපඤ්‌ඤත්‌තිවීතික්‌කමනවසෙන පඤ්‌චවිධා. තෙසු මුදුකානං අත්‌ථරණාදීනං ඵස්‌සො විය ඉත්‌ථිසම්‌ඵස්‌සොපි වට්‌ටතීති මෙථුනවීතික්‌කමනෙ දොසං අදිස්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තිවීතික්‌කමන්‌තරායිකෙ සන්‌ධාය ‘‘යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා, තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’’ති වුත්‌තං. අනෙකපරියායෙනාති ‘‘අට්‌ඨිකඞ්‌කලූපමා කාමා’’තිආදීහි (ම. නි. 2.42; පාචි. 417; චූළනි. ඛග්‌ගවිසාණසුත්‌තනිද්‌දෙස 147) නෙකෙහි කාරණෙහි. සො භික්‌ඛු භික්‌ඛූහීති යෙ පස්‌සන්‌ති වා සුණන්‌ති වා, තෙහි තික්‌ඛත්‌තුං එවං වත්‌තබ්‌බො ‘‘මා ආයස්‌මා එවං අවච…පෙ.… අලඤ්‌ච පන තෙ පටිසෙවතො අන්‌තරායායා’’ති. එවං වුත්‌තෙ අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජන්‌තස්‌ස දුක්‌කටං, සුත්‌වා අවදන්‌තානම්‌පි දුක්‌කටං. පුන සඞ්‌ඝමජ්‌ඣම්‌පි ආකඩ්‌ඪිත්‌වා තථෙව වත්‌තබ්‌බො, තත්‍රාපි තස්‌ස අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජනෙ, ඉතරෙසඤ්‌ච අවචනෙ දුක්‌කටමෙව. එවම්‌පි අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජන්‌තො පුන ඤත්‌තිචතුත්‌ථෙන කම්‌මෙන යාවතතියං සමනුභාසිතබ්‌බො, අථස්‌ස අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජතො පුන ඤත්‌තියා ච ද්‌වීහි ච කම්‌මවාචාහි දුක්‌කටං, කම්‌මවාචාපරියොසානෙ පාචිත්‌තියං.
Aṭṭhame saggamokkhānaṃ antarāyaṃ karontīti antarāyikā, te kammakilesavipākaupavādapaññattivītikkamanavasena pañcavidhā. Tesu mudukānaṃ attharaṇādīnaṃ phasso viya itthisamphassopi vaṭṭatīti methunavītikkamane dosaṃ adisvā paññattivītikkamantarāyike sandhāya ‘‘yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti vuttaṃ. Anekapariyāyenāti ‘‘aṭṭhikaṅkalūpamā kāmā’’tiādīhi (ma. ni. 2.42; pāci. 417; cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 147) nekehi kāraṇehi. So bhikkhu bhikkhūhīti ye passanti vā suṇanti vā, tehi tikkhattuṃ evaṃ vattabbo ‘‘mā āyasmā evaṃ avaca…pe… alañca pana te paṭisevato antarāyāyā’’ti. Evaṃ vutte appaṭinissajjantassa dukkaṭaṃ, sutvā avadantānampi dukkaṭaṃ. Puna saṅghamajjhampi ākaḍḍhitvā tatheva vattabbo, tatrāpi tassa appaṭinissajjane, itaresañca avacane dukkaṭameva. Evampi appaṭinissajjanto puna ñatticatutthena kammena yāvatatiyaṃ samanubhāsitabbo, athassa appaṭinissajjato puna ñattiyā ca dvīhi ca kammavācāhi dukkaṭaṃ, kammavācāpariyosāne pācittiyaṃ.
සාවත්‌ථියං අරිට්‌ඨං ආරබ්‌භ පාපිකාය දිට්‌ඨියා අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, තිකපාචිත්‌තියං, අධම්‌මකම්‌මෙ තිකදුක්‌කටං. අසමනුභාසියමානස්‌ස , පටිනිස්‌සජ්‌ජන්‌තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. ධම්‌මකම්‌මතා, සමනුභාසනා, අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි සමනුභාසනසදිසානෙවාති.
Sāvatthiyaṃ ariṭṭhaṃ ārabbha pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissajjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, adhammakamme tikadukkaṭaṃ. Asamanubhāsiyamānassa , paṭinissajjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Dhammakammatā, samanubhāsanā, appaṭinissajjananti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni samanubhāsanasadisānevāti.
අරිට්‌ඨසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
9. උක්‌ඛිත්‌තසම්‌භොගසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
9. Ukkhittasambhogasikkhāpadavaṇṇanā
නවමෙ තථාවාදිනාති ‘‘තථාහං භගවතා ධම්‌ම’’න්‌තිආදිවාදිනා. අකතානුධම්‌මෙනාති අනුධම්‌මො වුච්‌චති ආපත්‌තියා අදස්‌සනෙ වා අප්‌පටිකම්‌මෙ වා පාපිකාය දිට්‌ඨියා අප්‌පටිනිස්‌සග්‌ගෙ වා ධම්‌මෙන විනයෙන උක්‌ඛිත්‌තකස්‌ස අනුලොමවත්‌තං දිස්‌වා කතඔසාරණා, සො ඔසාරණසඞ්‌ඛාතො අනුධම්‌මො යස්‌ස න කතො, අයං අකතානුධම්‌මො නාම, තාදිසෙන සද්‌ධින්‌ති අත්‌ථො. සම්‌භුඤ්‌ජෙය්‍ය වාති ආමිසසම්‌භොගං වා ධම්‌මසම්‌භොගං වා කරෙය්‍ය. සංවසෙය්‍ය වාති උපොසථාදිකං සඞ්‌ඝකම්‌මං කරෙය්‍ය . සහ වා සෙය්‍යං කප්‌පෙය්‍යාති නානූපචාරෙපි එකච්‌ඡන්‌නෙ නිපජ්‌ජෙය්‍ය. තත්‌ථ ආමිසපරිභොගෙ එකප්‌පයොගෙන බහූපි දදතො වා ගණ්‌හතො වා එකං පාචිත්‌තියං, විච්‌ඡින්‌දනෙ සති පයොගෙ පයොගෙ පාචිත්‌තියං. ධම්‌මසම්‌භොගෙ පදාදීහි උද්‌දිසන්‌තස්‌ස වා උද්‌දිසාපෙන්‌තස්‌ස වා පදසොධම්‌මෙ වුත්‌තනයෙන, සංවාසෙ කම්‌මපරියොසානවසෙන, සහසෙය්‍යාය එකස්‌මිං නිපන්‌නෙ ඉතරස්‌ස නිපජ්‌ජනප්‌පයොගවසෙන ආපත්‌තිපරිච්‌ඡෙදො වෙදිතබ්‌බො.
Navame tathāvādināti ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhamma’’ntiādivādinā. Akatānudhammenāti anudhammo vuccati āpattiyā adassane vā appaṭikamme vā pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge vā dhammena vinayena ukkhittakassa anulomavattaṃ disvā kataosāraṇā, so osāraṇasaṅkhāto anudhammo yassa na kato, ayaṃ akatānudhammo nāma, tādisena saddhinti attho. Sambhuñjeyya vāti āmisasambhogaṃ vā dhammasambhogaṃ vā kareyya. Saṃvaseyya vāti uposathādikaṃ saṅghakammaṃ kareyya . Saha vā seyyaṃ kappeyyāti nānūpacārepi ekacchanne nipajjeyya. Tattha āmisaparibhoge ekappayogena bahūpi dadato vā gaṇhato vā ekaṃ pācittiyaṃ, vicchindane sati payoge payoge pācittiyaṃ. Dhammasambhoge padādīhi uddisantassa vā uddisāpentassa vā padasodhamme vuttanayena, saṃvāse kammapariyosānavasena, sahaseyyāya ekasmiṃ nipanne itarassa nipajjanappayogavasena āpattiparicchedo veditabbo.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ අරිට්‌ඨෙන භික්‌ඛුනා සද්‌ධිං සම්‌භුඤ්‌ජනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, උක්‌ඛිත්‌තකෙ වෙමතිකස්‌ස, අනුක්‌ඛිත්‌තකෙ උක්‌ඛිත්‌තකසඤ්‌ඤිනො චෙව වෙමතිකස්‌ස ච දුක්‌කටං. උභොසු අනුක්‌ඛිත්‌තකසඤ්‌ඤිස්‌ස, ‘‘ඔසාරිතො’’ති වා ‘‘තං දිට්‌ඨිං පටිනිස්‌සට්‌ඨො’’ති වා ජානන්‌තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. අකතානුධම්‌මතා, ජානනා, සම්‌භොගාදිකරණන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අදින්‌නාදානසදිසානි, ඉදං පන පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං, තිචිත්‌තං, තිවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha ariṭṭhena bhikkhunā saddhiṃ sambhuñjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, ukkhittake vematikassa, anukkhittake ukkhittakasaññino ceva vematikassa ca dukkaṭaṃ. Ubhosu anukkhittakasaññissa, ‘‘osārito’’ti vā ‘‘taṃ diṭṭhiṃ paṭinissaṭṭho’’ti vā jānantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Akatānudhammatā, jānanā, sambhogādikaraṇanti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana paṇṇattivajjaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
උක්‌ඛිත්‌තසම්‌භොගසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ukkhittasambhogasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
10. කණ්‌ටකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
10. Kaṇṭakasikkhāpadavaṇṇanā
දසමෙ සමණුද්‌දෙසොති සාමණෙරො. චරාති ගච්‌ඡ. පිරෙති පර අමාමක. විනස්‌සාති නස්‌ස , යත්‌ථ තං න පස්‌සාම, තත්‌ථ ගච්‌ඡාති වුත්‌තං හොති. තථානාසිතන්‌තිඑත්‌ථ සංවාසනාසනා ලිඞ්‌ගනාසනා දණ්‌ඩකම්‌මනාසනාති තිස්‌සො නාසනා. තත්‌ථ ආපත්‌තියා අදස්‌සනාදීසු උක්‌ඛෙපනා සංවාසනාසනා නාම. දූසකො නාසෙතබ්‌බො (පාරා. 66), මෙත්‌තියං භික්‌ඛුනිං නාසෙථාති (චූළව. 193; පාරා. 384) අයං ලිඞ්‌ගනාසනා නාම. ‘‘අජ්‌ජතග්‌ගෙ තෙ, ආවුසො සමණුද්‌දෙස, න චෙව සො භගවා සත්‌ථා අපදිසිතබ්‌බො’’ති (පාචි. 429) අයං දණ්‌ඩකම්‌මනාසනා නාම, අයං ඉධාධිප්‌පෙතා. තෙන වුත්‌තං ‘‘තථානාසිත’’න්‌ති. උපලාපෙය්‍යාති ‘‘පත්‌තං වා චීවරං වා උද්‌දෙසං වා පරිපුච්‌ඡං වා දස්‌සාමී’’ති සඞ්‌ගණ්‌හෙය්‍ය. උපට්‌ඨාපෙය්‍යාති චුණ්‌ණමත්‌තිකාදීනි සාදියන්‌තො තෙන අත්‌තනො උපට්‌ඨානං කාරාපෙය්‍ය. සම්‌භොගසහසෙය්‍යා අනන්‌තරසික්‌ඛාපදෙ වුත්‌තනයා එව, තස්‌මා ආපත්‌තිපරිච්‌ඡෙදොපෙත්‌ථ තස්‌මිං වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බො.
Dasame samaṇuddesoti sāmaṇero. Carāti gaccha. Pireti para amāmaka. Vinassāti nassa , yattha taṃ na passāma, tattha gacchāti vuttaṃ hoti. Tathānāsitantiettha saṃvāsanāsanā liṅganāsanā daṇḍakammanāsanāti tisso nāsanā. Tattha āpattiyā adassanādīsu ukkhepanā saṃvāsanāsanā nāma. Dūsako nāsetabbo (pārā. 66), mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsethāti (cūḷava. 193; pārā. 384) ayaṃ liṅganāsanā nāma. ‘‘Ajjatagge te, āvuso samaṇuddesa, na ceva so bhagavā satthā apadisitabbo’’ti (pāci. 429) ayaṃ daṇḍakammanāsanā nāma, ayaṃ idhādhippetā. Tena vuttaṃ ‘‘tathānāsita’’nti. Upalāpeyyāti ‘‘pattaṃ vā cīvaraṃ vā uddesaṃ vā paripucchaṃ vā dassāmī’’ti saṅgaṇheyya. Upaṭṭhāpeyyāti cuṇṇamattikādīni sādiyanto tena attano upaṭṭhānaṃ kārāpeyya. Sambhogasahaseyyā anantarasikkhāpade vuttanayā eva, tasmā āpattiparicchedopettha tasmiṃ vuttanayeneva veditabbo.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ භික්‌ඛූ ආරබ්‌භ කණ්‌ටකසමණුද්‌දෙසඋපලාපනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සෙසං අරිට්‌ඨසික්‌ඛාපදෙ වුත්‌තසදිසමෙවාති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye bhikkhū ārabbha kaṇṭakasamaṇuddesaupalāpanavatthusmiṃ paññattaṃ, sesaṃ ariṭṭhasikkhāpade vuttasadisamevāti.
කණ්‌ටකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kaṇṭakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
සප්‌පාණකවග්‌ගො සත්‌තමො.
Sappāṇakavaggo sattamo.
