Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੭. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ
7. Sāriputtasuttaṃ
੭. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ –
7. Atha kho āyasmā ānando yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca –
‘‘ਸਿਯਾ ਨੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਥਾਰੂਪੋ ਸਮਾਧਿਪਟਿਲਾਭੋ ਯਥਾ ਨੇવ ਪਥવਿਯਂ ਪਥવਿਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ, ਨ ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਆਪੋਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ, ਨ ਤੇਜਸ੍ਮਿਂ ਤੇਜੋਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ, ਨ વਾਯਸ੍ਮਿਂ વਾਯੋਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ, ਨ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੇ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ, ਨ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨੇ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ, ਨ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ, ਨ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ, ਨ ਇਧਲੋਕੇ ਇਧਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ, ਨ ਪਰਲੋਕੇ ਪਰਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ; ਸਞ੍ਞੀ ਚ ਪਨ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ?
‘‘Siyā nu kho, āvuso sāriputta, bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva pathaviyaṃ pathavisaññī assa, na āpasmiṃ āposaññī assa, na tejasmiṃ tejosaññī assa, na vāyasmiṃ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa; saññī ca pana assā’’ti?
‘‘ਸਿਯਾ , ਆવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਥਾਰੂਪੋ ਸਮਾਧਿਪਟਿਲਾਭੋ ਯਥਾ ਨੇવ ਪਥવਿਯਂ ਪਥવਿਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਨ ਪਰਲੋਕੇ ਪਰਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ; ਸਞ੍ਞੀ ਚ ਪਨ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ।
‘‘Siyā , āvuso ānanda, bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva pathaviyaṃ pathavisaññī assa…pe… na paraloke paralokasaññī assa; saññī ca pana assā’’ti.
‘‘ਯਥਾ ਕਥਂ ਪਨ, ਆવੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਥਾਰੂਪੋ ਸਮਾਧਿਪਟਿਲਾਭੋ ਯਥਾ ਨੇવ ਪਥવਿਯਂ ਪਥવਿਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞੀ ਚ ਪਨ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏਕਮਿਦਾਹਂ, ਆવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਸਮਯਂ ਇਧੇવ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਾਮਿ ਅਨ੍ਧવਨਸ੍ਮਿਂ। ਤਤ੍ਥਾਹਂ 1 ਤਥਾਰੂਪਂ ਸਮਾਧਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਂ 2 ਯਥਾ ਨੇવ ਪਥવਿਯਂ ਪਥવਿਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਨ ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਆਪੋਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਨ ਤੇਜਸ੍ਮਿਂ ਤੇਜੋਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਨ વਾਯਸ੍ਮਿਂ વਾਯੋਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਨ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੇ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਨ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨੇ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਨ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਨ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਨ ਇਧਲੋਕੇ ਇਧਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਨ ਪਰਲੋਕੇ ਪਰਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਂ; ਸਞ੍ਞੀ ਚ ਪਨ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Yathā kathaṃ pana, āvuso sāriputta, siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva pathaviyaṃ pathavisaññī assa…pe… saññī ca pana assā’’ti? ‘‘Ekamidāhaṃ, āvuso ānanda, samayaṃ idheva sāvatthiyaṃ viharāmi andhavanasmiṃ. Tatthāhaṃ 3 tathārūpaṃ samādhiṃ samāpajjiṃ 4 yathā neva pathaviyaṃ pathavisaññī ahosiṃ, na āpasmiṃ āposaññī ahosiṃ, na tejasmiṃ tejosaññī ahosiṃ, na vāyasmiṃ vāyosaññī ahosiṃ, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī ahosiṃ, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī ahosiṃ, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī ahosiṃ, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī ahosiṃ, na idhaloke idhalokasaññī ahosiṃ, na paraloke paralokasaññī ahosiṃ; saññī ca pana ahosi’’nti.
‘‘ਕਿਂਸਞ੍ਞੀ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ 5 ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਭવਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਭવਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਖੋ ਮੇ, ਆવੁਸੋ, ਅਞ੍ਞਾવ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਞ੍ਞਾવ ਸਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਆવੁਸੋ, ਸਕਲਿਕਗ੍ਗਿਸ੍ਸ ਝਾਯਮਾਨਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾવ ਅਚ੍ਚਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਞ੍ਞਾવ ਅਚ੍ਚਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ; ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ‘ਭવਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਭવਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਾવ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਞ੍ਞਾવ ਸਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ‘ਭવਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’ਨ੍ਤਿ 6 ਸਞ੍ਞੀ ਚ ਪਨਾਹਂ, ਆવੁਸੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਤ੍ਤਮਂ।
‘‘Kiṃsaññī panāyasmā sāriputto 7 tasmiṃ samaye ahosī’’ti? ‘‘Bhavanirodho nibbānaṃ bhavanirodho nibbāna’’nti kho me, āvuso, aññāva saññā uppajjati aññāva saññā nirujjhati. Seyyathāpi, āvuso, sakalikaggissa jhāyamānassa aññāva acci uppajjati aññāva acci nirujjhati; evamevaṃ kho, āvuso, ‘bhavanirodho nibbānaṃ bhavanirodho nibbāna’nti aññāva saññā uppajjati aññāva saññā nirujjhati. ‘Bhavanirodho nibbāna’nti 8 saññī ca panāhaṃ, āvuso, tasmiṃ samaye ahosi’’nti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੭. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Sāriputtasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧-੭. ਅવਿਜ੍ਜਾਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 1-7. Avijjāsuttādivaṇṇanā