| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๒. สารณียสุตฺตวณฺณนา
2. Sāraṇīyasuttavaṇṇanā
๑๒. ทุติเย ขตฺติยสฺสาติ ชาติยา ขตฺติยสฺสฯ มุทฺธาวสิตฺตสฺสาติ ราชาภิเสเกน มุทฺธนิ อภิสิตฺตสฺสฯ สารณียานิ ภวนฺตีติ สริตพฺพานิ อสมฺมุสฺสนียานิ โหนฺติฯ ชาโตติ นิพฺพโตฺตฯ ยาวชีวํ สารณียนฺติ ทหรกาเล ชานิตุมฺปิ น สกฺกา, อปรภาเค ปน มาตาปิตุอาทีหิ ญาตเกหิ วา ทาสาทีหิ วา ‘‘ตฺวํ อสุกชนปเท อสุกนคเร อสุกทิวเส อสุกนกฺขเตฺต ชาโต’’ติ อาจิกฺขิเต สุตฺวา ตโต ปฎฺฐาย ยาวชีวํ สรติ น สมฺมุสฺสติฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘ยาวชีวํ สารณียํ โหตี’’ติฯ
12. Dutiye khattiyassāti jātiyā khattiyassa. Muddhāvasittassāti rājābhisekena muddhani abhisittassa. Sāraṇīyāni bhavantīti saritabbāni asammussanīyāni honti. Jātoti nibbatto. Yāvajīvaṃ sāraṇīyanti daharakāle jānitumpi na sakkā, aparabhāge pana mātāpituādīhi ñātakehi vā dāsādīhi vā ‘‘tvaṃ asukajanapade asukanagare asukadivase asukanakkhatte jāto’’ti ācikkhite sutvā tato paṭṭhāya yāvajīvaṃ sarati na sammussati. Tena vuttaṃ – ‘‘yāvajīvaṃ sāraṇīyaṃ hotī’’ti.
อิทํ , ภิกฺขเว, ทุติยนฺติ อภิเสกฎฺฐานํ นาม รโญฺญ พลวตุฎฺฐิกรํ โหติ, เตนสฺส ตํ ยาวชีวํ สารณียํฯ สงฺคามวิชยฎฺฐาเนปิ เอเสว นโยฯ เอตฺถ ปน สงฺคามนฺติ ยุทฺธํฯ อภิวิชินิตฺวาติ ชินิตฺวา สตฺตุมทฺทนํ กตฺวาฯ ตเมว สงฺคามสีสนฺติ ตเมว สงฺคามฎฺฐานํฯ อชฺฌาวสตีติ อภิภวิตฺวา อาวสติฯ
Idaṃ, bhikkhave, dutiyanti abhisekaṭṭhānaṃ nāma rañño balavatuṭṭhikaraṃ hoti, tenassa taṃ yāvajīvaṃ sāraṇīyaṃ. Saṅgāmavijayaṭṭhānepi eseva nayo. Ettha pana saṅgāmanti yuddhaṃ. Abhivijinitvāti jinitvā sattumaddanaṃ katvā. Tameva saṅgāmasīsanti tameva saṅgāmaṭṭhānaṃ. Ajjhāvasatīti abhibhavitvā āvasati.
อิทานิ ยสฺมา สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส รโญฺญ ชาติฎฺฐานาทีหิ กตฺตพฺพกิจฺจํ นตฺถิ, อิมสฺมิํ ปน สาสเน ตปฺปฎิภาเค ตโย ปุคฺคเล ทเสฺสตุํ อิทํ การณํ อาภตํ, ตสฺมา เต ทเสฺสโนฺต เอวเมว โข, ภิกฺขเวติอาทิมาหฯ ตตฺถ อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหตีติ เอตฺถ จตุปาริสุทฺธิสีลมฺปิ ปพฺพชฺชานิสฺสิตเมวาติ เวทิตพฺพํฯ สารณียํ โหตีติ ‘‘อหํ อสุกรเฎฺฐ อสุกชนปเท อสุกวิหาเร อสุกมาฬเก อสุกทิวาฎฺฐาเน อสุกจงฺกเม อสุกรุกฺขมูเล ปพฺพชิโต’’ติ เอวํ ยาวชีวํ สริตพฺพเมว โหติ น สมฺมุสฺสิตพฺพํฯ
Idāni yasmā sammāsambuddhassa rañño jātiṭṭhānādīhi kattabbakiccaṃ natthi, imasmiṃ pana sāsane tappaṭibhāge tayo puggale dassetuṃ idaṃ kāraṇaṃ ābhataṃ, tasmā te dassento evameva kho, bhikkhavetiādimāha. Tattha anagāriyaṃ pabbajito hotīti ettha catupārisuddhisīlampi pabbajjānissitamevāti veditabbaṃ. Sāraṇīyaṃ hotīti ‘‘ahaṃ asukaraṭṭhe asukajanapade asukavihāre asukamāḷake asukadivāṭṭhāne asukacaṅkame asukarukkhamūle pabbajito’’ti evaṃ yāvajīvaṃ saritabbameva hoti na sammussitabbaṃ.
อิทํ ทุกฺขนฺติ เอตฺตกํ ทุกฺขํ, น อิโต อุทฺธํ ทุกฺขํ อตฺถิฯ อยํ ทุกฺขสมุทโยติ เอตฺตโก ทุกฺขสมุทโย, น อิโต อุทฺธํ ทุกฺขสมุทโย อตฺถีติฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ เอวเมตฺถ จตูหิ สเจฺจหิ โสตาปตฺติมโคฺค กถิโตฯ กสิณปริกมฺมวิปสฺสนาญาณานิ ปน มคฺคสนฺนิสฺสิตาเนว โหนฺติฯ สารณียํ โหตีติ ‘‘อหํ อสุกรเฎฺฐ…เป.… อสุกรุกฺขมูเล โสตาปโนฺน ชาโต’’ติ ยาวชีวํ สารณียํ โหติ อสมฺมุสฺสนียํฯ
Idaṃdukkhanti ettakaṃ dukkhaṃ, na ito uddhaṃ dukkhaṃ atthi. Ayaṃ dukkhasamudayoti ettako dukkhasamudayo, na ito uddhaṃ dukkhasamudayo atthīti. Sesapadadvayepi eseva nayo. Evamettha catūhi saccehi sotāpattimaggo kathito. Kasiṇaparikammavipassanāñāṇāni pana maggasannissitāneva honti. Sāraṇīyaṃhotīti ‘‘ahaṃ asukaraṭṭhe…pe… asukarukkhamūle sotāpanno jāto’’ti yāvajīvaṃ sāraṇīyaṃ hoti asammussanīyaṃ.
อาสวานํ ขยาติ อาสวานํ ขเยนฯ เจโตวิมุตฺตินฺติ ผลสมาธิํฯ ปญฺญาวิมุตฺตินฺติ ผลปญฺญํฯ สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวาติ อตฺตนาว อภิวิสิฎฺฐาย ปญฺญาย ปจฺจกฺขํ กตฺวาฯ อุปสมฺปชฺช วิหรตีติ ปฎิลภิตฺวา วิหรติฯ สารณียนฺติ ‘‘มยา อสุกรเฎฺฐ…เป.… อสุกรุกฺขมูเล อรหตฺตํ ปตฺต’’นฺติ อตฺตโน อรหตฺตปตฺติฎฺฐานํ นาม ยาวชีวํ สารณียํ โหติ อสมฺมุสฺสนียนฺติ ยถานุสนฺธินาว เทสนํ นิฎฺฐเปสิฯ
Āsavānaṃ khayāti āsavānaṃ khayena. Cetovimuttinti phalasamādhiṃ. Paññāvimuttinti phalapaññaṃ. Sayaṃ abhiññā sacchikatvāti attanāva abhivisiṭṭhāya paññāya paccakkhaṃ katvā. Upasampajja viharatīti paṭilabhitvā viharati. Sāraṇīyanti ‘‘mayā asukaraṭṭhe…pe… asukarukkhamūle arahattaṃ patta’’nti attano arahattapattiṭṭhānaṃ nāma yāvajīvaṃ sāraṇīyaṃ hoti asammussanīyanti yathānusandhināva desanaṃ niṭṭhapesi.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๒. สารณียสุตฺตํ • 2. Sāraṇīyasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๒. สารณียสุตฺตวณฺณนา • 2. Sāraṇīyasuttavaṇṇanā
