Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੩. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ
3. Sāriputtasuttaṃ
੩੩. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਂ; વਿਤ੍ਥਾਰੇਨਪਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਂ; ਸਂਖਿਤ੍ਤવਿਤ੍ਥਾਰੇਨਪਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਂ; ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ ਚ ਦੁਲ੍ਲਭਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏਤਸ੍ਸ, ਭਗવਾ, ਕਾਲੋ, ਏਤਸ੍ਸ, ਸੁਗਤ, ਕਾਲੋ ਯਂ ਭਗવਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯ, વਿਤ੍ਥਾਰੇਨਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯ, ਸਂਖਿਤ੍ਤવਿਤ੍ਥਾਰੇਨਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯ। ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ’’ਤਿ।
33. Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sāriputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saṃkhittenapi kho ahaṃ, sāriputta, dhammaṃ deseyyaṃ; vitthārenapi kho ahaṃ, sāriputta, dhammaṃ deseyyaṃ; saṃkhittavitthārenapi kho ahaṃ, sāriputta, dhammaṃ deseyyaṃ; aññātāro ca dullabhā’’ti. ‘‘Etassa, bhagavā, kālo, etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā saṃkhittenapi dhammaṃ deseyya, vitthārenapi dhammaṃ deseyya, saṃkhittavitthārenapi dhammaṃ deseyya. Bhavissanti dhammassa aññātāro’’ti.
‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏવਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸવਿਞ੍ਞਾਣਕੇ ਕਾਯੇ ਅਹਙ੍ਕਾਰਮਮਙ੍ਕਾਰਮਾਨਾਨੁਸਯਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਅਹਙ੍ਕਾਰਮਮਙ੍ਕਾਰਮਾਨਾਨੁਸਯਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤੋ ਅਹਙ੍ਕਾਰਮਮਙ੍ਕਾਰਮਾਨਾਨੁਸਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਞ੍ਚ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ। ਏવਞ੍ਹਿ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘Tasmātiha, sāriputta, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘imasmiñca saviññāṇake kāye ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na bhavissanti, bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na bhavissanti, yañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja viharato ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na honti tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja viharissāmā’ti. Evañhi kho, sāriputta, sikkhitabbaṃ.
‘‘ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸવਿਞ੍ਞਾਣਕੇ ਕਾਯੇ ਅਹਙ੍ਕਾਰਮਮਙ੍ਕਾਰਮਾਨਾਨੁਸਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਅਹਙ੍ਕਾਰਮਮਙ੍ਕਾਰਮਾਨਾਨੁਸਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤੋ ਅਹਙ੍ਕਾਰਮਮਙ੍ਕਾਰਮਾਨਾਨੁਸਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਞ੍ਚ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ; ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਚ੍ਛੇਚ੍ਛਿ 1 ਤਣ੍ਹਂ, વਿવਤ੍ਤਯਿ 2 ਸਂਯੋਜਨਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ’। ਇਦਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇਤਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ ਪਾਰਾਯਨੇ 3 ਉਦਯਪਞ੍ਹੇ –
‘‘Yato ca kho, sāriputta, bhikkhuno imasmiñca saviññāṇake kāye ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na honti, bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na honti, yañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja viharato ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na honti tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja viharati; ayaṃ vuccati, sāriputta – ‘bhikkhu acchecchi 4 taṇhaṃ, vivattayi 5 saṃyojanaṃ, sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassa’. Idañca pana metaṃ, sāriputta, sandhāya bhāsitaṃ pārāyane 6 udayapañhe –
‘‘ਪਹਾਨਂ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਨਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨ ਚੂਭਯਂ।
‘‘Pahānaṃ kāmasaññānaṃ, domanassāna cūbhayaṃ;
ਥਿਨਸ੍ਸ ਚ ਪਨੂਦਨਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਨਂ ਨਿવਾਰਣਂ॥
Thinassa ca panūdanaṃ, kukkuccānaṃ nivāraṇaṃ.
‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਸਂਸੁਦ੍ਧਂ , ਧਮ੍ਮਤਕ੍ਕਪੁਰੇਜવਂ।
‘‘Upekkhāsatisaṃsuddhaṃ , dhammatakkapurejavaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੩. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Sāriputtasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੩. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Sāriputtasuttavaṇṇanā