| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๗. สาริปุตฺตสุตฺตํ
7. Sāriputtasuttaṃ
๗. อถ โข อายสฺมา อานโนฺท เยนายสฺมา สาริปุโตฺต เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมตา สาริปุเตฺตน สทฺธิํ สโมฺมทิฯ สโมฺมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข อายสฺมา อานโนฺท อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ เอตทโวจ –
7. Atha kho āyasmā ānando yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca –
‘‘สิยา นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ภิกฺขุโน ตถารูโป สมาธิปฎิลาโภ ยถา เนว ปถวิยํ ปถวิสญฺญี อสฺส, น อาปสฺมิํ อาโปสญฺญี อสฺส, น เตชสฺมิํ เตโชสญฺญี อสฺส, น วายสฺมิํ วาโยสญฺญี อสฺส, น อากาสานญฺจายตเน อากาสานญฺจายตนสญฺญี อสฺส, น วิญฺญาณญฺจายตเน วิญฺญาณญฺจายตนสญฺญี อสฺส, น อากิญฺจญฺญายตเน อากิญฺจญฺญายตนสญฺญี อสฺส, น เนวสญฺญานาสญฺญายตเน เนวสญฺญานาสญฺญายตนสญฺญี อสฺส, น อิธโลเก อิธโลกสญฺญี อสฺส, น ปรโลเก ปรโลกสญฺญี อสฺส; สญฺญี จ ปน อสฺสา’’ติ?
‘‘Siyā nu kho, āvuso sāriputta, bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva pathaviyaṃ pathavisaññī assa, na āpasmiṃ āposaññī assa, na tejasmiṃ tejosaññī assa, na vāyasmiṃ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa; saññī ca pana assā’’ti?
‘‘สิยา , อาวุโส อานนฺท, ภิกฺขุโน ตถารูโป สมาธิปฎิลาโภ ยถา เนว ปถวิยํ ปถวิสญฺญี อสฺส…เป.… น ปรโลเก ปรโลกสญฺญี อสฺส; สญฺญี จ ปน อสฺสา’’ติฯ
‘‘Siyā , āvuso ānanda, bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva pathaviyaṃ pathavisaññī assa…pe… na paraloke paralokasaññī assa; saññī ca pana assā’’ti.
‘‘ยถา กถํ ปน, อาวุโส สาริปุตฺต, สิยา ภิกฺขุโน ตถารูโป สมาธิปฎิลาโภ ยถา เนว ปถวิยํ ปถวิสญฺญี อสฺส…เป.… สญฺญี จ ปน อสฺสา’’ติ? ‘‘เอกมิทาหํ, อาวุโส อานนฺท, สมยํ อิเธว สาวตฺถิยํ วิหรามิ อนฺธวนสฺมิํฯ ตตฺถาหํ 1 ตถารูปํ สมาธิํ สมาปชฺชิํ 2 ยถา เนว ปถวิยํ ปถวิสญฺญี อโหสิํ, น อาปสฺมิํ อาโปสญฺญี อโหสิํ, น เตชสฺมิํ เตโชสญฺญี อโหสิํ, น วายสฺมิํ วาโยสญฺญี อโหสิํ, น อากาสานญฺจายตเน อากาสานญฺจายตนสญฺญี อโหสิํ, น วิญฺญาณญฺจายตเน วิญฺญาณญฺจายตนสญฺญี อโหสิํ, น อากิญฺจญฺญายตเน อากิญฺจญฺญายตนสญฺญี อโหสิํ, น เนวสญฺญานาสญฺญายตเน เนวสญฺญานาสญฺญายตนสญฺญี อโหสิํ, น อิธโลเก อิธโลกสญฺญี อโหสิํ, น ปรโลเก ปรโลกสญฺญี อโหสิํ; สญฺญี จ ปน อโหสิ’’นฺติฯ
‘‘Yathā kathaṃ pana, āvuso sāriputta, siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva pathaviyaṃ pathavisaññī assa…pe… saññī ca pana assā’’ti? ‘‘Ekamidāhaṃ, āvuso ānanda, samayaṃ idheva sāvatthiyaṃ viharāmi andhavanasmiṃ. Tatthāhaṃ 3 tathārūpaṃ samādhiṃ samāpajjiṃ 4 yathā neva pathaviyaṃ pathavisaññī ahosiṃ, na āpasmiṃ āposaññī ahosiṃ, na tejasmiṃ tejosaññī ahosiṃ, na vāyasmiṃ vāyosaññī ahosiṃ, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī ahosiṃ, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī ahosiṃ, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī ahosiṃ, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī ahosiṃ, na idhaloke idhalokasaññī ahosiṃ, na paraloke paralokasaññī ahosiṃ; saññī ca pana ahosi’’nti.
‘‘กิํสญฺญี ปนายสฺมา สาริปุโตฺต 5 ตสฺมิํ สมเย อโหสี’’ติ? ‘‘ภวนิโรโธ นิพฺพานํ ภวนิโรโธ นิพฺพาน’’นฺติ โข เม, อาวุโส, อญฺญาว สญฺญา อุปฺปชฺชติ อญฺญาว สญฺญา นิรุชฺฌติฯ เสยฺยถาปิ, อาวุโส, สกลิกคฺคิสฺส ฌายมานสฺส อญฺญาว อจฺจิ อุปฺปชฺชติ อญฺญาว อจฺจิ นิรุชฺฌติ; เอวเมวํ โข, อาวุโส, ‘ภวนิโรโธ นิพฺพานํ ภวนิโรโธ นิพฺพาน’นฺติ อญฺญาว สญฺญา อุปฺปชฺชติ อญฺญาว สญฺญา นิรุชฺฌติฯ ‘ภวนิโรโธ นิพฺพาน’นฺติ 6 สญฺญี จ ปนาหํ, อาวุโส, ตสฺมิํ สมเย อโหสิ’’นฺติฯ สตฺตมํฯ
‘‘Kiṃsaññī panāyasmā sāriputto 7 tasmiṃ samaye ahosī’’ti? ‘‘Bhavanirodho nibbānaṃ bhavanirodho nibbāna’’nti kho me, āvuso, aññāva saññā uppajjati aññāva saññā nirujjhati. Seyyathāpi, āvuso, sakalikaggissa jhāyamānassa aññāva acci uppajjati aññāva acci nirujjhati; evamevaṃ kho, āvuso, ‘bhavanirodho nibbānaṃ bhavanirodho nibbāna’nti aññāva saññā uppajjati aññāva saññā nirujjhati. ‘Bhavanirodho nibbāna’nti 8 saññī ca panāhaṃ, āvuso, tasmiṃ samaye ahosi’’nti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๗. สาริปุตฺตสุตฺตวณฺณนา • 7. Sāriputtasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑-๗. อวิชฺชาสุตฺตาทิวณฺณนา • 1-7. Avijjāsuttādivaṇṇanā
