| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៣. សារិបុត្តសុត្តវណ្ណនា
3. Sāriputtasuttavaṇṇanā
៣៣. តតិយេ, ‘‘សារិបុត្ត, មយា សំខិត្តេន ទេសិតំ ធម្មំ តាទិសេនបិ ន សុករំ វិញ្ញាតុ’’ន្តិ ឥមិនា អធិប្បាយេនេវ វទន្តោ ថេរស្ស ញាណំ សព្ពមតិក្កមំ។ អញ្ញាតារោ ច ទុល្លភាតិ ហិ ឥមិនា សាមញ្ញវចនេន សារិបុត្តត្ថេរម្បិ អន្តោគធំ កត្វា ទស្សេន្តោ តេនបិ អត្តនោ ទេសនាយ ទុប្បដិវិទ្ធភាវំ ទស្សេតិ។
33. Tatiye, ‘‘sāriputta, mayā saṃkhittena desitaṃ dhammaṃ tādisenapi na sukaraṃ viññātu’’nti iminā adhippāyeneva vadanto therassa ñāṇaṃ sabbamatikkamaṃ. Aññātāro ca dullabhāti hi iminā sāmaññavacanena sāriputtattherampi antogadhaṃ katvā dassento tenapi attano desanāya duppaṭividdhabhāvaṃ dasseti.
សម្មាតិ ហេតុនា ការណេន។ តេនាហ ‘‘ឧបាយេនា’’តិអាទិ។ មានាភិសមយាតិ មានស្ស ទស្សនាភិសមយា។ បហានាភិសមយោតិ ច ទស្សនាភិសមយោតិ ច បរិញ្ញាភិសមយោ វុត្តោ។ អរហត្តមគ្គោ ហិ បរិញ្ញាកិច្ចសិទ្ធិយា កិច្ចវសេន មានំ បស្សតិ, អសម្មោហប្បដិវេធវសេនាតិ វុត្តំ ហោតិ, អយមស្ស ទស្សនាភិសមយោ។ តេន ទិដ្ឋោ បន បហានាភិសមយោ ច។ ទស្សនាភិសមយេន ហិ បរិញ្ញាភិសមយមេវ បហីយតិ។ ទិដ្ឋវិសេន ទិដ្ឋសត្តានំ ជីវិតំ វិយ អយមស្ស បហានាភិសមយោ ។ អដ្ឋកថាយំ បន បហានាភិសមយស្ស ទស្សនាភិសមយនានន្តរិយកត្តា ‘‘បហានាភិសមយេន’’ឥច្ចេវ វុត្តំ។ បហានាភិសមយេ ហិ គហិតេ ទស្សនាភិសមយោ គហិតោវ ហោតិ។
Sammāti hetunā kāraṇena. Tenāha ‘‘upāyenā’’tiādi. Mānābhisamayāti mānassa dassanābhisamayā. Pahānābhisamayoti ca dassanābhisamayoti ca pariññābhisamayo vutto. Arahattamaggo hi pariññākiccasiddhiyā kiccavasena mānaṃ passati, asammohappaṭivedhavasenāti vuttaṃ hoti, ayamassa dassanābhisamayo. Tena diṭṭho pana pahānābhisamayo ca. Dassanābhisamayena hi pariññābhisamayameva pahīyati. Diṭṭhavisena diṭṭhasattānaṃ jīvitaṃ viya ayamassa pahānābhisamayo . Aṭṭhakathāyaṃ pana pahānābhisamayassa dassanābhisamayanānantariyakattā ‘‘pahānābhisamayena’’icceva vuttaṃ. Pahānābhisamaye hi gahite dassanābhisamayo gahitova hoti.
អន្តមកាសិ ទុក្ខស្សាតិ អរហត្តមគ្គេន មានស្ស បហីនត្តា យេ ឥមេ ‘‘កាយពន្ធនស្ស អន្តោ ជីរតិ (ចូឡវ. ២៧៨), ហរិតន្តំ វា’’តិ (ម. និ. ១.៣០៤) ឯវំ វុត្តអន្តិមមរិយាទន្តោ ច ‘‘អន្តមិទំ, ភិក្ខវេ, ជីវិកាន’’ន្តិ (សំ. និ. ៣.៨០; ឥតិវុ. ៩១) ឯវំ វុត្តលាមកន្តោ ច ‘‘សក្កាយោ ឯកោ អន្តោ’’តិ (សំ. និ. ៣.១០៣) ឯវំ វុត្តកោដ្ឋាសន្តោ ច ‘‘ឯសេវន្តោ ទុក្ខស្ស សបច្ចយសង្ខយា’’តិ ឯវំ វុត្តកោដ្ឋាសន្តោ ចាតិ ចត្តារោ អន្តា, តេសុ សព្ពស្សេវ វដ្ដទុក្ខស្ស អទុំ ចតុត្ថកោដិសង្ខាតំ អន្តមកាសិ, បរិច្ឆេទំ បរិវដុមំ អកាសិ, អន្តិមសមុទយមត្តាវសេសំ ទុក្ខមកាសីតិ វុត្តំ ហោតិ។ តេនាហ ‘‘វដ្ដទុក្ខស្ស អន្តមកាសី’’តិ។
Antamakāsidukkhassāti arahattamaggena mānassa pahīnattā ye ime ‘‘kāyabandhanassa anto jīrati (cūḷava. 278), haritantaṃ vā’’ti (ma. ni. 1.304) evaṃ vuttaantimamariyādanto ca ‘‘antamidaṃ, bhikkhave, jīvikāna’’nti (saṃ. ni. 3.80; itivu. 91) evaṃ vuttalāmakanto ca ‘‘sakkāyo eko anto’’ti (saṃ. ni. 3.103) evaṃ vuttakoṭṭhāsanto ca ‘‘esevanto dukkhassa sapaccayasaṅkhayā’’ti evaṃ vuttakoṭṭhāsanto cāti cattāro antā, tesu sabbasseva vaṭṭadukkhassa aduṃ catutthakoṭisaṅkhātaṃ antamakāsi, paricchedaṃ parivaṭumaṃ akāsi, antimasamudayamattāvasesaṃ dukkhamakāsīti vuttaṃ hoti. Tenāha ‘‘vaṭṭadukkhassa antamakāsī’’ti.
ននុ ច ‘‘បហាន’’ន្តិ ឥមស្ស និទ្ទេសេ និព្ពានំ អាគតំ? ឥធ បដិប្បស្សទ្ធិប្បហានសង្ខាតំ អរហត្តផលំ វុត្តំ, តស្មា និទ្ទេសេនាយំ វណ្ណនា វិរុជ្ឈតីតិ អាហ ‘‘និទ្ទេសេ បនា’’តិអាទិ។ តត្ថ តានិ បទានិ អាគតានីតិ តស្មិំ និទ្ទេសេ ‘‘បហានំ វូបសមំ បដិនិស្សគ្គ’’ន្តិអាទីនិ (ចូឡនិ. ៧៥ ឧទយមាណវបុច្ឆានិទ្ទេសោ) បទានិ អាគតានិ។
Nanu ca ‘‘pahāna’’nti imassa niddese nibbānaṃ āgataṃ? Idha paṭippassaddhippahānasaṅkhātaṃ arahattaphalaṃ vuttaṃ, tasmā niddesenāyaṃ vaṇṇanā virujjhatīti āha ‘‘niddese panā’’tiādi. Tattha tāni padāni āgatānīti tasmiṃ niddese ‘‘pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissagga’’ntiādīni (cūḷani. 75 udayamāṇavapucchāniddeso) padāni āgatāni.
ធម្មតក្កបុរេជវន្តិ ឥមិនា តស្មិំ ចតុត្ថជ្ឈានវិមោក្ខេ ឋត្វា ឈានង្គានិ វិបស្សិត្វា អធិគតំ អរហត្តវិមោក្ខំ វទតិ។ អរហត្តវិមោក្ខស្ស ហិ មគ្គសម្បយុត្តសម្មាសង្កប្បសង្ខាតោ ធម្មតក្កោ បុរេជវោ ហោតិ។
Dhammatakkapurejavanti iminā tasmiṃ catutthajjhānavimokkhe ṭhatvā jhānaṅgāni vipassitvā adhigataṃ arahattavimokkhaṃ vadati. Arahattavimokkhassa hi maggasampayuttasammāsaṅkappasaṅkhāto dhammatakko purejavo hoti.
សារិបុត្តសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sāriputtasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៣. សារិបុត្តសុត្តំ • 3. Sāriputtasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៣. សារិបុត្តសុត្តវណ្ណនា • 3. Sāriputtasuttavaṇṇanā
