| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
६. सारिपुत्तसुत्तवण्णना
6. Sāriputtasuttavaṇṇanā
२१४. छट्ठे पोरियाति अक्खरादिपरिपुण्णाय। विस्सट्ठायाति अविबद्धाय अपलिबुद्धाय। धम्मसेनापतिस्स हि कथेन्तस्स पित्तादीनं वसेन अपलिबुद्धवचनं होति, अयदण्डेन पहतकंसतालतो सद्दो विय निच्छरति। अनेलगलायाति अनेलाय अगलाय निद्दोसाय चेव अक्खलितपदब्यञ्जनाय च। थेरस्स हि कथयतो पदं वा ब्यञ्जनं वा न परिहायति। अत्थस्स विञ्ञापनियाति अत्थस्स विञ्ञापनसमत्थाय। भिक्खुनन्ति भिक्खूनं।
214. Chaṭṭhe poriyāti akkharādiparipuṇṇāya. Vissaṭṭhāyāti avibaddhāya apalibuddhāya. Dhammasenāpatissa hi kathentassa pittādīnaṃ vasena apalibuddhavacanaṃ hoti, ayadaṇḍena pahatakaṃsatālato saddo viya niccharati. Anelagalāyāti anelāya agalāya niddosāya ceva akkhalitapadabyañjanāya ca. Therassa hi kathayato padaṃ vā byañjanaṃ vā na parihāyati. Atthassa viññāpaniyāti atthassa viññāpanasamatthāya. Bhikkhunanti bhikkhūnaṃ.
संखित्तेनपीति ‘‘चत्तारिमानि, आवुसो, अरियसच्चानि। कतमानि चत्तारि? दुक्खं अरियसच्चं…पे॰… इमानि खो, आवुसो, चत्तारि अरियसच्चानि, तस्मातिह, आवुसो, इदं दुक्खं अरियसच्चन्ति योगो करणीयो’’ति (सं॰ नि॰ ५.१०९६-१०९८) एवं संखित्तेनपि देसेति। वित्थारेनपीति ‘‘कतमं, आवुसो, दुक्खं अरियसच्च’’न्तिआदिना (म॰ नि॰ ३.३७३) नयेन तानेव विभजन्तो वित्थारेनपि भासति। खन्धादिदेसनासुपि एसेव नयो। साळिकायिव निग्घोसोति यथा मधुरं अम्बपक्कं सायित्वा पक्खेहि वातं दत्वा मधुरस्सरं निच्छारेन्तिया साळिकसकुणिया निग्घोसो, एवं थेरस्स धम्मं कथेन्तस्स मधुरो निग्घोसो होति। पटिभानं उदीरयीति समुद्दतो ऊमियो विय अनन्तं पटिभानं उट्ठहति। ओधेन्तीति ओदहन्ति। छट्ठं।
Saṃkhittenapīti ‘‘cattārimāni, āvuso, ariyasaccāni. Katamāni cattāri? Dukkhaṃ ariyasaccaṃ…pe… imāni kho, āvuso, cattāri ariyasaccāni, tasmātiha, āvuso, idaṃ dukkhaṃ ariyasaccanti yogo karaṇīyo’’ti (saṃ. ni. 5.1096-1098) evaṃ saṃkhittenapi deseti. Vitthārenapīti ‘‘katamaṃ, āvuso, dukkhaṃ ariyasacca’’ntiādinā (ma. ni. 3.373) nayena tāneva vibhajanto vitthārenapi bhāsati. Khandhādidesanāsupi eseva nayo. Sāḷikāyiva nigghosoti yathā madhuraṃ ambapakkaṃ sāyitvā pakkhehi vātaṃ datvā madhurassaraṃ nicchārentiyā sāḷikasakuṇiyā nigghoso, evaṃ therassa dhammaṃ kathentassa madhuro nigghoso hoti. Paṭibhānaṃ udīrayīti samuddato ūmiyo viya anantaṃ paṭibhānaṃ uṭṭhahati. Odhentīti odahanti. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ६. सारिपुत्तसुत्तं • 6. Sāriputtasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ६. सारिपुत्तसुत्तवण्णना • 6. Sāriputtasuttavaṇṇanā
