Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
సరణగమనసంకిలేసభేదకథా
Saraṇagamanasaṃkilesabhedakathā
తత్థ చ లోకియసరణగమనం తీసు వత్థూసు అఞ్ఞాణసంసయమిచ్ఛాఞాణాదీహి సంకిలిస్సతి, న మహాజుతికం, న ఉజ్జలం అపరిసుద్ధం అపరియోదాతం హోతి, న మహావిప్ఫారం అనుళారం. ఏత్థ చ అఞ్ఞాణం నామ వత్థుత్తయస్స గుణానం అజాననం తత్థ సమ్మోహో. ‘‘బుద్ధో ను ఖో, న ను ఖో’’తిఆదినా విచికిచ్ఛా సంసయో. మిచ్ఛాఞాణం నామ తస్స గుణానం అగుణభావపరికప్పనేన విపరీతగ్గాహోతి వేదితబ్బం. లోకుత్తరస్స పన సరణగమనస్స నత్థి సంకిలేసో. లోకియస్స చ సరణగమనస్స దువిధో భేదో సావజ్జో అనవజ్జో చ. తత్థ సావజ్జో అఞ్ఞసత్థారాదీసు అత్తనియ్యాతనాదీహి హోతి, సో అనిట్ఠఫలో. అనవజ్జో పన కాలకిరియాయ హోతి. లోకియఞ్హి సరణగమనం సిక్ఖాపదసమాదానం వియ అగ్గహితకాలపరిచ్ఛేదకం జీవితపరియన్తమేవ హోతి, తస్మా తస్స ఖన్ధభేదేన భేదో, సో అవిపాకత్తా అఫలో. లోకుత్తరస్స పన నేవత్థి భేదో. భవన్తరేపి హి అరియసావకో అఞ్ఞం సత్థారం న ఉద్దిసతీతి. ఏవం సరణగమనస్స సంకిలేసో చ భేదో చ వేదితబ్బో.
Tattha ca lokiyasaraṇagamanaṃ tīsu vatthūsu aññāṇasaṃsayamicchāñāṇādīhi saṃkilissati, na mahājutikaṃ, na ujjalaṃ aparisuddhaṃ apariyodātaṃ hoti, na mahāvipphāraṃ anuḷāraṃ. Ettha ca aññāṇaṃ nāma vatthuttayassa guṇānaṃ ajānanaṃ tattha sammoho. ‘‘Buddho nu kho, na nu kho’’tiādinā vicikicchā saṃsayo. Micchāñāṇaṃ nāma tassa guṇānaṃ aguṇabhāvaparikappanena viparītaggāhoti veditabbaṃ. Lokuttarassa pana saraṇagamanassa natthi saṃkileso. Lokiyassa ca saraṇagamanassa duvidho bhedo sāvajjo anavajjo ca. Tattha sāvajjo aññasatthārādīsu attaniyyātanādīhi hoti, so aniṭṭhaphalo. Anavajjo pana kālakiriyāya hoti. Lokiyañhi saraṇagamanaṃ sikkhāpadasamādānaṃ viya aggahitakālaparicchedakaṃ jīvitapariyantameva hoti, tasmā tassa khandhabhedena bhedo, so avipākattā aphalo. Lokuttarassa pana nevatthi bhedo. Bhavantarepi hi ariyasāvako aññaṃ satthāraṃ na uddisatīti. Evaṃ saraṇagamanassa saṃkileso ca bhedo ca veditabbo.
కస్మా పనేత్థ వోదానం న గహితం, నను వోదానవిభావనాపి తత్థ కోసల్లాయ హోతీతి? సచ్చమేతం, తం పన సంకిలేసగ్గహణేన అత్థతో దీపితం హోతీతి న గహితం. యాని హి తేసం సంకిలేసకారణాని అఞ్ఞాణాదీని , తేసం సబ్బేన సబ్బం అనుప్పాదనేన ఉప్పన్నానఞ్చ పహానేన వోదానం హోతీతి. ఏవమేత్థ ‘‘సరణం సరణగమన’’న్తిఆదీనం పపఞ్చో వేదితబ్బో. ఇమస్స పన యథావుత్తపపఞ్చస్స ఇధ అవచనే కారణం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘సో పన ఇధ వుచ్చమానో’’తిఆది. తత్థ సరణవణ్ణనతోతి సామఞ్ఞఫలసుత్తే వుత్తసరణవణ్ణనతో.
Kasmā panettha vodānaṃ na gahitaṃ, nanu vodānavibhāvanāpi tattha kosallāya hotīti? Saccametaṃ, taṃ pana saṃkilesaggahaṇena atthato dīpitaṃ hotīti na gahitaṃ. Yāni hi tesaṃ saṃkilesakāraṇāni aññāṇādīni , tesaṃ sabbena sabbaṃ anuppādanena uppannānañca pahānena vodānaṃ hotīti. Evamettha ‘‘saraṇaṃ saraṇagamana’’ntiādīnaṃ papañco veditabbo. Imassa pana yathāvuttapapañcassa idha avacane kāraṇaṃ dassento āha ‘‘so pana idha vuccamāno’’tiādi. Tattha saraṇavaṇṇanatoti sāmaññaphalasutte vuttasaraṇavaṇṇanato.
సరణగమనసంకిలేసభేదకథా నిట్ఠితా.
Saraṇagamanasaṃkilesabhedakathā niṭṭhitā.