Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya |
౩. సారన్దదసుత్తం
3. Sārandadasuttaṃ
౧౪౩. ఏకం సమయం భగవా వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయం. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ వేసాలిం పిణ్డాయ పావిసి. తేన ఖో పన సమయేన పఞ్చమత్తానం లిచ్ఛవిసతానం సారన్దదే చేతియే సన్నిసిన్నానం సన్నిపతితానం అయమన్తరాకథా ఉదపాది – ‘‘పఞ్చన్నం రతనానం పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం. కతమేసం పఞ్చన్నం? హత్థిరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం, అస్సరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం, మణిరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం, ఇత్థిరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం, గహపతిరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం. ఇమేసం పఞ్చన్నం రతనానం పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మి’’న్తి.
143. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Tena kho pana samayena pañcamattānaṃ licchavisatānaṃ sārandade cetiye sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ pañcannaṃ? Hatthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, assaratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, maṇiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, itthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, gahapatiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Imesaṃ pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmi’’nti.
అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ మగ్గే పురిసం ఠపేసుం 1 – ‘‘యదా త్వం 2, అమ్భో పురిస, పస్సేయ్యాసి భగవన్తం, అథ అమ్హాకం ఆరోచేయ్యాసీ’’తి. అద్దసా ఖో సో పురిసో భగవన్తం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం; దిస్వాన యేన తే లిచ్ఛవీ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే లిచ్ఛవీ ఏతదవోచ – ‘‘అయం సో, భన్తే, భగవా గచ్ఛతి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో; యస్సదాని కాలం మఞ్ఞథా’’తి.
Atha kho te licchavī magge purisaṃ ṭhapesuṃ 3 – ‘‘yadā tvaṃ 4, ambho purisa, passeyyāsi bhagavantaṃ, atha amhākaṃ āroceyyāsī’’ti. Addasā kho so puriso bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvāna yena te licchavī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te licchavī etadavoca – ‘‘ayaṃ so, bhante, bhagavā gacchati arahaṃ sammāsambuddho; yassadāni kālaṃ maññathā’’ti.
అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠంసు. ఏకమన్తం ఠితా ఖో తే లిచ్ఛవీ భగవన్తం ఏతదవోచుం –
Atha kho te licchavī yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho te licchavī bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘సాధు, భన్తే, యేన సారన్దదం చేతియం తేనుపసఙ్కమతు అనుకమ్పం ఉపాదాయా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో భగవా యేన సారన్దదం చేతియం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. నిసజ్జ ఖో భగవా తే లిచ్ఛవీ ఏతదవోచ – ‘‘కాయ నుత్థ, లిచ్ఛవీ, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా, కా చ పన వో అన్తరాకథా విప్పకతా’’తి? ‘‘ఇధ, భన్తే, అమ్హాకం సన్నిసిన్నానం సన్నిపతితానం అయమన్తరాకథా ఉదపాది – ‘పఞ్చన్నం రతనానం పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం. కతమేసం పఞ్చన్నం ? హత్థిరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం, అస్సరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం, మణిరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం, ఇత్థిరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం, గహపతిరతనస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం. ఇమేసం పఞ్చన్నం రతనానం పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మి’’’న్తి.
‘‘Sādhu, bhante, yena sārandadaṃ cetiyaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho bhagavā yena sārandadaṃ cetiyaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā te licchavī etadavoca – ‘‘kāya nuttha, licchavī, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? ‘‘Idha, bhante, amhākaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ pañcannaṃ ? Hatthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, assaratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, maṇiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, itthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, gahapatiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Imesaṃ pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmi’’’nti.
‘‘కామాధిముత్తానం వత, భో, లిచ్ఛవీనం 5 కామంయేవ ఆరబ్భ అన్తరాకథా ఉదపాది. పఞ్చన్నం, లిచ్ఛవీ, రతనానం పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం. కతమేసం పఞ్చన్నం? తథాగతస్స అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మిం, తథాగతప్పవేదితస్స ధమ్మవినయస్స దేసేతా పుగ్గలో దుల్లభో లోకస్మిం, తథాగతప్పవేదితస్స ధమ్మవినయస్స దేసితస్స విఞ్ఞాతా పుగ్గలో దుల్లభో లోకస్మిం, తథాగతప్పవేదితస్స ధమ్మవినయస్స దేసితస్స విఞ్ఞాతా 6 ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో పుగ్గలో దుల్లభో లోకస్మిం, కతఞ్ఞూ కతవేదీ పుగ్గలో దుల్లభో లోకస్మిం. ఇమేసం ఖో, లిచ్ఛవీ, పఞ్చన్నం రతనానం పాతుభావో దుల్లభో లోకస్మి’’న్తి. తతియం.
‘‘Kāmādhimuttānaṃ vata, bho, licchavīnaṃ 7 kāmaṃyeva ārabbha antarākathā udapādi. Pañcannaṃ, licchavī, ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ pañcannaṃ? Tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desetā puggalo dullabho lokasmiṃ, tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desitassa viññātā puggalo dullabho lokasmiṃ, tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desitassa viññātā 8 dhammānudhammappaṭipanno puggalo dullabho lokasmiṃ, kataññū katavedī puggalo dullabho lokasmiṃ. Imesaṃ kho, licchavī, pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmi’’nti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౩. సారన్దదసుత్తవణ్ణనా • 3. Sārandadasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౨-౩. ఆరభతిసుత్తాదివణ్ణనా • 2-3. Ārabhatisuttādivaṇṇanā