| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៣. វជ្ជិសត្តកវគ្គោ
3. Vajjisattakavaggo
១. សារន្ទទសុត្តវណ្ណនា
1. Sārandadasuttavaṇṇanā
២១. តតិយស្ស បឋមេ ទេវាយតនភាវេន ចិត្តត្តា លោកស្ស ចិត្តីការដ្ឋានតាយ ច ចេតិយំ អហោសិ។ យាវកីវន្តិ (ទី. និ. ដី. ២.១៣៤) ឯកមេវេតំ បទំ អនិយមតោ បរិមាណវាចី។ កាលោ ចេត្ថ អធិប្បេតោតិ អាហ ‘‘យត្តកំ កាល’’ន្តិ។ អភិណ្ហំ សន្និបាតាតិ និច្ចសន្និបាតា។ តំ បន និច្ចសន្និបាតតំ ទស្សេតុំ ‘‘ទិវសស្សា’’តិអាទិ វុត្តំ។ សន្និបាតពហុលាតិ បចុរសន្និបាតា។ វោសានន្តិ សង្កោចំ។ ‘‘វុទ្ធិយេវា’’តិអាទិនា វុត្តមត្ថំ ព្យតិរេកមុខេន ទស្សេតុំ ‘‘អភិណ្ហំ អសន្និបតន្តា ហី’’តិអាទិ វុត្តំ។ អាកុលាតិ ខុភិតា ន បសន្នា។ ភិជ្ជិត្វាតិ វគ្គពន្ធតោ វិភជ្ជ វិសុំ វិសុំ ហុត្វា។
21. Tatiyassa paṭhame devāyatanabhāvena cittattā lokassa cittīkāraṭṭhānatāya ca cetiyaṃ ahosi. Yāvakīvanti (dī. ni. ṭī. 2.134) ekamevetaṃ padaṃ aniyamato parimāṇavācī. Kālo cettha adhippetoti āha ‘‘yattakaṃ kāla’’nti. Abhiṇhaṃ sannipātāti niccasannipātā. Taṃ pana niccasannipātataṃ dassetuṃ ‘‘divasassā’’tiādi vuttaṃ. Sannipātabahulāti pacurasannipātā. Vosānanti saṅkocaṃ. ‘‘Vuddhiyevā’’tiādinā vuttamatthaṃ byatirekamukhena dassetuṃ ‘‘abhiṇhaṃ asannipatantā hī’’tiādi vuttaṃ. Ākulāti khubhitā na pasannā. Bhijjitvāti vaggabandhato vibhajja visuṃ visuṃ hutvā.
សន្និបាតភេរិយាតិ សន្និបាតារោចនភេរិយា។ អទ្ធភុត្តា វាតិ សាមិភុត្តា វា។ ឱសីទមានេតិ ហាយមានេ។
Sannipātabheriyāti sannipātārocanabheriyā. Addhabhuttā vāti sāmibhuttā vā. Osīdamāneti hāyamāne.
សុង្កន្តិ ភណ្ឌំ គហេត្វា គច្ឆន្តេហិ បព្ពតខណ្ឌនាទិតិត្ថគាមទ្វារាទីសុ រាជបុរិសានំ ទាតព្ពភាគំ។ ពលិន្តិ និប្ផន្នសស្សាទិតោ ឆភាគំ សត្តភាគន្តិអាទិនា លទ្ធព្ពករំ។ ទណ្ឌន្តិ ទសវីសតិកហាបណាទិកំ អបរាធានុរូបំ គហេតព្ពធនទណ្ឌំ។ វជ្ជិធម្មន្តិ វជ្ជិរាជធម្មំ។ ឥទានិ អបញ្ញត្តបញ្ញាបនាទីសុ តប្បដិក្ខេបេ ច អាទីនវានិសំសេ ច វិត្ថារតោ ទស្សេតុំ ‘‘តេស’’ន្តិអាទិ វុត្តំ។ បារិចរិយក្ខមាតិ ឧបដ្ឋានក្ខមា។ បោរាណំ វជ្ជិធម្មន្តិ ឯត្ថ បុព្ពេ កិរ វជ្ជិរាជានោ ‘‘អយំ ចោរោ’’តិ អានេត្វា ទស្សិតេ ‘‘គណ្ហថ នំ ចោរ’’ន្តិ អវត្វា វិនិច្ឆយមហាមត្តានំ ទេន្តិ។ តេ វិនិច្ឆិនិត្វា សចេ អចោរោ ហោតិ, វិស្សជ្ជេន្តិ។ សចេ ចោរោ, អត្តនា កិញ្ចិ អកត្វា វោហារិកានំ ទេន្តិ, តេបិ វិនិច្ឆិនិត្វា អចោរោ ចេ, វិស្សជ្ជេន្តិ។ ចោរោ ចេ, សុត្តធរានំ ទេន្តិ។ តេបិ វិនិច្ឆិនិត្វា អចោរោ ចេ, វិស្សជ្ជេន្តិ។ ចោរោ ចេ, អដ្ដកុលិកានំ ទេន្តិ, តេបិ តថេវ កត្វា សេនាបតិស្ស, សេនាបតិ ឧបរាជស្ស, ឧបរាជា រញ្ញោ។ រាជា វិនិច្ឆិនិត្វា សចេ អចោរោ ហោតិ, វិស្សជ្ជេតិ។ សចេ បន ចោរោ ហោតិ, បវេណិបណ្ណកំ វាចាបេតិ។ តត្ថ ‘‘យេន ឥទំ នាម កតំ, តស្ស អយំ នាមទណ្ឌោ’’តិ លិខិតំ។ រាជា តស្ស កិរិយំ តេន សមានេត្វា តទនុច្ឆវិកំ ទណ្ឌំ ករោតិ។ ឥតិ ឯតំ បោរាណំ វជ្ជិធម្មំ សមាទាយ វត្តន្តានំ មនុស្សា ន ឧជ្ឈាយន្តិ។ បរម្បរាគតេសុ អដ្ដកុលេសុ ជាតា អគតិគមនវិរតា អដ្ដមហល្លកបុរិសា អដ្ដកុលិកា។
Suṅkanti bhaṇḍaṃ gahetvā gacchantehi pabbatakhaṇḍanādititthagāmadvārādīsu rājapurisānaṃ dātabbabhāgaṃ. Balinti nipphannasassādito chabhāgaṃ sattabhāgantiādinā laddhabbakaraṃ. Daṇḍanti dasavīsatikahāpaṇādikaṃ aparādhānurūpaṃ gahetabbadhanadaṇḍaṃ. Vajjidhammanti vajjirājadhammaṃ. Idāni apaññattapaññāpanādīsu tappaṭikkhepe ca ādīnavānisaṃse ca vitthārato dassetuṃ ‘‘tesa’’ntiādi vuttaṃ. Pāricariyakkhamāti upaṭṭhānakkhamā. Porāṇaṃ vajjidhammanti ettha pubbe kira vajjirājāno ‘‘ayaṃ coro’’ti ānetvā dassite ‘‘gaṇhatha naṃ cora’’nti avatvā vinicchayamahāmattānaṃ denti. Te vinicchinitvā sace acoro hoti, vissajjenti. Sace coro, attanā kiñci akatvā vohārikānaṃ denti, tepi vinicchinitvā acoro ce, vissajjenti. Coro ce, suttadharānaṃ denti. Tepi vinicchinitvā acoro ce, vissajjenti. Coro ce, aṭṭakulikānaṃ denti, tepi tatheva katvā senāpatissa, senāpati uparājassa, uparājā rañño. Rājā vinicchinitvā sace acoro hoti, vissajjeti. Sace pana coro hoti, paveṇipaṇṇakaṃ vācāpeti. Tattha ‘‘yena idaṃ nāma kataṃ, tassa ayaṃ nāmadaṇḍo’’ti likhitaṃ. Rājā tassa kiriyaṃ tena samānetvā tadanucchavikaṃ daṇḍaṃ karoti. Iti etaṃ porāṇaṃ vajjidhammaṃ samādāya vattantānaṃ manussā na ujjhāyanti. Paramparāgatesu aṭṭakulesu jātā agatigamanaviratā aṭṭamahallakapurisā aṭṭakulikā.
សក្ការន្តិ ឧបការំ។ គរុភាវំ បច្ចុបដ្ឋបេត្វាតិ ‘‘ឥមេ អម្ហាកំ គរុនោ’’តិ តត្ថ គរុភាវំ បដិ បដិ ឧបដ្ឋបេត្វា។ មានេស្សន្តីតិ សម្មានេស្សន្តិ។ តំ បន សម្មាននំ តេសុ នេសំ អត្តមនតាបុព្ពកន្តិ អាហ ‘‘មនេន បិយាយិស្សន្តី’’តិ។ និបច្ចការំ បណិបាតំ។ ទស្សេន្តីតិ គរុចិត្តភារំ ទស្សេន្តិ។ សន្ធានេតុន្តិ សម្ពន្ធំ អវិច្ឆិន្នំ កត្វា ឃដេតុំ។
Sakkāranti upakāraṃ. Garubhāvaṃ paccupaṭṭhapetvāti ‘‘ime amhākaṃ garuno’’ti tattha garubhāvaṃ paṭi paṭi upaṭṭhapetvā. Mānessantīti sammānessanti. Taṃ pana sammānanaṃ tesu nesaṃ attamanatāpubbakanti āha ‘‘manena piyāyissantī’’ti. Nipaccakāraṃ paṇipātaṃ. Dassentīti garucittabhāraṃ dassenti. Sandhānetunti sambandhaṃ avicchinnaṃ katvā ghaṭetuṃ.
បសយ្ហការស្សាតិ ពលក្ការស្ស។ កាមំ វុទ្ធិយា បូជនីយតាយ ‘‘វុទ្ធិហានិយោ’’តិ វុត្តំ, អត្ថោ បន វុត្តានុក្កមេនេវ យោជេតព្ពោ។ បាឡិយំ វា យស្មា ‘‘វុទ្ធិយេវ បាដិកង្ខា, នោ បរិហានី’’តិ វុត្តំ, តស្មា តទនុក្កមេន ‘‘វុទ្ធិហានិយោ’’តិ វុត្តំ។
Pasayhakārassāti balakkārassa. Kāmaṃ vuddhiyā pūjanīyatāya ‘‘vuddhihāniyo’’ti vuttaṃ, attho pana vuttānukkameneva yojetabbo. Pāḷiyaṃ vā yasmā ‘‘vuddhiyeva pāṭikaṅkhā, no parihānī’’ti vuttaṃ, tasmā tadanukkamena ‘‘vuddhihāniyo’’ti vuttaṃ.
វិបច្ចិតុំ អលទ្ធោកាសេ បាបកម្មេ, តស្ស កម្មស្ស វិបាកេ វា អនវសរោវ ទេវសោបសគ្គោ។ តស្មិំ បន លទ្ធោកាសេ សិយា ទេវតោបសគ្គស្ស អវសរោតិ អាហ ‘‘អនុប្បន្នំ…បេ.… វឌ្ឍេន្តី’’តិ។ ឯតេនេវ អនុប្បន្នំ សុខន្តិ ឯត្ថាបិ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ ពលកាយស្ស ទិគុណតិគុណតាទស្សនំ បដិភយភាវទស្សនន្តិ ឯវមាទិនា ទេវតានំ សង្គាមសីសេ សហាយតា វេទិតព្ពា។
Vipaccituṃ aladdhokāse pāpakamme, tassa kammassa vipāke vā anavasarova devasopasaggo. Tasmiṃ pana laddhokāse siyā devatopasaggassa avasaroti āha ‘‘anuppannaṃ…pe… vaḍḍhentī’’ti. Eteneva anuppannaṃ sukhanti etthāpi attho veditabbo. Balakāyassa diguṇatiguṇatādassanaṃ paṭibhayabhāvadassananti evamādinā devatānaṃ saṅgāmasīse sahāyatā veditabbā.
អនិច្ឆិតន្តិ អនិដ្ឋំ។ អាវរណតោតិ និសេធនតោ។ ធម្មតោ អនបេតា ធម្មិយាតិ ឥធ ‘‘ធម្មិកា’’តិ វុត្តា។ មិគសូករាទិឃាតាយ សុនខាទីនំ កឌ្ឍិត្វា វនចរណំ វាជោ, តត្ថ និយុត្តា, តេ វា វាជេន្តីតិ វាជិកា, មិគវធចារិនោ។
Anicchitanti aniṭṭhaṃ. Āvaraṇatoti nisedhanato. Dhammato anapetā dhammiyāti idha ‘‘dhammikā’’ti vuttā. Migasūkarādighātāya sunakhādīnaṃ kaḍḍhitvā vanacaraṇaṃ vājo, tattha niyuttā, te vā vājentīti vājikā, migavadhacārino.
សារន្ទទសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sārandadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១. សារន្ទទសុត្តំ • 1. Sārandadasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ១. សារន្ទទសុត្តវណ្ណនា • 1. Sārandadasuttavaṇṇanā
