Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi |
၁၄. သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ
14. Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
၆၀. တေန ခော ပန သမယေန သဉ္စယော 1 ပရိဗ္ဗာဇကော ရာဇဂဟေ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေယ္ယေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကသတေဟိ။ တေန ခော ပန သမယေန သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ သဉ္စယေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ တေဟိ ကတိကာ ကတာ ဟောတိ – ယော ပဌမံ အမတံ အဓိဂစ္ဆတိ, သော ဣတရသ္သ အာရောစေတူတိ။ အထ ခော အာယသ္မာ အသ္သဇိ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသိ ပာသာဒိကေန အဘိက္ကန္တေန ပဋိက္ကန္တေန အာလောကိတေန ဝိလောကိတေန သမိဉ္ဇိတေန ပသာရိတေန, ဩက္ခိတ္တစက္ခု ဣရိယာပထသမ္ပန္နော။ အဒ္ဒသာ ခော သာရိပုတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အသ္သဇိံ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရန္တံ ပာသာဒိကေန အဘိက္ကန္တေန ပဋိက္ကန္တေန အာလောကိတေန ဝိလောကိတေန သမိဉ္ဇိတေန ပသာရိတေန ဩက္ခိတ္တစက္ခုံ ဣရိယာပထသမ္ပန္နံ။ ဒိသ္ဝာနသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေ ဝတ လောကေ အရဟန္တော ဝာ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝာ သမာပန္နာ, အယံ တေသံ ဘိက္ခု အညတရော။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပုစ္ဆေယ္ယံ – ‘ကံသိ တ္ဝံ, အာဝုသော, ဥဒ္ဒိသ္သ ပဗ္ဗဇိတော, ကော ဝာ တေ သတ္ထာ, ကသ္သ ဝာ တ္ဝံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’’’တိ? အထ ခော သာရိပုတ္တသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အကာလော ခော ဣမံ ဘိက္ခုံ ပုစ္ဆိတုံ, အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌော ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓေယ္ယံ, အတ္ထိကေဟိ ဥပညာတံ မဂ္ဂ’’န္တိ။ အထ ခော အာယသ္မာ အသ္သဇိ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ပိဏ္ဍပာတံ အာဒာယ ပဋိက္ကမိ။ အထ ခော သာရိပုတ္တောပိ ပရိဗ္ဗာဇကော ယေနာယသ္မာ အသ္သဇိ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မတာ အသ္သဇိနာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခော သာရိပုတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အသ္သဇိံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခော တေ, အာဝုသော, ဣန္ဒ္ရိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓော ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒာတော။ ကံသိ တ္ဝံ, အာဝုသော, ဥဒ္ဒိသ္သ ပဗ္ဗဇိတော, ကော ဝာ တေ သတ္ထာ, ကသ္သ ဝာ တ္ဝံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’’တိ? ‘‘အတ္ထာဝုသော, မဟာသမဏော သက္ယပုတ္တော သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတော, တာဟံ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိသ္သ ပဗ္ဗဇိတော, သော စ မေ ဘဂဝာ သတ္ထာ, တသ္သ စာဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ ရောစေမီ’’တိ။ ‘‘ကိံဝာဒီ ပနာယသ္မတော သတ္ထာ, ကိမက္ခာယီ’’တိ? ‘‘အဟံ ခော, အာဝုသော, နဝော အစိရပဗ္ဗဇိတော, အဓုနာဂတော ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, န တာဟံ သက္ကောမိ ဝိတ္ထာရေန ဓမ္မံ ဒေသေတုံ, အပိ စ တေ သံခိတ္တေန အတ္ထံ ဝက္ခာမီ’’တိ။ အထ ခော သာရိပုတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အသ္သဇိံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဟောတု, အာဝုသော –
60. Tena kho pana samayena sañcayo 2 paribbājako rājagahe paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ aḍḍhateyyehi paribbājakasatehi. Tena kho pana samayena sāriputtamoggallānā sañcaye paribbājake brahmacariyaṃ caranti. Tehi katikā katā hoti – yo paṭhamaṃ amataṃ adhigacchati, so itarassa ārocetūti. Atha kho āyasmā assaji pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi pāsādikena abhikkantena paṭikkantena ālokitena vilokitena samiñjitena pasāritena, okkhittacakkhu iriyāpathasampanno. Addasā kho sāriputto paribbājako āyasmantaṃ assajiṃ rājagahe piṇḍāya carantaṃ pāsādikena abhikkantena paṭikkantena ālokitena vilokitena samiñjitena pasāritena okkhittacakkhuṃ iriyāpathasampannaṃ. Disvānassa etadahosi – ‘‘ye vata loke arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā, ayaṃ tesaṃ bhikkhu aññataro. Yaṃnūnāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ upasaṅkamitvā puccheyyaṃ – ‘kaṃsi tvaṃ, āvuso, uddissa pabbajito, ko vā te satthā, kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī’’’ti? Atha kho sāriputtassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘akālo kho imaṃ bhikkhuṃ pucchituṃ, antaragharaṃ paviṭṭho piṇḍāya carati. Yaṃnūnāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandheyyaṃ, atthikehi upaññātaṃ magga’’nti. Atha kho āyasmā assaji rājagahe piṇḍāya caritvā piṇḍapātaṃ ādāya paṭikkami. Atha kho sāriputtopi paribbājako yenāyasmā assaji tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmatā assajinā saddhiṃ sammodi, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho sāriputto paribbājako āyasmantaṃ assajiṃ etadavoca – ‘‘vippasannāni kho te, āvuso, indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto. Kaṃsi tvaṃ, āvuso, uddissa pabbajito, ko vā te satthā, kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī’’ti? ‘‘Atthāvuso, mahāsamaṇo sakyaputto sakyakulā pabbajito, tāhaṃ bhagavantaṃ uddissa pabbajito, so ca me bhagavā satthā, tassa cāhaṃ bhagavato dhammaṃ rocemī’’ti. ‘‘Kiṃvādī panāyasmato satthā, kimakkhāyī’’ti? ‘‘Ahaṃ kho, āvuso, navo acirapabbajito, adhunāgato imaṃ dhammavinayaṃ, na tāhaṃ sakkomi vitthārena dhammaṃ desetuṃ, api ca te saṃkhittena atthaṃ vakkhāmī’’ti. Atha kho sāriputto paribbājako āyasmantaṃ assajiṃ etadavoca – ‘‘hotu, āvuso –
‘‘အပ္ပံ ဝာ ဗဟုံ ဝာ ဘာသသ္သု၊ အတ္ထံယေဝ မေ ဗ္ရူဟိ။
‘‘Appaṃ vā bahuṃ vā bhāsassu, atthaṃyeva me brūhi;
အတ္ထေနေဝ မေ အတ္ထော၊ ကိံ ကာဟသိ ဗ္ယဉ္ဇနံ ဗဟု’’န္တိ။
Attheneva me attho, kiṃ kāhasi byañjanaṃ bahu’’nti.
အထ ခော အာယသ္မာ အသ္သဇိ သာရိပုတ္တသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ အဘာသိ –
Atha kho āyasmā assaji sāriputtassa paribbājakassa imaṃ dhammapariyāyaṃ abhāsi –
3 ‘‘ယေ ဓမ္မာ ဟေတုပ္ပဘဝာ၊ တေသံ ဟေတုံ တထာဂတော အာဟ။
4 ‘‘Ye dhammā hetuppabhavā, tesaṃ hetuṃ tathāgato āha;
တေသဉ္စ ယော နိရောဓော၊ ဧဝံဝာဒီ မဟာသမဏော’’တိ။
Tesañca yo nirodho, evaṃvādī mahāsamaṇo’’ti.
အထ ခော သာရိပုတ္တသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ သုတ္ဝာ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ – ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။
Atha kho sāriputtassa paribbājakassa imaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti.
5 ဧသေဝ ဓမ္မော ယဒိ တာဝဒေဝ၊ ပစ္စဗ္ယတ္ထ ပဒမသောကံ။
6 Eseva dhammo yadi tāvadeva, paccabyattha padamasokaṃ;
အဒိဋ္ဌံ အဗ္ဘတီတံ၊ ဗဟုကေဟိ ကပ္ပနဟုတေဟီတိ။
Adiṭṭhaṃ abbhatītaṃ, bahukehi kappanahutehīti.
၆၁. အထ ခော သာရိပုတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန မောဂ္ဂလ္လာနော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခော မောဂ္ဂလ္လာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သာရိပုတ္တံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသ္ဝာန သာရိပုတ္တံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခော တေ, အာဝုသော, ဣန္ဒ္ရိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓော ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒာတော။ ကစ္စိ နု တ္ဝံ, အာဝုသော, အမတံ အဓိဂတော’’တိ? ‘‘အာမာဝုသော, အမတံ အဓိဂတော’’တိ။ ‘‘ယထာကထံ ပန တ္ဝံ, အာဝုသော, အမတံ အဓိဂတော’’တိ? ‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, အဒ္ဒသံ အသ္သဇိံ ဘိက္ခုံ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရန္တံ ပာသာဒိကေန အဘိက္ကန္တေန ပဋိက္ကန္တေန အာလောကိတေန ဝိလောကိတေန သမိဉ္ဇိတေန ပသာရိတေန ဩက္ခိတ္တစက္ခုံ ဣရိယာပထသမ္ပန္နံ။ ဒိသ္ဝာန မေ ဧတဒဟောသိ – ‘ယေ ဝတ လောကေ အရဟန္တော ဝာ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝာ သမာပန္နာ, အယံ တေသံ ဘိက္ခု အညတရော။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပုစ္ဆေယ္ယံ – ကံသိ တ္ဝံ, အာဝုသော ဥဒ္ဒိသ္သ ပဗ္ဗဇိတော, ကော ဝာ တေ သတ္ထာ, ကသ္သ ဝာ တ္ဝံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’’’တိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, အာဝုသော, ဧတဒဟောသိ – ‘‘အကာလော ခော ဣမံ ဘိက္ခုံ ပုစ္ဆိတုံ အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌော ပိဏ္ဍာယ စရတိ, ယံနူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓေယ္ယံ အတ္ထိကေဟိ ဥပညာတံ မဂ္ဂ’’န္တိ။ အထ ခော, အာဝုသော, အသ္သဇိ ဘိက္ခု ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ပိဏ္ဍပာတံ အာဒာယ ပဋိက္ကမိ။ အထ ခ္ဝာဟံ, အာဝုသော, ယေန အသ္သဇိ ဘိက္ခု တေနုပသင္ကမိံ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အသ္သဇိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိံ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခော အဟံ, အာဝုသော, အသ္သဇိံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝောစံ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခော တေ, အာဝုသော, ဣန္ဒ္ရိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓော ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒာတော။ ‘ကံသိ တ္ဝံ, အာဝုသော, ဥဒ္ဒိသ္သ ပဗ္ဗဇိတော, ကော ဝာ တေ သတ္ထာ, ကသ္သ ဝာ တ္ဝံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’’’တိ? ‘အတ္ထာဝုသော, မဟာသမဏော သက္ယပုတ္တော သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတော, တာဟံ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိသ္သ ပဗ္ဗဇိတော, သော စ မေ ဘဂဝာ သတ္ထာ, တသ္သ စာဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ ရောစေမီ’တိ။ ‘ကိံဝာဒီ ပနာယသ္မတော သတ္ထာ ကိမက္ခာယီ’တိ ။ ‘အဟံ ခော, အာဝုသော, နဝော အစိရပဗ္ဗဇိတော အဓုနာဂတော ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, န တာဟံ သက္ကောမိ ဝိတ္ထာရေန ဓမ္မံ ဒေသေတုံ, အပိ စ တေ သံခိတ္တေန အတ္ထံ ဝက္ခာမီ’’’တိ ။ အထ ခ္ဝာဟံ, အာဝုသော, အသ္သဇိံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝောစံ – ‘‘ဟောတု, အာဝုသော,
61. Atha kho sāriputto paribbājako yena moggallāno paribbājako tenupasaṅkami. Addasā kho moggallāno paribbājako sāriputtaṃ paribbājakaṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna sāriputtaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘vippasannāni kho te, āvuso, indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto. Kacci nu tvaṃ, āvuso, amataṃ adhigato’’ti? ‘‘Āmāvuso, amataṃ adhigato’’ti. ‘‘Yathākathaṃ pana tvaṃ, āvuso, amataṃ adhigato’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, āvuso, addasaṃ assajiṃ bhikkhuṃ rājagahe piṇḍāya carantaṃ pāsādikena abhikkantena paṭikkantena ālokitena vilokitena samiñjitena pasāritena okkhittacakkhuṃ iriyāpathasampannaṃ. Disvāna me etadahosi – ‘ye vata loke arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā, ayaṃ tesaṃ bhikkhu aññataro. Yaṃnūnāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ upasaṅkamitvā puccheyyaṃ – kaṃsi tvaṃ, āvuso uddissa pabbajito, ko vā te satthā, kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī’’’ti. Tassa mayhaṃ, āvuso, etadahosi – ‘‘akālo kho imaṃ bhikkhuṃ pucchituṃ antaragharaṃ paviṭṭho piṇḍāya carati, yaṃnūnāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandheyyaṃ atthikehi upaññātaṃ magga’’nti. Atha kho, āvuso, assaji bhikkhu rājagahe piṇḍāya caritvā piṇḍapātaṃ ādāya paṭikkami. Atha khvāhaṃ, āvuso, yena assaji bhikkhu tenupasaṅkamiṃ, upasaṅkamitvā assajinā bhikkhunā saddhiṃ sammodiṃ, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsiṃ. Ekamantaṃ ṭhito kho ahaṃ, āvuso, assajiṃ bhikkhuṃ etadavocaṃ – ‘‘vippasannāni kho te, āvuso, indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto. ‘Kaṃsi tvaṃ, āvuso, uddissa pabbajito, ko vā te satthā, kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī’’’ti? ‘Atthāvuso, mahāsamaṇo sakyaputto sakyakulā pabbajito, tāhaṃ bhagavantaṃ uddissa pabbajito, so ca me bhagavā satthā, tassa cāhaṃ bhagavato dhammaṃ rocemī’ti. ‘Kiṃvādī panāyasmato satthā kimakkhāyī’ti . ‘Ahaṃ kho, āvuso, navo acirapabbajito adhunāgato imaṃ dhammavinayaṃ, na tāhaṃ sakkomi vitthārena dhammaṃ desetuṃ, api ca te saṃkhittena atthaṃ vakkhāmī’’’ti . Atha khvāhaṃ, āvuso, assajiṃ bhikkhuṃ etadavocaṃ – ‘‘hotu, āvuso,
အပ္ပံ ဝာ ဗဟုံ ဝာ ဘာသသ္သု၊ အတ္ထံယေဝ မေ ဗ္ရူဟိ။
Appaṃ vā bahuṃ vā bhāsassu, atthaṃyeva me brūhi;
အတ္ထေနေဝ မေ အတ္ထော၊ ကိံ ကာဟသိ ဗ္ယဉ္ဇနံ ဗဟု’’န္တိ။
Attheneva me attho, kiṃ kāhasi byañjanaṃ bahu’’nti.
အထ ခော, အာဝုသော, အသ္သဇိ ဘိက္ခု ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ အဘာသိ –
Atha kho, āvuso, assaji bhikkhu imaṃ dhammapariyāyaṃ abhāsi –
‘‘ယေ ဓမ္မာ ဟေတုပ္ပဘဝာ၊ တေသံ ဟေတုံ တထာဂတော အာဟ။
‘‘Ye dhammā hetuppabhavā, tesaṃ hetuṃ tathāgato āha;
တေသဉ္စ ယော နိရောဓော၊ ဧဝံဝာဒီ မဟာသမဏော’’တိ။
Tesañca yo nirodho, evaṃvādī mahāsamaṇo’’ti.
အထ ခော မောဂ္ဂလ္လာနသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ သုတ္ဝာ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။
Atha kho moggallānassa paribbājakassa imaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti.
ဧသေဝ ဓမ္မော ယဒိ တာဝဒေဝ၊ ပစ္စဗ္ယတ္ထ ပဒမသောကံ။
Eseva dhammo yadi tāvadeva, paccabyattha padamasokaṃ;
အဒိဋ္ဌံ အဗ္ဘတီတံ၊ ဗဟုကေဟိ ကပ္ပနဟုတေဟီတိ။
Adiṭṭhaṃ abbhatītaṃ, bahukehi kappanahutehīti.
၆၂. အထ ခော မောဂ္ဂလ္လာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သာရိပုတ္တံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝောစ ‘‘ဂစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သန္တိကေ, သော နော ဘဂဝာ သတ္ထာ’’တိ။ ‘‘ဣမာနိ ခော, အာဝုသော, အဍ္ဎတေယ္ယာနိ ပရိဗ္ဗာဇကသတာနိ အမ္ဟေ နိသ္သာယ အမ္ဟေ သမ္ပသ္သန္တာ ဣဓ ဝိဟရန္တိ, တေပိ တာဝ အပလောကေမ 7။ ယထာ တေ မညိသ္သန္တိ, တထာ တေ ကရိသ္သန္တီ’’တိ။ အထ ခော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ယေန တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ တေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘ဂစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သန္တိကေ, သော နော ဘဂဝာ သတ္ထာ’’တိ။ ‘‘မယံ အာယသ္မန္တေ နိသ္သာယ အာယသ္မန္တေ သမ္ပသ္သန္တာ ဣဓ ဝိဟရာမ, သစေ အာယသ္မန္တာ မဟာသမဏေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိသ္သန္တိ, သဗ္ဗေဝ မယံ မဟာသမဏေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိသ္သာမာ’’တိ။ အထ ခော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ယေန သဉ္စယော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ သဉ္စယံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘ဂစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သန္တိကေ, သော နော ဘဂဝာ သတ္ထာ’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, မာ အဂမိတ္ထ, သဗ္ဗေဝ တယော ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရိသ္သာမာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ သဉ္စယံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘ဂစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သန္တိကေ, သော နော ဘဂဝာ သတ္ထာ’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, မာ အဂမိတ္ထ, သဗ္ဗေဝ တယော ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရိသ္သာမာ’’တိ။ အထ ခော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ တာနိ အဍ္ဎတေယ္ယာနိ ပရိဗ္ဗာဇကသတာနိ အာဒာယ ယေန ဝေဠုဝနံ တေနုပသင္ကမိံသု။ သဉ္စယသ္သ ပန ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ တတ္ထေဝ ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂဉ္ဆိ။
62. Atha kho moggallāno paribbājako sāriputtaṃ paribbājakaṃ etadavoca ‘‘gacchāma mayaṃ, āvuso, bhagavato santike, so no bhagavā satthā’’ti. ‘‘Imāni kho, āvuso, aḍḍhateyyāni paribbājakasatāni amhe nissāya amhe sampassantā idha viharanti, tepi tāva apalokema 8. Yathā te maññissanti, tathā te karissantī’’ti. Atha kho sāriputtamoggallānā yena te paribbājakā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā te paribbājake etadavocuṃ – ‘‘gacchāma mayaṃ, āvuso, bhagavato santike, so no bhagavā satthā’’ti. ‘‘Mayaṃ āyasmante nissāya āyasmante sampassantā idha viharāma, sace āyasmantā mahāsamaṇe brahmacariyaṃ carissanti, sabbeva mayaṃ mahāsamaṇe brahmacariyaṃ carissāmā’’ti. Atha kho sāriputtamoggallānā yena sañcayo paribbājako tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā sañcayaṃ paribbājakaṃ etadavocuṃ – ‘‘gacchāma mayaṃ, āvuso, bhagavato santike, so no bhagavā satthā’’ti. ‘‘Alaṃ, āvuso, mā agamittha, sabbeva tayo imaṃ gaṇaṃ pariharissāmā’’ti. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho sāriputtamoggallānā sañcayaṃ paribbājakaṃ etadavocuṃ – ‘‘gacchāma mayaṃ, āvuso, bhagavato santike, so no bhagavā satthā’’ti. ‘‘Alaṃ, āvuso, mā agamittha, sabbeva tayo imaṃ gaṇaṃ pariharissāmā’’ti. Atha kho sāriputtamoggallānā tāni aḍḍhateyyāni paribbājakasatāni ādāya yena veḷuvanaṃ tenupasaṅkamiṃsu. Sañcayassa pana paribbājakassa tattheva uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggañchi.
အဒ္ဒသာ ခော ဘဂဝာ 9 သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ, ဒိသ္ဝာန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ သဟာယကာ အာဂစ္ဆန္တိ, ကောလိတော ဥပတိသ္သော စ။ ဧတံ မေ သာဝကယုဂံ ဘဝိသ္သတိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂ’’န္တိ။
Addasā kho bhagavā 10 sāriputtamoggallāne dūratova āgacchante, disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘ete, bhikkhave, dve sahāyakā āgacchanti, kolito upatisso ca. Etaṃ me sāvakayugaṃ bhavissati aggaṃ bhaddayuga’’nti.
ဂမ္ဘီရေ ဉာဏဝိသယေ၊ အနုတ္တရေ ဥပဓိသင္ခယေ။
Gambhīre ñāṇavisaye, anuttare upadhisaṅkhaye;
ဝိမုတ္တေ အပ္ပတ္တေ ဝေဠုဝနံ၊ အထ နေ သတ္ထာ ဗ္ယာကာသိ။
Vimutte appatte veḷuvanaṃ, atha ne satthā byākāsi.
ဧတေ ဒ္ဝေ သဟာယကာ၊ အာဂစ္ဆန္တိ ကောလိတော ဥပတိသ္သော စ။
Ete dve sahāyakā, āgacchanti kolito upatisso ca;
ဧတံ မေ သာဝကယုဂံ၊ ဘဝိသ္သတိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂန္တိ။
Etaṃ me sāvakayugaṃ, bhavissati aggaṃ bhaddayuganti.
အထ ခော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု , ဥပသင္ကမိတ္ဝာ
Atha kho sāriputtamoggallānā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu , upasaṅkamitvā
ဘဂဝတော ပာဒေသု သိရသာ နိပတိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘လဘေယ္ယာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယ္ယာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝော’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘သ္ဝာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခသ္သ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒာ အဟောသိ။
Bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha bhikkhavo’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi.
အဘိညာတာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ
Abhiññātānaṃ pabbajjā
၆၃. တေန ခော ပန သမယေန အဘိညာတာ အဘိညာတာ မာဂဓိကာ ကုလပုတ္တာ ဘဂဝတိ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ မနုသ္သာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယ္ယန္တိ ဝိပာစေန္တိ – အပုတ္တကတာယ ပဋိပန္နော သမဏော ဂောတမော, ဝေဓဗ္ယာယ ပဋိပန္နော သမဏော ဂောတမော, ကုလုပစ္ဆေဒာယ ပဋိပန္နော သမဏော ဂောတမော, ဣဒာနိ အနေန ဇဋိလသဟသ္သံ ပဗ္ဗာဇိတံ, ဣမာနိ စ အဍ္ဎတေယ္ယာနိ ပရိဗ္ဗာဇကသတာနိ သဉ္စယာနိ 11 ပဗ္ဗာဇိတာနိ။ ဣမေ စ အဘိညာတာ အဘိညာတာ မာဂဓိကာ ကုလပုတ္တာ သမဏေ ဂောတမေ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရန္တီတိ။ အပိသ္သု ဘိက္ခူ ဒိသ္ဝာ ဣမာယ ဂာထာယ စောဒေန္တိ –
63. Tena kho pana samayena abhiññātā abhiññātā māgadhikā kulaputtā bhagavati brahmacariyaṃ caranti. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – aputtakatāya paṭipanno samaṇo gotamo, vedhabyāya paṭipanno samaṇo gotamo, kulupacchedāya paṭipanno samaṇo gotamo, idāni anena jaṭilasahassaṃ pabbājitaṃ, imāni ca aḍḍhateyyāni paribbājakasatāni sañcayāni 12 pabbājitāni. Ime ca abhiññātā abhiññātā māgadhikā kulaputtā samaṇe gotame brahmacariyaṃ carantīti. Apissu bhikkhū disvā imāya gāthāya codenti –
‘‘အာဂတော ခော မဟာသမဏော၊ မာဂဓာနံ ဂိရိဗ္ဗဇံ။
‘‘Āgato kho mahāsamaṇo, māgadhānaṃ giribbajaṃ;
သဗ္ဗေ သဉ္စယေ နေတ္ဝာန 13၊ ကံသု ဒာနိ နယိသ္သတီ’’တိ။
Sabbe sañcaye netvāna 14, kaṃsu dāni nayissatī’’ti.
အသ္သောသုံ ခော ဘိက္ခူ တေသံ မနုသ္သာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယ္ယန္တာနံ ဝိပာစေန္တာနံ။ အထ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ န, ဘိက္ခဝေ, သော သဒ္ဒော စိရံ ဘဝိသ္သတိ, သတ္တာဟမေဝ ဘဝိသ္သတိ, သတ္တာဟသ္သ အစ္စယေန အန္တရဓာယိသ္သတိ။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တုမ္ဟေ ဣမာယ ဂာထာယ စောဒေန္တိ –
Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… na, bhikkhave, so saddo ciraṃ bhavissati, sattāhameva bhavissati, sattāhassa accayena antaradhāyissati. Tena hi, bhikkhave, ye tumhe imāya gāthāya codenti –
‘‘အာဂတော ခော မဟာသမဏော၊ မာဂဓာနံ ဂိရိဗ္ဗဇံ။
‘‘Āgato kho mahāsamaṇo, māgadhānaṃ giribbajaṃ;
သဗ္ဗေ သဉ္စယေ နေတ္ဝာန၊ ကံသု ဒာနိ နယိသ္သတီ’’တိ။
Sabbe sañcaye netvāna, kaṃsu dāni nayissatī’’ti.
တေ တုမ္ဟေ ဣမာယ ဂာထာယ ပဋိစောဒေထ –
Te tumhe imāya gāthāya paṭicodetha –
‘‘နယန္တိ ဝေ မဟာဝီရာ၊ သဒ္ဓမ္မေန တထာဂတာ။
‘‘Nayanti ve mahāvīrā, saddhammena tathāgatā;
တေန ခော ပန သမယေန မနုသ္သာ ဘိက္ခူ ဒိသ္ဝာ ဣမာယ ဂာထာယ စောဒေန္တိ –
Tena kho pana samayena manussā bhikkhū disvā imāya gāthāya codenti –
‘‘အာဂတော ခော မဟာသမဏော၊ မာဂဓာနံ ဂိရိဗ္ဗဇံ။
‘‘Āgato kho mahāsamaṇo, māgadhānaṃ giribbajaṃ;
သဗ္ဗေ သဉ္စယေ နေတ္ဝာန၊ ကံသု ဒာနိ နယိသ္သတီ’’တိ။
Sabbe sañcaye netvāna, kaṃsu dāni nayissatī’’ti.
ဘိက္ခူ တေ မနုသ္သေ ဣမာယ ဂာထာယ ပဋိစောဒေန္တိ –
Bhikkhū te manusse imāya gāthāya paṭicodenti –
‘‘နယန္တိ ဝေ မဟာဝီရာ၊ သဒ္ဓမ္မေန တထာဂတာ။
‘‘Nayanti ve mahāvīrā, saddhammena tathāgatā;
ဓမ္မေန နယမာနာနံ၊ ကာ ဥသူယာ ဝိဇာနတ’’န္တိ။
Dhammena nayamānānaṃ, kā usūyā vijānata’’nti.
မနုသ္သာ ဓမ္မေန ကိရ သမဏာ သက္ယပုတ္တိယာ နေန္တိ နော အဓမ္မေနာတိ သတ္တာဟမေဝ သော သဒ္ဒော အဟောသိ, သတ္တာဟသ္သ အစ္စယေန အန္တရဓာယိ။
Manussā dhammena kira samaṇā sakyaputtiyā nenti no adhammenāti sattāhameva so saddo ahosi, sattāhassa accayena antaradhāyi.
သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ နိဋ္ဌိတာ။
Sāriputtamoggallānapabbajjākathā niṭṭhitā.
စတုတ္ထဘာဏဝာရော နိဋ္ဌိတော။
Catutthabhāṇavāro niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ • Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၁၄. သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာန ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ • 14. Sāriputtamoggallāna pabbajjākathā