| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā |
[๘๘] ๘. สารมฺภชาตกวณฺณนา
[88] 8. Sārambhajātakavaṇṇanā
กลฺยาณิเมว มุเญฺจยฺยาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรโนฺต โอมสวาทสิกฺขาปทํ (ปาจิ. ๑๕) อารพฺภ กเถสิฯ เทฺวปิ วตฺถูนิ เหฎฺฐา นนฺทิวิสาลชาตเก วุตฺตสทิสาเนวฯ อิมสฺมิํ ปน ชาตเก โพธิสโตฺต คนฺธารรเฎฺฐ ตกฺกสิลายํ อญฺญตรสฺส พฺราหฺมณสฺส สารโมฺภ นาม พลิพโทฺท อโหสิฯ สตฺถา อิทํ อตีตวตฺถุํ กเถตฺวา อภิสมฺพุโทฺธ หุตฺวา อิมํ คาถมาห –
Kalyāṇimeva muñceyyāti idaṃ satthā jetavane viharanto omasavādasikkhāpadaṃ (pāci. 15) ārabbha kathesi. Dvepi vatthūni heṭṭhā nandivisālajātake vuttasadisāneva. Imasmiṃ pana jātake bodhisatto gandhāraraṭṭhe takkasilāyaṃ aññatarassa brāhmaṇassa sārambho nāma balibaddo ahosi. Satthā idaṃ atītavatthuṃ kathetvā abhisambuddho hutvā imaṃ gāthamāha –
๘๘.
88.
‘‘กลฺยาณิเมว มุเญฺจยฺย, น หิ มุเญฺจยฺย ปาปิกํ;
‘‘Kalyāṇimeva muñceyya, na hi muñceyya pāpikaṃ;
โมโกฺข กลฺยาณิยา สาธุ, มุตฺวา ตปฺปติ ปาปิก’’นฺติฯ
Mokkho kalyāṇiyā sādhu, mutvā tappati pāpika’’nti.
ตตฺถ กลฺยาณิเมว มุเญฺจยฺยาติ จตุโทสวินิมุตฺตํ กลฺยาณิํ สุนฺทรํ อนวชฺชํ วาจเมว มุเญฺจยฺย วิสฺสเชฺชยฺย กเถยฺยฯ น หิ มุเญฺจยฺย ปาปิกนฺติ ปาปิกํ ลามิกํ ปเรสํ อปฺปิยํ อมนาปํ น มุเญฺจยฺย น กเถยฺยฯ โมโกฺข กลฺยาณิยา สาธูติ กลฺยาณวาจาย วิสฺสชฺชนเมว อิมสฺมิํ โลเก สาธุ สุนฺทรํ ภทฺทกํฯ มุตฺวา ตปฺปติ ปาปิกนฺติ ปาปิกํ ผรุสวาจํ มุญฺจิตฺวา วิสฺสเชฺชตฺวา กเถตฺวา โส ปุคฺคโล ตปฺปติ โสจติ กิลมตีติฯ
Tattha kalyāṇimeva muñceyyāti catudosavinimuttaṃ kalyāṇiṃ sundaraṃ anavajjaṃ vācameva muñceyya vissajjeyya katheyya. Na hi muñceyya pāpikanti pāpikaṃ lāmikaṃ paresaṃ appiyaṃ amanāpaṃ na muñceyya na katheyya. Mokkhokalyāṇiyā sādhūti kalyāṇavācāya vissajjanameva imasmiṃ loke sādhu sundaraṃ bhaddakaṃ. Mutvā tappati pāpikanti pāpikaṃ pharusavācaṃ muñcitvā vissajjetvā kathetvā so puggalo tappati socati kilamatīti.
เอวํ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ – ‘‘ตทา พฺราหฺมโณ อานโนฺท อโหสิ, พฺราหฺมณี อุปฺปลวณฺณา, สารโมฺภ ปน อหเมว อโหสิ’’นฺติฯ
Evaṃ satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā brāhmaṇo ānando ahosi, brāhmaṇī uppalavaṇṇā, sārambho pana ahameva ahosi’’nti.
สารมฺภชาตกวณฺณนา อฎฺฐมาฯ
Sārambhajātakavaṇṇanā aṭṭhamā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi / ๘๘. สารมฺภชาตกํ • 88. Sārambhajātakaṃ
