| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
၃. သာရိပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
3. Sāriputtasuttavaṇṇanā
၃၃. တတိယေ သံခိတ္တေနာတိ မာတိကာဌပနေန။ ဝိတ္ထာရေနာတိ ဌပိတမာတိကာဝိဘဇနေန။ သံခိတ္တဝိတ္ထာရေနာတိ ကာလေ သံခိတ္တေန ကာလေ ဝိတ္ထာရေန။ အညာတာရော စ ဒုလ္လဘာတိ ပဋိဝိဇ္ဈနကပုဂ္ဂလာ ပန ဒုလ္လဘာ။ ဣဒံ ဘဂဝာ ‘‘သာရိပုတ္တတ္ထေရသ္သ ဉာဏံ ဃဋ္ဋေမီ’’တိ အဓိပ္ပာယေန ကထေသိ။ တံ သုတ္ဝာ ထေရော ကိဉ္စာပိ ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, အာဇာနိသ္သာမီ’’တိ န ဝဒတိ, အဓိပ္ပာယေန ပန ‘‘ဝိသ္သတ္ထာ တုမ္ဟေ, ဘန္တေ, ဒေသေထ, အဟံ တုမ္ဟေဟိ ဒေသိတံ ဓမ္မံ နယသတေန နယသဟသ္သေန ပဋိဝိဇ္ဈိသ္သာမိ, မမေသ ဘာရော ဟောတူ’’တိ သတ္ထာရံ ဒေသနာယ ဥသ္သာဟေန္တော ဧတသ္သ ဘဂဝာ ကာလောတိအာဒိမာဟ။
33. Tatiye saṃkhittenāti mātikāṭhapanena. Vitthārenāti ṭhapitamātikāvibhajanena. Saṃkhittavitthārenāti kāle saṃkhittena kāle vitthārena. Aññātāro ca dullabhāti paṭivijjhanakapuggalā pana dullabhā. Idaṃ bhagavā ‘‘sāriputtattherassa ñāṇaṃ ghaṭṭemī’’ti adhippāyena kathesi. Taṃ sutvā thero kiñcāpi ‘‘ahaṃ, bhante, ājānissāmī’’ti na vadati, adhippāyena pana ‘‘vissatthā tumhe, bhante, desetha, ahaṃ tumhehi desitaṃ dhammaṃ nayasatena nayasahassena paṭivijjhissāmi, mamesa bhāro hotū’’ti satthāraṃ desanāya ussāhento etassa bhagavā kālotiādimāha.
အထသ္သ သတ္ထာ တသ္မာတိဟာတိ ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေတိအာဒိ ဝုတ္တနယမေဝ။ အစ္ဆေစ္ဆိ တဏ္ဟန္တိ မဂ္ဂဉာဏသတ္ထေန တဏ္ဟံ ဆိန္ဒိ။ ဝိဝတ္တယိ သံယောဇနန္တိ ဒသဝိဓမ္ပိ သံယောဇနံ သမူလကံ ဥဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ ဆဍ္ဍေသိ။ သမ္မာ မာနာဘိသမယာ အန္တမကာသိ ဒုက္ခသ္သာတိ သမ္မာ ဥပာယေန သမ္မာ ပဋိပတ္တိယာ နဝဝိဓသ္သ မာနသ္သ ပဟာနာဘိသမယေန ဝဋ္ဋဒုက္ခသ္သ အန္တမကာသိ။ ဣဒဉ္စ ပန မေတံ, သာရိပုတ္တ, သန္ဓာယ ဘာသိတန္တိ, သာရိပုတ္တ, မယာ ပာရာယနေ ဥဒယပဉ္ဟေ ဣဒံ ဖလသမာပတ္တိမေဝ သန္ဓာယ ဧတံ ဘာသိတံ။
Athassa satthā tasmātihāti desanaṃ ārabhi. Tattha imasmiñca saviññāṇaketiādi vuttanayameva. Acchecchitaṇhanti maggañāṇasatthena taṇhaṃ chindi. Vivattayi saṃyojananti dasavidhampi saṃyojanaṃ samūlakaṃ ubbattetvā chaḍḍesi. Sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassāti sammā upāyena sammā paṭipattiyā navavidhassa mānassa pahānābhisamayena vaṭṭadukkhassa antamakāsi. Idañca pana metaṃ, sāriputta, sandhāya bhāsitanti, sāriputta, mayā pārāyane udayapañhe idaṃ phalasamāpattimeva sandhāya etaṃ bhāsitaṃ.
ဣဒာနိ ယံ တံ ဘဂဝတာ ဘာသိတံ, တံ ဒသ္သေန္တော ပဟာနံ ကာမသညာနန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဥဒယပဉ္ဟေ စ ဧတံ ပဒံ ‘‘ပဟာနံ ကာမစ္ဆန္ဒာန’’န္တိ (သု. နိ. ၁၁၁၂; စူဠနိ. ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသော ၇၅) အာဂတံ, ဣဓ ပန အင္ဂုတ္တရဘာဏကေဟိ ‘‘ကာမသညာန’’န္တိ အာရောပိတံ။ တတ္ထ ဗ္ယဉ္ဇနမေဝ နာနံ, အတ္ထော ပန ဧကောယေဝ။ ကာမသညာနန္တိ ကာမေ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နသညာနံ, အဋ္ဌဟိ ဝာ လောဘသဟဂတစိတ္တေဟိ သဟဇာတသညာနံ။ ဒောမနသ္သာန စူဘယန္တိ ဧတာသဉ္စ ကာမသညာနံ စေတသိကဒောမနသ္သာနဉ္စာတိ ဥဘိန္နမ္ပိ ပဟာနံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိပဟာနသင္ခာတံ အရဟတ္တဖလံ အညာဝိမောက္ခံ ပဗ္ရူမီတိ အတ္ထော။ နိဒ္ဒေသေ ပန ‘‘ကာမစ္ဆန္ဒသ္သ စ ဒောမနသ္သသ္သ စ ဥဘိန္နံ ပဟာနံ ဝူပသမံ ပဋိနိသ္သဂ္ဂံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိံ အမတံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ (စူဠနိ. ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသော ၇၅) ဝုတ္တံ, တံ အတ္ထုဒ္ဓာရဝသေန ဝုတ္တံ။ ပဟာနန္တိ ဟိ ခီဏာကာရသင္ခာတော ဝူပသမောပိ ဝုစ္စတိ, ကိလေသေ ပဋိနိသ္သဇ္ဇန္တော မဂ္ဂောပိ, ကိလေသပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိသင္ခာတံ ဖလမ္ပိ , ယံ အာဂမ္မ ကိလေသာ ပဟီယန္တိ, တံ အမတံ နိဗ္ဗာနမ္ပိ။ တသ္မာ တတ္ထ တာနိ ပဒာနိ အာဂတာနိ။ ‘‘အညာဝိမောက္ခံ ပဗ္ရူမီ’’တိ ဝစနတော ပန အရဟတ္တဖလမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ ထိနသ္သ စ ပနူဒနန္တိပိ ထိနသ္သ စ ပနူဒနန္တေ ဥပ္ပန္နတ္တာ အရဟတ္တဖလမေဝ အဓိပ္ပေတံ ။ ကုက္ကုစ္စာနံ နိဝာရဏန္တိ ကုက္ကုစ္စနိဝာရဏသ္သ မဂ္ဂသ္သ အနန္တရံ ဥပ္ပန္နတ္တာ ဖလမေဝ အဓိပ္ပေတံ။
Idāni yaṃ taṃ bhagavatā bhāsitaṃ, taṃ dassento pahānaṃ kāmasaññānantiādi āraddhaṃ. Udayapañhe ca etaṃ padaṃ ‘‘pahānaṃ kāmacchandāna’’nti (su. ni. 1112; cūḷani. udayamāṇavapucchāniddeso 75) āgataṃ, idha pana aṅguttarabhāṇakehi ‘‘kāmasaññāna’’nti āropitaṃ. Tattha byañjanameva nānaṃ, attho pana ekoyeva. Kāmasaññānanti kāme ārabbha uppannasaññānaṃ, aṭṭhahi vā lobhasahagatacittehi sahajātasaññānaṃ. Domanassāna cūbhayanti etāsañca kāmasaññānaṃ cetasikadomanassānañcāti ubhinnampi pahānaṃ paṭippassaddhipahānasaṅkhātaṃ arahattaphalaṃ aññāvimokkhaṃ pabrūmīti attho. Niddese pana ‘‘kāmacchandassa ca domanassassa ca ubhinnaṃ pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhiṃ amataṃ nibbāna’’nti (cūḷani. udayamāṇavapucchāniddeso 75) vuttaṃ, taṃ atthuddhāravasena vuttaṃ. Pahānanti hi khīṇākārasaṅkhāto vūpasamopi vuccati, kilese paṭinissajjanto maggopi, kilesapaṭippassaddhisaṅkhātaṃ phalampi , yaṃ āgamma kilesā pahīyanti, taṃ amataṃ nibbānampi. Tasmā tattha tāni padāni āgatāni. ‘‘Aññāvimokkhaṃ pabrūmī’’ti vacanato pana arahattaphalameva adhippetaṃ. Thinassaca panūdanantipi thinassa ca panūdanante uppannattā arahattaphalameva adhippetaṃ . Kukkuccānaṃ nivāraṇanti kukkuccanivāraṇassa maggassa anantaraṃ uppannattā phalameva adhippetaṃ.
ဥပေက္ခာသတိသံသုဒ္ဓန္တိ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကေ ဖလေ ဥပ္ပန္နာယ ဥပေက္ခာယ စ သတိယာ စ သံသုဒ္ဓံ။ ဓမ္မတက္ကပုရေဇဝန္တိ ဓမ္မတက္ကော ဝုစ္စတိ သမ္မာသင္ကပ္ပော, သော အာဒိတော ဟောတိ, ပုရတော ဟောတိ, ပုဗ္ဗင္ဂမော ဟောတိ အညာဝိမောက္ခသ္သာတိ ဓမ္မတက္ကပုရေဇဝော။ တံ ဓမ္မတက္ကပုရေဇဝံ။ အညာဝိမောက္ခန္တိ အညိန္ဒ္ရိယပရိယောသာနေ ဥပ္ပန္နံ ဝိမောက္ခံ, အညာယ ဝာ ဝိမောက္ခံ အညာဝိမောက္ခံ, ပညာဝိမုတ္တန္တိ အတ္ထော။ အဝိဇ္ဇာယ ပဘေဒနန္တိ အဝိဇ္ဇာယ ပဘေဒနန္တေ ဥပ္ပန္နတ္တာ, အဝိဇ္ဇာယ ပဘေဒနသင္ခာတံ ဝာ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နတ္တာ ဧဝံလဒ္ဓနာမံ အရဟတ္တဖလမေဝ။ ဣတိ သဗ္ဗေဟိပိ ဣမေဟိ ပဟာနန္တိအာဒီဟိ ပဒေဟိ အရဟတ္တဖလမေဝ ပကာသိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Upekkhāsatisaṃsuddhanti catutthajjhānike phale uppannāya upekkhāya ca satiyā ca saṃsuddhaṃ. Dhammatakkapurejavanti dhammatakko vuccati sammāsaṅkappo, so ādito hoti, purato hoti, pubbaṅgamo hoti aññāvimokkhassāti dhammatakkapurejavo. Taṃ dhammatakkapurejavaṃ. Aññāvimokkhanti aññindriyapariyosāne uppannaṃ vimokkhaṃ, aññāya vā vimokkhaṃ aññāvimokkhaṃ, paññāvimuttanti attho. Avijjāya pabhedananti avijjāya pabhedanante uppannattā, avijjāya pabhedanasaṅkhātaṃ vā nibbānaṃ ārabbha uppannattā evaṃladdhanāmaṃ arahattaphalameva. Iti sabbehipi imehi pahānantiādīhi padehi arahattaphalameva pakāsitanti veditabbaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၃. သာရိပုတ္တသုတ္တံ • 3. Sāriputtasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၃. သာရိပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Sāriputtasuttavaṇṇanā
