| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੩. વਜ੍ਜਿਸਤ੍ਤਕવਗ੍ਗੋ
3. Vajjisattakavaggo
੧. ਸਾਰਨ੍ਦਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
1. Sārandadasuttavaṇṇanā
੨੧. ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਦੇવਾਯਤਨਭਾવੇਨ ਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲੋਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਚ ਚੇਤਿਯਂ ਅਹੋਸਿ। ਯਾવਕੀવਨ੍ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ਟੀ॰ ੨.੧੩੪) ਏਕਮੇવੇਤਂ ਪਦਂ ਅਨਿਯਮਤੋ ਪਰਿਮਾਣવਾਚੀ। ਕਾਲੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ। ਤਂ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦਿવਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਬਹੁਲਾਤਿ ਪਚੁਰਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ। વੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕੋਚਂ। ‘‘વੁਦ੍ਧਿਯੇવਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਮੁਖੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਅਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਾ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਆਕੁਲਾਤਿ ਖੁਭਿਤਾ ਨ ਪਸਨ੍ਨਾ। ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾਤਿ વਗ੍ਗਬਨ੍ਧਤੋ વਿਭਜ੍ਜ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ ਹੁਤ੍વਾ।
21. Tatiyassa paṭhame devāyatanabhāvena cittattā lokassa cittīkāraṭṭhānatāya ca cetiyaṃ ahosi. Yāvakīvanti (dī. ni. ṭī. 2.134) ekamevetaṃ padaṃ aniyamato parimāṇavācī. Kālo cettha adhippetoti āha ‘‘yattakaṃ kāla’’nti. Abhiṇhaṃ sannipātāti niccasannipātā. Taṃ pana niccasannipātataṃ dassetuṃ ‘‘divasassā’’tiādi vuttaṃ. Sannipātabahulāti pacurasannipātā. Vosānanti saṅkocaṃ. ‘‘Vuddhiyevā’’tiādinā vuttamatthaṃ byatirekamukhena dassetuṃ ‘‘abhiṇhaṃ asannipatantā hī’’tiādi vuttaṃ. Ākulāti khubhitā na pasannā. Bhijjitvāti vaggabandhato vibhajja visuṃ visuṃ hutvā.
ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਭੇਰਿਯਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਰੋਚਨਭੇਰਿਯਾ। ਅਦ੍ਧਭੁਤ੍ਤਾ વਾਤਿ ਸਾਮਿਭੁਤ੍ਤਾ વਾ। ਓਸੀਦਮਾਨੇਤਿ ਹਾਯਮਾਨੇ।
Sannipātabheriyāti sannipātārocanabheriyā. Addhabhuttā vāti sāmibhuttā vā. Osīdamāneti hāyamāne.
ਸੁਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ ਪਬ੍ਬਤਖਣ੍ਡਨਾਦਿਤਿਤ੍ਥਗਾਮਦ੍વਾਰਾਦੀਸੁ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਭਾਗਂ। ਬਲਿਨ੍ਤਿ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਸਸ੍ਸਾਦਿਤੋ ਛਭਾਗਂ ਸਤ੍ਤਭਾਗਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਕਰਂ। ਦਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਦਸવੀਸਤਿਕਹਾਪਣਾਦਿਕਂ ਅਪਰਾਧਾਨੁਰੂਪਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਧਨਦਣ੍ਡਂ। વਜ੍ਜਿਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ વਜ੍ਜਿਰਾਜਧਮ੍ਮਂ। ਇਦਾਨਿ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਪਨਾਦੀਸੁ ਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇ ਚ ਆਦੀਨવਾਨਿਸਂਸੇ ਚ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਾਰਿਚਰਿਯਕ੍ਖਮਾਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕ੍ਖਮਾ। ਪੋਰਾਣਂ વਜ੍ਜਿਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰ વਜ੍ਜਿਰਾਜਾਨੋ ‘‘ਅਯਂ ਚੋਰੋ’’ਤਿ ਆਨੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਿਤੇ ‘‘ਗਣ੍ਹਥ ਨਂ ਚੋਰ’’ਨ੍ਤਿ ਅવਤ੍વਾ વਿਨਿਚ੍ਛਯਮਹਾਮਤ੍ਤਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ। ਤੇ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ ਸਚੇ ਅਚੋਰੋ ਹੋਤਿ, વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ। ਸਚੇ ਚੋਰੋ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕਤ੍વਾ વੋਹਾਰਿਕਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ ਅਚੋਰੋ ਚੇ, વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ। ਚੋਰੋ ਚੇ, ਸੁਤ੍ਤਧਰਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ। ਤੇਪਿ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ ਅਚੋਰੋ ਚੇ, વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ। ਚੋਰੋ ਚੇ, ਅਟ੍ਟਕੁਲਿਕਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਤਥੇવ ਕਤ੍વਾ ਸੇਨਾਪਤਿਸ੍ਸ, ਸੇਨਾਪਤਿ ਉਪਰਾਜਸ੍ਸ, ਉਪਰਾਜਾ ਰਞ੍ਞੋ। ਰਾਜਾ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ ਸਚੇ ਅਚੋਰੋ ਹੋਤਿ, વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਚੋਰੋ ਹੋਤਿ, ਪવੇਣਿਪਣ੍ਣਕਂ વਾਚਾਪੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯੇਨ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਨਾਮਦਣ੍ਡੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਂ ਤੇਨ ਸਮਾਨੇਤ੍વਾ ਤਦਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ ਦਣ੍ਡਂ ਕਰੋਤਿ। ਇਤਿ ਏਤਂ ਪੋਰਾਣਂ વਜ੍ਜਿਧਮ੍ਮਂ ਸਮਾਦਾਯ વਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ। ਪਰਮ੍ਪਰਾਗਤੇਸੁ ਅਟ੍ਟਕੁਲੇਸੁ ਜਾਤਾ ਅਗਤਿਗਮਨવਿਰਤਾ ਅਟ੍ਟਮਹਲ੍ਲਕਪੁਰਿਸਾ ਅਟ੍ਟਕੁਲਿਕਾ।
Suṅkanti bhaṇḍaṃ gahetvā gacchantehi pabbatakhaṇḍanādititthagāmadvārādīsu rājapurisānaṃ dātabbabhāgaṃ. Balinti nipphannasassādito chabhāgaṃ sattabhāgantiādinā laddhabbakaraṃ. Daṇḍanti dasavīsatikahāpaṇādikaṃ aparādhānurūpaṃ gahetabbadhanadaṇḍaṃ. Vajjidhammanti vajjirājadhammaṃ. Idāni apaññattapaññāpanādīsu tappaṭikkhepe ca ādīnavānisaṃse ca vitthārato dassetuṃ ‘‘tesa’’ntiādi vuttaṃ. Pāricariyakkhamāti upaṭṭhānakkhamā. Porāṇaṃ vajjidhammanti ettha pubbe kira vajjirājāno ‘‘ayaṃ coro’’ti ānetvā dassite ‘‘gaṇhatha naṃ cora’’nti avatvā vinicchayamahāmattānaṃ denti. Te vinicchinitvā sace acoro hoti, vissajjenti. Sace coro, attanā kiñci akatvā vohārikānaṃ denti, tepi vinicchinitvā acoro ce, vissajjenti. Coro ce, suttadharānaṃ denti. Tepi vinicchinitvā acoro ce, vissajjenti. Coro ce, aṭṭakulikānaṃ denti, tepi tatheva katvā senāpatissa, senāpati uparājassa, uparājā rañño. Rājā vinicchinitvā sace acoro hoti, vissajjeti. Sace pana coro hoti, paveṇipaṇṇakaṃ vācāpeti. Tattha ‘‘yena idaṃ nāma kataṃ, tassa ayaṃ nāmadaṇḍo’’ti likhitaṃ. Rājā tassa kiriyaṃ tena samānetvā tadanucchavikaṃ daṇḍaṃ karoti. Iti etaṃ porāṇaṃ vajjidhammaṃ samādāya vattantānaṃ manussā na ujjhāyanti. Paramparāgatesu aṭṭakulesu jātā agatigamanaviratā aṭṭamahallakapurisā aṭṭakulikā.
ਸਕ੍ਕਾਰਨ੍ਤਿ ਉਪਕਾਰਂ। ਗਰੁਭਾવਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਰੁਨੋ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਗਰੁਭਾવਂ ਪਟਿ ਪਟਿ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ। ਮਾਨੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਨੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਨਨਂ ਤੇਸੁ ਨੇਸਂ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾਪੁਬ੍ਬਕਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਨੇਨ ਪਿਯਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਂ ਪਣਿਪਾਤਂ। ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਗਰੁਚਿਤ੍ਤਭਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿ। ਸਨ੍ਧਾਨੇਤੁਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਅવਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਕਤ੍વਾ ਘਟੇਤੁਂ।
Sakkāranti upakāraṃ. Garubhāvaṃ paccupaṭṭhapetvāti ‘‘ime amhākaṃ garuno’’ti tattha garubhāvaṃ paṭi paṭi upaṭṭhapetvā. Mānessantīti sammānessanti. Taṃ pana sammānanaṃ tesu nesaṃ attamanatāpubbakanti āha ‘‘manena piyāyissantī’’ti. Nipaccakāraṃ paṇipātaṃ. Dassentīti garucittabhāraṃ dassenti. Sandhānetunti sambandhaṃ avicchinnaṃ katvā ghaṭetuṃ.
ਪਸਯ੍ਹਕਾਰਸ੍ਸਾਤਿ ਬਲਕ੍ਕਾਰਸ੍ਸ। ਕਾਮਂ વੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪੂਜਨੀਯਤਾਯ ‘‘વੁਦ੍ਧਿਹਾਨਿਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ વੁਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇવ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ વਾ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘વੁਦ੍ਧਿਯੇવ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ, ਨੋ ਪਰਿਹਾਨੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ‘‘વੁਦ੍ਧਿਹਾਨਿਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Pasayhakārassāti balakkārassa. Kāmaṃ vuddhiyā pūjanīyatāya ‘‘vuddhihāniyo’’ti vuttaṃ, attho pana vuttānukkameneva yojetabbo. Pāḷiyaṃ vā yasmā ‘‘vuddhiyeva pāṭikaṅkhā, no parihānī’’ti vuttaṃ, tasmā tadanukkamena ‘‘vuddhihāniyo’’ti vuttaṃ.
વਿਪਚ੍ਚਿਤੁਂ ਅਲਦ੍ਧੋਕਾਸੇ ਪਾਪਕਮ੍ਮੇ, ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੇ વਾ ਅਨવਸਰੋવ ਦੇવਸੋਪਸਗ੍ਗੋ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਲਦ੍ਧੋਕਾਸੇ ਸਿਯਾ ਦੇવਤੋਪਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅવਸਰੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ…ਪੇ॰… વਡ੍ਢੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਏਤੇਨੇવ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਬਲਕਾਯਸ੍ਸ ਦਿਗੁਣਤਿਗੁਣਤਾਦਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਭਯਭਾવਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਏવਮਾਦਿਨਾ ਦੇવਤਾਨਂ ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸੇ ਸਹਾਯਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Vipaccituṃ aladdhokāse pāpakamme, tassa kammassa vipāke vā anavasarova devasopasaggo. Tasmiṃ pana laddhokāse siyā devatopasaggassa avasaroti āha ‘‘anuppannaṃ…pe… vaḍḍhentī’’ti. Eteneva anuppannaṃ sukhanti etthāpi attho veditabbo. Balakāyassa diguṇatiguṇatādassanaṃ paṭibhayabhāvadassananti evamādinā devatānaṃ saṅgāmasīse sahāyatā veditabbā.
ਅਨਿਚ੍ਛਿਤਨ੍ਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਂ। ਆવਰਣਤੋਤਿ ਨਿਸੇਧਨਤੋ। ਧਮ੍ਮਤੋ ਅਨਪੇਤਾ ਧਮ੍ਮਿਯਾਤਿ ਇਧ ‘‘ਧਮ੍ਮਿਕਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਮਿਗਸੂਕਰਾਦਿਘਾਤਾਯ ਸੁਨਖਾਦੀਨਂ ਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ વਨਚਰਣਂ વਾਜੋ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ વਾ વਾਜੇਨ੍ਤੀਤਿ વਾਜਿਕਾ, ਮਿਗવਧਚਾਰਿਨੋ।
Anicchitanti aniṭṭhaṃ. Āvaraṇatoti nisedhanato. Dhammato anapetā dhammiyāti idha ‘‘dhammikā’’ti vuttā. Migasūkarādighātāya sunakhādīnaṃ kaḍḍhitvā vanacaraṇaṃ vājo, tattha niyuttā, te vā vājentīti vājikā, migavadhacārino.
ਸਾਰਨ੍ਦਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sārandadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੧. ਸਾਰਨ੍ਦਦਸੁਤ੍ਤਂ • 1. Sārandadasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧. ਸਾਰਨ੍ਦਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Sārandadasuttavaṇṇanā
