| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๖. สาริปุตฺตสุตฺตวณฺณนา
6. Sāriputtasuttavaṇṇanā
๒๑๔. ฉเฎฺฐ โปริยาติ อกฺขราทิปริปุณฺณายฯ วิสฺสฎฺฐายาติ อวิพทฺธาย อปลิพุทฺธายฯ ธมฺมเสนาปติสฺส หิ กเถนฺตสฺส ปิตฺตาทีนํ วเสน อปลิพุทฺธวจนํ โหติ, อยทเณฺฑน ปหตกํสตาลโต สโทฺท วิย นิจฺฉรติฯ อเนลคลายาติ อเนลาย อคลาย นิโทฺทสาย เจว อกฺขลิตปทพฺยญฺชนาย จฯ เถรสฺส หิ กถยโต ปทํ วา พฺยญฺชนํ วา น ปริหายติฯ อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยาติ อตฺถสฺส วิญฺญาปนสมตฺถายฯ ภิกฺขุนนฺติ ภิกฺขูนํฯ
214. Chaṭṭhe poriyāti akkharādiparipuṇṇāya. Vissaṭṭhāyāti avibaddhāya apalibuddhāya. Dhammasenāpatissa hi kathentassa pittādīnaṃ vasena apalibuddhavacanaṃ hoti, ayadaṇḍena pahatakaṃsatālato saddo viya niccharati. Anelagalāyāti anelāya agalāya niddosāya ceva akkhalitapadabyañjanāya ca. Therassa hi kathayato padaṃ vā byañjanaṃ vā na parihāyati. Atthassa viññāpaniyāti atthassa viññāpanasamatthāya. Bhikkhunanti bhikkhūnaṃ.
สํขิเตฺตนปีติ ‘‘จตฺตาริมานิ, อาวุโส, อริยสจฺจานิฯ กตมานิ จตฺตาริ? ทุกฺขํ อริยสจฺจํ…เป.… อิมานิ โข, อาวุโส, จตฺตาริ อริยสจฺจานิ, ตสฺมาติห, อาวุโส, อิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจนฺติ โยโค กรณีโย’’ติ (สํ. นิ. ๕.๑๐๙๖-๑๐๙๘) เอวํ สํขิเตฺตนปิ เทเสติฯ วิตฺถาเรนปีติ ‘‘กตมํ, อาวุโส, ทุกฺขํ อริยสจฺจ’’นฺติอาทินา (ม. นิ. ๓.๓๗๓) นเยน ตาเนว วิภชโนฺต วิตฺถาเรนปิ ภาสติฯ ขนฺธาทิเทสนาสุปิ เอเสว นโยฯ สาฬิกายิว นิโคฺฆโสติ ยถา มธุรํ อมฺพปกฺกํ สายิตฺวา ปเกฺขหิ วาตํ ทตฺวา มธุรสฺสรํ นิจฺฉาเรนฺติยา สาฬิกสกุณิยา นิโคฺฆโส, เอวํ เถรสฺส ธมฺมํ กเถนฺตสฺส มธุโร นิโคฺฆโส โหติฯ ปฎิภานํ อุทีรยีติ สมุทฺทโต อูมิโย วิย อนนฺตํ ปฎิภานํ อุฎฺฐหติฯ โอเธนฺตีติ โอทหนฺติฯ ฉฎฺฐํฯ
Saṃkhittenapīti ‘‘cattārimāni, āvuso, ariyasaccāni. Katamāni cattāri? Dukkhaṃ ariyasaccaṃ…pe… imāni kho, āvuso, cattāri ariyasaccāni, tasmātiha, āvuso, idaṃ dukkhaṃ ariyasaccanti yogo karaṇīyo’’ti (saṃ. ni. 5.1096-1098) evaṃ saṃkhittenapi deseti. Vitthārenapīti ‘‘katamaṃ, āvuso, dukkhaṃ ariyasacca’’ntiādinā (ma. ni. 3.373) nayena tāneva vibhajanto vitthārenapi bhāsati. Khandhādidesanāsupi eseva nayo. Sāḷikāyiva nigghosoti yathā madhuraṃ ambapakkaṃ sāyitvā pakkhehi vātaṃ datvā madhurassaraṃ nicchārentiyā sāḷikasakuṇiyā nigghoso, evaṃ therassa dhammaṃ kathentassa madhuro nigghoso hoti. Paṭibhānaṃ udīrayīti samuddato ūmiyo viya anantaṃ paṭibhānaṃ uṭṭhahati. Odhentīti odahanti. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๖. สาริปุตฺตสุตฺตํ • 6. Sāriputtasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๖. สาริปุตฺตสุตฺตวณฺณนา • 6. Sāriputtasuttavaṇṇanā
