Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā |
၇. သာရိပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
7. Sāriputtasuttavaṇṇanā
၃၇. သတ္တမေ အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဂာထာယ အဓိစေတသောတိ အဓိစိတ္တဝတော, သဗ္ဗစိတ္တာနံ အဓိကေန အရဟတ္တဖလစိတ္တေန သမန္နာဂတသ္သာတိ အတ္ထော။ အပ္ပမဇ္ဇတောတိ န ပမဇ္ဇတော, အပ္ပမာဒေန အနဝဇ္ဇဓမ္မေသု သာတစ္စကိရိယာယ သမန္နာဂတသ္သာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မုနိနောတိ ‘‘ယော မုနာတိ ဥဘော လောကေ, မုနိ တေန ပဝုစ္စတီ’’တိ (ဓ. ပ. ၂၆၉; စူဠနိ. မေတ္တဂူမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၂၁) ဧဝံ ဥဘယလောကမုနနေန မောနံ ဝုစ္စတိ ဉာဏံ, တေန အရဟတ္တဖလဉာဏသင္ခာတေန ဉာဏေန သမန္နာဂတတ္တာ ဝာ ခီဏာသဝော မုနိ နာမ, တသ္သ မုနိနော။ မောနပထေသု သိက္ခတောတိ အရဟတ္တဉာဏသင္ခာတသ္သ မောနသ္သ ပထေသု သတ္တတိံသဗောဓိပက္ခိယဓမ္မေသု တီသု ဝာ သိက္ခာသု သိက္ခတော။ ဣဒဉ္စ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပဒံ ဂဟေတ္ဝာ ဝုတ္တံ။ ပရိနိဋ္ဌိတသိက္ခော ဟိ အရဟာ, တသ္မာ ဧဝံ သိက္ခတော, ဣမာယ သိက္ခာယ မုနိဘာဝံ ပတ္တသ္သ မုနိနောတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယသ္မာ စ ဧတဒေဝ, တသ္မာ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂဖလစိတ္တာနံ ဝသေန အဓိစေတသော, စတုသစ္စသမ္ဗောဓပဋိပတ္တိယံ အပ္ပမာဒဝသေန အပ္ပမဇ္ဇတော, မဂ္ဂဉာဏသမန္နာဂမေန မုနိနောတိ ဧဝမေတေသံ တိဏ္ဏံ ပဒာနံ အတ္ထော ယုဇ္ဇတိယေဝ။ အထ ဝာ ‘‘အပ္ပမဇ္ဇတော သိက္ခတော’’တိ ပဒာနံ ဟေတုအတ္ထတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ အပ္ပမဇ္ဇနဟေတု သိက္ခနဟေတု စ အဓိစေတသောတိ။
37. Sattame apubbaṃ natthi. Gāthāya adhicetasoti adhicittavato, sabbacittānaṃ adhikena arahattaphalacittena samannāgatassāti attho. Appamajjatoti na pamajjato, appamādena anavajjadhammesu sātaccakiriyāya samannāgatassāti vuttaṃ hoti. Muninoti ‘‘yo munāti ubho loke, muni tena pavuccatī’’ti (dha. pa. 269; cūḷani. mettagūmāṇavapucchāniddesa 21) evaṃ ubhayalokamunanena monaṃ vuccati ñāṇaṃ, tena arahattaphalañāṇasaṅkhātena ñāṇena samannāgatattā vā khīṇāsavo muni nāma, tassa munino. Monapathesu sikkhatoti arahattañāṇasaṅkhātassa monassa pathesu sattatiṃsabodhipakkhiyadhammesu tīsu vā sikkhāsu sikkhato. Idañca pubbabhāgappaṭipadaṃ gahetvā vuttaṃ. Pariniṭṭhitasikkho hi arahā, tasmā evaṃ sikkhato, imāya sikkhāya munibhāvaṃ pattassa muninoti evamettha attho daṭṭhabbo. Yasmā ca etadeva, tasmā heṭṭhimamaggaphalacittānaṃ vasena adhicetaso, catusaccasambodhapaṭipattiyaṃ appamādavasena appamajjato, maggañāṇasamannāgamena muninoti evametesaṃ tiṇṇaṃ padānaṃ attho yujjatiyeva. Atha vā ‘‘appamajjato sikkhato’’ti padānaṃ hetuatthatā daṭṭhabbā appamajjanahetu sikkhanahetu ca adhicetasoti.
သောကာ န ဘဝန္တိ တာဒိနောတိ တာဒိသသ္သ ခီဏာသဝမုနိနော အဗ္ဘန္တရေ ဣဋ္ဌဝိယောဂာဒိဝတ္ထုကာ သောကာ စိတ္တသန္တာပာ န ဟောန္တိ။ အထ ဝာ တာဒိနောတိ တာဒိလက္ခဏသမန္နာဂတသ္သ ဧဝရူပသ္သ မုနိနော သောကာ န ဘဝန္တီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ ဥပသန္တသ္သာတိ ရာဂာဒီနံ အစ္စန္တူပသမေန ဥပသန္တသ္သ။ သဒာ သတီမတောတိ သတိဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ နိစ္စကာလံ သတိယာ အဝိရဟိတသ္သ။
Sokā na bhavanti tādinoti tādisassa khīṇāsavamunino abbhantare iṭṭhaviyogādivatthukā sokā cittasantāpā na honti. Atha vā tādinoti tādilakkhaṇasamannāgatassa evarūpassa munino sokā na bhavantīti ayamettha attho. Upasantassāti rāgādīnaṃ accantūpasamena upasantassa. Sadā satīmatoti sativepullappattiyā niccakālaṃ satiyā avirahitassa.
ဧတ္ထ စ ‘‘အဓိစေတသော’’တိ ဣမိနာ အဓိစိတ္တသိက္ခာ, ‘‘အပ္ပမဇ္ဇတော’’တိ ဧတေန အဓိသီလသိက္ခာ, ‘‘မုနိနော မောနပထေသု သိက္ခတော’’တိ ဧတေဟိ အဓိပညာသိက္ခာ။ ‘‘မုနိနော’’တိ ဝာ ဧတေန အဓိပညာသိက္ခာ, ‘‘မောနပထေသု သိက္ခတော’’တိ ဧတေန တာသံ လောကုတ္တရသိက္ခာနံ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒာ, ‘‘သောကာ န ဘဝန္တီ’’တိအာဒီဟိ သိက္ခာပာရိပူရိယာ အာနိသံသော ပကာသိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။
Ettha ca ‘‘adhicetaso’’ti iminā adhicittasikkhā, ‘‘appamajjato’’ti etena adhisīlasikkhā, ‘‘munino monapathesu sikkhato’’ti etehi adhipaññāsikkhā. ‘‘Munino’’ti vā etena adhipaññāsikkhā, ‘‘monapathesu sikkhato’’ti etena tāsaṃ lokuttarasikkhānaṃ pubbabhāgapaṭipadā, ‘‘sokā na bhavantī’’tiādīhi sikkhāpāripūriyā ānisaṃso pakāsitoti veditabbaṃ. Sesaṃ vuttanayameva.
သတ္တမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi / ၇. သာရိပုတ္တသုတ္တံ • 7. Sāriputtasuttaṃ