Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
੬੦. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਞ੍ਚਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦવਣ੍ਣਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਾਰੀਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲੀਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ। ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਰ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੧੮੯-੧੯੦; ਧ॰ ਪ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧੦ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰવਤ੍ਥੁ) ਭਗવਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇવ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਰਾਜਗਹਨਗਰਸ੍ਸ ਅવਿਦੂਰੇ ਉਪਤਿਸ੍ਸਗਾਮੇ ਸਾਰੀਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਨਾਮ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ। ਤਂਦਿવਸਮੇવਸ੍ਸ ਸਹਾਯੋਪਿ ਰਾਜਗਹਸ੍ਸੇવ ਅવਿਦੂਰੇ ਕੋਲਿਤਗਾਮੇ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲੀਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ। ਤਾਨਿ ਕਿਰ ਦ੍વੇਪਿ ਕੁਲਾਨਿ ਯਾવ ਸਤ੍ਤਮਾ ਕੁਲਪਰਿવਟ੍ਟਾ ਆਬਦ੍ਧਪਟਿਬਦ੍ਧਸਹਾਯਾਨੇવ। ਤੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਏਕਦਿવਸਮੇવ ਗਬ੍ਭਪਰਿਹਾਰਂ ਅਦਂਸੁ। ਦਸਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਜਾਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਛਸਟ੍ਠਿ ਧਾਤਿਯੋ ਉਪਨਯਿਂਸੁ। ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿવਸੇ ਸਾਰੀਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਤਿਸ੍ਸਗਾਮੇ ਜੇਟ੍ਠਕੁਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਕੋਲਿਤਗਾਮੇ ਜੇਟ੍ਠਕੁਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਕੋਲਿਤੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ ਕੋਲਿਤੋਤਿ ਏવਂ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਨਾਮਾ’’ਤਿ।
60. Idāni ‘‘tena kho pana samayena sañcayo paribbājako’’tiādīsu apubbapadavaṇṇanaṃ dassento ‘‘sāriputtamoggallānā’’tiādimāha. Tattha sārībrāhmaṇiyā putto sāriputto, moggallībrāhmaṇiyā putto moggallāno. Amhākaṃ kira (a. ni. aṭṭha. 1.1.189-190; dha. pa. aṭṭha. 1.10 sāriputtattheravatthu) bhagavato nibbattito puretarameva sāriputto rājagahanagarassa avidūre upatissagāme sārībrāhmaṇiyā nāma kucchiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhi. Taṃdivasamevassa sahāyopi rājagahasseva avidūre kolitagāme moggallībrāhmaṇiyā kucchiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhi. Tāni kira dvepi kulāni yāva sattamā kulaparivaṭṭā ābaddhapaṭibaddhasahāyāneva. Tesaṃ dvinnaṃ ekadivasameva gabbhaparihāraṃ adaṃsu. Dasamāsaccayena jātānampi tesaṃ chasaṭṭhi dhātiyo upanayiṃsu. Nāmaggahaṇadivase sārībrāhmaṇiyā puttassa upatissagāme jeṭṭhakulassa puttattā ‘‘upatisso’’ti nāmaṃ akaṃsu, itarassa kolitagāme jeṭṭhakulassa puttattā ‘‘kolito’’ti nāmaṃ akaṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘gihikāle upatisso kolitoti evaṃ paññāyamānanāmā’’ti.
ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਸਤਮਾਣવਕਪਰਿવਾਰਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਸਤਮਾਣવਕਪਰਿવਾਰਾਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੧੮੯-੧੯੦) –
Aḍḍhateyyasatamāṇavakaparivārāti ettha pañcapañcasatamāṇavakaparivārātipi vadanti. Vuttañhetaṃ aṅguttaranikāyaṭṭhakathāyaṃ (a. ni. aṭṭha. 1.1.189-190) –
‘‘ਉਪਤਿਸ੍ਸਮਾਣવਕਸ੍ਸ ਕੀਲ਼ਨਤ੍ਥਾਯ ਨਦਿਂ વਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ વਾ ਗਮਨਕਾਲੇ ਪਞ੍ਚ ਸੁવਣ੍ਣਸਿવਿਕਾਸਤਾਨਿ ਪਰਿવਾਰਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੋਲਿਤਮਾਣવਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਆਜਞ੍ਞਰਥਸਤਾਨਿ। ਦ੍વੇਪਿ ਜਨਾ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਮਾਣવਕਸਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Upatissamāṇavakassa kīḷanatthāya nadiṃ vā uyyānaṃ vā gamanakāle pañca suvaṇṇasivikāsatāni parivārāni honti, kolitamāṇavakassa pañca ājaññarathasatāni. Dvepi janā pañcapañcamāṇavakasataparivārā hontī’’ti.
ਰਾਜਗਹੇ ਚ ਅਨੁਸਂવਚ੍ਛਰਂ ਗਿਰਗ੍ਗਸਮਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ ਮਞ੍ਚਕਂ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ। ਦ੍વੇਪਿ ਏਕਤੋવ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਸਮਜ੍ਜਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਹਸਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਹਸਨ੍ਤਿ, ਸਂવੇਗਟ੍ਠਾਨੇ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਦਾਯਂ ਦਾਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦਾਯਂ ਦੇਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਇਮਿਨਾવ ਨਿਯਾਮੇਨ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਮਜ੍ਜਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕਗਤਤ੍ਤਾ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਦਿવਸੇਸੁ વਿਯ ਹਸਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਹਾਸੋ વਾ ਸਂવੇਗਟ੍ਠਾਨੇ ਸਂવਿਜ੍ਜਨਂ વਾ ਦਾਯਂ ਦਾਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦਾਯਦਾਨਂ વਾ ਨਾਹੋਸਿ। ਦ੍વੇਪਿ ਪਨ ਜਨਾ ਏવਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ੍ਥ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇ વਸ੍ਸਸਤੇ ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕਭਾવਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਨ ਏਕਂ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਗવੇਸਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਤਤੋ ਕੋਲਿਤੋ ਉਪਤਿਸ੍ਸਂ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਮ ਉਪਤਿਸ੍ਸ, ਨ ਤ੍વਂ ਅਞ੍ਞਦਿવਸੇਸੁ વਿਯ ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠੋ, ਅਨਤ੍ਤਮਨਧਾਤੁਕੋਸਿ, ਕਿਂ ਤੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸਮ੍ਮ ਕੋਲਿਤ, ਏਤੇਸਂ ਓਲੋਕਨੇ ਸਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਿਰਤ੍ਥਕਮੇਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਗવੇਸਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਮ੍ਹੀਤਿ। ਤ੍વਂ ਪਨ ਕਸ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋਤਿ। ਸੋਪਿ ਤਥੇવ ਆਹ। ਅਥਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਜ੍ਝਾਸਯਤਂ ਞਤ੍વਾ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ ਏવਮਾਹ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸੁਚਿਨ੍ਤਿਤਂ, ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਪਨ ਗવੇਸਨ੍ਤੇਹਿ ਏਕਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਲਦ੍ਧੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਾਮਾ’’ਤਿ।
Rājagahe ca anusaṃvaccharaṃ giraggasamajjaṃ nāma hoti. Tesaṃ dvinnampi ekaṭṭhāneyeva mañcakaṃ bandhanti. Dvepi ekatova nisīditvā samajjaṃ passitvā hasitabbaṭṭhāne hasanti, saṃvegaṭṭhāne saṃvijjanti, dāyaṃ dātuṃ yuttaṭṭhāne dāyaṃ denti. Tesaṃ imināva niyāmena ekadivasaṃ samajjaṃ passantānaṃ paripākagatattā ñāṇassa purimadivasesu viya hasitabbaṭṭhāne hāso vā saṃvegaṭṭhāne saṃvijjanaṃ vā dāyaṃ dātuṃ yuttaṭṭhāne dāyadānaṃ vā nāhosi. Dvepi pana janā evaṃ cintayiṃsu ‘‘kiṃ ettha oloketabbaṃ atthi, sabbepime appatte vassasate apaṇṇattikabhāvaṃ gamissanti, amhehi pana ekaṃ mokkhadhammaṃ gavesituṃ vaṭṭatī’’ti ārammaṇaṃ gahetvā nisīdiṃsu. Tato kolito upatissaṃ āha ‘‘samma upatissa, na tvaṃ aññadivasesu viya haṭṭhapahaṭṭho, anattamanadhātukosi, kiṃ te sallakkhita’’nti. ‘‘Samma kolita, etesaṃ olokane sāro natthi, niratthakametaṃ, attano mokkhadhammaṃ gavesituṃ vaṭṭatī’’ti idaṃ cintayanto nisinnomhīti. Tvaṃ pana kasmā anattamanoti. Sopi tatheva āha. Athassa attanā saddhiṃ ekajjhāsayataṃ ñatvā upatisso evamāha ‘‘amhākaṃ ubhinnaṃ sucintitaṃ, mokkhadhammaṃ pana gavesantehi ekā pabbajjā laddhuṃ vaṭṭati, kassa santike pabbajāmā’’ti.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਞ੍ਚਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਰਾਜਗਹੇ ਪਟਿવਸਤਿ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਰਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ। ਤੇ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਮਾਣવਕਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ। ਤੇਸਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਞ੍ਚਯੋ ਅਤਿਰੇਕਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ। ਤੇ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇવ ਸਬ੍ਬਂ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਮਯਂ ਪਰਿਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਜਾਨਨਸਮਯੋ ਏਤ੍ਤਕੋવ, ਉਦਾਹੁ ਉਤ੍ਤਰਿਪਿ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ। ਸਞ੍ਚਯੋ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੋવ, ਸਬ੍ਬਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ ‘‘ਏવਂ ਸਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕੋ, ਮਯਂ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਗવੇਸਿਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ, ਸੋ ਇਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਹਾ ਖੋ ਪਨ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ, ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨਿਯੋ ਚਰਨ੍ਤਾ ਅવਸ੍ਸਂ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਦੇਸਕਂ ਆਚਰਿਯਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਤੇ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹਸਾਕਚ੍ਛਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਪੁਟ੍ਠਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਞ੍ਞੋ ਕਥੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਪਨ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਹਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਸਕਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਸਮ੍ਮ ਕੋਲਿਤ, ਯੋ ਪਠਮਂ ਅਮਤਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ , ਸੋ ਆਰੋਚੇਤੂ’’ਤਿ ਕਤਿਕਂ ਅਕਂਸੁ। ਇਮਮੇવ વਤ੍ਥੁਂ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਰ ਨੇਸਂ ਮਹਾਜਨਂ ਦਿਸ੍વਾ…ਪੇ॰… ਕਤਿਕਂ ਅਕਂਸੂ’’ਤਿ ਆਹ।
Tena kho pana samayena sañcayo paribbājako rājagahe paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ. Te ‘‘tassa santike pabbajissāmā’’ti pañcahi māṇavakasatehi saddhiṃ sañcayassa santike pabbajiṃsu. Tesaṃ pabbajitakālato paṭṭhāya sañcayo atirekalābhaggayasaggappatto ahosi. Te katipāheneva sabbaṃ sañcayassa samayaṃ parimadditvā ‘‘ācariya, tumhākaṃ jānanasamayo ettakova, udāhu uttaripi atthī’’ti pucchiṃsu. Sañcayo ‘‘ettakova, sabbaṃ tumhehi ñāta’’nti āha. Tassa kathaṃ sutvā cintayiṃsu ‘‘evaṃ sati imassa santike brahmacariyavāso niratthako, mayaṃ mokkhadhammaṃ gavesituṃ nikkhantā, so imassa santike uppādetuṃ na sakkā, mahā kho pana jambudīpo, gāmanigamarājadhāniyo carantā avassaṃ mokkhadhammadesakaṃ ācariyaṃ labhissāmā’’ti. Te tato paṭṭhāya ‘‘yattha yattha paṇḍitā samaṇabrāhmaṇā atthī’’ti suṇanti, tattha tattha gantvā pañhasākacchaṃ karonti, tehi puṭṭhaṃ pañhaṃ añño kathetuṃ samattho nāma natthi, te pana tesaṃ pañhaṃ vissajjenti. Evaṃ sakalajambudīpaṃ pariggaṇhitvā nivattitvā sakaṭṭhānameva āgantvā ‘‘samma kolita, yo paṭhamaṃ amataṃ adhigacchati , so ārocetū’’ti katikaṃ akaṃsu. Imameva vatthuṃ saṅkhipitvā dassento ‘‘tatra nesaṃ mahājanaṃ disvā…pe… katikaṃ akaṃsū’’ti āha.
ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਨਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸਾਤਿ ਸੇਤਪਟਧਰਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ। ਤੇਨ ਨਾਯਂ ਨਗ੍ਗਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਸਾਦਿਕੇਨਾਤਿ ਪਸਾਦਾવਹੇਨ ਸਾਰੁਪ੍ਪੇਨ ਸਮਣਾਨੁਚ੍ਛવਿਕੇਨ। ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਗਮਨੇਨ। ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਨਿવਤ੍ਤਨੇਨ। ਆਲੋਕਿਤੇਨਾਤਿ ਪੁਰਤੋ ਦਸ੍ਸਨੇਨ। વਿਲੋਕਿਤੇਨਾਤਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਦਸ੍ਸਨੇਨ। ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇਨਾਤਿ ਪਬ੍ਬਸਙ੍ਕੋਚਨੇਨ। ਪਸਾਰਿਤੇਨਾਤਿ ਤੇਸਂਯੇવ ਪਸਾਰਣੇਨ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣવਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਕੇਹਿ વਭਿਸਙ੍ਖਤਤ੍ਤਾ ਪਾਸਾਦਿਕਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਆਲੋਕਿਤવਿਲੋਕਿਤਸਮਿਞ੍ਜਿਤਪਸਾਰਿਤੋ ਹੁਤ੍વਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁ। ਇਰਿਯਾਪਥਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਾਯ ਪਾਸਾਦਿਕਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਦਿਤਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਇਰਿਯਾਪਥੋ। ਅਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਉਪਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਰਣੇ ਸਤਿ ਅਮਤੇਨਪਿ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਅਨੁਮਾਨਞਾਣੇਨ ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਉਪਗਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤੋ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਯਨ੍ਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸੁਦਿਨ੍ਨਕਣ੍ਡੇ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਨ੍ਤਿ ‘‘ਦਾਨਪਤੀਨਂ ਘਰੇਸੁ ਸਾਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਸਨਾਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਂ ਉਦਕਕਞ੍ਜਿਯਂ, ਤਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਸਚੇ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦਾਨਪਤੀਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਈਦਿਸਾਯ ਸਾਲਾਯ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕੁਟ੍ਟਮੂਲਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ।
Tattha channaparibbājakassāti setapaṭadharassa paribbājakassa. Tena nāyaṃ naggaparibbājakoti dasseti. Pāsādikena abhikkantenātiādīsu pāsādikenāti pasādāvahena sāruppena samaṇānucchavikena. Abhikkantenāti gamanena. Paṭikkantenāti nivattanena. Ālokitenāti purato dassanena. Vilokitenāti ito cito dassanena. Samiñjitenāti pabbasaṅkocanena. Pasāritenāti tesaṃyeva pasāraṇena. Sabbattha itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ, tasmā satisampajaññakehi vabhisaṅkhatattā pāsādikaabhikkantapaṭikkantaālokitavilokitasamiñjitapasārito hutvāti vuttaṃ hoti. Okkhittacakkhūti heṭṭhākhittacakkhu. Iriyāpathasampannoti tāya pāsādikaabhikkantāditāya sampannairiyāpatho. Atthikehi upaññātanti ‘‘maraṇe sati amatenapi bhavitabba’’nti evaṃ anumānañāṇena ‘‘atthī’’ti upagataṃ nibbānaṃ nāma, taṃ magganto pariyesanto yannūnāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandheyyanti sambandho. Sudinnakaṇḍe vuttappakāranti ‘‘dānapatīnaṃ gharesu sālā honti, āsanāni cettha paññattāni honti, upaṭṭhāpitaṃ udakakañjiyaṃ, tattha pabbajitā piṇḍāya caritvā nisīditvā bhuñjanti. Sace icchanti, dānapatīnampi santakaṃ gaṇhanti, tasmā tampi aññatarassa kulassa īdisāya sālāya aññataraṃ kuṭṭamūlanti veditabba’’nti evaṃ vuttappakāraṃ.
ਅਪ੍ਪਂ વਾ ਬਹੁਂ વਾ ਭਾਸਸ੍ਸੂਤਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ‘‘ਅਹਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ ਨਾਮ, ਤ੍વਂ ਯਥਾਸਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਂ વਾ ਬਹੁਂ વਾ ਪਾવਦ, ਏਤਂ ਨਯਸਤੇਨ ਨਯਸਹਸ੍ਸੇਨ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਏવਮਾਹ। ਨਿਰੋਧੋ ਚ ਨਿਰੋਧੁਪਾਯੋ ਚ ਏਕਦੇਸਸਰੂਪੇਕਸੇਸਨਯੇਨ ‘‘ਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਥ વਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਪਟਿਪਾਦੇਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ। ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਸੁਤ੍વਾ વਿਰਜਂ વੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਪਠਮਪਦਦ੍વਯਮੇવ ਸੁਤ੍વਾ ਸਹਸ੍ਸਨਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ। ਇਤਰਪਦਦ੍વਯਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਨਿਟ੍ਠਾਸੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Appaṃ vā bahuṃ vā bhāsassūti paribbājako ‘‘ahaṃ upatisso nāma, tvaṃ yathāsattiyā appaṃ vā bahuṃ vā pāvada, etaṃ nayasatena nayasahassena paṭivijjhituṃ mayhaṃ bhāro’’ti cintetvā evamāha. Nirodho ca nirodhupāyo ca ekadesasarūpekasesanayena ‘‘nirodho’’ti vuttoti dassento ‘‘atha vā’’tiādimāha. Paṭipādentoti nigamento. Imaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādīti ettha paribbājako paṭhamapadadvayameva sutvā sahassanayasampanne sotāpattiphale patiṭṭhahi. Itarapadadvayaṃ sotāpannakāle niṭṭhāsīti veditabbaṃ.
ਬਹੁਕੇਹਿ ਕਪ੍ਪਨਹੁਤੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਸ ਦਸਕਾਨਿ ਸਤਂ, ਦਸ ਸਤਾਨਿ ਸਹਸ੍ਸਂ, ਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਕੋਟਿ, ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਪਕੋਟਿ, ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਕੋਟਿਪਕੋਟਿ, ਕੋਟਿਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਏਕਨਹੁਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Bahukehi kappanahutehīti ettha dasa dasakāni sataṃ, dasa satāni sahassaṃ, sahassānaṃ sataṃ satasahassaṃ, satasahassānaṃ sataṃ koṭi, koṭisatasahassānaṃ sataṃ pakoṭi, pakoṭisatasahassānaṃ sataṃ koṭipakoṭi, koṭipakoṭisatasahassānaṃ sataṃ ekanahutanti veditabbaṃ.
੬੧. ਅਥ ਖੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਯੇਨ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੧੮੯-੧੯੦; ਧ॰ ਪ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧੦ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰવਤ੍ਥੁ) ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਰਿવਿਸੇਸੇ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ‘‘ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਉਪਰਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ વਡ੍ਢਯਿਤ੍ਥ, ਏਤ੍ਤਕਮੇવ ਹੋਤੁ, ਕਹਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ વਸਤੀ’’ਤਿ। વੇਲ਼ੁવਨੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਤਿ। ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪੁਰਤੋ ਯਾਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਏਕੋ ਸਹਾਯਕੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਤਿਕਾ ਕਤਾ ‘ਯੋ ਪਠਮਂ ਅਮਤਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਆਰੋਚੇਤੂ’ਤਿ, ਅਹਂ ਤਂ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਸਹਾਯਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਗਤਮਗ੍ਗੇਨੇવ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦੇਸੁ ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਰਾਮਾਭਿਮੁਖੋ ਅਗਮਾਸਿ।
61.Athakho sāriputto paribbājako yena moggallāno paribbājako tenupasaṅkamīti (a. ni. aṭṭha. 1.1.189-190; dha. pa. aṭṭha. 1.10 sāriputtattheravatthu) sotāpanno hutvā uparivisese appavattante ‘‘bhavissati ettha kāraṇa’’nti sallakkhetvā theraṃ āha ‘‘bhante, mā upari dhammadesanaṃ vaḍḍhayittha, ettakameva hotu, kahaṃ amhākaṃ satthā vasatī’’ti. Veḷuvane paribbājakāti. ‘‘Bhante, tumhe purato yātha, mayhaṃ eko sahāyako atthi, amhehi ca aññamaññaṃ katikā katā ‘yo paṭhamaṃ amataṃ adhigacchati, so ārocetū’ti, ahaṃ taṃ paṭiññaṃ mocetvā sahāyakaṃ gahetvā tumhākaṃ gatamaggeneva satthu santikaṃ āgamissāmī’’ti pañcapatiṭṭhitena therassa pādesu nipatitvā tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā theraṃ uyyojetvā paribbājakārāmābhimukho agamāsi.
੬੨. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਏਤਦવੋਚਾਤਿ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯਸ੍ਸ ਮੁਖવਣ੍ਣੋ ਨ ਅਞ੍ਞਦਿવਸੇਸੁ વਿਯ, ਅਦ੍ਧਾ ਅਨੇਨ ਅਮਤਂ ਅਧਿਗਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਮਤਾਧਿਗਮਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਤਦવੋਚ। ਸੋਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਆਮਾવੁਸੋ, ਅਮਤਂ ਅਧਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਤਮੇવ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ। ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ। ਗਚ੍ਛਾਮ ਮਯਂ, ਆવੁਸੋ, ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ‘‘ਕਹਂ ਸਮ੍ਮ ਸਤ੍ਥਾ વਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕਿਰ ਸਮ੍ਮ, ਏવਂ ਨੋ ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਸ੍ਸਜਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਏવਮਾਹ।
62.Sāriputtaṃ paribbājakaṃ etadavocāti ‘‘ajja mayhaṃ sahāyassa mukhavaṇṇo na aññadivasesu viya, addhā anena amataṃ adhigataṃ bhavissatī’’ti amatādhigamaṃ pucchanto etadavoca. Sopissa ‘‘āmāvuso, amataṃ adhigata’’nti paṭijānitvā sabbaṃ pavattiṃ ārocetvā tameva gāthaṃ abhāsi. Gāthāpariyosāne moggallāno paribbājako sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho moggallānassa paribbājakassa…pe… dhammacakkhuṃ udapādī’’ti. Gacchāma mayaṃ, āvuso, bhagavato santiketi ‘‘kahaṃ samma satthā vasatī’’ti pucchitvā ‘‘veḷuvane kira samma, evaṃ no ācariyena assajittherena kathita’’nti vutte evamāha.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਚ ਨਾਮੇਸ ਸਦਾਪਿ ਆਚਰਿਯਪੂਜਕੋવ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਹਾਯਂ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਏવਮਾਹ ‘‘ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਧਿਗਤਂ ਅਮਤਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਞ੍ਚਯਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸਪਿ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮ, ਬੁਜ੍ਝਮਾਨੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਫਲਪ੍ਪਟਿવੇਧਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਤਤੋ ਦ੍વੇਪਿ ਜਨਾ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ ਯੇਨ ਸਞ੍ਚਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੂ’’ਤਿ। ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਚ ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਤ੍વਂ ਕਿਂ ਕਰੋਸਿ, ਲੋਕੇ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੋ, ਆਯਾਮ ਦਸਬਲਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਸੋ ‘‘ਕਿਂ વਦਥ ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਤੇਪਿ વਾਰੇਤ੍વਾ ਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਮੇવ ਨੇਸਂ ਦੀਪੇਤਿ। ਤੇ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏવਰੂਪੋ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਾਸੋ ਨਿਚ੍ਚਮੇવ ਹੋਤੁ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਗਮਨਂ વਾ ਅਗਮਨਂ વਾ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਸਞ੍ਚਯੋ ‘‘ਇਮੇ ਏਤ੍ਤਕਂ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਮਮ વਚਨਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਾਤਾ, ਅਹਂ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਾਸਂ વਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤੇ ਅਨੇਕੇਹਿਪਿ ਕਾਰਣਸਤੇਹਿ ਤਂ ਬੋਧੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓવਾਦੇ વਤ੍ਤਮਾਨਂ ਜਨਂ ਆਦਾਯ વੇਲ਼ੁવਨਂ ਅਗਮਂਸੁ। ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਸਤੇਸੁ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਸਤਾ ਨਿવਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਸਤਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਗਮਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ ਤਾਨਿ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾਨਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਯੇਨ વੇਲ਼ੁવਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੂ’’ਤਿ।
Sāriputtatthero ca nāmesa sadāpi ācariyapūjakova, tasmā sahāyaṃ moggallānaṃ paribbājakaṃ evamāha ‘‘amhehi adhigataṃ amataṃ amhākaṃ ācariyassa sañcayaparibbājakassapi kathessāma, bujjhamāno paṭivijjhissati, appaṭivijjhanto amhākaṃ saddahitvā satthu santikaṃ gamissati, buddhānaṃ desanaṃ sutvā maggaphalappaṭivedhaṃ karissatī’’ti. Tato dvepi janā sañcayassa santikaṃ agamaṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho sāriputtamoggallānā yena sañcayo paribbājako tenupasaṅkamiṃsū’’ti. Upasaṅkamitvā ca ‘‘ācariya, tvaṃ kiṃ karosi, loke buddho uppanno, svākkhāto dhammo, suppaṭipanno saṅgho, āyāma dasabalaṃ passissāmā’’ti. So ‘‘kiṃ vadatha tātā’’ti tepi vāretvā lābhaggayasaggappavattimeva nesaṃ dīpeti. Te ‘‘amhākaṃ evarūpo antevāsikavāso niccameva hotu, tumhākaṃ pana gamanaṃ vā agamanaṃ vā jānāthā’’ti āhaṃsu. Sañcayo ‘‘ime ettakaṃ jānantā mama vacanaṃ na karissantī’’ti ñatvā ‘‘gacchatha tumhe tātā, ahaṃ mahallakakāle antevāsikavāsaṃ vasituṃ na sakkomī’’ti āha. Te anekehipi kāraṇasatehi taṃ bodhetuṃ asakkontā attano ovāde vattamānaṃ janaṃ ādāya veḷuvanaṃ agamaṃsu. Pañcasu antevāsikasatesu aḍḍhateyyasatā nivattiṃsu, aḍḍhateyyasatā tehi saddhiṃ agamaṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho sāriputtamoggallānā tāni aḍḍhateyyāni paribbājakasatāni ādāya yena veḷuvanaṃ tenupasaṅkamiṃsū’’ti.
વਿਮੁਤ੍ਤੇਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਫਲવਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੇ ਨੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Vimutteti yathāvuttalakkhaṇe nibbāne tadārammaṇāya phalavimuttiyā adhimutte ne sāriputtamoggallāne byākāsīti sambandho.
ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍વਾ ਚ ਸਤ੍ਥਾ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਨੇਸਂ ਪਰਿਸਾਯ ਚਰਿਯવਸੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ વਡ੍ਢੇਸਿ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਅਗ੍ਗਸਾવਕੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਸਤਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਥ ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਸਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ, ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਅਹੋਸਿ। ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾਨਮ੍ਪਿ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਆਗਤਂ, ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਕਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਸਾવਕਪਾਰਮੀਞਾਣਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ। ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿવਸਤੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਕਲ੍ਲવਾਲ਼ਗਾਮਕਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਂવੇਜਿਤੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਧਾਤੁਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋવ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਸਾવਕਪਾਰਮੀਞਾਣਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿવਸਤੋ ਅਦ੍ਧਮਾਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਮੇવ ਰਾਜਗਹਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੂਕਰਖਤਲੇਣੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਦੀਘਨਖਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ વੇਦਨਾਪਰਿਗ੍ਗਹਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਞਾਣਂ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਪਰਸ੍ਸ વਡ੍ਢਿਤਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ વਿਯ ਸਾવਕਪਾਰਮੀਞਾਣਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਤਹਿ ਦਿવਸੇਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਅਦ੍ਧਮਾਸੇਨਾ’’ਤਿ।
Evaṃ byākaritvā ca satthā catuparisamajjhe dhammaṃ desento nesaṃ parisāya cariyavasena dhammadesanaṃ vaḍḍhesi, ṭhapetvā dve aggasāvake sabbepi aḍḍhateyyasatā paribbājakā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Satthā ‘‘etha bhikkhavo’’ti hatthaṃ pasāresi, sabbesaṃ kesamassu antaradhāyi, iddhimayapattacīvaraṃ kāyapaṭibaddhaṃ ahosi. Aggasāvakānampi iddhimayapattacīvaraṃ āgataṃ, uparimaggattayakiccaṃ pana na niṭṭhāti. Kasmā? Sāvakapāramīñāṇassa mahantatāya. Athāyasmā mahāmoggallāno pabbajitadivasato sattame divase magadharaṭṭhe kallavāḷagāmakaṃ upanissāya samaṇadhammaṃ karonto thinamiddhaṃ okkamanto satthārā saṃvejito thinamiddhaṃ vinodetvā tathāgatena dinnaṃ dhātukammaṭṭhānaṃ suṇantova uparimaggattayakiccaṃ niṭṭhāpetvā sāvakapāramīñāṇassa matthakaṃ patto. Sāriputtattheropi pabbajitadivasato addhamāsaṃ atikkamitvā satthārā saddhiṃ tameva rājagahaṃ upanissāya sūkarakhataleṇe viharanto attano bhāgineyyassa dīghanakhaparibbājakassa vedanāpariggahasuttante desiyamāne suttānusārena ñāṇaṃ pesetvā parassa vaḍḍhitabhattaṃ bhuñjanto viya sāvakapāramīñāṇassa matthakaṃ patto. Tenevāha ‘‘mahāmoggallānatthero sattahi divasehi arahatte patiṭṭhito, sāriputtatthero addhamāsenā’’ti.
ਯਦਿਪਿ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਤਤੋ ਚਿਰੇਨ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋવ ਮਹਾਪਞ੍ਞਤਰੋ। ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਹਿ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰਂ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਯਾ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤੋ વਿਯ ਏਕਦੇਸਮੇવ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਦਿવਸੇ વਾਯਮਿਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰਂ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਂ ਸਮ੍ਮਸਿ, ਏવਂ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਧਮਾਸਂ વਾਯਮਿ। ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਸ੍ਸ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਸਾવਕਪਾਰਮੀਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਤਥਾ ਪਰਿਪਾਚੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਯਥਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸੋ ‘‘વੇਣੁਯਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਹਾਜਟਂ વੇਣੁਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਜਟਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਪਞ੍ਚੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਹਤ੍ਥਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਮੇવ ਯਟ੍ਠਿਂ ਮੂਲੇ ਚ ਅਗ੍ਗੇ ਚ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਠਮਤਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਟ੍ਠਿਂ ਪਨ ਸਾਰਂ વਾ ਉਜੁਂ વਾ ਨ ਲਭਤਿ। ਅਪਰੋ ਤਥਾਰੂਪਮੇવ વੇਣੁਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਚੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਯਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਾਰਂ વਾ ਉਜੁਂ વਾ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਚ੍ਛਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਤ੍ਥੇਨ વੇਣੁਜਟਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਸਾਰਾ ਚੇવ ਉਜੂ ਚ ਯਟ੍ਠਿਯੋ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਅਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਟ੍ਠਿਯੋ ਪਨ ਸਾਰਾ ਚੇવ ਉਜੂ ਚ ਲਭਤਿ, ਏવਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਇਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਪਧਾਨਂ।
Yadipi mahāmoggallānatthero na cirasseva arahattaṃ patto, dhammasenāpati tato cirena, evaṃ santepi sāriputtattherova mahāpaññataro. Mahāmoggallānatthero hi sāvakānaṃ sammasanacāraṃ yaṭṭhikoṭiyā uppīḷento viya ekadesameva sammasanto satta divase vāyamitvā arahattaṃ patto. Sāriputtatthero ṭhapetvā buddhānaṃ paccekabuddhānañca sammasanacāraṃ sāvakānaṃ sammasanacāraṃ nippadesaṃ sammasi, evaṃ sammasanto addhamāsaṃ vāyami. Ukkaṃsagatassa sāvakānaṃ sammasanacārassa nippadesena pavattiyamānattā sāvakapāramīñāṇassa ca tathā paripācetabbattā. Yathā hi puriso ‘‘veṇuyaṭṭhiṃ gaṇhissāmī’’ti mahājaṭaṃ veṇuṃ disvā ‘‘jaṭaṃ chindantassa papañco bhavissatī’’ti antarena hatthaṃ pavesetvā sampattameva yaṭṭhiṃ mūle ca agge ca chinditvā ādāya pakkameyya, so kiñcāpi paṭhamataraṃ gacchati, yaṭṭhiṃ pana sāraṃ vā ujuṃ vā na labhati. Aparo tathārūpameva veṇuṃ disvā sace sampattayaṭṭhiṃ gaṇhissāmi, sāraṃ vā ujuṃ vā na labhissāmīti kacchaṃ bandhitvā mahantena satthena veṇujaṭaṃ chinditvā sārā ceva ujū ca yaṭṭhiyo uccinitvā ādāya pakkameyya, ayaṃ kiñcāpi pacchā gacchati, yaṭṭhiyo pana sārā ceva ujū ca labhati, evaṃsampadamidaṃ imesaṃ dvinnaṃ therānaṃ padhānaṃ.
ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰੋ ਚ ਨਾਮੇਤ੍ਥ વਿਪਸ੍ਸਨਾਭੂਮਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਸਮ੍ਮਸਨਂ ਚਰਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰੋਤਿ ਕਤ੍વਾ। ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰੋ ਦਸਸਹਸ੍ਸਲੋਕਧਾਤੁਯਂ ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਗਤਾ ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਾ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇਸੂਤਿ ਅਪਰੇ। ਤਥਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਿਯવਸੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਨਯਂ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਛਤ੍ਤਿਂਸਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮੁਖੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਹਾવਜਿਰਞਾਣਂ ਪવਤ੍ਤਂ। ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਸਨ੍ਤਾਨਗਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸવਾਸੀਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਗਤਾ ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਾ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰੋਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਜਮ੍ਬੁਦੀਪવਾਸੀਸਨ੍ਤਾਨਗਤਾਤਿ ਕੇਚਿ। ਸਸਨ੍ਤਾਨਗਤੇ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਪਰਸਨ੍ਤਾਨਗਤੇ ਚ ਸਨ੍ਤਾਨવਿਭਾਗਂ ਅਕਤ੍વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾਭਾવਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨਂ, ਅਯਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰੋ। ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਪਿ ਸਸਨ੍ਤਾਨવਿਭਾਗੇਨ ਕੇਚਿ ਕੇਚਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਸਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਞਾਣੇਨ ਫੁਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਯਾ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤੋ વਿਯ ਏਕਦੇਸਮੇવ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਞਾਣੇਨ ਨਾਮ ਯਾવਤਾ ਨੇਯ੍ਯਂ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਾવਤਾ ਅવਤ੍ਤਨਤੋ ‘‘ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਯਾ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤੋ વਿਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਨੁਪਦਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਾવਤੋ ‘‘ਏਕਦੇਸਮੇવ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨੋਪਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸਾવਕਾਨਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਭੂਮਿਯੇવ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰੋ। ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਥੇਰੋ ਸਾਤਿਸਯਂ ਨਿਰવਸੇਸਂ ਅਨੁਪਦਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਾવਕਾਨਂ ਸਮ੍ਮਸਨਚਾਰਂ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਂ ਸਮ੍ਮਸੀ’’ਤਿ।
Sammasanacāro ca nāmettha vipassanābhūmi veditabbā sammasanaṃ carati etthāti sammasanacāroti katvā. Tattha buddhānaṃ sammasanacāro dasasahassalokadhātuyaṃ sattasantānagatā anindriyabaddhā ca saṅkhārāti vadanti. Koṭisatasahassacakkavāḷesūti apare. Tathā hi attaniyavasena paṭiccasamuppādanayaṃ otaritvā chattiṃsakoṭisatasahassamukhena buddhānaṃ mahāvajirañāṇaṃ pavattaṃ. Paccekabuddhānaṃ sasantānagatehi saddhiṃ majjhimadesavāsīsattasantānagatā anindriyabaddhā ca saṅkhārā sammasanacāroti vadanti. Jambudīpavāsīsantānagatāti keci. Sasantānagate sabbadhamme parasantānagate ca santānavibhāgaṃ akatvā bahiddhābhāvasāmaññato sammasanaṃ, ayaṃ sāvakānaṃ sammasanacāro. Moggallānatthero pana bahiddhā dhammepi sasantānavibhāgena keci keci uddharitvā sammasi, tañca kho ñāṇena phuṭṭhamattaṃ katvā. Tena vuttaṃ ‘‘yaṭṭhikoṭiyā uppīḷento viya ekadesameva sammasanto’’ti. Tattha ñāṇena nāma yāvatā neyyaṃ vattitabbaṃ, tāvatā avattanato ‘‘yaṭṭhikoṭiyā uppīḷento viyā’’ti vuttaṃ, anupadadhammavipassanāya abhāvato ‘‘ekadesameva sammasanto’’ti vuttaṃ. Dhammasenāpatinopi yathāvuttasāvakānaṃ vipassanāya bhūmiyeva sammasanacāro. Tattha pana thero sātisayaṃ niravasesaṃ anupadañca sammā vipassi. Tena vuttaṃ ‘‘sāvakānaṃ sammasanacāraṃ nippadesaṃ sammasī’’ti.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਾ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਕਤਿਸਾવਕਾ ਮਹਾਸਾવਕਾ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਛਸੁ ਜਨੇਸੁ ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਾਨਂ ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾਹਿ ਅਨਧਿਗਤਪਞ੍ਞਾਨੇਪੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਧਾਨਂ વਿਯ ਇਚ੍ਛਿਤਪਦੇਸੋਕ੍ਕਮਨਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਕਾਲੇ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਧਮ੍ਮਭਾવਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਯਥਾਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤੇਯੇવ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ। ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਕਤਿਸਾવਕਾ ਯੇਨ ਮੁਖੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨਪਿ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ વਿਪੁਲਞਾਣਤ੍ਤਾ। ਮਹਾਸਾવਕਾ ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਸਾਤਿਸਯਂ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਅਗ੍ਗਸਾવਕੇਸੁ ਦੁਤਿਯੋ ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਾਧਾਨਸ੍ਸ ਸਾਤਿਸਯਤ੍ਤਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਤਤੋਪਿ વਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ ਕਰੋਤਿ। ਪਠਮੋ ਪਨ ਤਤੋਪਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਤਾਯ ਸਾવਕੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਕਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ ਕਰੋਤਿ। ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਤੇਹਿਪਿ ਮਹਾਭਿਨੀਹਾਰਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਿਨੀਹਾਰਾਨੁਰੂਪਂ ਤਤੋਪਿ વਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਪਰਿਪੂਰਿਤਪਞ੍ਞਾਪਾਰਮੀਪਭਾવਿਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਾ ਯਥਾ ਨਾਮ ਕਤવਾਲવੇਧਪਰਿਚਯੇਨ ਸਰਭਙ੍ਗਸਦਿਸੇਨ ਧਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਰੋ ਅਨ੍ਤਰਾ ਰੁਕ੍ਖਲਤਾਦੀਸੁ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲਕ੍ਖੇਯੇવ ਪਤਤਿ, ਨ ਸਜ੍ਜਤਿ ਨ વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਏવਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਾ ਅવਿਰਜ੍ਜਮਾਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮ੍ਮਸਨੀਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਯਾਥਾવਤੋ ਨਾਨਾਨਯੇਹਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਯਂ ‘‘ਮਹਾવਜਿਰਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
Ettha ca sukkhavipassakā lokiyābhiññappattā pakatisāvakā mahāsāvakā aggasāvakā paccekabuddhā sammāsambuddhāti chasu janesu sukkhavipassakānaṃ jhānābhiññāhi anadhigatapaññānepuññattā andhānaṃ viya icchitapadesokkamanaṃ vipassanākāle icchiticchitadhammabhāvanā natthi, te yathāpariggahitadhammamatteyeva vipassanaṃ vaḍḍhenti. Lokiyābhiññappattā pana pakatisāvakā yena mukhena vipassanaṃ ārabhanti, tato aññenapi vipassanaṃ vitthārikaṃ kātuṃ sakkonti vipulañāṇattā. Mahāsāvakā abhinīhārasampannattā tato sātisayaṃ vipassanaṃ vitthārikaṃ kātuṃ sakkonti. Aggasāvakesu dutiyo abhinīhārasampattiyā samādhānassa sātisayattā vipassanaṃ tatopi vitthārikaṃ karoti. Paṭhamo pana tatopi mahāpaññatāya sāvakehi asādhāraṇaṃ katvā vipassanaṃ vitthārikaṃ karoti. Paccekabuddhā tehipi mahābhinīhāratāya attano abhinīhārānurūpaṃ tatopi vitthārikaṃ vipassanaṃ karonti. Buddhānaṃ sammadeva paripūritapaññāpāramīpabhāvitā sabbaññutaññāṇādhigamassa anurūpā yathā nāma katavālavedhaparicayena sarabhaṅgasadisena dhanuggahena khitto saro antarā rukkhalatādīsu asajjamāno lakkheyeva patati, na sajjati na virajjati, evaṃ antarā asajjamānā avirajjamānā vipassanā sammasanīyadhammesu yāthāvato nānānayehi pavattati, yaṃ ‘‘mahāvajirañāṇa’’nti vuccati.
ਏਤੇਸੁ ਚ ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਾਨਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰੋ ਖਜ੍ਜੋਤਪ੍ਪਭਾਸਦਿਸੋ, ਅਭਿਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤਪਕਤਿਸਾવਕਾਨਂ ਦੀਪਪ੍ਪਭਾਸਦਿਸੋ, ਮਹਾਸਾવਕਾਨਂ ਉਕ੍ਕਾਪ੍ਪਭਾਸਦਿਸੋ, ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾਨਂ ਓਸਧਿਤਾਰਕਪ੍ਪਭਾਸਦਿਸੋ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਚਨ੍ਦਪ੍ਪਭਾਸਦਿਸੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਰਸ੍ਮਿਸਹਸ੍ਸਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਸਰਦਸੂਰਿਯਮਣ੍ਡਲਸਦਿਸੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਥਾ ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਾਨਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰੋ ਅਨ੍ਧਾਨਂ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਯਾ ਗਮਨਸਦਿਸੋ, ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤਪਕਤਿਸਾવਕਾਨਂ ਦਣ੍ਡਕਸੇਤੁਗਮਨਸਦਿਸੋ, ਮਹਾਸਾવਕਾਨਂ ਜਙ੍ਘਸੇਤੁਗਮਨਸਦਿਸੋ, ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾਨਂ ਸਕਟਸੇਤੁਗਮਨਸਦਿਸੋ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਹਾਜਙ੍ਘਮਗ੍ਗਗਮਨਸਦਿਸੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਹਾਸਕਟਮਗ੍ਗਗਮਨਸਦਿਸੋ। ਤਥਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚਿਨ੍ਤਾਮਯਞਾਣਸਂવਡ੍ਢਿਤਤ੍ਤਾ ਸਯਮ੍ਭੂਞਾਣਭੂਤਾ, ਇਤਰੇਸਂ ਸੁਤਮਯਞਾਣਸਂવਡ੍ਢਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰੋਪਦੇਸਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Etesu ca sukkhavipassakānaṃ vipassanācāro khajjotappabhāsadiso, abhiññappattapakatisāvakānaṃ dīpappabhāsadiso, mahāsāvakānaṃ ukkāppabhāsadiso, aggasāvakānaṃ osadhitārakappabhāsadiso, paccekabuddhānaṃ candappabhāsadiso, sammāsambuddhānaṃ rasmisahassapaṭimaṇḍitasaradasūriyamaṇḍalasadiso hutvā upaṭṭhāti. Tathā sukkhavipassakānaṃ vipassanācāro andhānaṃ yaṭṭhikoṭiyā gamanasadiso, lokiyābhiññappattapakatisāvakānaṃ daṇḍakasetugamanasadiso, mahāsāvakānaṃ jaṅghasetugamanasadiso, aggasāvakānaṃ sakaṭasetugamanasadiso, paccekabuddhānaṃ mahājaṅghamaggagamanasadiso, sammāsambuddhānaṃ mahāsakaṭamaggagamanasadiso. Tathā buddhānaṃ paccekabuddhānañca vipassanā cintāmayañāṇasaṃvaḍḍhitattā sayambhūñāṇabhūtā, itaresaṃ sutamayañāṇasaṃvaḍḍhitattā paropadesasambhūtāti veditabbā.
ਇਦਾਨਿ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਥੇਰਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਤੀਤੇ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
Idāni ubhinnampi therānaṃ pubbayogaṃ dassetuṃ ‘‘atīte kirā’’tiādimāha. Taṃ sabbaṃ uttānatthameva.
੬੩. ਗਿਰਿਬ੍ਬਜਨਗਰਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਤਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ વਜਸਦਿਸਂ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਗਿਰਿਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ ਏવਂਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਰਾਜਗਹਨਗਰਂ। ਉਸੂਯਨਕਿਰਿਯਾਯ ਕਮ੍ਮਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
63.Giribbajanagaranti samantā pabbataparikkhittaṃ vajasadisaṃ hutvā tiṭṭhatīti giribbajanti evaṃladdhanāmaṃ rājagahanagaraṃ. Usūyanakiriyāya kammabhāvaṃ sandhāya ‘‘upayogatthe vā’’ti vuttaṃ.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੧੪. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾ • 14. Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾ • Sāriputtamoggallānapabbajjākathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sāriputtamoggallānapabbajjākathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧੪. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾ • 14. Sāriputtamoggallāna pabbajjākathā