| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
सारिपुत्तमोग्गल्लानपब्बज्जाकथावण्णना
Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
६०. सारीब्राह्मणिया पुत्तो सारिपुत्तो। मोग्गलीब्राह्मणिया पुत्तो मोग्गल्लानो। छन्नपरिब्बाजकस्साति सेतवत्थेन हिरिकोपीनं छादेत्वा विचरणकपरिब्बाजकस्स, तेन ‘‘नायं नग्गपरिब्बाजको’’ति दस्सेति। ‘‘उपञ्ञात’’न्ति इमस्स विवरणं ञातो चेवाति। ‘‘मग्ग’’न्ति इमस्स विवरणं उपगतो च मग्गोति। तेन च उपञ्ञातन्ति एत्थ ञात-सद्दो ञाणपरियायो। मग्गन्ति लिङ्गविपल्लासेन मग्गोव वुत्तो। उपसद्दो च उपगमनत्थो मग्गसद्देनपि सम्बन्धितब्बोति दस्सेति। इदं वुत्तं होति – यस्मा पिट्ठितो पिट्ठितो अनुबन्धनं नाम अत्थिकेहि उपञ्ञातं उपगतञाणञ्चेव होति, तेहि उपगतो पटिपन्नो मग्गो च, तस्मा यंनूनाहं अनुबन्धेय्यन्ति। उपञ्ञातं निब्बानन्ति उपपत्तिया अनुमानेन ञातं निब्बानं। ‘‘मग्ग’’न्ति इमस्स विवरणं मग्गन्तोति, अनुमानेन ञातं पच्चक्खतो दस्सनत्थाय गवेसन्तोति अत्थो।
60. Sārībrāhmaṇiyā putto sāriputto. Moggalībrāhmaṇiyā putto moggallāno. Channaparibbājakassāti setavatthena hirikopīnaṃ chādetvā vicaraṇakaparibbājakassa, tena ‘‘nāyaṃ naggaparibbājako’’ti dasseti. ‘‘Upaññāta’’nti imassa vivaraṇaṃ ñāto cevāti. ‘‘Magga’’nti imassa vivaraṇaṃ upagato ca maggoti. Tena ca upaññātanti ettha ñāta-saddo ñāṇapariyāyo. Magganti liṅgavipallāsena maggova vutto. Upasaddo ca upagamanattho maggasaddenapi sambandhitabboti dasseti. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā piṭṭhito piṭṭhito anubandhanaṃ nāma atthikehi upaññātaṃ upagatañāṇañceva hoti, tehi upagato paṭipanno maggo ca, tasmā yaṃnūnāhaṃ anubandheyyanti. Upaññātaṃ nibbānanti upapattiyā anumānena ñātaṃ nibbānaṃ. ‘‘Magga’’nti imassa vivaraṇaṃ maggantoti, anumānena ñātaṃ paccakkhato dassanatthāya gavesantoti attho.
निरोधो च निरोधूपायो च एकसेसेन निरोधोति वुत्तोति दस्सेन्तो ‘‘अथ वा’’तिआदिमाह। पटिपादेन्तोति निगमेन्तो।
Nirodho ca nirodhūpāyo ca ekasesena nirodhoti vuttoti dassento ‘‘atha vā’’tiādimāha. Paṭipādentoti nigamento.
इतो उत्तरीति इतो मया लद्धसोतापत्तितो उत्तरि इतरमग्गत्तयं यदिपि नत्थि, तथापि एसो एव मया गवेसितो निब्बानधम्मोति अत्थो।
Ito uttarīti ito mayā laddhasotāpattito uttari itaramaggattayaṃ yadipi natthi, tathāpi eso eva mayā gavesito nibbānadhammoti attho.
६२-३. तदारम्मणायाति निब्बानारम्मणाय सोतापत्तिफलविमुत्तिया। तेसं आयस्मन्तानन्ति सपरिसानं तेसं द्विन्नं परिसानं तस्मिंयेव खणे भगवतो धम्मं सुत्वा अरहत्तं पापुणि, अग्गसावका पन अत्तनो ञाणकिच्चस्स महन्तताय कतिपाहच्चयेन। तेनाह ‘‘एव’’न्तिआदि। उसूयनकिरियाय कम्मभावं सन्धाय ‘‘उपयोगत्थेवा’’ति वुत्तं।
62-3.Tadārammaṇāyāti nibbānārammaṇāya sotāpattiphalavimuttiyā. Tesaṃ āyasmantānanti saparisānaṃ tesaṃ dvinnaṃ parisānaṃ tasmiṃyeva khaṇe bhagavato dhammaṃ sutvā arahattaṃ pāpuṇi, aggasāvakā pana attano ñāṇakiccassa mahantatāya katipāhaccayena. Tenāha ‘‘eva’’ntiādi. Usūyanakiriyāya kammabhāvaṃ sandhāya ‘‘upayogatthevā’’ti vuttaṃ.
सारिपुत्तमोग्गल्लानपब्बज्जाकथावण्णना निट्ठिता।
Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / १४. सारिपुत्तमोग्गल्लानपब्बज्जाकथा • 14. Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / सारिपुत्तमोग्गल्लानपब्बज्जाकथा • Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / सारिपुत्तमोग्गल्लानपब्बज्जाकथावण्णना • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / सारिपुत्तमोग्गल्लानपब्बज्जाकथावण्णना • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १४. सारिपुत्तमोग्गल्लान पब्बज्जाकथा • 14. Sāriputtamoggallāna pabbajjākathā
