Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၃. သာရိပုတ္တသုတ္တံ
3. Sāriputtasuttaṃ
၃၃. အထ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘သံခိတ္တေနပိ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယံ; ဝိတ္ထာရေနပိ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယံ; သံခိတ္တဝိတ္ထာရေနပိ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယံ; အညာတာရော စ ဒုလ္လဘာ’’တိ။ ‘‘ဧတသ္သ, ဘဂဝာ, ကာလော, ဧတသ္သ, သုဂတ, ကာလော ယံ ဘဂဝာ သံခိတ္တေနပိ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယ, ဝိတ္ထာရေနပိ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယ, သံခိတ္တဝိတ္ထာရေနပိ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယ။ ဘဝိသ္သန္တိ ဓမ္မသ္သ အညာတာရော’’တိ။
33. Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sāriputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saṃkhittenapi kho ahaṃ, sāriputta, dhammaṃ deseyyaṃ; vitthārenapi kho ahaṃ, sāriputta, dhammaṃ deseyyaṃ; saṃkhittavitthārenapi kho ahaṃ, sāriputta, dhammaṃ deseyyaṃ; aññātāro ca dullabhā’’ti. ‘‘Etassa, bhagavā, kālo, etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā saṃkhittenapi dhammaṃ deseyya, vitthārenapi dhammaṃ deseyya, saṃkhittavitthārenapi dhammaṃ deseyya. Bhavissanti dhammassa aññātāro’’ti.
‘‘တသ္မာတိဟ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ အဟင္ကာရမမင္ကာရမာနာနုသယာ န ဘဝိသ္သန္တိ, ဗဟိဒ္ဓာ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင္ကာရမမင္ကာရမာနာနုသယာ န ဘဝိသ္သန္တိ, ယဉ္စ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတော အဟင္ကာရမမင္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တိ တဉ္စ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိသ္သာမာ’တိ။ ဧဝဉ္ဟိ ခော, သာရိပုတ္တ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။
‘‘Tasmātiha, sāriputta, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘imasmiñca saviññāṇake kāye ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na bhavissanti, bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na bhavissanti, yañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja viharato ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na honti tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja viharissāmā’ti. Evañhi kho, sāriputta, sikkhitabbaṃ.
‘‘ယတော စ ခော, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ အဟင္ကာရမမင္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တိ, ဗဟိဒ္ဓာ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင္ကာရမမင္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တိ, ယဉ္စ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတော အဟင္ကာရမမင္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တိ တဉ္စ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; အယံ ဝုစ္စတိ, သာရိပုတ္တ – ‘ဘိက္ခု အစ္ဆေစ္ဆိ 1 တဏ္ဟံ, ဝိဝတ္တယိ 2 သံယောဇနံ, သမ္မာ မာနာဘိသမယာ အန္တမကာသိ ဒုက္ခသ္သ’။ ဣဒဉ္စ ပန မေတံ, သာရိပုတ္တ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ ပာရာယနေ 3 ဥဒယပဉ္ဟေ –
‘‘Yato ca kho, sāriputta, bhikkhuno imasmiñca saviññāṇake kāye ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na honti, bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na honti, yañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja viharato ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na honti tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja viharati; ayaṃ vuccati, sāriputta – ‘bhikkhu acchecchi 4 taṇhaṃ, vivattayi 5 saṃyojanaṃ, sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassa’. Idañca pana metaṃ, sāriputta, sandhāya bhāsitaṃ pārāyane 6 udayapañhe –
‘‘ပဟာနံ ကာမသညာနံ၊ ဒောမနသ္သာန စူဘယံ။
‘‘Pahānaṃ kāmasaññānaṃ, domanassāna cūbhayaṃ;
ထိနသ္သ စ ပနူဒနံ၊ ကုက္ကုစ္စာနံ နိဝာရဏံ။
Thinassa ca panūdanaṃ, kukkuccānaṃ nivāraṇaṃ.
‘‘ဥပေက္ခာသတိသံသုဒ္ဓံ ၊ ဓမ္မတက္ကပုရေဇဝံ။
‘‘Upekkhāsatisaṃsuddhaṃ , dhammatakkapurejavaṃ;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၃. သာရိပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Sāriputtasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၃. သာရိပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Sāriputtasuttavaṇṇanā