Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானபப்³ப³ஜ்ஜாகதா²வண்ணனா
Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
60. இதா³னி ‘‘தேன கோ² பன ஸமயேன ஸஞ்சயோ பரிப்³பா³ஜகோ’’திஆதீ³ஸு அபுப்³ப³பத³வண்ணனங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ஸாரீப்³ராஹ்மணியா புத்தோ ஸாரிபுத்தோ, மொக்³க³ல்லீப்³ராஹ்மணியா புத்தோ மொக்³க³ல்லானோ. அம்ஹாகங் கிர (அ॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.1.189-190; த⁴॰ ப॰ அட்ட²॰ 1.10 ஸாரிபுத்தத்தே²ரவத்து²) ப⁴க³வதோ நிப்³ப³த்திதோ புரேதரமேவ ஸாரிபுத்தோ ராஜக³ஹனக³ரஸ்ஸ அவிதூ³ரே உபதிஸ்ஸகா³மே ஸாரீப்³ராஹ்மணியா நாம குச்சி²யங் படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹி. தங்தி³வஸமேவஸ்ஸ ஸஹாயோபி ராஜக³ஹஸ்ஸேவ அவிதூ³ரே கோலிதகா³மே மொக்³க³ல்லீப்³ராஹ்மணியா குச்சி²யங் படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹி. தானி கிர த்³வேபி குலானி யாவ ஸத்தமா குலபரிவட்டா ஆப³த்³த⁴படிப³த்³த⁴ஸஹாயானேவ. தேஸங் த்³வின்னங் ஏகதி³வஸமேவ க³ப்³ப⁴பரிஹாரங் அத³ங்ஸு. த³ஸமாஸச்சயேன ஜாதானம்பி தேஸங் ச²ஸட்டி² தா⁴தியோ உபனயிங்ஸு. நாமக்³க³ஹணதி³வஸே ஸாரீப்³ராஹ்மணியா புத்தஸ்ஸ உபதிஸ்ஸகா³மே ஜெட்ட²குலஸ்ஸ புத்தத்தா ‘‘உபதிஸ்ஸோ’’தி நாமங் அகங்ஸு, இதரஸ்ஸ கோலிதகா³மே ஜெட்ட²குலஸ்ஸ புத்தத்தா ‘‘கோலிதோ’’தி நாமங் அகங்ஸு. தேன வுத்தங் ‘‘கி³ஹிகாலே உபதிஸ்ஸோ கோலிதோதி ஏவங் பஞ்ஞாயமானநாமா’’தி.
60. Idāni ‘‘tena kho pana samayena sañcayo paribbājako’’tiādīsu apubbapadavaṇṇanaṃ dassento ‘‘sāriputtamoggallānā’’tiādimāha. Tattha sārībrāhmaṇiyā putto sāriputto, moggallībrāhmaṇiyā putto moggallāno. Amhākaṃ kira (a. ni. aṭṭha. 1.1.189-190; dha. pa. aṭṭha. 1.10 sāriputtattheravatthu) bhagavato nibbattito puretarameva sāriputto rājagahanagarassa avidūre upatissagāme sārībrāhmaṇiyā nāma kucchiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhi. Taṃdivasamevassa sahāyopi rājagahasseva avidūre kolitagāme moggallībrāhmaṇiyā kucchiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhi. Tāni kira dvepi kulāni yāva sattamā kulaparivaṭṭā ābaddhapaṭibaddhasahāyāneva. Tesaṃ dvinnaṃ ekadivasameva gabbhaparihāraṃ adaṃsu. Dasamāsaccayena jātānampi tesaṃ chasaṭṭhi dhātiyo upanayiṃsu. Nāmaggahaṇadivase sārībrāhmaṇiyā puttassa upatissagāme jeṭṭhakulassa puttattā ‘‘upatisso’’ti nāmaṃ akaṃsu, itarassa kolitagāme jeṭṭhakulassa puttattā ‘‘kolito’’ti nāmaṃ akaṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘gihikāle upatisso kolitoti evaṃ paññāyamānanāmā’’ti.
அட்³ட⁴தெய்யஸதமாணவகபரிவாராதி எத்த² பஞ்சபஞ்சஸதமாணவகபரிவாராதிபி வத³ந்தி. வுத்தஞ்ஹேதங் அங்கு³த்தரனிகாயட்ட²கதா²யங் (அ॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.1.189-190) –
Aḍḍhateyyasatamāṇavakaparivārāti ettha pañcapañcasatamāṇavakaparivārātipi vadanti. Vuttañhetaṃ aṅguttaranikāyaṭṭhakathāyaṃ (a. ni. aṭṭha. 1.1.189-190) –
‘‘உபதிஸ்ஸமாணவகஸ்ஸ கீளனத்தா²ய நதி³ங் வா உய்யானங் வா க³மனகாலே பஞ்ச ஸுவண்ணஸிவிகாஸதானி பரிவாரானி ஹொந்தி, கோலிதமாணவகஸ்ஸ பஞ்ச ஆஜஞ்ஞரத²ஸதானி. த்³வேபி ஜனா பஞ்சபஞ்சமாணவகஸதபரிவாரா ஹொந்தீ’’தி.
‘‘Upatissamāṇavakassa kīḷanatthāya nadiṃ vā uyyānaṃ vā gamanakāle pañca suvaṇṇasivikāsatāni parivārāni honti, kolitamāṇavakassa pañca ājaññarathasatāni. Dvepi janā pañcapañcamāṇavakasataparivārā hontī’’ti.
ராஜக³ஹே ச அனுஸங்வச்ச²ரங் கி³ரக்³க³ஸமஜ்ஜங் நாம ஹோதி. தேஸங் த்³வின்னம்பி ஏகட்டா²னேயேவ மஞ்சகங் ப³ந்த⁴ந்தி. த்³வேபி ஏகதோவ நிஸீதி³த்வா ஸமஜ்ஜங் பஸ்ஸித்வா ஹஸிதப்³ப³ட்டா²னே ஹஸந்தி, ஸங்வேக³ட்டா²னே ஸங்விஜ்ஜந்தி, தா³யங் தா³துங் யுத்தட்டா²னே தா³யங் தெ³ந்தி. தேஸங் இமினாவ நியாமேன ஏகதி³வஸங் ஸமஜ்ஜங் பஸ்ஸந்தானங் பரிபாகக³தத்தா ஞாணஸ்ஸ புரிமதி³வஸேஸு விய ஹஸிதப்³ப³ட்டா²னே ஹாஸோ வா ஸங்வேக³ட்டா²னே ஸங்விஜ்ஜனங் வா தா³யங் தா³துங் யுத்தட்டா²னே தா³யதா³னங் வா நாஹோஸி. த்³வேபி பன ஜனா ஏவங் சிந்தயிங்ஸு ‘‘கிங் எத்த² ஓலோகேதப்³ப³ங் அத்தி², ஸப்³பே³பிமே அப்பத்தே வஸ்ஸஸதே அபண்ணத்திகபா⁴வங் க³மிஸ்ஸந்தி, அம்ஹேஹி பன ஏகங் மொக்க²த⁴ம்மங் க³வேஸிதுங் வட்டதீ’’தி ஆரம்மணங் க³ஹெத்வா நிஸீதி³ங்ஸு. ததோ கோலிதோ உபதிஸ்ஸங் ஆஹ ‘‘ஸம்ம உபதிஸ்ஸ, ந த்வங் அஞ்ஞதி³வஸேஸு விய ஹட்ட²பஹட்டோ², அனத்தமனதா⁴துகோஸி, கிங் தே ஸல்லக்கி²த’’ந்தி. ‘‘ஸம்ம கோலித, ஏதேஸங் ஓலோகனே ஸாரோ நத்தி², நிரத்த²கமேதங், அத்தனோ மொக்க²த⁴ம்மங் க³வேஸிதுங் வட்டதீ’’தி இத³ங் சிந்தயந்தோ நிஸின்னொம்ஹீதி. த்வங் பன கஸ்மா அனத்தமனோதி. ஸோபி ததே²வ ஆஹ. அத²ஸ்ஸ அத்தனா ஸத்³தி⁴ங் ஏகஜ்ஜா²ஸயதங் ஞத்வா உபதிஸ்ஸோ ஏவமாஹ ‘‘அம்ஹாகங் உபி⁴ன்னங் ஸுசிந்திதங், மொக்க²த⁴ம்மங் பன க³வேஸந்தேஹி ஏகா பப்³ப³ஜ்ஜா லத்³து⁴ங் வட்டதி, கஸ்ஸ ஸந்திகே பப்³ப³ஜாமா’’தி.
Rājagahe ca anusaṃvaccharaṃ giraggasamajjaṃ nāma hoti. Tesaṃ dvinnampi ekaṭṭhāneyeva mañcakaṃ bandhanti. Dvepi ekatova nisīditvā samajjaṃ passitvā hasitabbaṭṭhāne hasanti, saṃvegaṭṭhāne saṃvijjanti, dāyaṃ dātuṃ yuttaṭṭhāne dāyaṃ denti. Tesaṃ imināva niyāmena ekadivasaṃ samajjaṃ passantānaṃ paripākagatattā ñāṇassa purimadivasesu viya hasitabbaṭṭhāne hāso vā saṃvegaṭṭhāne saṃvijjanaṃ vā dāyaṃ dātuṃ yuttaṭṭhāne dāyadānaṃ vā nāhosi. Dvepi pana janā evaṃ cintayiṃsu ‘‘kiṃ ettha oloketabbaṃ atthi, sabbepime appatte vassasate apaṇṇattikabhāvaṃ gamissanti, amhehi pana ekaṃ mokkhadhammaṃ gavesituṃ vaṭṭatī’’ti ārammaṇaṃ gahetvā nisīdiṃsu. Tato kolito upatissaṃ āha ‘‘samma upatissa, na tvaṃ aññadivasesu viya haṭṭhapahaṭṭho, anattamanadhātukosi, kiṃ te sallakkhita’’nti. ‘‘Samma kolita, etesaṃ olokane sāro natthi, niratthakametaṃ, attano mokkhadhammaṃ gavesituṃ vaṭṭatī’’ti idaṃ cintayanto nisinnomhīti. Tvaṃ pana kasmā anattamanoti. Sopi tatheva āha. Athassa attanā saddhiṃ ekajjhāsayataṃ ñatvā upatisso evamāha ‘‘amhākaṃ ubhinnaṃ sucintitaṃ, mokkhadhammaṃ pana gavesantehi ekā pabbajjā laddhuṃ vaṭṭati, kassa santike pabbajāmā’’ti.
தேன கோ² பன ஸமயேன ஸஞ்சயோ பரிப்³பா³ஜகோ ராஜக³ஹே படிவஸதி மஹதியா பரிப்³பா³ஜகபரிஸாய ஸத்³தி⁴ங். தே ‘‘தஸ்ஸ ஸந்திகே பப்³ப³ஜிஸ்ஸாமா’’தி பஞ்சஹி மாணவகஸதேஹி ஸத்³தி⁴ங் ஸஞ்சயஸ்ஸ ஸந்திகே பப்³ப³ஜிங்ஸு. தேஸங் பப்³ப³ஜிதகாலதோ பட்டா²ய ஸஞ்சயோ அதிரேகலாப⁴க்³க³யஸக்³க³ப்பத்தோ அஹோஸி. தே கதிபாஹேனேவ ஸப்³ப³ங் ஸஞ்சயஸ்ஸ ஸமயங் பரிமத்³தி³த்வா ‘‘ஆசரிய, தும்ஹாகங் ஜானநஸமயோ எத்தகோவ, உதா³ஹு உத்தரிபி அத்தீ²’’தி புச்சி²ங்ஸு. ஸஞ்சயோ ‘‘எத்தகோவ, ஸப்³ப³ங் தும்ஹேஹி ஞாத’’ந்தி ஆஹ. தஸ்ஸ கத²ங் ஸுத்வா சிந்தயிங்ஸு ‘‘ஏவங் ஸதி இமஸ்ஸ ஸந்திகே ப்³ரஹ்மசரியவாஸோ நிரத்த²கோ, மயங் மொக்க²த⁴ம்மங் க³வேஸிதுங் நிக்க²ந்தா, ஸோ இமஸ்ஸ ஸந்திகே உப்பாதே³துங் ந ஸக்கா, மஹா கோ² பன ஜம்பு³தீ³போ, கா³மனிக³மராஜதா⁴னியோ சரந்தா அவஸ்ஸங் மொக்க²த⁴ம்மதே³ஸகங் ஆசரியங் லபி⁴ஸ்ஸாமா’’தி. தே ததோ பட்டா²ய ‘‘யத்த² யத்த² பண்டி³தா ஸமணப்³ராஹ்மணா அத்தீ²’’தி ஸுணந்தி, தத்த² தத்த² க³ந்த்வா பஞ்ஹஸாகச்ச²ங் கரொந்தி, தேஹி புட்ட²ங் பஞ்ஹங் அஞ்ஞோ கதே²துங் ஸமத்தோ² நாம நத்தி², தே பன தேஸங் பஞ்ஹங் விஸ்ஸஜ்ஜெந்தி. ஏவங் ஸகலஜம்பு³தீ³பங் பரிக்³க³ண்ஹித்வா நிவத்தித்வா ஸகட்டா²னமேவ ஆக³ந்த்வா ‘‘ஸம்ம கோலித, யோ பட²மங் அமதங் அதி⁴க³ச்ச²தி , ஸோ ஆரோசேதூ’’தி கதிகங் அகங்ஸு. இமமேவ வத்து²ங் ஸங்கி²பித்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தத்ர நேஸங் மஹாஜனங் தி³ஸ்வா…பே॰… கதிகங் அகங்ஸூ’’தி ஆஹ.
Tena kho pana samayena sañcayo paribbājako rājagahe paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ. Te ‘‘tassa santike pabbajissāmā’’ti pañcahi māṇavakasatehi saddhiṃ sañcayassa santike pabbajiṃsu. Tesaṃ pabbajitakālato paṭṭhāya sañcayo atirekalābhaggayasaggappatto ahosi. Te katipāheneva sabbaṃ sañcayassa samayaṃ parimadditvā ‘‘ācariya, tumhākaṃ jānanasamayo ettakova, udāhu uttaripi atthī’’ti pucchiṃsu. Sañcayo ‘‘ettakova, sabbaṃ tumhehi ñāta’’nti āha. Tassa kathaṃ sutvā cintayiṃsu ‘‘evaṃ sati imassa santike brahmacariyavāso niratthako, mayaṃ mokkhadhammaṃ gavesituṃ nikkhantā, so imassa santike uppādetuṃ na sakkā, mahā kho pana jambudīpo, gāmanigamarājadhāniyo carantā avassaṃ mokkhadhammadesakaṃ ācariyaṃ labhissāmā’’ti. Te tato paṭṭhāya ‘‘yattha yattha paṇḍitā samaṇabrāhmaṇā atthī’’ti suṇanti, tattha tattha gantvā pañhasākacchaṃ karonti, tehi puṭṭhaṃ pañhaṃ añño kathetuṃ samattho nāma natthi, te pana tesaṃ pañhaṃ vissajjenti. Evaṃ sakalajambudīpaṃ pariggaṇhitvā nivattitvā sakaṭṭhānameva āgantvā ‘‘samma kolita, yo paṭhamaṃ amataṃ adhigacchati , so ārocetū’’ti katikaṃ akaṃsu. Imameva vatthuṃ saṅkhipitvā dassento ‘‘tatra nesaṃ mahājanaṃ disvā…pe… katikaṃ akaṃsū’’ti āha.
தத்த² ச²ன்னபரிப்³பா³ஜகஸ்ஸாதி ஸேதபடத⁴ரஸ்ஸ பரிப்³பா³ஜகஸ்ஸ. தேன நாயங் நக்³க³பரிப்³பா³ஜகோதி த³ஸ்ஸேதி. பாஸாதி³கேன அபி⁴க்கந்தேனாதிஆதீ³ஸு பாஸாதி³கேனாதி பஸாதா³வஹேன ஸாருப்பேன ஸமணானுச்ச²விகேன. அபி⁴க்கந்தேனாதி க³மனேன. படிக்கந்தேனாதி நிவத்தனேன. ஆலோகிதேனாதி புரதோ த³ஸ்ஸனேன. விலோகிதேனாதி இதோ சிதோ த³ஸ்ஸனேன. ஸமிஞ்ஜிதேனாதி பப்³ப³ஸங்கோசனேன. பஸாரிதேனாதி தேஸங்யேவ பஸாரணேன. ஸப்³ப³த்த² இத்த²ம்பூ⁴தலக்க²ணே கரணவசனங், தஸ்மா ஸதிஸம்பஜஞ்ஞகேஹி வபி⁴ஸங்க²தத்தா பாஸாதி³கஅபி⁴க்கந்தபடிக்கந்தஆலோகிதவிலோகிதஸமிஞ்ஜிதபஸாரிதோ ஹுத்வாதி வுத்தங் ஹோதி. ஒக்கி²த்தசக்கூ²தி ஹெட்டா²கி²த்தசக்கு². இரியாபத²ஸம்பன்னோதி தாய பாஸாதி³கஅபி⁴க்கந்தாதி³தாய ஸம்பன்னஇரியாபதோ². அத்தி²கேஹி உபஞ்ஞாதந்தி ‘‘மரணே ஸதி அமதேனபி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி ஏவங் அனுமானஞாணேன ‘‘அத்தீ²’’தி உபக³தங் நிப்³பா³னங் நாம, தங் மக்³க³ந்தோ பரியேஸந்தோ யன்னூனாஹங் இமங் பி⁴க்கு²ங் பிட்டி²தோ பிட்டி²தோ அனுப³ந்தெ⁴ய்யந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸுதி³ன்னகண்டே³ வுத்தப்பகாரந்தி ‘‘தா³னபதீனங் க⁴ரேஸு ஸாலா ஹொந்தி, ஆஸனானி செத்த² பஞ்ஞத்தானி ஹொந்தி, உபட்டா²பிதங் உத³ககஞ்ஜியங், தத்த² பப்³ப³ஜிதா பிண்டா³ய சரித்வா நிஸீதி³த்வா பு⁴ஞ்ஜந்தி. ஸசே இச்ச²ந்தி, தா³னபதீனம்பி ஸந்தகங் க³ண்ஹந்தி, தஸ்மா தம்பி அஞ்ஞதரஸ்ஸ குலஸ்ஸ ஈதி³ஸாய ஸாலாய அஞ்ஞதரங் குட்டமூலந்தி வேதி³தப்³ப³’’ந்தி ஏவங் வுத்தப்பகாரங்.
Tattha channaparibbājakassāti setapaṭadharassa paribbājakassa. Tena nāyaṃ naggaparibbājakoti dasseti. Pāsādikena abhikkantenātiādīsu pāsādikenāti pasādāvahena sāruppena samaṇānucchavikena. Abhikkantenāti gamanena. Paṭikkantenāti nivattanena. Ālokitenāti purato dassanena. Vilokitenāti ito cito dassanena. Samiñjitenāti pabbasaṅkocanena. Pasāritenāti tesaṃyeva pasāraṇena. Sabbattha itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ, tasmā satisampajaññakehi vabhisaṅkhatattā pāsādikaabhikkantapaṭikkantaālokitavilokitasamiñjitapasārito hutvāti vuttaṃ hoti. Okkhittacakkhūti heṭṭhākhittacakkhu. Iriyāpathasampannoti tāya pāsādikaabhikkantāditāya sampannairiyāpatho. Atthikehi upaññātanti ‘‘maraṇe sati amatenapi bhavitabba’’nti evaṃ anumānañāṇena ‘‘atthī’’ti upagataṃ nibbānaṃ nāma, taṃ magganto pariyesanto yannūnāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandheyyanti sambandho. Sudinnakaṇḍe vuttappakāranti ‘‘dānapatīnaṃ gharesu sālā honti, āsanāni cettha paññattāni honti, upaṭṭhāpitaṃ udakakañjiyaṃ, tattha pabbajitā piṇḍāya caritvā nisīditvā bhuñjanti. Sace icchanti, dānapatīnampi santakaṃ gaṇhanti, tasmā tampi aññatarassa kulassa īdisāya sālāya aññataraṃ kuṭṭamūlanti veditabba’’nti evaṃ vuttappakāraṃ.
அப்பங் வா ப³ஹுங் வா பா⁴ஸஸ்ஸூதி பரிப்³பா³ஜகோ ‘‘அஹங் உபதிஸ்ஸோ நாம, த்வங் யதா²ஸத்தியா அப்பங் வா ப³ஹுங் வா பாவத³, ஏதங் நயஸதேன நயஸஹஸ்ஸேன படிவிஜ்ஜி²துங் மய்ஹங் பா⁴ரோ’’தி சிந்தெத்வா ஏவமாஹ. நிரோதோ⁴ ச நிரோது⁴பாயோ ச ஏகதே³ஸஸரூபேகஸேஸனயேன ‘‘நிரோதோ⁴’’தி வுத்தோதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அத² வா’’திஆதி³மாஹ. படிபாதெ³ந்தோதி நிக³மெந்தோ. இமங் த⁴ம்மபரியாயங் ஸுத்வா விரஜங் வீதமலங் த⁴ம்மசக்கு²ங் உத³பாதீ³தி எத்த² பரிப்³பா³ஜகோ பட²மபத³த்³வயமேவ ஸுத்வா ஸஹஸ்ஸனயஸம்பன்னே ஸோதாபத்திப²லே பதிட்ட²ஹி. இதரபத³த்³வயங் ஸோதாபன்னகாலே நிட்டா²ஸீதி வேதி³தப்³ப³ங்.
Appaṃ vā bahuṃ vā bhāsassūti paribbājako ‘‘ahaṃ upatisso nāma, tvaṃ yathāsattiyā appaṃ vā bahuṃ vā pāvada, etaṃ nayasatena nayasahassena paṭivijjhituṃ mayhaṃ bhāro’’ti cintetvā evamāha. Nirodho ca nirodhupāyo ca ekadesasarūpekasesanayena ‘‘nirodho’’ti vuttoti dassento ‘‘atha vā’’tiādimāha. Paṭipādentoti nigamento. Imaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādīti ettha paribbājako paṭhamapadadvayameva sutvā sahassanayasampanne sotāpattiphale patiṭṭhahi. Itarapadadvayaṃ sotāpannakāle niṭṭhāsīti veditabbaṃ.
ப³ஹுகேஹி கப்பனஹுதேஹீதி எத்த² த³ஸ த³ஸகானி ஸதங், த³ஸ ஸதானி ஸஹஸ்ஸங், ஸஹஸ்ஸானங் ஸதங் ஸதஸஹஸ்ஸங், ஸதஸஹஸ்ஸானங் ஸதங் கோடி, கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங் ஸதங் பகோடி, பகோடிஸதஸஹஸ்ஸானங் ஸதங் கோடிபகோடி, கோடிபகோடிஸதஸஹஸ்ஸானங் ஸதங் ஏகனஹுதந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Bahukehi kappanahutehīti ettha dasa dasakāni sataṃ, dasa satāni sahassaṃ, sahassānaṃ sataṃ satasahassaṃ, satasahassānaṃ sataṃ koṭi, koṭisatasahassānaṃ sataṃ pakoṭi, pakoṭisatasahassānaṃ sataṃ koṭipakoṭi, koṭipakoṭisatasahassānaṃ sataṃ ekanahutanti veditabbaṃ.
61. அத² கோ² ஸாரிபுத்தோ பரிப்³பா³ஜகோ யேன மொக்³க³ல்லானோ பரிப்³பா³ஜகோ தேனுபஸங்கமீதி (அ॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.1.189-190; த⁴॰ ப॰ அட்ட²॰ 1.10 ஸாரிபுத்தத்தே²ரவத்து²) ஸோதாபன்னோ ஹுத்வா உபரிவிஸேஸே அப்பவத்தந்தே ‘‘ப⁴விஸ்ஸதி எத்த² காரண’’ந்தி ஸல்லக்கெ²த்வா தே²ரங் ஆஹ ‘‘ப⁴ந்தே, மா உபரி த⁴ம்மதே³ஸனங் வட்³ட⁴யித்த², எத்தகமேவ ஹோது, கஹங் அம்ஹாகங் ஸத்தா² வஸதீ’’தி. வேளுவனே பரிப்³பா³ஜகாதி. ‘‘ப⁴ந்தே, தும்ஹே புரதோ யாத², மய்ஹங் ஏகோ ஸஹாயகோ அத்தி², அம்ஹேஹி ச அஞ்ஞமஞ்ஞங் கதிகா கதா ‘யோ பட²மங் அமதங் அதி⁴க³ச்ச²தி, ஸோ ஆரோசேதூ’தி, அஹங் தங் படிஞ்ஞங் மோசெத்வா ஸஹாயகங் க³ஹெத்வா தும்ஹாகங் க³தமக்³கே³னேவ ஸத்து² ஸந்திகங் ஆக³மிஸ்ஸாமீ’’தி பஞ்சபதிட்டி²தேன தே²ரஸ்ஸ பாதே³ஸு நிபதித்வா திக்க²த்துங் பத³க்கி²ணங் கத்வா தே²ரங் உய்யோஜெத்வா பரிப்³பா³ஜகாராமாபி⁴முகோ² அக³மாஸி.
61.Athakho sāriputto paribbājako yena moggallāno paribbājako tenupasaṅkamīti (a. ni. aṭṭha. 1.1.189-190; dha. pa. aṭṭha. 1.10 sāriputtattheravatthu) sotāpanno hutvā uparivisese appavattante ‘‘bhavissati ettha kāraṇa’’nti sallakkhetvā theraṃ āha ‘‘bhante, mā upari dhammadesanaṃ vaḍḍhayittha, ettakameva hotu, kahaṃ amhākaṃ satthā vasatī’’ti. Veḷuvane paribbājakāti. ‘‘Bhante, tumhe purato yātha, mayhaṃ eko sahāyako atthi, amhehi ca aññamaññaṃ katikā katā ‘yo paṭhamaṃ amataṃ adhigacchati, so ārocetū’ti, ahaṃ taṃ paṭiññaṃ mocetvā sahāyakaṃ gahetvā tumhākaṃ gatamaggeneva satthu santikaṃ āgamissāmī’’ti pañcapatiṭṭhitena therassa pādesu nipatitvā tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā theraṃ uyyojetvā paribbājakārāmābhimukho agamāsi.
62. ஸாரிபுத்தங் பரிப்³பா³ஜகங் ஏதத³வோசாதி ‘‘அஜ்ஜ மய்ஹங் ஸஹாயஸ்ஸ முக²வண்ணோ ந அஞ்ஞதி³வஸேஸு விய, அத்³தா⁴ அனேன அமதங் அதி⁴க³தங் ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி அமதாதி⁴க³மங் புச்ச²ந்தோ ஏதத³வோச. ஸோபிஸ்ஸ ‘‘ஆமாவுஸோ, அமதங் அதி⁴க³த’’ந்தி படிஜானித்வா ஸப்³ப³ங் பவத்திங் ஆரோசெத்வா தமேவ கா³த²ங் அபா⁴ஸி. கா³தா²பரியோஸானே மொக்³க³ல்லானோ பரிப்³பா³ஜகோ ஸோதாபத்திப²லே பதிட்ட²ஹி. தேன வுத்தங் ‘‘அத² கோ² மொக்³க³ல்லானஸ்ஸ பரிப்³பா³ஜகஸ்ஸ…பே॰… த⁴ம்மசக்கு²ங் உத³பாதீ³’’தி. க³ச்சா²ம மயங், ஆவுஸோ, ப⁴க³வதோ ஸந்திகேதி ‘‘கஹங் ஸம்ம ஸத்தா² வஸதீ’’தி புச்சி²த்வா ‘‘வேளுவனே கிர ஸம்ம, ஏவங் நோ ஆசரியேன அஸ்ஸஜித்தே²ரேன கதி²த’’ந்தி வுத்தே ஏவமாஹ.
62.Sāriputtaṃ paribbājakaṃ etadavocāti ‘‘ajja mayhaṃ sahāyassa mukhavaṇṇo na aññadivasesu viya, addhā anena amataṃ adhigataṃ bhavissatī’’ti amatādhigamaṃ pucchanto etadavoca. Sopissa ‘‘āmāvuso, amataṃ adhigata’’nti paṭijānitvā sabbaṃ pavattiṃ ārocetvā tameva gāthaṃ abhāsi. Gāthāpariyosāne moggallāno paribbājako sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho moggallānassa paribbājakassa…pe… dhammacakkhuṃ udapādī’’ti. Gacchāma mayaṃ, āvuso, bhagavato santiketi ‘‘kahaṃ samma satthā vasatī’’ti pucchitvā ‘‘veḷuvane kira samma, evaṃ no ācariyena assajittherena kathita’’nti vutte evamāha.
ஸாரிபுத்தத்தே²ரோ ச நாமேஸ ஸதா³பி ஆசரியபூஜகோவ, தஸ்மா ஸஹாயங் மொக்³க³ல்லானங் பரிப்³பா³ஜகங் ஏவமாஹ ‘‘அம்ஹேஹி அதி⁴க³தங் அமதங் அம்ஹாகங் ஆசரியஸ்ஸ ஸஞ்சயபரிப்³பா³ஜகஸ்ஸபி கதெ²ஸ்ஸாம, பு³ஜ்ஜ²மானோ படிவிஜ்ஜி²ஸ்ஸதி, அப்படிவிஜ்ஜ²ந்தோ அம்ஹாகங் ஸத்³த³ஹித்வா ஸத்து² ஸந்திகங் க³மிஸ்ஸதி, பு³த்³தா⁴னங் தே³ஸனங் ஸுத்வா மக்³க³ப²லப்படிவேத⁴ங் கரிஸ்ஸதீ’’தி. ததோ த்³வேபி ஜனா ஸஞ்சயஸ்ஸ ஸந்திகங் அக³மங்ஸு. தேன வுத்தங் ‘‘அத² கோ² ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானா யேன ஸஞ்சயோ பரிப்³பா³ஜகோ தேனுபஸங்கமிங்ஸூ’’தி. உபஸங்கமித்வா ச ‘‘ஆசரிய, த்வங் கிங் கரோஸி, லோகே பு³த்³தோ⁴ உப்பன்னோ, ஸ்வாக்கா²தோ த⁴ம்மோ, ஸுப்படிபன்னோ ஸங்கோ⁴, ஆயாம த³ஸப³லங் பஸ்ஸிஸ்ஸாமா’’தி. ஸோ ‘‘கிங் வத³த² தாதா’’தி தேபி வாரெத்வா லாப⁴க்³க³யஸக்³க³ப்பவத்திமேவ நேஸங் தீ³பேதி. தே ‘‘அம்ஹாகங் ஏவரூபோ அந்தேவாஸிகவாஸோ நிச்சமேவ ஹோது, தும்ஹாகங் பன க³மனங் வா அக³மனங் வா ஜானாதா²’’தி ஆஹங்ஸு. ஸஞ்சயோ ‘‘இமே எத்தகங் ஜானந்தா மம வசனங் ந கரிஸ்ஸந்தீ’’தி ஞத்வா ‘‘க³ச்ச²த² தும்ஹே தாதா, அஹங் மஹல்லககாலே அந்தேவாஸிகவாஸங் வஸிதுங் ந ஸக்கோமீ’’தி ஆஹ. தே அனேகேஹிபி காரணஸதேஹி தங் போ³தே⁴துங் அஸக்கொந்தா அத்தனோ ஓவாதே³ வத்தமானங் ஜனங் ஆதா³ய வேளுவனங் அக³மங்ஸு. பஞ்சஸு அந்தேவாஸிகஸதேஸு அட்³ட⁴தெய்யஸதா நிவத்திங்ஸு, அட்³ட⁴தெய்யஸதா தேஹி ஸத்³தி⁴ங் அக³மங்ஸு. தேன வுத்தங் ‘‘அத² கோ² ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானா தானி அட்³ட⁴தெய்யானி பரிப்³பா³ஜகஸதானி ஆதா³ய யேன வேளுவனங் தேனுபஸங்கமிங்ஸூ’’தி.
Sāriputtatthero ca nāmesa sadāpi ācariyapūjakova, tasmā sahāyaṃ moggallānaṃ paribbājakaṃ evamāha ‘‘amhehi adhigataṃ amataṃ amhākaṃ ācariyassa sañcayaparibbājakassapi kathessāma, bujjhamāno paṭivijjhissati, appaṭivijjhanto amhākaṃ saddahitvā satthu santikaṃ gamissati, buddhānaṃ desanaṃ sutvā maggaphalappaṭivedhaṃ karissatī’’ti. Tato dvepi janā sañcayassa santikaṃ agamaṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho sāriputtamoggallānā yena sañcayo paribbājako tenupasaṅkamiṃsū’’ti. Upasaṅkamitvā ca ‘‘ācariya, tvaṃ kiṃ karosi, loke buddho uppanno, svākkhāto dhammo, suppaṭipanno saṅgho, āyāma dasabalaṃ passissāmā’’ti. So ‘‘kiṃ vadatha tātā’’ti tepi vāretvā lābhaggayasaggappavattimeva nesaṃ dīpeti. Te ‘‘amhākaṃ evarūpo antevāsikavāso niccameva hotu, tumhākaṃ pana gamanaṃ vā agamanaṃ vā jānāthā’’ti āhaṃsu. Sañcayo ‘‘ime ettakaṃ jānantā mama vacanaṃ na karissantī’’ti ñatvā ‘‘gacchatha tumhe tātā, ahaṃ mahallakakāle antevāsikavāsaṃ vasituṃ na sakkomī’’ti āha. Te anekehipi kāraṇasatehi taṃ bodhetuṃ asakkontā attano ovāde vattamānaṃ janaṃ ādāya veḷuvanaṃ agamaṃsu. Pañcasu antevāsikasatesu aḍḍhateyyasatā nivattiṃsu, aḍḍhateyyasatā tehi saddhiṃ agamaṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho sāriputtamoggallānā tāni aḍḍhateyyāni paribbājakasatāni ādāya yena veḷuvanaṃ tenupasaṅkamiṃsū’’ti.
விமுத்தேதி யதா²வுத்தலக்க²ணே நிப்³பா³னே ததா³ரம்மணாய ப²லவிமுத்தியா அதி⁴முத்தே நே ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானே ப்³யாகாஸீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
Vimutteti yathāvuttalakkhaṇe nibbāne tadārammaṇāya phalavimuttiyā adhimutte ne sāriputtamoggallāne byākāsīti sambandho.
ஏவங் ப்³யாகரித்வா ச ஸத்தா² சதுபரிஸமஜ்ஜே² த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ நேஸங் பரிஸாய சரியவஸேன த⁴ம்மதே³ஸனங் வட்³டே⁴ஸி, ட²பெத்வா த்³வே அக்³க³ஸாவகே ஸப்³பே³பி அட்³ட⁴தெய்யஸதா பரிப்³பா³ஜகா அரஹத்தங் பாபுணிங்ஸு. ஸத்தா² ‘‘ஏத² பி⁴க்க²வோ’’தி ஹத்த²ங் பஸாரேஸி, ஸப்³பே³ஸங் கேஸமஸ்ஸு அந்தரதா⁴யி, இத்³தி⁴மயபத்தசீவரங் காயபடிப³த்³த⁴ங் அஹோஸி. அக்³க³ஸாவகானம்பி இத்³தி⁴மயபத்தசீவரங் ஆக³தங், உபரிமக்³க³த்தயகிச்சங் பன ந நிட்டா²தி. கஸ்மா? ஸாவகபாரமீஞாணஸ்ஸ மஹந்ததாய. அதா²யஸ்மா மஹாமொக்³க³ல்லானோ பப்³ப³ஜிததி³வஸதோ ஸத்தமே தி³வஸே மக³த⁴ரட்டே² கல்லவாளகா³மகங் உபனிஸ்ஸாய ஸமணத⁴ம்மங் கரொந்தோ தி²னமித்³த⁴ங் ஓக்கமந்தோ ஸத்தா²ரா ஸங்வேஜிதோ தி²னமித்³த⁴ங் வினோதெ³த்வா ததா²க³தேன தி³ன்னங் தா⁴துகம்மட்டா²னங் ஸுணந்தோவ உபரிமக்³க³த்தயகிச்சங் நிட்டா²பெத்வா ஸாவகபாரமீஞாணஸ்ஸ மத்த²கங் பத்தோ. ஸாரிபுத்தத்தே²ரோபி பப்³ப³ஜிததி³வஸதோ அத்³த⁴மாஸங் அதிக்கமித்வா ஸத்தா²ரா ஸத்³தி⁴ங் தமேவ ராஜக³ஹங் உபனிஸ்ஸாய ஸூகரக²தலேணே விஹரந்தோ அத்தனோ பா⁴கி³னெய்யஸ்ஸ தீ³க⁴னக²பரிப்³பா³ஜகஸ்ஸ வேத³னாபரிக்³க³ஹஸுத்தந்தே தே³ஸியமானே ஸுத்தானுஸாரேன ஞாணங் பேஸெத்வா பரஸ்ஸ வட்³டி⁴தப⁴த்தங் பு⁴ஞ்ஜந்தோ விய ஸாவகபாரமீஞாணஸ்ஸ மத்த²கங் பத்தோ. தேனேவாஹ ‘‘மஹாமொக்³க³ல்லானத்தே²ரோ ஸத்தஹி தி³வஸேஹி அரஹத்தே பதிட்டி²தோ, ஸாரிபுத்தத்தே²ரோ அத்³த⁴மாஸேனா’’தி.
Evaṃ byākaritvā ca satthā catuparisamajjhe dhammaṃ desento nesaṃ parisāya cariyavasena dhammadesanaṃ vaḍḍhesi, ṭhapetvā dve aggasāvake sabbepi aḍḍhateyyasatā paribbājakā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Satthā ‘‘etha bhikkhavo’’ti hatthaṃ pasāresi, sabbesaṃ kesamassu antaradhāyi, iddhimayapattacīvaraṃ kāyapaṭibaddhaṃ ahosi. Aggasāvakānampi iddhimayapattacīvaraṃ āgataṃ, uparimaggattayakiccaṃ pana na niṭṭhāti. Kasmā? Sāvakapāramīñāṇassa mahantatāya. Athāyasmā mahāmoggallāno pabbajitadivasato sattame divase magadharaṭṭhe kallavāḷagāmakaṃ upanissāya samaṇadhammaṃ karonto thinamiddhaṃ okkamanto satthārā saṃvejito thinamiddhaṃ vinodetvā tathāgatena dinnaṃ dhātukammaṭṭhānaṃ suṇantova uparimaggattayakiccaṃ niṭṭhāpetvā sāvakapāramīñāṇassa matthakaṃ patto. Sāriputtattheropi pabbajitadivasato addhamāsaṃ atikkamitvā satthārā saddhiṃ tameva rājagahaṃ upanissāya sūkarakhataleṇe viharanto attano bhāgineyyassa dīghanakhaparibbājakassa vedanāpariggahasuttante desiyamāne suttānusārena ñāṇaṃ pesetvā parassa vaḍḍhitabhattaṃ bhuñjanto viya sāvakapāramīñāṇassa matthakaṃ patto. Tenevāha ‘‘mahāmoggallānatthero sattahi divasehi arahatte patiṭṭhito, sāriputtatthero addhamāsenā’’ti.
யதி³பி மஹாமொக்³க³ல்லானத்தே²ரோ ந சிரஸ்ஸேவ அரஹத்தங் பத்தோ, த⁴ம்மஸேனாபதி ததோ சிரேன, ஏவங் ஸந்தேபி ஸாரிபுத்தத்தே²ரோவ மஹாபஞ்ஞதரோ. மஹாமொக்³க³ல்லானத்தே²ரோ ஹி ஸாவகானங் ஸம்மஸனசாரங் யட்டி²கோடியா உப்பீளெந்தோ விய ஏகதே³ஸமேவ ஸம்மஸந்தோ ஸத்த தி³வஸே வாயமித்வா அரஹத்தங் பத்தோ. ஸாரிபுத்தத்தே²ரோ ட²பெத்வா பு³த்³தா⁴னங் பச்சேகபு³த்³தா⁴னஞ்ச ஸம்மஸனசாரங் ஸாவகானங் ஸம்மஸனசாரங் நிப்பதே³ஸங் ஸம்மஸி, ஏவங் ஸம்மஸந்தோ அத்³த⁴மாஸங் வாயமி. உக்கங்ஸக³தஸ்ஸ ஸாவகானங் ஸம்மஸனசாரஸ்ஸ நிப்பதே³ஸேன பவத்தியமானத்தா ஸாவகபாரமீஞாணஸ்ஸ ச ததா² பரிபாசேதப்³ப³த்தா. யதா² ஹி புரிஸோ ‘‘வேணுயட்டி²ங் க³ண்ஹிஸ்ஸாமீ’’தி மஹாஜடங் வேணுங் தி³ஸ்வா ‘‘ஜடங் சி²ந்த³ந்தஸ்ஸ பபஞ்சோ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி அந்தரேன ஹத்த²ங் பவேஸெத்வா ஸம்பத்தமேவ யட்டி²ங் மூலே ச அக்³கே³ ச சி²ந்தி³த்வா ஆதா³ய பக்கமெய்ய, ஸோ கிஞ்சாபி பட²மதரங் க³ச்ச²தி, யட்டி²ங் பன ஸாரங் வா உஜுங் வா ந லப⁴தி. அபரோ ததா²ரூபமேவ வேணுங் தி³ஸ்வா ஸசே ஸம்பத்தயட்டி²ங் க³ண்ஹிஸ்ஸாமி, ஸாரங் வா உஜுங் வா ந லபி⁴ஸ்ஸாமீதி கச்ச²ங் ப³ந்தி⁴த்வா மஹந்தேன ஸத்தே²ன வேணுஜடங் சி²ந்தி³த்வா ஸாரா சேவ உஜூ ச யட்டி²யோ உச்சினித்வா ஆதா³ய பக்கமெய்ய, அயங் கிஞ்சாபி பச்சா² க³ச்ச²தி, யட்டி²யோ பன ஸாரா சேவ உஜூ ச லப⁴தி, ஏவங்ஸம்பத³மித³ங் இமேஸங் த்³வின்னங் தே²ரானங் பதா⁴னங்.
Yadipi mahāmoggallānatthero na cirasseva arahattaṃ patto, dhammasenāpati tato cirena, evaṃ santepi sāriputtattherova mahāpaññataro. Mahāmoggallānatthero hi sāvakānaṃ sammasanacāraṃ yaṭṭhikoṭiyā uppīḷento viya ekadesameva sammasanto satta divase vāyamitvā arahattaṃ patto. Sāriputtatthero ṭhapetvā buddhānaṃ paccekabuddhānañca sammasanacāraṃ sāvakānaṃ sammasanacāraṃ nippadesaṃ sammasi, evaṃ sammasanto addhamāsaṃ vāyami. Ukkaṃsagatassa sāvakānaṃ sammasanacārassa nippadesena pavattiyamānattā sāvakapāramīñāṇassa ca tathā paripācetabbattā. Yathā hi puriso ‘‘veṇuyaṭṭhiṃ gaṇhissāmī’’ti mahājaṭaṃ veṇuṃ disvā ‘‘jaṭaṃ chindantassa papañco bhavissatī’’ti antarena hatthaṃ pavesetvā sampattameva yaṭṭhiṃ mūle ca agge ca chinditvā ādāya pakkameyya, so kiñcāpi paṭhamataraṃ gacchati, yaṭṭhiṃ pana sāraṃ vā ujuṃ vā na labhati. Aparo tathārūpameva veṇuṃ disvā sace sampattayaṭṭhiṃ gaṇhissāmi, sāraṃ vā ujuṃ vā na labhissāmīti kacchaṃ bandhitvā mahantena satthena veṇujaṭaṃ chinditvā sārā ceva ujū ca yaṭṭhiyo uccinitvā ādāya pakkameyya, ayaṃ kiñcāpi pacchā gacchati, yaṭṭhiyo pana sārā ceva ujū ca labhati, evaṃsampadamidaṃ imesaṃ dvinnaṃ therānaṃ padhānaṃ.
ஸம்மஸனசாரோ ச நாமெத்த² விபஸ்ஸனாபூ⁴மி வேதி³தப்³பா³ ஸம்மஸனங் சரதி எத்தா²தி ஸம்மஸனசாரோதி கத்வா. தத்த² பு³த்³தா⁴னங் ஸம்மஸனசாரோ த³ஸஸஹஸ்ஸலோகதா⁴துயங் ஸத்தஸந்தானக³தா அனிந்த்³ரியப³த்³தா⁴ ச ஸங்கா²ராதி வத³ந்தி. கோடிஸதஸஹஸ்ஸசக்கவாளேஸூதி அபரே. ததா² ஹி அத்தனியவஸேன படிச்சஸமுப்பாத³னயங் ஓதரித்வா ச²த்திங்ஸகோடிஸதஸஹஸ்ஸமுகே²ன பு³த்³தா⁴னங் மஹாவஜிரஞாணங் பவத்தங். பச்சேகபு³த்³தா⁴னங் ஸஸந்தானக³தேஹி ஸத்³தி⁴ங் மஜ்ஜி²மதே³ஸவாஸீஸத்தஸந்தானக³தா அனிந்த்³ரியப³த்³தா⁴ ச ஸங்கா²ரா ஸம்மஸனசாரோதி வத³ந்தி. ஜம்பு³தீ³பவாஸீஸந்தானக³தாதி கேசி. ஸஸந்தானக³தே ஸப்³ப³த⁴ம்மே பரஸந்தானக³தே ச ஸந்தானவிபா⁴க³ங் அகத்வா ப³ஹித்³தா⁴பா⁴வஸாமஞ்ஞதோ ஸம்மஸனங், அயங் ஸாவகானங் ஸம்மஸனசாரோ. மொக்³க³ல்லானத்தே²ரோ பன ப³ஹித்³தா⁴ த⁴ம்மேபி ஸஸந்தானவிபா⁴கே³ன கேசி கேசி உத்³த⁴ரித்வா ஸம்மஸி, தஞ்ச கோ² ஞாணேன பு²ட்ட²மத்தங் கத்வா. தேன வுத்தங் ‘‘யட்டி²கோடியா உப்பீளெந்தோ விய ஏகதே³ஸமேவ ஸம்மஸந்தோ’’தி. தத்த² ஞாணேன நாம யாவதா நெய்யங் வத்திதப்³ப³ங், தாவதா அவத்தனதோ ‘‘யட்டி²கோடியா உப்பீளெந்தோ வியா’’தி வுத்தங், அனுபத³த⁴ம்மவிபஸ்ஸனாய அபா⁴வதோ ‘‘ஏகதே³ஸமேவ ஸம்மஸந்தோ’’தி வுத்தங். த⁴ம்மஸேனாபதினோபி யதா²வுத்தஸாவகானங் விபஸ்ஸனாய பூ⁴மியேவ ஸம்மஸனசாரோ. தத்த² பன தே²ரோ ஸாதிஸயங் நிரவஸேஸங் அனுபத³ஞ்ச ஸம்மா விபஸ்ஸி. தேன வுத்தங் ‘‘ஸாவகானங் ஸம்மஸனசாரங் நிப்பதே³ஸங் ஸம்மஸீ’’தி.
Sammasanacāro ca nāmettha vipassanābhūmi veditabbā sammasanaṃ carati etthāti sammasanacāroti katvā. Tattha buddhānaṃ sammasanacāro dasasahassalokadhātuyaṃ sattasantānagatā anindriyabaddhā ca saṅkhārāti vadanti. Koṭisatasahassacakkavāḷesūti apare. Tathā hi attaniyavasena paṭiccasamuppādanayaṃ otaritvā chattiṃsakoṭisatasahassamukhena buddhānaṃ mahāvajirañāṇaṃ pavattaṃ. Paccekabuddhānaṃ sasantānagatehi saddhiṃ majjhimadesavāsīsattasantānagatā anindriyabaddhā ca saṅkhārā sammasanacāroti vadanti. Jambudīpavāsīsantānagatāti keci. Sasantānagate sabbadhamme parasantānagate ca santānavibhāgaṃ akatvā bahiddhābhāvasāmaññato sammasanaṃ, ayaṃ sāvakānaṃ sammasanacāro. Moggallānatthero pana bahiddhā dhammepi sasantānavibhāgena keci keci uddharitvā sammasi, tañca kho ñāṇena phuṭṭhamattaṃ katvā. Tena vuttaṃ ‘‘yaṭṭhikoṭiyā uppīḷento viya ekadesameva sammasanto’’ti. Tattha ñāṇena nāma yāvatā neyyaṃ vattitabbaṃ, tāvatā avattanato ‘‘yaṭṭhikoṭiyā uppīḷento viyā’’ti vuttaṃ, anupadadhammavipassanāya abhāvato ‘‘ekadesameva sammasanto’’ti vuttaṃ. Dhammasenāpatinopi yathāvuttasāvakānaṃ vipassanāya bhūmiyeva sammasanacāro. Tattha pana thero sātisayaṃ niravasesaṃ anupadañca sammā vipassi. Tena vuttaṃ ‘‘sāvakānaṃ sammasanacāraṃ nippadesaṃ sammasī’’ti.
எத்த² ச ஸுக்க²விபஸ்ஸகா லோகியாபி⁴ஞ்ஞப்பத்தா பகதிஸாவகா மஹாஸாவகா அக்³க³ஸாவகா பச்சேகபு³த்³தா⁴ ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴தி ச²ஸு ஜனேஸு ஸுக்க²விபஸ்ஸகானங் ஜா²னாபி⁴ஞ்ஞாஹி அனதி⁴க³தபஞ்ஞானேபுஞ்ஞத்தா அந்தா⁴னங் விய இச்சி²தபதே³ஸோக்கமனங் விபஸ்ஸனாகாலே இச்சி²திச்சி²தத⁴ம்மபா⁴வனா நத்தி², தே யதா²பரிக்³க³ஹிதத⁴ம்மமத்தேயேவ விபஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴ந்தி. லோகியாபி⁴ஞ்ஞப்பத்தா பன பகதிஸாவகா யேன முகே²ன விபஸ்ஸனங் ஆரப⁴ந்தி, ததோ அஞ்ஞேனபி விபஸ்ஸனங் வித்தா²ரிகங் காதுங் ஸக்கொந்தி விபுலஞாணத்தா. மஹாஸாவகா அபி⁴னீஹாரஸம்பன்னத்தா ததோ ஸாதிஸயங் விபஸ்ஸனங் வித்தா²ரிகங் காதுங் ஸக்கொந்தி. அக்³க³ஸாவகேஸு து³தியோ அபி⁴னீஹாரஸம்பத்தியா ஸமாதா⁴னஸ்ஸ ஸாதிஸயத்தா விபஸ்ஸனங் ததோபி வித்தா²ரிகங் கரோதி. பட²மோ பன ததோபி மஹாபஞ்ஞதாய ஸாவகேஹி அஸாதா⁴ரணங் கத்வா விபஸ்ஸனங் வித்தா²ரிகங் கரோதி. பச்சேகபு³த்³தா⁴ தேஹிபி மஹாபி⁴னீஹாரதாய அத்தனோ அபி⁴னீஹாரானுரூபங் ததோபி வித்தா²ரிகங் விபஸ்ஸனங் கரொந்தி. பு³த்³தா⁴னங் ஸம்மதே³வ பரிபூரிதபஞ்ஞாபாரமீபபா⁴விதா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாதி⁴க³மஸ்ஸ அனுரூபா யதா² நாம கதவாலவேத⁴பரிசயேன ஸரப⁴ங்க³ஸதி³ஸேன த⁴னுக்³க³ஹேன கி²த்தோ ஸரோ அந்தரா ருக்க²லதாதீ³ஸு அஸஜ்ஜமானோ லக்கே²யேவ பததி, ந ஸஜ்ஜதி ந விரஜ்ஜதி, ஏவங் அந்தரா அஸஜ்ஜமானா அவிரஜ்ஜமானா விபஸ்ஸனா ஸம்மஸனீயத⁴ம்மேஸு யாதா²வதோ நானானயேஹி பவத்ததி, யங் ‘‘மஹாவஜிரஞாண’’ந்தி வுச்சதி.
Ettha ca sukkhavipassakā lokiyābhiññappattā pakatisāvakā mahāsāvakā aggasāvakā paccekabuddhā sammāsambuddhāti chasu janesu sukkhavipassakānaṃ jhānābhiññāhi anadhigatapaññānepuññattā andhānaṃ viya icchitapadesokkamanaṃ vipassanākāle icchiticchitadhammabhāvanā natthi, te yathāpariggahitadhammamatteyeva vipassanaṃ vaḍḍhenti. Lokiyābhiññappattā pana pakatisāvakā yena mukhena vipassanaṃ ārabhanti, tato aññenapi vipassanaṃ vitthārikaṃ kātuṃ sakkonti vipulañāṇattā. Mahāsāvakā abhinīhārasampannattā tato sātisayaṃ vipassanaṃ vitthārikaṃ kātuṃ sakkonti. Aggasāvakesu dutiyo abhinīhārasampattiyā samādhānassa sātisayattā vipassanaṃ tatopi vitthārikaṃ karoti. Paṭhamo pana tatopi mahāpaññatāya sāvakehi asādhāraṇaṃ katvā vipassanaṃ vitthārikaṃ karoti. Paccekabuddhā tehipi mahābhinīhāratāya attano abhinīhārānurūpaṃ tatopi vitthārikaṃ vipassanaṃ karonti. Buddhānaṃ sammadeva paripūritapaññāpāramīpabhāvitā sabbaññutaññāṇādhigamassa anurūpā yathā nāma katavālavedhaparicayena sarabhaṅgasadisena dhanuggahena khitto saro antarā rukkhalatādīsu asajjamāno lakkheyeva patati, na sajjati na virajjati, evaṃ antarā asajjamānā avirajjamānā vipassanā sammasanīyadhammesu yāthāvato nānānayehi pavattati, yaṃ ‘‘mahāvajirañāṇa’’nti vuccati.
ஏதேஸு ச ஸுக்க²விபஸ்ஸகானங் விபஸ்ஸனாசாரோ க²ஜ்ஜோதப்பபா⁴ஸதி³ஸோ, அபி⁴ஞ்ஞப்பத்தபகதிஸாவகானங் தீ³பப்பபா⁴ஸதி³ஸோ, மஹாஸாவகானங் உக்காப்பபா⁴ஸதி³ஸோ, அக்³க³ஸாவகானங் ஓஸதி⁴தாரகப்பபா⁴ஸதி³ஸோ, பச்சேகபு³த்³தா⁴னங் சந்த³ப்பபா⁴ஸதி³ஸோ, ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴னங் ரஸ்மிஸஹஸ்ஸபடிமண்டி³தஸரத³ஸூரியமண்ட³லஸதி³ஸோ ஹுத்வா உபட்டா²தி. ததா² ஸுக்க²விபஸ்ஸகானங் விபஸ்ஸனாசாரோ அந்தா⁴னங் யட்டி²கோடியா க³மனஸதி³ஸோ, லோகியாபி⁴ஞ்ஞப்பத்தபகதிஸாவகானங் த³ண்ட³கஸேதுக³மனஸதி³ஸோ, மஹாஸாவகானங் ஜங்க⁴ஸேதுக³மனஸதி³ஸோ, அக்³க³ஸாவகானங் ஸகடஸேதுக³மனஸதி³ஸோ, பச்சேகபு³த்³தா⁴னங் மஹாஜங்க⁴மக்³க³க³மனஸதி³ஸோ, ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴னங் மஹாஸகடமக்³க³க³மனஸதி³ஸோ. ததா² பு³த்³தா⁴னங் பச்சேகபு³த்³தா⁴னஞ்ச விபஸ்ஸனா சிந்தாமயஞாணஸங்வட்³டி⁴தத்தா ஸயம்பூ⁴ஞாணபூ⁴தா, இதரேஸங் ஸுதமயஞாணஸங்வட்³டி⁴தத்தா பரோபதே³ஸஸம்பூ⁴தாதி வேதி³தப்³பா³.
Etesu ca sukkhavipassakānaṃ vipassanācāro khajjotappabhāsadiso, abhiññappattapakatisāvakānaṃ dīpappabhāsadiso, mahāsāvakānaṃ ukkāppabhāsadiso, aggasāvakānaṃ osadhitārakappabhāsadiso, paccekabuddhānaṃ candappabhāsadiso, sammāsambuddhānaṃ rasmisahassapaṭimaṇḍitasaradasūriyamaṇḍalasadiso hutvā upaṭṭhāti. Tathā sukkhavipassakānaṃ vipassanācāro andhānaṃ yaṭṭhikoṭiyā gamanasadiso, lokiyābhiññappattapakatisāvakānaṃ daṇḍakasetugamanasadiso, mahāsāvakānaṃ jaṅghasetugamanasadiso, aggasāvakānaṃ sakaṭasetugamanasadiso, paccekabuddhānaṃ mahājaṅghamaggagamanasadiso, sammāsambuddhānaṃ mahāsakaṭamaggagamanasadiso. Tathā buddhānaṃ paccekabuddhānañca vipassanā cintāmayañāṇasaṃvaḍḍhitattā sayambhūñāṇabhūtā, itaresaṃ sutamayañāṇasaṃvaḍḍhitattā paropadesasambhūtāti veditabbā.
இதா³னி உபி⁴ன்னம்பி தே²ரானங் புப்³ப³யோக³ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அதீதே கிரா’’திஆதி³மாஹ. தங் ஸப்³ப³ங் உத்தானத்த²மேவ.
Idāni ubhinnampi therānaṃ pubbayogaṃ dassetuṃ ‘‘atīte kirā’’tiādimāha. Taṃ sabbaṃ uttānatthameva.
63. கி³ரிப்³ப³ஜனக³ரந்தி ஸமந்தா பப்³ப³தபரிக்கி²த்தங் வஜஸதி³ஸங் ஹுத்வா திட்ட²தீதி கி³ரிப்³ப³ஜந்தி ஏவங்லத்³த⁴னாமங் ராஜக³ஹனக³ரங். உஸூயனகிரியாய கம்மபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய ‘‘உபயோக³த்தே² வா’’தி வுத்தங்.
63.Giribbajanagaranti samantā pabbataparikkhittaṃ vajasadisaṃ hutvā tiṭṭhatīti giribbajanti evaṃladdhanāmaṃ rājagahanagaraṃ. Usūyanakiriyāya kammabhāvaṃ sandhāya ‘‘upayogatthe vā’’ti vuttaṃ.
ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானபப்³ப³ஜ்ஜாகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவக்³க³பாளி • Mahāvaggapāḷi / 14. ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானபப்³ப³ஜ்ஜாகதா² • 14. Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவக்³க³-அட்ட²கதா² • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானபப்³ப³ஜ்ஜாகதா² • Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானபப்³ப³ஜ்ஜாகதா²வண்ணனா • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லானபப்³ப³ஜ்ஜாகதா²வண்ணனா • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / பாசித்யாதி³யோஜனாபாளி • Pācityādiyojanāpāḷi / 14. ஸாரிபுத்தமொக்³க³ல்லான பப்³ப³ஜ்ஜாகதா² • 14. Sāriputtamoggallāna pabbajjākathā