| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชากถาวณฺณนา
Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
๖๐. สารีพฺราหฺมณิยา ปุโตฺต สาริปุโตฺตฯ โมคฺคลีพฺราหฺมณิยา ปุโตฺต โมคฺคลฺลาโนฯ ฉนฺนปริพฺพาชกสฺสาติ เสตวเตฺถน หิริโกปีนํ ฉาเทตฺวา วิจรณกปริพฺพาชกสฺส, เตน ‘‘นายํ นคฺคปริพฺพาชโก’’ติ ทเสฺสติฯ ‘‘อุปญฺญาต’’นฺติ อิมสฺส วิวรณํ ญาโต เจวาติฯ ‘‘มคฺค’’นฺติ อิมสฺส วิวรณํ อุปคโต จ มโคฺคติฯ เตน จ อุปญฺญาตนฺติ เอตฺถ ญาต-สโทฺท ญาณปริยาโยฯ มคฺคนฺติ ลิงฺควิปลฺลาเสน มโคฺคว วุโตฺตฯ อุปสโทฺท จ อุปคมนโตฺถ มคฺคสเทฺทนปิ สมฺพนฺธิตโพฺพติ ทเสฺสติฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ – ยสฺมา ปิฎฺฐิโต ปิฎฺฐิโต อนุพนฺธนํ นาม อตฺถิเกหิ อุปญฺญาตํ อุปคตญาณเญฺจว โหติ, เตหิ อุปคโต ปฎิปโนฺน มโคฺค จ, ตสฺมา ยํนูนาหํ อนุพเนฺธยฺยนฺติฯ อุปญฺญาตํ นิพฺพานนฺติ อุปปตฺติยา อนุมาเนน ญาตํ นิพฺพานํฯ ‘‘มคฺค’’นฺติ อิมสฺส วิวรณํ มคฺคโนฺตติ, อนุมาเนน ญาตํ ปจฺจกฺขโต ทสฺสนตฺถาย คเวสโนฺตติ อโตฺถฯ
60. Sārībrāhmaṇiyā putto sāriputto. Moggalībrāhmaṇiyā putto moggallāno. Channaparibbājakassāti setavatthena hirikopīnaṃ chādetvā vicaraṇakaparibbājakassa, tena ‘‘nāyaṃ naggaparibbājako’’ti dasseti. ‘‘Upaññāta’’nti imassa vivaraṇaṃ ñāto cevāti. ‘‘Magga’’nti imassa vivaraṇaṃ upagato ca maggoti. Tena ca upaññātanti ettha ñāta-saddo ñāṇapariyāyo. Magganti liṅgavipallāsena maggova vutto. Upasaddo ca upagamanattho maggasaddenapi sambandhitabboti dasseti. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā piṭṭhito piṭṭhito anubandhanaṃ nāma atthikehi upaññātaṃ upagatañāṇañceva hoti, tehi upagato paṭipanno maggo ca, tasmā yaṃnūnāhaṃ anubandheyyanti. Upaññātaṃ nibbānanti upapattiyā anumānena ñātaṃ nibbānaṃ. ‘‘Magga’’nti imassa vivaraṇaṃ maggantoti, anumānena ñātaṃ paccakkhato dassanatthāya gavesantoti attho.
นิโรโธ จ นิโรธูปาโย จ เอกเสเสน นิโรโธติ วุโตฺตติ ทเสฺสโนฺต ‘‘อถ วา’’ติอาทิมาหฯ ปฎิปาเทโนฺตติ นิคเมโนฺตฯ
Nirodho ca nirodhūpāyo ca ekasesena nirodhoti vuttoti dassento ‘‘atha vā’’tiādimāha. Paṭipādentoti nigamento.
อิโต อุตฺตรีติ อิโต มยา ลทฺธโสตาปตฺติโต อุตฺตริ อิตรมคฺคตฺตยํ ยทิปิ นตฺถิ, ตถาปิ เอโส เอว มยา คเวสิโต นิพฺพานธโมฺมติ อโตฺถฯ
Ito uttarīti ito mayā laddhasotāpattito uttari itaramaggattayaṃ yadipi natthi, tathāpi eso eva mayā gavesito nibbānadhammoti attho.
๖๒-๓. ตทารมฺมณายาติ นิพฺพานารมฺมณาย โสตาปตฺติผลวิมุตฺติยาฯ เตสํ อายสฺมนฺตานนฺติ สปริสานํ เตสํ ทฺวินฺนํ ปริสานํ ตสฺมิํเยว ขเณ ภควโต ธมฺมํ สุตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ, อคฺคสาวกา ปน อตฺตโน ญาณกิจฺจสฺส มหนฺตตาย กติปาหจฺจเยนฯ เตนาห ‘‘เอว’’นฺติอาทิฯ อุสูยนกิริยาย กมฺมภาวํ สนฺธาย ‘‘อุปโยคเตฺถวา’’ติ วุตฺตํฯ
62-3.Tadārammaṇāyāti nibbānārammaṇāya sotāpattiphalavimuttiyā. Tesaṃ āyasmantānanti saparisānaṃ tesaṃ dvinnaṃ parisānaṃ tasmiṃyeva khaṇe bhagavato dhammaṃ sutvā arahattaṃ pāpuṇi, aggasāvakā pana attano ñāṇakiccassa mahantatāya katipāhaccayena. Tenāha ‘‘eva’’ntiādi. Usūyanakiriyāya kammabhāvaṃ sandhāya ‘‘upayogatthevā’’ti vuttaṃ.
สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชากถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๑๔. สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชากถา • 14. Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชากถา • Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชากถาวณฺณนา • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชากถาวณฺณนา • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑๔. สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาน ปพฺพชฺชากถา • 14. Sāriputtamoggallāna pabbajjākathā
