| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೩. ವಜ್ಜಿಸತ್ತಕವಗ್ಗೋ
3. Vajjisattakavaggo
೧. ಸಾರನ್ದದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Sārandadasuttavaṇṇanā
೨೧. ತತಿಯಸ್ಸ ಪಠಮೇ ದೇವಾಯತನಭಾವೇನ ಚಿತ್ತತ್ತಾ ಲೋಕಸ್ಸ ಚಿತ್ತೀಕಾರಟ್ಠಾನತಾಯ ಚ ಚೇತಿಯಂ ಅಹೋಸಿ। ಯಾವಕೀವನ್ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಟೀ॰ ೨.೧೩೪) ಏಕಮೇವೇತಂ ಪದಂ ಅನಿಯಮತೋ ಪರಿಮಾಣವಾಚೀ। ಕಾಲೋ ಚೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯತ್ತಕಂ ಕಾಲ’’ನ್ತಿ। ಅಭಿಣ್ಹಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾತಿ ನಿಚ್ಚಸನ್ನಿಪಾತಾ। ತಂ ಪನ ನಿಚ್ಚಸನ್ನಿಪಾತತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದಿವಸಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸನ್ನಿಪಾತಬಹುಲಾತಿ ಪಚುರಸನ್ನಿಪಾತಾ। ವೋಸಾನನ್ತಿ ಸಙ್ಕೋಚಂ। ‘‘ವುದ್ಧಿಯೇವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಬ್ಯತಿರೇಕಮುಖೇನ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಭಿಣ್ಹಂ ಅಸನ್ನಿಪತನ್ತಾ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಆಕುಲಾತಿ ಖುಭಿತಾ ನ ಪಸನ್ನಾ। ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾತಿ ವಗ್ಗಬನ್ಧತೋ ವಿಭಜ್ಜ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಹುತ್ವಾ।
21. Tatiyassa paṭhame devāyatanabhāvena cittattā lokassa cittīkāraṭṭhānatāya ca cetiyaṃ ahosi. Yāvakīvanti (dī. ni. ṭī. 2.134) ekamevetaṃ padaṃ aniyamato parimāṇavācī. Kālo cettha adhippetoti āha ‘‘yattakaṃ kāla’’nti. Abhiṇhaṃ sannipātāti niccasannipātā. Taṃ pana niccasannipātataṃ dassetuṃ ‘‘divasassā’’tiādi vuttaṃ. Sannipātabahulāti pacurasannipātā. Vosānanti saṅkocaṃ. ‘‘Vuddhiyevā’’tiādinā vuttamatthaṃ byatirekamukhena dassetuṃ ‘‘abhiṇhaṃ asannipatantā hī’’tiādi vuttaṃ. Ākulāti khubhitā na pasannā. Bhijjitvāti vaggabandhato vibhajja visuṃ visuṃ hutvā.
ಸನ್ನಿಪಾತಭೇರಿಯಾತಿ ಸನ್ನಿಪಾತಾರೋಚನಭೇರಿಯಾ। ಅದ್ಧಭುತ್ತಾ ವಾತಿ ಸಾಮಿಭುತ್ತಾ ವಾ। ಓಸೀದಮಾನೇತಿ ಹಾಯಮಾನೇ।
Sannipātabheriyāti sannipātārocanabheriyā. Addhabhuttā vāti sāmibhuttā vā. Osīdamāneti hāyamāne.
ಸುಙ್ಕನ್ತಿ ಭಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ಪಬ್ಬತಖಣ್ಡನಾದಿತಿತ್ಥಗಾಮದ್ವಾರಾದೀಸು ರಾಜಪುರಿಸಾನಂ ದಾತಬ್ಬಭಾಗಂ। ಬಲಿನ್ತಿ ನಿಪ್ಫನ್ನಸಸ್ಸಾದಿತೋ ಛಭಾಗಂ ಸತ್ತಭಾಗನ್ತಿಆದಿನಾ ಲದ್ಧಬ್ಬಕರಂ। ದಣ್ಡನ್ತಿ ದಸವೀಸತಿಕಹಾಪಣಾದಿಕಂ ಅಪರಾಧಾನುರೂಪಂ ಗಹೇತಬ್ಬಧನದಣ್ಡಂ। ವಜ್ಜಿಧಮ್ಮನ್ತಿ ವಜ್ಜಿರಾಜಧಮ್ಮಂ। ಇದಾನಿ ಅಪಞ್ಞತ್ತಪಞ್ಞಾಪನಾದೀಸು ತಪ್ಪಟಿಕ್ಖೇಪೇ ಚ ಆದೀನವಾನಿಸಂಸೇ ಚ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತೇಸ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪಾರಿಚರಿಯಕ್ಖಮಾತಿ ಉಪಟ್ಠಾನಕ್ಖಮಾ। ಪೋರಾಣಂ ವಜ್ಜಿಧಮ್ಮನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇ ಕಿರ ವಜ್ಜಿರಾಜಾನೋ ‘‘ಅಯಂ ಚೋರೋ’’ತಿ ಆನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತೇ ‘‘ಗಣ್ಹಥ ನಂ ಚೋರ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಮಹಾಮತ್ತಾನಂ ದೇನ್ತಿ। ತೇ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ಸಚೇ ಅಚೋರೋ ಹೋತಿ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಿ। ಸಚೇ ಚೋರೋ, ಅತ್ತನಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಕತ್ವಾ ವೋಹಾರಿಕಾನಂ ದೇನ್ತಿ, ತೇಪಿ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ಅಚೋರೋ ಚೇ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಿ। ಚೋರೋ ಚೇ, ಸುತ್ತಧರಾನಂ ದೇನ್ತಿ। ತೇಪಿ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ಅಚೋರೋ ಚೇ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಿ। ಚೋರೋ ಚೇ, ಅಟ್ಟಕುಲಿಕಾನಂ ದೇನ್ತಿ, ತೇಪಿ ತಥೇವ ಕತ್ವಾ ಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ, ಸೇನಾಪತಿ ಉಪರಾಜಸ್ಸ, ಉಪರಾಜಾ ರಞ್ಞೋ। ರಾಜಾ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ಸಚೇ ಅಚೋರೋ ಹೋತಿ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಚೋರೋ ಹೋತಿ, ಪವೇಣಿಪಣ್ಣಕಂ ವಾಚಾಪೇತಿ। ತತ್ಥ ‘‘ಯೇನ ಇದಂ ನಾಮ ಕತಂ, ತಸ್ಸ ಅಯಂ ನಾಮದಣ್ಡೋ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಕಿರಿಯಂ ತೇನ ಸಮಾನೇತ್ವಾ ತದನುಚ್ಛವಿಕಂ ದಣ್ಡಂ ಕರೋತಿ। ಇತಿ ಏತಂ ಪೋರಾಣಂ ವಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತನ್ತಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾ ನ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ। ಪರಮ್ಪರಾಗತೇಸು ಅಟ್ಟಕುಲೇಸು ಜಾತಾ ಅಗತಿಗಮನವಿರತಾ ಅಟ್ಟಮಹಲ್ಲಕಪುರಿಸಾ ಅಟ್ಟಕುಲಿಕಾ।
Suṅkanti bhaṇḍaṃ gahetvā gacchantehi pabbatakhaṇḍanādititthagāmadvārādīsu rājapurisānaṃ dātabbabhāgaṃ. Balinti nipphannasassādito chabhāgaṃ sattabhāgantiādinā laddhabbakaraṃ. Daṇḍanti dasavīsatikahāpaṇādikaṃ aparādhānurūpaṃ gahetabbadhanadaṇḍaṃ. Vajjidhammanti vajjirājadhammaṃ. Idāni apaññattapaññāpanādīsu tappaṭikkhepe ca ādīnavānisaṃse ca vitthārato dassetuṃ ‘‘tesa’’ntiādi vuttaṃ. Pāricariyakkhamāti upaṭṭhānakkhamā. Porāṇaṃ vajjidhammanti ettha pubbe kira vajjirājāno ‘‘ayaṃ coro’’ti ānetvā dassite ‘‘gaṇhatha naṃ cora’’nti avatvā vinicchayamahāmattānaṃ denti. Te vinicchinitvā sace acoro hoti, vissajjenti. Sace coro, attanā kiñci akatvā vohārikānaṃ denti, tepi vinicchinitvā acoro ce, vissajjenti. Coro ce, suttadharānaṃ denti. Tepi vinicchinitvā acoro ce, vissajjenti. Coro ce, aṭṭakulikānaṃ denti, tepi tatheva katvā senāpatissa, senāpati uparājassa, uparājā rañño. Rājā vinicchinitvā sace acoro hoti, vissajjeti. Sace pana coro hoti, paveṇipaṇṇakaṃ vācāpeti. Tattha ‘‘yena idaṃ nāma kataṃ, tassa ayaṃ nāmadaṇḍo’’ti likhitaṃ. Rājā tassa kiriyaṃ tena samānetvā tadanucchavikaṃ daṇḍaṃ karoti. Iti etaṃ porāṇaṃ vajjidhammaṃ samādāya vattantānaṃ manussā na ujjhāyanti. Paramparāgatesu aṭṭakulesu jātā agatigamanaviratā aṭṭamahallakapurisā aṭṭakulikā.
ಸಕ್ಕಾರನ್ತಿ ಉಪಕಾರಂ। ಗರುಭಾವಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾತಿ ‘‘ಇಮೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗರುನೋ’’ತಿ ತತ್ಥ ಗರುಭಾವಂ ಪಟಿ ಪಟಿ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ। ಮಾನೇಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಮಾನೇಸ್ಸನ್ತಿ। ತಂ ಪನ ಸಮ್ಮಾನನಂ ತೇಸು ನೇಸಂ ಅತ್ತಮನತಾಪುಬ್ಬಕನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಮನೇನ ಪಿಯಾಯಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ಪಣಿಪಾತಂ। ದಸ್ಸೇನ್ತೀತಿ ಗರುಚಿತ್ತಭಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ। ಸನ್ಧಾನೇತುನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನಂ ಕತ್ವಾ ಘಟೇತುಂ।
Sakkāranti upakāraṃ. Garubhāvaṃ paccupaṭṭhapetvāti ‘‘ime amhākaṃ garuno’’ti tattha garubhāvaṃ paṭi paṭi upaṭṭhapetvā. Mānessantīti sammānessanti. Taṃ pana sammānanaṃ tesu nesaṃ attamanatāpubbakanti āha ‘‘manena piyāyissantī’’ti. Nipaccakāraṃ paṇipātaṃ. Dassentīti garucittabhāraṃ dassenti. Sandhānetunti sambandhaṃ avicchinnaṃ katvā ghaṭetuṃ.
ಪಸಯ್ಹಕಾರಸ್ಸಾತಿ ಬಲಕ್ಕಾರಸ್ಸ। ಕಾಮಂ ವುದ್ಧಿಯಾ ಪೂಜನೀಯತಾಯ ‘‘ವುದ್ಧಿಹಾನಿಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಅತ್ಥೋ ಪನ ವುತ್ತಾನುಕ್ಕಮೇನೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ಪಾಳಿಯಂ ವಾ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ವುದ್ಧಿಯೇವ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ತದನುಕ್ಕಮೇನ ‘‘ವುದ್ಧಿಹಾನಿಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
Pasayhakārassāti balakkārassa. Kāmaṃ vuddhiyā pūjanīyatāya ‘‘vuddhihāniyo’’ti vuttaṃ, attho pana vuttānukkameneva yojetabbo. Pāḷiyaṃ vā yasmā ‘‘vuddhiyeva pāṭikaṅkhā, no parihānī’’ti vuttaṃ, tasmā tadanukkamena ‘‘vuddhihāniyo’’ti vuttaṃ.
ವಿಪಚ್ಚಿತುಂ ಅಲದ್ಧೋಕಾಸೇ ಪಾಪಕಮ್ಮೇ, ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇ ವಾ ಅನವಸರೋವ ದೇವಸೋಪಸಗ್ಗೋ। ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಲದ್ಧೋಕಾಸೇ ಸಿಯಾ ದೇವತೋಪಸಗ್ಗಸ್ಸ ಅವಸರೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅನುಪ್ಪನ್ನಂ…ಪೇ॰… ವಡ್ಢೇನ್ತೀ’’ತಿ। ಏತೇನೇವ ಅನುಪ್ಪನ್ನಂ ಸುಖನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಬಲಕಾಯಸ್ಸ ದಿಗುಣತಿಗುಣತಾದಸ್ಸನಂ ಪಟಿಭಯಭಾವದಸ್ಸನನ್ತಿ ಏವಮಾದಿನಾ ದೇವತಾನಂ ಸಙ್ಗಾಮಸೀಸೇ ಸಹಾಯತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Vipaccituṃ aladdhokāse pāpakamme, tassa kammassa vipāke vā anavasarova devasopasaggo. Tasmiṃ pana laddhokāse siyā devatopasaggassa avasaroti āha ‘‘anuppannaṃ…pe… vaḍḍhentī’’ti. Eteneva anuppannaṃ sukhanti etthāpi attho veditabbo. Balakāyassa diguṇatiguṇatādassanaṃ paṭibhayabhāvadassananti evamādinā devatānaṃ saṅgāmasīse sahāyatā veditabbā.
ಅನಿಚ್ಛಿತನ್ತಿ ಅನಿಟ್ಠಂ। ಆವರಣತೋತಿ ನಿಸೇಧನತೋ। ಧಮ್ಮತೋ ಅನಪೇತಾ ಧಮ್ಮಿಯಾತಿ ಇಧ ‘‘ಧಮ್ಮಿಕಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ। ಮಿಗಸೂಕರಾದಿಘಾತಾಯ ಸುನಖಾದೀನಂ ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ವನಚರಣಂ ವಾಜೋ, ತತ್ಥ ನಿಯುತ್ತಾ, ತೇ ವಾ ವಾಜೇನ್ತೀತಿ ವಾಜಿಕಾ, ಮಿಗವಧಚಾರಿನೋ।
Anicchitanti aniṭṭhaṃ. Āvaraṇatoti nisedhanato. Dhammato anapetā dhammiyāti idha ‘‘dhammikā’’ti vuttā. Migasūkarādighātāya sunakhādīnaṃ kaḍḍhitvā vanacaraṇaṃ vājo, tattha niyuttā, te vā vājentīti vājikā, migavadhacārino.
ಸಾರನ್ದದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sārandadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧. ಸಾರನ್ದದಸುತ್ತಂ • 1. Sārandadasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಸಾರನ್ದದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Sārandadasuttavaṇṇanā
