Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
६. सारिपुत्तसुत्तवण्णना
6. Sāriputtasuttavaṇṇanā
२१४. वाक्करणचातुरियतो वचनगुणहेतूनं पूरिया पूरे भवाति पोरी, ताय पोरिया। तेनाह ‘‘अक्खरादिपरिपुण्णाया’’ति। अविबद्धायाति पित्तादीहि न विबद्धाय अनुपद्दुताय। तेनाह ‘‘अपलिबुद्धाया’’तिआदि। निद्दोसायाति अत्थतो ब्यञ्जनतो विगतदोसाय। अक्खलितपदब्यञ्जनायाति अगलितपदब्यञ्जनाय, अत्थस्स विञ्ञापनियाति दिट्ठधम्मिकादिअत्थस्स बोधने परियत्ताय। भिक्खुनन्ति गाथासुखत्थं रस्सं कत्वा वुत्तं।
214. Vākkaraṇacāturiyato vacanaguṇahetūnaṃ pūriyā pūre bhavāti porī, tāya poriyā. Tenāha ‘‘akkharādiparipuṇṇāyā’’ti. Avibaddhāyāti pittādīhi na vibaddhāya anupaddutāya. Tenāha ‘‘apalibuddhāyā’’tiādi. Niddosāyāti atthato byañjanato vigatadosāya. Akkhalitapadabyañjanāyāti agalitapadabyañjanāya, atthassa viññāpaniyāti diṭṭhadhammikādiatthassa bodhane pariyattāya. Bhikkhunanti gāthāsukhatthaṃ rassaṃ katvā vuttaṃ.
‘‘संखित्तेनपि देसेति, वित्थारेनपि भासती’’ति नयिदं पठमं उद्दिसित्वा तस्स अत्थस्स कित्तनवसेन पवत्तितं वचनं सन्धाय वुत्तं। सा हि वित्थारदेसना एव होति। या पन देसना कदाचि धम्मपटिग्गाहकानं अज्झासयवसेन संखित्तेनेव दस्सेत्वा निक्खिपति, या च कदाचि वित्थारेन, तदुभयं सन्धाय वुत्तं। तेनाह ‘‘चत्तारिमानी’’तिआदि। सभावमधुरो पच्चयवसेन मधुरतरो होतीति दस्सेतुं ‘‘यथा’’तिआदि वुत्तं। विविधाकारं कत्वा धम्मं कथेतुं पटिभातीति पटिभानं, देसनापकारञाणं। तेनाह ‘‘समुद्दतो’’तिआदि। ओदहन्तीति अवजाननवसेन गमेन्ति।
‘‘Saṃkhittenapi deseti, vitthārenapi bhāsatī’’ti nayidaṃ paṭhamaṃ uddisitvā tassa atthassa kittanavasena pavattitaṃ vacanaṃ sandhāya vuttaṃ. Sā hi vitthāradesanā eva hoti. Yā pana desanā kadāci dhammapaṭiggāhakānaṃ ajjhāsayavasena saṃkhitteneva dassetvā nikkhipati, yā ca kadāci vitthārena, tadubhayaṃ sandhāya vuttaṃ. Tenāha ‘‘cattārimānī’’tiādi. Sabhāvamadhuro paccayavasena madhurataro hotīti dassetuṃ ‘‘yathā’’tiādi vuttaṃ. Vividhākāraṃ katvā dhammaṃ kathetuṃ paṭibhātīti paṭibhānaṃ, desanāpakārañāṇaṃ. Tenāha ‘‘samuddato’’tiādi. Odahantīti avajānanavasena gamenti.
सारिपुत्तसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Sāriputtasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ६. सारिपुत्तसुत्तं • 6. Sāriputtasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ६. सारिपुत्तसुत्तवण्णना • 6. Sāriputtasuttavaṇṇanā