| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೪. ಸಾರಿಪುತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Sāriputtasuttavaṇṇanā
೨೪. ಚತುತ್ಥೇ ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಆರಮ್ಮಣಾಭಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಠಪಯಿತ್ವಾ ಮುಖಸಮೀಪೇ ಕತ್ವಾ। ತಥಾ ಹಿ ವಿಭಙ್ಗೇ ವುತ್ತಂ –
24. Catutthe parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvāti ārammaṇābhimukhaṃ satiṃ ṭhapayitvā mukhasamīpe katvā. Tathā hi vibhaṅge vuttaṃ –
‘‘ಅಯಂ ಸತಿ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋತಿ ಸುಪಟ್ಠಿತಾ ನಾಸಿಕಗ್ಗೇ ವಾ ಮುಖನಿಮಿತ್ತೇ ವಾ, ತೇನ ವುಚ್ಚತಿ ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೫೩೭)।
‘‘Ayaṃ sati upaṭṭhitā hoti supaṭṭhitā nāsikagge vā mukhanimitte vā, tena vuccati parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā’’ti (vibha. 537).
ಅಥ ವಾ ‘‘ಪರೀತಿ ಪರಿಗ್ಗಹಟ್ಠೋ, ಮುಖನ್ತಿ ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠೋ, ಸತೀತಿ ಉಪಟ್ಠಾನಟ್ಠೋ, ತೇನ ವುಚ್ಚತಿ ‘ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿ’’’ನ್ತಿ। ಏವಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯಂ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೧೬೪) ವುತ್ತನಯೇನಪೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ರಾಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಪರಿಗ್ಗಹಿತನಿಯ್ಯಾನಸತಿಂ ಕತ್ವಾತಿ। ನಿಯ್ಯಾನನ್ತಿ ಚ ಸತಿಯಾ ಓಗಾಹಿತಬ್ಬಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಪುರಿಮೋ ಪಚ್ಛಿಮೋ ಚ ಅತ್ಥೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಕವಸೇನ, ಇತರೋ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಪುಬ್ಬಭಾಗಸಮನ್ನಾಹಾರವಸೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಸತೀತಿ ವಾ ಸತಿಸೀಸೇನ ಝಾನಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯೇ ಕಾಯಗತಾಸತಿಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೬೦೦) ವಿಯ। ಕತಮಂ ಪನ ತಂ ಝಾನನ್ತಿ? ರೂಪಾವಚರಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಮಾಪನ್ನಂ ಅರಹತ್ತಫಲಜ್ಝಾನಂ। ಕಥಂ ಪನೇತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ಆನೇಞ್ಜಸಮಾಧಿಯೋಗೇನ ಥೇರಸ್ಸ ಸವಿಸೇಸಂ ನಿಚ್ಚಲಭಾವಂ ಕೇನಚಿ ಅಕಮ್ಪನೀಯತಞ್ಚ ಪಬ್ಬತೋಪಮಾಯ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಭಗವಾ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಅಭಾಸೀತಿ ಗಾಥಾಯ ಏವ ಅಯಮತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ। ನ ಚಾಯಂ ನಿಸಜ್ಜಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿವೇಧಾಯ, ಅಥ ಖೋ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾಯ। ಪುಬ್ಬೇಯೇವ ಹಿ ಸೂಕರಖತಲೇಣೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೨೦೧) ಅತ್ತನೋ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯಸ್ಸ ದೀಘನಖಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸ ಭಗವತಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೇ ಅಯಂ ಮಹಾಥೇರೋ ಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿವೇಧಕಿಚ್ಚಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇಸೀತಿ।
Atha vā ‘‘parīti pariggahaṭṭho, mukhanti niyyānaṭṭho, satīti upaṭṭhānaṭṭho, tena vuccati ‘parimukhaṃ sati’’’nti. Evaṃ paṭisambhidāyaṃ (paṭi. ma. 1.164) vuttanayenapettha attho veditabbo. Tatrāyaṃ saṅkhepattho – pariggahitaniyyānasatiṃ katvāti. Niyyānanti ca satiyā ogāhitabbaṃ ārammaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Ettha ca purimo pacchimo ca attho sabbasaṅgāhakavasena, itaro samāpattiyā pubbabhāgasamannāhāravasena daṭṭhabbo. Satīti vā satisīsena jhānaṃ vuttaṃ ‘‘ye kāyagatāsatiṃ paribhuñjantī’’tiādīsu (a. ni. 1.600) viya. Katamaṃ pana taṃ jhānanti? Rūpāvacaracatutthajjhānaṃ pādakaṃ katvā samāpannaṃ arahattaphalajjhānaṃ. Kathaṃ panetaṃ jānitabbanti? Āneñjasamādhiyogena therassa savisesaṃ niccalabhāvaṃ kenaci akampanīyatañca pabbatopamāya pakāsento bhagavā imaṃ udānaṃ abhāsīti gāthāya eva ayamattho viññāyati. Na cāyaṃ nisajjā therassa saccappaṭivedhāya, atha kho diṭṭhadhammasukhavihārāya. Pubbeyeva hi sūkarakhataleṇe (ma. ni. 2.201) attano bhāgineyyassa dīghanakhaparibbājakassa bhagavati dhammaṃ desente ayaṃ mahāthero saccappaṭivedhakiccaṃ matthakaṃ pāpesīti.
ಏತಮತ್ಥನ್ತಿ ಏತಂ ಥೇರಸ್ಸ ಆನೇಞ್ಜಸಮಾಧಿಯೋಗೇನ ತಾದಿಭಾವಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಕೇನಚಿ ಅಕಮ್ಪನೀಯತಾಸಙ್ಖಾತಂ ಅತ್ಥಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರತೋ ವಿದಿತ್ವಾ ತದತ್ಥವಿಭಾವನಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ।
Etamatthanti etaṃ therassa āneñjasamādhiyogena tādibhāvappattiyā ca kenaci akampanīyatāsaṅkhātaṃ atthaṃ sabbākārato viditvā tadatthavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ತತ್ಥ ಯಥಾಪಿ ಪಬ್ಬತೋ ಸೇಲೋತಿ ಯಥಾ ಸಿಲಾಮಯೋ ಏಕಗ್ಘನಸಿಲಾಪಬ್ಬತೋ, ನ ಪಂಸುಪಬ್ಬತೋ ನ ಮಿಸ್ಸಕಪಬ್ಬತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಚಲೋ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತೋತಿ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಮೂಲೋ ಪಕತಿವಾತೇಹಿ ಅಚಲೋ ಅಕಮ್ಪನೀಯೋ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಮೋಹಕ್ಖಯಾ ಭಿಕ್ಖು, ಪಬ್ಬತೋವ ನ ವೇಧತೀತಿ ಮೋಹಸ್ಸ ಅನವಸೇಸಪ್ಪಹಾನಾ ಮೋಹಮೂಲಕತ್ತಾ ಚ ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾನಂ ಪಹೀನಸಬ್ಬಾಕುಸಲೋ ಭಿಕ್ಖು, ಯಥಾ ಸೋ ಪಬ್ಬತೋ ಪಕತಿವಾತೇಹಿ, ಏವಂ ಲೋಕಧಮ್ಮೇಹಿ ನ ವೇಧತಿ ನ ಕಮ್ಪತಿ। ಮೋಹಕ್ಖಯೋತಿ ವಾ ಯಸ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅರಹತ್ತಞ್ಚ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ಮೋಹಕ್ಖಯಸ್ಸ ಹೇತು ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಅಧಿಗತತ್ತಾ ಚತೂಸು ಅರಿಯಸಚ್ಚೇಸು ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಅಸಮಾಪನ್ನಕಾಲೇಪಿ ಯಥಾವುತ್ತಪಬ್ಬತೋ ವಿಯ ನ ಕೇನಚಿ ವೇಧತಿ, ಪಗೇವ ಸಮಾಪನ್ನಕಾಲೇತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Tattha yathāpi pabbato seloti yathā silāmayo ekagghanasilāpabbato, na paṃsupabbato na missakapabbatoti attho. Acalo suppatiṭṭhitoti suppatiṭṭhitamūlo pakativātehi acalo akampanīyo hoti. Evaṃ mohakkhayā bhikkhu, pabbatova na vedhatīti mohassa anavasesappahānā mohamūlakattā ca sabbākusalānaṃ pahīnasabbākusalo bhikkhu, yathā so pabbato pakativātehi, evaṃ lokadhammehi na vedhati na kampati. Mohakkhayoti vā yasmā nibbānaṃ arahattañca vuccati, tasmā mohakkhayassa hetu nibbānassa arahattassa vā adhigatattā catūsu ariyasaccesu suppatiṭṭhito asamāpannakālepi yathāvuttapabbato viya na kenaci vedhati, pageva samāpannakāleti adhippāyo.
ಚತುತ್ಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೪. ಸಾರಿಪುತ್ತಸುತ್ತಂ • 4. Sāriputtasuttaṃ
