Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
൩. സപ്പുരിസധമ്മസുത്തവണ്ണനാ
3. Sappurisadhammasuttavaṇṇanā
൧൦൫. സപ്പുരിസധമ്മന്തി സപ്പുരിസഭാവകരം ധമ്മം. സോ പന യസ്മാ സപ്പുരിസാനം പവേണികോ ധമ്മോ ഹോതി. തസ്മാ ആഹ – ‘‘സപ്പുരിസാനം ധമ്മ’’ന്തി, ഏസ നയോ അസപ്പുരിസധമ്മന്തി ഏത്ഥാപി. ഏവം പധാനം അനുട്ഠാതബ്ബഞ്ച സപ്പുരിസധമ്മം ആദിം കത്വാ മാതികം ഠപേത്വാ അയഥാനുപുബ്ബിയാ നിദ്ദിസന്തോ ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസപ്പുരിസധമ്മോ’’തിആദിമാഹ. തഥാ പന നിദ്ദിസന്തോ ഉദാഹരണപുബ്ബകം ഹേതും ദസ്സേതും, ‘‘യഥാ നാമാ’’തിആദി വുത്തം. തേന ഇച്ഛിതബ്ബപരിച്ചാഗപുബ്ബകം ഗഹേതബ്ബഗ്ഗഹണം നാമ ഞായപടിപത്തി, തസ്മാ സപ്പുരിസധമ്മാ സമ്പാദേതബ്ബാതി ദീപേന്തോ സത്ഥാ അയഥാനുപുബ്ബിയാ നിദ്ധാരീയതീതി ഇമമത്ഥം ദസ്സേതി. തഥാ അഞ്ഞത്ഥാപി ‘‘അസേവനാ ച ബാലാനം, പണ്ഡിതാനഞ്ച സേവനാ’’തി. ഏതദേവ ഹി കുലദ്വയം ‘‘ഉച്ചകുല’’ന്തി വുച്ചതി നിപ്പരിയായതോ. തഥാഹി അന്തിമഭവികാ ബോധിസത്താ തത്ഥേവ പടിസന്ധിം ഗണ്ഹന്തി. സോതി സാമീചിപ്പടിപന്നോ ഭിക്ഖു. അന്തരം കരിത്വാതി തം കാരണം കത്വാ. പടിപദാ ഹി വിഞ്ഞൂനം പൂജായ കാരണം, ന ഉച്ചകുലീനതാ. മഹാകുലാതി വിപുലകുലാ ഉപാദിതോദിതകുലസമ്പവത്തികാതി അത്ഥോ.
105.Sappurisadhammanti sappurisabhāvakaraṃ dhammaṃ. So pana yasmā sappurisānaṃ paveṇiko dhammo hoti. Tasmā āha – ‘‘sappurisānaṃ dhamma’’nti, esa nayo asappurisadhammanti etthāpi. Evaṃ padhānaṃ anuṭṭhātabbañca sappurisadhammaṃ ādiṃ katvā mātikaṃ ṭhapetvā ayathānupubbiyā niddisanto ‘‘katamo ca, bhikkhave, asappurisadhammo’’tiādimāha. Tathā pana niddisanto udāharaṇapubbakaṃ hetuṃ dassetuṃ, ‘‘yathā nāmā’’tiādi vuttaṃ. Tena icchitabbapariccāgapubbakaṃ gahetabbaggahaṇaṃ nāma ñāyapaṭipatti, tasmā sappurisadhammā sampādetabbāti dīpento satthā ayathānupubbiyā niddhārīyatīti imamatthaṃ dasseti. Tathā aññatthāpi ‘‘asevanā ca bālānaṃ, paṇḍitānañca sevanā’’ti. Etadeva hi kuladvayaṃ ‘‘uccakula’’nti vuccati nippariyāyato. Tathāhi antimabhavikā bodhisattā tattheva paṭisandhiṃ gaṇhanti. Soti sāmīcippaṭipanno bhikkhu. Antaraṃ karitvāti taṃ kāraṇaṃ katvā. Paṭipadā hi viññūnaṃ pūjāya kāraṇaṃ, na uccakulīnatā. Mahākulāti vipulakulā upāditoditakulasampavattikāti attho.
൧൦൬. യസസദ്ദോ പരിവാരവാചകോ. യസസ്സീതി ച സാതിസയപരിവാരവന്തതാ വുച്ചതീതി ആഹ ‘‘പരിവാരസമ്പന്നോ’’തി. ആധിപതേയ്യാഭാവതോ പരേസം ഉപരിനത്തി ഏതേസം ഈസോ ഈസനം ഇസ്സരിയന്തി അക്ഖാതബ്ബാതി അപ്പേസക്ഖാ. തേനാഹ ‘‘അപ്പപരിവാരാ’’തി. അഭാവത്ഥോ ഹി ഇധ അപ്പ-സദ്ദോ.
106.Yasasaddo parivāravācako. Yasassīti ca sātisayaparivāravantatā vuccatīti āha ‘‘parivārasampanno’’ti. Ādhipateyyābhāvato paresaṃ uparinatti etesaṃ īso īsanaṃ issariyanti akkhātabbāti appesakkhā. Tenāha ‘‘appaparivārā’’ti. Abhāvattho hi idha appa-saddo.
൧൦൭. നവേവ ധുതങ്ഗാനി ആഗതാനീതി ഏത്ഥ യഥാ ഉക്കട്ഠപംസുകൂലികസ്സ തേചീവരികതാ സുകരാ. ഏവം ഉക്കട്ഠപിണ്ഡപാതികസ്സ സപദാനചാരികതാ സുകരാ. ഏകാസനികസ്സ ച പത്തപിണ്ഡികഖലുപച്ഛാഭത്തികതാ സുകരാ ഏവാതി – ‘‘പംസുകൂലികോ ഹോതീ’’തിആദിവചനേനേവ പാളിയാ അനാഗതാനമ്പി ആഗതഭാവോ വേദിതബ്ബോ പരിഹരണസുകരതായ തേസമ്പി സമാദാനസമ്ഭവതോ. തേനാഹ ‘‘തേരസ ഹോന്തീ’’തി.
107.Naveva dhutaṅgāni āgatānīti ettha yathā ukkaṭṭhapaṃsukūlikassa tecīvarikatā sukarā. Evaṃ ukkaṭṭhapiṇḍapātikassa sapadānacārikatā sukarā. Ekāsanikassa ca pattapiṇḍikakhalupacchābhattikatā sukarā evāti – ‘‘paṃsukūliko hotī’’tiādivacaneneva pāḷiyā anāgatānampi āgatabhāvo veditabbo pariharaṇasukaratāya tesampi samādānasambhavato. Tenāha ‘‘terasa hontī’’ti.
൧൦൮. കാമതണ്ഹാദികായ തായ തണ്ഹായ നിബ്ബത്താതി തമ്മയാ, പുഥുജ്ജനാ, പകതിഭാവൂപഗമനേന തേസം ഭാവോ തമ്മയതാ, തപ്പടിക്ഖേപതോ അതമ്മയതാ, നിത്തണ്ഹതാ. തംയേവ കാരണം കത്വാതി പഠമജ്ഝാനേപി തണ്ഹാപഹാനംയേവ കാരണം കത്വാ. ചിത്തേ ഉപ്പാദേത്വാതി അതമ്മയതാപരിയായേന വുത്തേ തണ്ഹായ പടിപക്ഖധമ്മേ സമ്പാദേത്വാ. ന മഞ്ഞതീതി മഞ്ഞനാനം അരിയമഗ്ഗേന സബ്ബസോ സമുച്ഛിന്നത്താ കിസ്മിഞ്ചി ഓകാസേ കാമഭവാദികേ കേനചി വത്ഥുനാ ഹത്ഥിഅസ്സഖേത്തവത്ഥാദിനാ പത്തചീവരവിഹാരപരിവേണാദിനാ ച പുഗ്ഗലം ന മഞ്ഞതി. സേസം സുവിഞ്ഞേയ്യമേവ.
108. Kāmataṇhādikāya tāya taṇhāya nibbattāti tammayā, puthujjanā, pakatibhāvūpagamanena tesaṃ bhāvo tammayatā, tappaṭikkhepato atammayatā, nittaṇhatā. Taṃyeva kāraṇaṃ katvāti paṭhamajjhānepi taṇhāpahānaṃyeva kāraṇaṃ katvā. Citte uppādetvāti atammayatāpariyāyena vutte taṇhāya paṭipakkhadhamme sampādetvā. Na maññatīti maññanānaṃ ariyamaggena sabbaso samucchinnattā kismiñci okāse kāmabhavādike kenaci vatthunā hatthiassakhettavatthādinā pattacīvaravihārapariveṇādinā ca puggalaṃ na maññati. Sesaṃ suviññeyyameva.
സപ്പുരിസധമ്മസുത്തവണ്ണനായ ലീനത്ഥപ്പകാസനാ സമത്താ.
Sappurisadhammasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൩. സപ്പുരിസസുത്തം • 3. Sappurisasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൩. സപ്പുരിസധമ്മസുത്തവണ്ണനാ • 3. Sappurisadhammasuttavaṇṇanā