Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    සරණගමනඵලකථා

    Saraṇagamanaphalakathā

    එත්‌ථ ච ලොකුත්‌තරස්‌ස සරණගමනස්‌ස චත්‌තාරි සාමඤ්‌ඤඵලානි විපාකඵලං අරියමග්‌ගස්‌සෙව ලොකුත්‌තරසරණගමනන්‌ති අධිප්‌පෙතත්‌තා. සකලස්‌ස පන වට්‌ටදුක්‌ඛස්‌ස අනුප්‌පාදනිරොධො ආනිසංසඵලං. වුත්‌තඤ්‌හෙතං –

    Ettha ca lokuttarassa saraṇagamanassa cattāri sāmaññaphalāni vipākaphalaṃ ariyamaggasseva lokuttarasaraṇagamananti adhippetattā. Sakalassa pana vaṭṭadukkhassa anuppādanirodho ānisaṃsaphalaṃ. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘යො ච බුද්‌ධඤ්‌ච ධම්‌මඤ්‌ච, සඞ්‌ඝඤ්‌ච සරණං ගතො;

    ‘‘Yo ca buddhañca dhammañca, saṅghañca saraṇaṃ gato;

    චත්‌තාරි අරියසච්‌චානි, සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති.

    Cattāri ariyasaccāni, sammappaññāya passati.

    ‘‘දුක්‌ඛං දුක්‌ඛසමුප්‌පාදං, දුක්‌ඛස්‌ස ච අතික්‌කමං;

    ‘‘Dukkhaṃ dukkhasamuppādaṃ, dukkhassa ca atikkamaṃ;

    අරියඤ්‌චට්‌ඨඞ්‌ගිකං මග්‌ගං, දුක්‌ඛූපසමගාමිනං.

    Ariyañcaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, dukkhūpasamagāminaṃ.

    ‘‘එතං ඛො සරණං ඛෙමං, එතං සරණමුත්‌තමං;

    ‘‘Etaṃ kho saraṇaṃ khemaṃ, etaṃ saraṇamuttamaṃ;

    එතං සරණමාගම්‌ම, සබ්‌බදුක්‌ඛා පමුච්‌චතී’’ති. (ධ. ප. 190-192);

    Etaṃ saraṇamāgamma, sabbadukkhā pamuccatī’’ti. (dha. pa. 190-192);

    අපිච නිච්‌චතො අනුපගමනාදිවසෙන පෙතස්‌ස ආනිසංසඵලං වෙදිතබ්‌බං. වුත්‌තඤ්‌හෙතං –

    Apica niccato anupagamanādivasena petassa ānisaṃsaphalaṃ veditabbaṃ. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘අට්‌ඨානමෙතං, භික්‌ඛවෙ, අනවකාසො, යං දිට්‌ඨිසම්‌පන්‌නො පුග්‌ගලො කඤ්‌චි සඞ්‌ඛාරං නිච්‌චතො උපගච්‌ඡෙය්‍ය, සුඛතො උපගච්‌ඡෙය්‍ය, කඤ්‌චි ධම්‌මං අත්‌තතො උපගච්‌ඡෙය්‍ය, මාතරං ජීවිතා වොරොපෙය්‍ය, පිතරං ජීවිතා වොරොපෙය්‍ය, අරහන්‌තං ජීවිතා වොරොපෙය්‍ය, පදුට්‌ඨචිත්‌තො තථාගතස්‌ස ලොහිතං උප්‌පාදෙය්‍ය, සඞ්‌ඝං භින්‌දෙය්‍ය, අඤ්‌ඤං සත්‌ථාරං උද්‌දිසෙය්‍ය, නෙතං ඨානං විජ්‌ජතී’’ති (ම. නි. 3.128; අ. නි. 1.276).

    ‘‘Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, sukhato upagaccheyya, kañci dhammaṃ attato upagaccheyya, mātaraṃ jīvitā voropeyya, pitaraṃ jīvitā voropeyya, arahantaṃ jīvitā voropeyya, paduṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya, saṅghaṃ bhindeyya, aññaṃ satthāraṃ uddiseyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti (ma. ni. 3.128; a. ni. 1.276).

    ලොකියස්‌ස පන සරණගමනස්‌ස භවසම්‌පදාපි භොගසම්‌පදාපි ඵලමෙව. වුත්‌තඤ්‌හෙතං –

    Lokiyassa pana saraṇagamanassa bhavasampadāpi bhogasampadāpi phalameva. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘යෙ කෙචි බුද්‌ධං සරණං ගතාසෙ,

    ‘‘Ye keci buddhaṃ saraṇaṃ gatāse,

    න තෙ ගමිස්‌සන්‌ති අපායභූමිං;

    Na te gamissanti apāyabhūmiṃ;

    පහාය මානුසං දෙහං,

    Pahāya mānusaṃ dehaṃ,

    දෙවකායං පරිපූරෙස්‌සන්‌තී’’ති.(දී. නි. 2.332; සං. නි. 1.37);

    Devakāyaṃ paripūressantī’’ti.(dī. ni. 2.332; saṃ. ni. 1.37);

    අපරම්‌පි වුත්‌තං –

    Aparampi vuttaṃ –

    ‘‘අථ ඛො සක්‌කො දෙවානමින්‌දො අසීතියා දෙවතාසහස්‌සෙහි සද්‌ධිං යෙනායස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො තෙනුපසඞ්‌කමි…පෙ.… එකමන්‌තං ඨිතං ඛො සක්‌කං දෙවානමින්‌දං ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො එතදවොච ‘සාධු ඛො, දෙවානමින්‌ද, බුද්‌ධසරණගමනං හොති, බුද්‌ධසරණගමනහෙතු ඛො, දෙවානමින්‌ද, එවමිධෙකච්‌චෙ සත්‌තා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජන්‌ති. තෙ අඤ්‌ඤෙ දෙවෙ දසහි ඨානෙහි අධිගණ්‌හන්‌ති දිබ්‌බෙන ආයුනා දිබ්‌බෙන වණ්‌ණෙන සුඛෙන යසෙන ආධිපතෙය්‍යෙන දිබ්‌බෙහි රූපෙහි සද්‌දෙහි ගන්‌ධෙහි රසෙහි ඵොට්‌ඨබ්‌බෙහී’’’ති (සං. නි. 4.341).

    ‘‘Atha kho sakko devānamindo asītiyā devatāsahassehi saddhiṃ yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ ṭhitaṃ kho sakkaṃ devānamindaṃ āyasmā mahāmoggallāno etadavoca ‘sādhu kho, devānaminda, buddhasaraṇagamanaṃ hoti, buddhasaraṇagamanahetu kho, devānaminda, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Te aññe deve dasahi ṭhānehi adhigaṇhanti dibbena āyunā dibbena vaṇṇena sukhena yasena ādhipateyyena dibbehi rūpehi saddehi gandhehi rasehi phoṭṭhabbehī’’’ti (saṃ. ni. 4.341).

    එස නයො ධම්‌මෙ සඞ්‌ඝෙ ච.

    Esa nayo dhamme saṅghe ca.

    අපිච වෙලාමසුත්‌තාදිවසෙනපි සරණගමනස්‌ස ඵලවිසෙසො වෙදිතබ්‌බො. තථා හි වෙලාමසුත්‌තෙ (අ. නි. 9.20) ‘‘කරීසස්‌ස චතුත්‌ථභාගප්‌පමාණානං චතුරාසීතිසහස්‌සසඞ්‌ඛ්‍යානං සුවණ්‌ණපාතිරූපියපාතිකංසපාතීනං යථාක්‌කමං රූපියසුවණ්‌ණහිරඤ්‌ඤපූරානං සබ්‌බාලඞ්‌කාරපටිමණ්‌ඩිතානං චතුරාසීතියා හත්‌ථිසහස්‌සානං චතුරාසීතියා අස්‌සසහස්‌සානං චතුරාසීතියා රථසහස්‌සානං චතුරාසීතියා ධෙනුසහස්‌සානං චතුරාසීතියා කඤ්‌ඤාසහස්‌සානං චතුරාසීතියා පල්‌ලඞ්‌කසහස්‌සානං චතුරාසීතියා වත්‌ථකොටිසහස්‌සානං අපරිමාණස්‌ස ච ඛජ්‌ජභොජ්‌ජාදිභෙදස්‌ස ආහාරස්‌ස පරිච්‌චජනවසෙන සත්‌තමාසාධිකානි සත්‌ත සංවච්‌ඡරානි නිරන්‌තරං පවත්‌තවෙලාමමහාදානතො එකස්‌ස සොතාපන්‌නස්‌ස දින්‌නං මහප්‌ඵලතරං, තතො සතං සොතාපන්‌නානං දින්‌නදානතො එකස්‌ස සකදාගාමිනො, තතො එකස්‌ස අනාගාමිනො, තතො එකස්‌ස අරහතො, තතො එකස්‌ස පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධස්‌ස, තතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස, තතො බුද්‌ධප්‌පමුඛස්‌ස සඞ්‌ඝස්‌ස දින්‌නදානං මහප්‌ඵලතරං, තතො චාතුද්‌දිසං සඞ්‌ඝං උද්‌දිස්‌ස විහාරකරණං, තතො සරණගමනං මහප්‌ඵලතර’’න්‌ති පකාසිතං. වුත්‌තඤ්‌හෙතං –

    Apica velāmasuttādivasenapi saraṇagamanassa phalaviseso veditabbo. Tathā hi velāmasutte (a. ni. 9.20) ‘‘karīsassa catutthabhāgappamāṇānaṃ caturāsītisahassasaṅkhyānaṃ suvaṇṇapātirūpiyapātikaṃsapātīnaṃ yathākkamaṃ rūpiyasuvaṇṇahiraññapūrānaṃ sabbālaṅkārapaṭimaṇḍitānaṃ caturāsītiyā hatthisahassānaṃ caturāsītiyā assasahassānaṃ caturāsītiyā rathasahassānaṃ caturāsītiyā dhenusahassānaṃ caturāsītiyā kaññāsahassānaṃ caturāsītiyā pallaṅkasahassānaṃ caturāsītiyā vatthakoṭisahassānaṃ aparimāṇassa ca khajjabhojjādibhedassa āhārassa pariccajanavasena sattamāsādhikāni satta saṃvaccharāni nirantaraṃ pavattavelāmamahādānato ekassa sotāpannassa dinnaṃ mahapphalataraṃ, tato sataṃ sotāpannānaṃ dinnadānato ekassa sakadāgāmino, tato ekassa anāgāmino, tato ekassa arahato, tato ekassa paccekasambuddhassa, tato sammāsambuddhassa, tato buddhappamukhassa saṅghassa dinnadānaṃ mahapphalataraṃ, tato cātuddisaṃ saṅghaṃ uddissa vihārakaraṇaṃ, tato saraṇagamanaṃ mahapphalatara’’nti pakāsitaṃ. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘යං, ගහපති, වෙලාමො බ්‍රාහ්‌මණො දානං අදාසි මහාදානං, යො චෙකං දිට්‌ඨිසම්‌පන්‌නං භොජෙය්‍ය, ඉදං තතො මහප්‌ඵලතර’’න්‌ති (අ. නි. 9.20) –

    ‘‘Yaṃ, gahapati, velāmo brāhmaṇo dānaṃ adāsi mahādānaṃ, yo cekaṃ diṭṭhisampannaṃ bhojeyya, idaṃ tato mahapphalatara’’nti (a. ni. 9.20) –

    ආදි. එවං සරණගමනඵලං වෙදිතබ්‌බං.

    Ādi. Evaṃ saraṇagamanaphalaṃ veditabbaṃ.

    සරණගමනඵලකථා නිට්‌ඨිතා.

    Saraṇagamanaphalakathā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact