| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ಸಾರಿಪುತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Sāriputtasuttavaṇṇanā
೩೩. ತತಿಯೇ ಸಂಖಿತ್ತೇನಾತಿ ಮಾತಿಕಾಠಪನೇನ। ವಿತ್ಥಾರೇನಾತಿ ಠಪಿತಮಾತಿಕಾವಿಭಜನೇನ। ಸಂಖಿತ್ತವಿತ್ಥಾರೇನಾತಿ ಕಾಲೇ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಕಾಲೇ ವಿತ್ಥಾರೇನ। ಅಞ್ಞಾತಾರೋ ಚ ದುಲ್ಲಭಾತಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝನಕಪುಗ್ಗಲಾ ಪನ ದುಲ್ಲಭಾ। ಇದಂ ಭಗವಾ ‘‘ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಞಾಣಂ ಘಟ್ಟೇಮೀ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಕಥೇಸಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನ ವದತಿ, ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಪನ ‘‘ವಿಸ್ಸತ್ಥಾ ತುಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ದೇಸೇಥ, ಅಹಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ದೇಸಿತಂ ಧಮ್ಮಂ ನಯಸತೇನ ನಯಸಹಸ್ಸೇನ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಮೇಸ ಭಾರೋ ಹೋತೂ’’ತಿ ಸತ್ಥಾರಂ ದೇಸನಾಯ ಉಸ್ಸಾಹೇನ್ತೋ ಏತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಕಾಲೋತಿಆದಿಮಾಹ।
33. Tatiye saṃkhittenāti mātikāṭhapanena. Vitthārenāti ṭhapitamātikāvibhajanena. Saṃkhittavitthārenāti kāle saṃkhittena kāle vitthārena. Aññātāro ca dullabhāti paṭivijjhanakapuggalā pana dullabhā. Idaṃ bhagavā ‘‘sāriputtattherassa ñāṇaṃ ghaṭṭemī’’ti adhippāyena kathesi. Taṃ sutvā thero kiñcāpi ‘‘ahaṃ, bhante, ājānissāmī’’ti na vadati, adhippāyena pana ‘‘vissatthā tumhe, bhante, desetha, ahaṃ tumhehi desitaṃ dhammaṃ nayasatena nayasahassena paṭivijjhissāmi, mamesa bhāro hotū’’ti satthāraṃ desanāya ussāhento etassa bhagavā kālotiādimāha.
ಅಥಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಮಾತಿಹಾತಿ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ತತ್ಥ ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕೇತಿಆದಿ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಅಚ್ಛೇಚ್ಛಿ ತಣ್ಹನ್ತಿ ಮಗ್ಗಞಾಣಸತ್ಥೇನ ತಣ್ಹಂ ಛಿನ್ದಿ। ವಿವತ್ತಯಿ ಸಂಯೋಜನನ್ತಿ ದಸವಿಧಮ್ಪಿ ಸಂಯೋಜನಂ ಸಮೂಲಕಂ ಉಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇಸಿ। ಸಮ್ಮಾ ಮಾನಾಭಿಸಮಯಾ ಅನ್ತಮಕಾಸಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಮಾ ಉಪಾಯೇನ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ನವವಿಧಸ್ಸ ಮಾನಸ್ಸ ಪಹಾನಾಭಿಸಮಯೇನ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಮಕಾಸಿ। ಇದಞ್ಚ ಪನ ಮೇತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತನ್ತಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಮಯಾ ಪಾರಾಯನೇ ಉದಯಪಞ್ಹೇ ಇದಂ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ಏತಂ ಭಾಸಿತಂ।
Athassa satthā tasmātihāti desanaṃ ārabhi. Tattha imasmiñca saviññāṇaketiādi vuttanayameva. Acchecchitaṇhanti maggañāṇasatthena taṇhaṃ chindi. Vivattayi saṃyojananti dasavidhampi saṃyojanaṃ samūlakaṃ ubbattetvā chaḍḍesi. Sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassāti sammā upāyena sammā paṭipattiyā navavidhassa mānassa pahānābhisamayena vaṭṭadukkhassa antamakāsi. Idañca pana metaṃ, sāriputta, sandhāya bhāsitanti, sāriputta, mayā pārāyane udayapañhe idaṃ phalasamāpattimeva sandhāya etaṃ bhāsitaṃ.
ಇದಾನಿ ಯಂ ತಂ ಭಗವತಾ ಭಾಸಿತಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಹಾನಂ ಕಾಮಸಞ್ಞಾನನ್ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ಉದಯಪಞ್ಹೇ ಚ ಏತಂ ಪದಂ ‘‘ಪಹಾನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾನ’’ನ್ತಿ (ಸು॰ ನಿ॰ ೧೧೧೨; ಚೂಳನಿ॰ ಉದಯಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ ೭೫) ಆಗತಂ, ಇಧ ಪನ ಅಙ್ಗುತ್ತರಭಾಣಕೇಹಿ ‘‘ಕಾಮಸಞ್ಞಾನ’’ನ್ತಿ ಆರೋಪಿತಂ। ತತ್ಥ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನಂ, ಅತ್ಥೋ ಪನ ಏಕೋಯೇವ। ಕಾಮಸಞ್ಞಾನನ್ತಿ ಕಾಮೇ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಾನಂ, ಅಟ್ಠಹಿ ವಾ ಲೋಭಸಹಗತಚಿತ್ತೇಹಿ ಸಹಜಾತಸಞ್ಞಾನಂ। ದೋಮನಸ್ಸಾನ ಚೂಭಯನ್ತಿ ಏತಾಸಞ್ಚ ಕಾಮಸಞ್ಞಾನಂ ಚೇತಸಿಕದೋಮನಸ್ಸಾನಞ್ಚಾತಿ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಪಹಾನಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಪಹಾನಸಙ್ಖಾತಂ ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿದ್ದೇಸೇ ಪನ ‘‘ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಸ್ಸ ಚ ದೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ ಚ ಉಭಿನ್ನಂ ಪಹಾನಂ ವೂಪಸಮಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳನಿ॰ ಉದಯಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ ೭೫) ವುತ್ತಂ, ತಂ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಪಹಾನನ್ತಿ ಹಿ ಖೀಣಾಕಾರಸಙ್ಖಾತೋ ವೂಪಸಮೋಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಕಿಲೇಸೇ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತೋ ಮಗ್ಗೋಪಿ, ಕಿಲೇಸಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಙ್ಖಾತಂ ಫಲಮ್ಪಿ , ಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಕಿಲೇಸಾ ಪಹೀಯನ್ತಿ, ತಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಮ್ಪಿ। ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ತಾನಿ ಪದಾನಿ ಆಗತಾನಿ। ‘‘ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಬ್ರೂಮೀ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪನ ಅರಹತ್ತಫಲಮೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಥಿನಸ್ಸ ಚ ಪನೂದನನ್ತಿಪಿ ಥಿನಸ್ಸ ಚ ಪನೂದನನ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಅರಹತ್ತಫಲಮೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ । ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾನಂ ನಿವಾರಣನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚನಿವಾರಣಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅನನ್ತರಂ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಫಲಮೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ।
Idāni yaṃ taṃ bhagavatā bhāsitaṃ, taṃ dassento pahānaṃ kāmasaññānantiādi āraddhaṃ. Udayapañhe ca etaṃ padaṃ ‘‘pahānaṃ kāmacchandāna’’nti (su. ni. 1112; cūḷani. udayamāṇavapucchāniddeso 75) āgataṃ, idha pana aṅguttarabhāṇakehi ‘‘kāmasaññāna’’nti āropitaṃ. Tattha byañjanameva nānaṃ, attho pana ekoyeva. Kāmasaññānanti kāme ārabbha uppannasaññānaṃ, aṭṭhahi vā lobhasahagatacittehi sahajātasaññānaṃ. Domanassāna cūbhayanti etāsañca kāmasaññānaṃ cetasikadomanassānañcāti ubhinnampi pahānaṃ paṭippassaddhipahānasaṅkhātaṃ arahattaphalaṃ aññāvimokkhaṃ pabrūmīti attho. Niddese pana ‘‘kāmacchandassa ca domanassassa ca ubhinnaṃ pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhiṃ amataṃ nibbāna’’nti (cūḷani. udayamāṇavapucchāniddeso 75) vuttaṃ, taṃ atthuddhāravasena vuttaṃ. Pahānanti hi khīṇākārasaṅkhāto vūpasamopi vuccati, kilese paṭinissajjanto maggopi, kilesapaṭippassaddhisaṅkhātaṃ phalampi , yaṃ āgamma kilesā pahīyanti, taṃ amataṃ nibbānampi. Tasmā tattha tāni padāni āgatāni. ‘‘Aññāvimokkhaṃ pabrūmī’’ti vacanato pana arahattaphalameva adhippetaṃ. Thinassaca panūdanantipi thinassa ca panūdanante uppannattā arahattaphalameva adhippetaṃ . Kukkuccānaṃ nivāraṇanti kukkuccanivāraṇassa maggassa anantaraṃ uppannattā phalameva adhippetaṃ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಸಂಸುದ್ಧನ್ತಿ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಿಕೇ ಫಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಚ ಸತಿಯಾ ಚ ಸಂಸುದ್ಧಂ। ಧಮ್ಮತಕ್ಕಪುರೇಜವನ್ತಿ ಧಮ್ಮತಕ್ಕೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಸೋ ಆದಿತೋ ಹೋತಿ, ಪುರತೋ ಹೋತಿ, ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮೋ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ ಧಮ್ಮತಕ್ಕಪುರೇಜವೋ। ತಂ ಧಮ್ಮತಕ್ಕಪುರೇಜವಂ। ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖನ್ತಿ ಅಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಞ್ಞಾಯ ವಾ ವಿಮೋಕ್ಖಂ ಅಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನನ್ತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನನ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ, ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಭೇದನಸಙ್ಖಾತಂ ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಏವಂಲದ್ಧನಾಮಂ ಅರಹತ್ತಫಲಮೇವ। ಇತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಇಮೇಹಿ ಪಹಾನನ್ತಿಆದೀಹಿ ಪದೇಹಿ ಅರಹತ್ತಫಲಮೇವ ಪಕಾಸಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Upekkhāsatisaṃsuddhanti catutthajjhānike phale uppannāya upekkhāya ca satiyā ca saṃsuddhaṃ. Dhammatakkapurejavanti dhammatakko vuccati sammāsaṅkappo, so ādito hoti, purato hoti, pubbaṅgamo hoti aññāvimokkhassāti dhammatakkapurejavo. Taṃ dhammatakkapurejavaṃ. Aññāvimokkhanti aññindriyapariyosāne uppannaṃ vimokkhaṃ, aññāya vā vimokkhaṃ aññāvimokkhaṃ, paññāvimuttanti attho. Avijjāya pabhedananti avijjāya pabhedanante uppannattā, avijjāya pabhedanasaṅkhātaṃ vā nibbānaṃ ārabbha uppannattā evaṃladdhanāmaṃ arahattaphalameva. Iti sabbehipi imehi pahānantiādīhi padehi arahattaphalameva pakāsitanti veditabbaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೩. ಸಾರಿಪುತ್ತಸುತ್ತಂ • 3. Sāriputtasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೩. ಸಾರಿಪುತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Sāriputtasuttavaṇṇanā
