Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သုတ္တနိပာတပာဠိ • Suttanipātapāḷi |
၁၆. သာရိပုတ္တသုတ္တံ
16. Sāriputtasuttaṃ
၉၆၁.
961.
‘‘န မေ ဒိဋ္ဌော ဣတော ပုဗ္ဗေ၊ (ဣစ္စာယသ္မာ သာရိပုတ္တော)
‘‘Na me diṭṭho ito pubbe, (iccāyasmā sāriputto)
န သုတော ဥဒ ကသ္သစိ။
Na suto uda kassaci;
ဧဝံ ဝဂ္ဂုဝဒော သတ္ထာ၊
Evaṃ vagguvado satthā,
တုသိတာ ဂဏိမာဂတော။
Tusitā gaṇimāgato.
၉၆၂.
962.
‘‘သဒေဝကသ္သ လောကသ္သ၊ ယထာ ဒိသ္သတိ စက္ခုမာ။
‘‘Sadevakassa lokassa, yathā dissati cakkhumā;
သဗ္ဗံ တမံ ဝိနောဒေတ္ဝာ၊ ဧကောဝ ရတိမဇ္ဈဂာ။
Sabbaṃ tamaṃ vinodetvā, ekova ratimajjhagā.
၉၆၃.
963.
‘‘တံ ဗုဒ္ဓံ အသိတံ တာဒိံ၊ အကုဟံ ဂဏိမာဂတံ။
‘‘Taṃ buddhaṃ asitaṃ tādiṃ, akuhaṃ gaṇimāgataṃ;
ဗဟူနမိဓ ဗဒ္ဓာနံ၊ အတ္ထိ ပဉ္ဟေန အာဂမံ။
Bahūnamidha baddhānaṃ, atthi pañhena āgamaṃ.
၉၆၄.
964.
‘‘ဘိက္ခုနော ဝိဇိဂုစ္ဆတော၊ ဘဇတော ရိတ္တမာသနံ။
‘‘Bhikkhuno vijigucchato, bhajato rittamāsanaṃ;
ရုက္ခမူလံ သုသာနံ ဝာ၊ ပဗ္ဗတာနံ ဂုဟာသု ဝာ။
Rukkhamūlaṃ susānaṃ vā, pabbatānaṃ guhāsu vā.
၉၆၅.
965.
‘‘ဥစ္စာဝစေသု သယနေသု၊ ကီဝန္တော တတ္ထ ဘေရဝာ။
‘‘Uccāvacesu sayanesu, kīvanto tattha bheravā;
ယေဟိ ဘိက္ခု န ဝေဓေယ္ယ၊ နိဂ္ဃောသေ သယနာသနေ။
Yehi bhikkhu na vedheyya, nigghose sayanāsane.
၉၆၆.
966.
‘‘ကတီ ပရိသ္သယာ လောကေ၊ ဂစ္ဆတော အဂတံ ဒိသံ။
‘‘Katī parissayā loke, gacchato agataṃ disaṃ;
ယေ ဘိက္ခု အဘိသမ္ဘဝေ၊ ပန္တမ္ဟိ သယနာသနေ။
Ye bhikkhu abhisambhave, pantamhi sayanāsane.
၉၆၇.
967.
‘‘က္ယာသ္သ ဗ္ယပ္ပထယော အသ္သု၊ က္ယာသ္သသ္သု ဣဓ ဂောစရာ။
‘‘Kyāssa byappathayo assu, kyāssassu idha gocarā;
ကာနိ သီလဗ္ဗတာနာသ္သု၊ ပဟိတတ္တသ္သ ဘိက္ခုနော။
Kāni sīlabbatānāssu, pahitattassa bhikkhuno.
၉၆၈.
968.
‘‘ကံ သော သိက္ခံ သမာဒာယ၊ ဧကောဒိ နိပကော သတော။
‘‘Kaṃ so sikkhaṃ samādāya, ekodi nipako sato;
ကမ္မာရော ရဇတသ္သေဝ၊ နိဒ္ဓမေ မလမတ္တနော’’။
Kammāro rajatasseva, niddhame malamattano’’.
၉၆၉.
969.
‘‘ဝိဇိဂုစ္ဆမာနသ္သ ယဒိဒံ ဖာသု၊ (သာရိပုတ္တာတိ ဘဂဝာ)
‘‘Vijigucchamānassa yadidaṃ phāsu, (sāriputtāti bhagavā)
ရိတ္တာသနံ သယနံ သေဝတော စေ။
Rittāsanaṃ sayanaṃ sevato ce;
သမ္ဗောဓိကာမသ္သ ယထာနုဓမ္မံ၊
Sambodhikāmassa yathānudhammaṃ,
တံ တေ ပဝက္ခာမိ ယထာ ပဇာနံ။
Taṃ te pavakkhāmi yathā pajānaṃ.
၉၇၀.
970.
‘‘ပဉ္စန္နံ ဓီရော ဘယာနံ န ဘာယေ၊ ဘိက္ခု သတော သပရိယန္တစာရီ။
‘‘Pañcannaṃ dhīro bhayānaṃ na bhāye, bhikkhu sato sapariyantacārī;
ဍံသာဓိပာတာနံ သရီသပာနံ၊ မနုသ္သဖသ္သာနံ စတုပ္ပဒာနံ။
Ḍaṃsādhipātānaṃ sarīsapānaṃ, manussaphassānaṃ catuppadānaṃ.
၉၇၁.
971.
‘‘ပရဓမ္မိကာနမ္ပိ န သန္တသေယ္ယ၊ ဒိသ္ဝာပိ တေသံ ဗဟုဘေရဝာနိ။
‘‘Paradhammikānampi na santaseyya, disvāpi tesaṃ bahubheravāni;
အထာပရာနိ အဘိသမ္ဘဝေယ္ယ၊ ပရိသ္သယာနိ ကုသလာနုဧသီ။
Athāparāni abhisambhaveyya, parissayāni kusalānuesī.
၉၇၂.
972.
‘‘အာတင္ကဖသ္သေန ခုဒာယ ဖုဋ္ဌော၊ သီတံ အတုဏ္ဟံ 1 အဓိဝာသယေယ္ယ။
‘‘Ātaṅkaphassena khudāya phuṭṭho, sītaṃ atuṇhaṃ 2 adhivāsayeyya;
သော တေဟိ ဖုဋ္ဌော ဗဟုဓာ အနောကော၊ ဝီရိယံ ပရက္ကမ္မဒဠ္ဟံ ကရေယ္ယ။
So tehi phuṭṭho bahudhā anoko, vīriyaṃ parakkammadaḷhaṃ kareyya.
၉၇၃.
973.
‘‘ထေယ္ယံ န ကာရေ 3 န မုသာ ဘဏေယ္ယ၊ မေတ္တာယ ဖသ္သေ တသထာဝရာနိ။
‘‘Theyyaṃ na kāre 4 na musā bhaṇeyya, mettāya phasse tasathāvarāni;
ယဒာဝိလတ္တံ မနသော ဝိဇညာ၊ ကဏ္ဟသ္သ ပက္ခောတိ ဝိနောဒယေယ္ယ။
Yadāvilattaṃ manaso vijaññā, kaṇhassa pakkhoti vinodayeyya.
၉၇၄.
974.
‘‘ကောဓာတိမာနသ္သ ဝသံ န ဂစ္ဆေ၊ မူလမ္ပိ တေသံ ပလိခည တိဋ္ဌေ။
‘‘Kodhātimānassa vasaṃ na gacche, mūlampi tesaṃ palikhañña tiṭṭhe;
အထပ္ပိယံ ဝာ ပန အပ္ပိယံ ဝာ၊ အဒ္ဓာ ဘဝန္တော အဘိသမ္ဘဝေယ္ယ။
Athappiyaṃ vā pana appiyaṃ vā, addhā bhavanto abhisambhaveyya.
၉၇၅.
975.
‘‘ပညံ ပုရက္ခတ္ဝာ ကလ္ယာဏပီတိ၊ ဝိက္ခမ္ဘယေ တာနိ ပရိသ္သယာနိ။
‘‘Paññaṃ purakkhatvā kalyāṇapīti, vikkhambhaye tāni parissayāni;
အရတိံ သဟေထ သယနမ္ဟိ ပန္တေ၊ စတုရော သဟေထ ပရိဒေဝဓမ္မေ။
Aratiṃ sahetha sayanamhi pante, caturo sahetha paridevadhamme.
၉၇၆.
976.
‘‘ကိံသူ အသိသ္သာမိ ကုဝံ ဝာ 5 အသိသ္သံ၊ ဒုက္ခံ ဝတ သေတ္ထ က္ဝဇ္ဇ သေသ္သံ။
‘‘Kiṃsū asissāmi kuvaṃ vā 6 asissaṃ, dukkhaṃ vata settha kvajja sessaṃ;
ဧတေ ဝိတက္ကေ ပရိဒေဝနေယ္ယေ၊ ဝိနယေထ သေခော အနိကေတစာရီ။
Ete vitakke paridevaneyye, vinayetha sekho aniketacārī.
၉၇၇.
977.
‘‘အန္နဉ္စ လဒ္ဓာ ဝသနဉ္စ ကာလေ၊ မတ္တံ သော ဇညာ ဣဓ တောသနတ္ထံ။
‘‘Annañca laddhā vasanañca kāle, mattaṃ so jaññā idha tosanatthaṃ;
သော တေသု ဂုတ္တော ယတစာရိ ဂာမေ၊ ရုသိတောပိ ဝာစံ ဖရုသံ န ဝဇ္ဇာ။
So tesu gutto yatacāri gāme, rusitopi vācaṃ pharusaṃ na vajjā.
၉၇၈.
978.
‘‘ဩက္ခိတ္တစက္ခု န စ ပာဒလောလော၊ ဈာနာနုယုတ္တော ဗဟုဇာဂရသ္သ။
‘‘Okkhittacakkhu na ca pādalolo, jhānānuyutto bahujāgarassa;
ဥပေက္ခမာရဗ္ဘ သမာဟိတတ္တော၊ တက္ကာသယံ ကုက္ကုစ္စိယူပဆိန္ဒေ။
Upekkhamārabbha samāhitatto, takkāsayaṃ kukkucciyūpachinde.
၉၇၉.
979.
‘‘စုဒိတော ဝစီဘိ သတိမာဘိနန္ဒေ၊ သဗ္ရဟ္မစာရီသု ခိလံ ပဘိန္ဒေ။
‘‘Cudito vacībhi satimābhinande, sabrahmacārīsu khilaṃ pabhinde;
ဝာစံ ပမုဉ္စေ ကုသလံ နာတိဝေလံ၊ ဇနဝာဒဓမ္မာယ န စေတယေယ္ယ။
Vācaṃ pamuñce kusalaṃ nātivelaṃ, janavādadhammāya na cetayeyya.
၉၈၀.
980.
‘‘အထာပရံ ပဉ္စ ရဇာနိ လောကေ၊ ယေသံ သတီမာ ဝိနယာယ သိက္ခေ။
‘‘Athāparaṃ pañca rajāni loke, yesaṃ satīmā vinayāya sikkhe;
ရူပေသု သဒ္ဒေသု အထော ရသေသု၊ ဂန္ဓေသု ဖသ္သေသု သဟေထ ရာဂံ။
Rūpesu saddesu atho rasesu, gandhesu phassesu sahetha rāgaṃ.
၉၈၁.
981.
‘‘ဧတေသု ဓမ္မေသု ဝိနေယ္ယ ဆန္ဒံ၊ ဘိက္ခု သတိမာ သုဝိမုတ္တစိတ္တော။
‘‘Etesu dhammesu vineyya chandaṃ, bhikkhu satimā suvimuttacitto;
ကာလေန သော သမ္မာ ဓမ္မံ ပရိဝီမံသမာနော၊
Kālena so sammā dhammaṃ parivīmaṃsamāno,
ဧကောဒိဘူတော ဝိဟနေ တမံ သော’’တိ။
Ekodibhūto vihane tamaṃ so’’ti.
သာရိပုတ္တသုတ္တံ သောဠသမံ နိဋ္ဌိတံ။ အဋ္ဌကဝဂ္ဂော စတုတ္ထော
Sāriputtasuttaṃ soḷasamaṃ niṭṭhitaṃ. Aṭṭhakavaggo catuttho
နိဋ္ဌိတော။
Niṭṭhito.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
ကာမံ ဂုဟဉ္စ ဒုဋ္ဌာ စ၊ သုဒ္ဓဉ္စ ပရမာ ဇရာ။
Kāmaṃ guhañca duṭṭhā ca, suddhañca paramā jarā;
မေတ္တေယ္ယော စ ပသူရော စ၊ မာဂဏ္ဍိ ပုရာဘေဒနံ။
Metteyyo ca pasūro ca, māgaṇḍi purābhedanaṃ.
ဣတိ ဧတာနိ သုတ္တာနိ၊ သဗ္ဗာနဋ္ဌကဝဂ္ဂိကာတိ။
Iti etāni suttāni, sabbānaṭṭhakavaggikāti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / သုတ္တနိပာတ-အဋ္ဌကထာ • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ၁၆. သာရိပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 16. Sāriputtasuttavaṇṇanā