| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੩. ਸਾਰਨ੍ਦਦਸੁਤ੍ਤਂ
3. Sārandadasuttaṃ
੧੪੩. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ વੇਸਾਲਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਮਹਾવਨੇ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ વੇਸਾਲਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾવਿਸਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਂ ਲਿਚ੍ਛવਿਸਤਾਨਂ ਸਾਰਨ੍ਦਦੇ ਚੇਤਿਯੇ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਅਯਮਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ? ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਅਸ੍ਸਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਮਣਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਗਹਪਤਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ।
143. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Tena kho pana samayena pañcamattānaṃ licchavisatānaṃ sārandade cetiye sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ pañcannaṃ? Hatthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, assaratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, maṇiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, itthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, gahapatiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Imesaṃ pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmi’’nti.
ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਲਿਚ੍ਛવੀ ਮਗ੍ਗੇ ਪੁਰਿਸਂ ਠਪੇਸੁਂ 1 – ‘‘ਯਦਾ ਤ੍વਂ 2, ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ, ਅਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ; ਦਿਸ੍વਾਨ ਯੇਨ ਤੇ ਲਿਚ੍ਛવੀ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤੇ ਲਿਚ੍ਛવੀ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਯਂ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਗਚ੍ਛਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ; ਯਸ੍ਸਦਾਨਿ ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ।
Atha kho te licchavī magge purisaṃ ṭhapesuṃ 3 – ‘‘yadā tvaṃ 4, ambho purisa, passeyyāsi bhagavantaṃ, atha amhākaṃ āroceyyāsī’’ti. Addasā kho so puriso bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvāna yena te licchavī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te licchavī etadavoca – ‘‘ayaṃ so, bhante, bhagavā gacchati arahaṃ sammāsambuddho; yassadāni kālaṃ maññathā’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਲਿਚ੍ਛવੀ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਾ ਖੋ ਤੇ ਲਿਚ੍ਛવੀ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ –
Atha kho te licchavī yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho te licchavī bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੇਨ ਸਾਰਨ੍ਦਦਂ ਚੇਤਿਯਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਭਗવਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਯੇਨ ਸਾਰਨ੍ਦਦਂ ਚੇਤਿਯਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗવਾ ਤੇ ਲਿਚ੍ਛવੀ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਲਿਚ੍ਛવੀ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਕਾ ਚ ਪਨ વੋ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਅਯਮਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ? ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਅਸ੍ਸਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਮਣਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਗਹਪਤਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Sādhu, bhante, yena sārandadaṃ cetiyaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho bhagavā yena sārandadaṃ cetiyaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā te licchavī etadavoca – ‘‘kāya nuttha, licchavī, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? ‘‘Idha, bhante, amhākaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ pañcannaṃ ? Hatthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, assaratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, maṇiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, itthiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, gahapatiratanassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Imesaṃ pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmi’’’nti.
‘‘ਕਾਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ વਤ, ਭੋ, ਲਿਚ੍ਛવੀਨਂ 5 ਕਾਮਂਯੇવ ਆਰਬ੍ਭ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ। ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ, ਲਿਚ੍ਛવੀ, ਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ? ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਤਥਾਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਸ੍ਸ ਦੇਸੇਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਤਥਾਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਸ੍ਸ ਦੇਸਿਤਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਤਥਾਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਸ੍ਸ ਦੇਸਿਤਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਤਾ 6 ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਕਤਞ੍ਞੂ ਕਤવੇਦੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਲਿਚ੍ਛવੀ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਤਿਯਂ।
‘‘Kāmādhimuttānaṃ vata, bho, licchavīnaṃ 7 kāmaṃyeva ārabbha antarākathā udapādi. Pañcannaṃ, licchavī, ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ pañcannaṃ? Tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ, tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desetā puggalo dullabho lokasmiṃ, tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desitassa viññātā puggalo dullabho lokasmiṃ, tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desitassa viññātā 8 dhammānudhammappaṭipanno puggalo dullabho lokasmiṃ, kataññū katavedī puggalo dullabho lokasmiṃ. Imesaṃ kho, licchavī, pañcannaṃ ratanānaṃ pātubhāvo dullabho lokasmi’’nti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੩. ਸਾਰਨ੍ਦਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Sārandadasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੨-੩. ਆਰਭਤਿਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 2-3. Ārabhatisuttādivaṇṇanā
