Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அபதா³ன-அட்ட²கதா² • Apadāna-aṭṭhakathā

3-1. ஸாரிபுத்தத்தே²ரஅபதா³னவண்ணனா

3-1. Sāriputtattheraapadānavaṇṇanā

தத³னந்தரங் தே²ராபதா³னஸங்க³ஹகா³தா²யோ ஸங்வண்ணேதுங் ‘‘அத² தே²ராபதா³னங் ஸுணாதா²’’தி ஆஹ. அத²-அபதா³ன-ஸத்³தா³னமத்தோ² ஹெட்டா² வுத்தோவ. எத்த² தே²ர-ஸத்³தோ³ பனாயங் காலதி²ரபஞ்ஞத்தினாமதெ⁴ய்யஜெட்டா²தீ³ஸு அனேகேஸு அத்தே²ஸு வத்ததி. ததா² ஹி ‘‘தே²ரோவஸ்ஸிகானி பூதீனி சுண்ணகஜாதானீ’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 2.379; ம॰ நி॰ 1.112) காலே, தே²ரோவஸ்ஸிகானி சிரகாலங் ஓவஸ்ஸிகானீதி அத்தோ². ‘‘தே²ரோபி தாவ மஹா’’இச்சாதீ³ஸு தி²ரே தி²ரஸீலோதி அத்தோ². ‘‘தே²ரகோ அயமாயஸ்மா மஹல்லகோ’’திஆதீ³ஸு பஞ்ஞத்தியங் , லோகபஞ்ஞத்திமத்தோதி அத்தோ². ‘‘சுந்த³த்தே²ரோ பு²ஸ்ஸத்தே²ரோ’’திஆதீ³ஸு நாமதெ⁴ய்யே, ஏவங் கதனாமோதி அத்தோ². ‘‘தே²ரோ சாயங் குமாரோ மம புத்தேஸூ’’திஆதீ³ஸு ஜெட்டே², ஜெட்டோ² குமாரோதி அத்தோ². இத⁴ பனாயங் காலே ச தி²ரே ச வத்ததி. தஸ்மா சிரங் காலங் டி²தோதி தே²ரோ, தி²ரதரஸீலாசாரமத்³த³வாதி³கு³ணாபி⁴யுத்தோ வா தே²ரோதி வுச்சதி. தே²ரோ ச தே²ரோ சேதி தே²ரா, தே²ரானங் அபதா³னங் காரணங் தே²ராபதா³னங், தங் தே²ராபதா³னங் ஸுணாதா²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஹிமவந்தஸ்ஸ அவிதூ³ரே, லம்ப³கோ நாம பப்³ப³தோதிஆதி³ ஆயஸ்மதோ ஸாரிபுத்தத்தே²ரஸ்ஸ அபதா³னங், தஸ்ஸாயஸ்மதோ மஹாமொக்³க³ல்லானத்தே²ரஸ்ஸ ச வத்து² ஏவங் வேதி³தப்³ப³ங் –

Tadanantaraṃ therāpadānasaṅgahagāthāyo saṃvaṇṇetuṃ ‘‘atha therāpadānaṃ suṇāthā’’ti āha. Atha-apadāna-saddānamattho heṭṭhā vuttova. Ettha thera-saddo panāyaṃ kālathirapaññattināmadheyyajeṭṭhādīsu anekesu atthesu vattati. Tathā hi ‘‘therovassikāni pūtīni cuṇṇakajātānī’’tiādīsu (dī. ni. 2.379; ma. ni. 1.112) kāle, therovassikāni cirakālaṃ ovassikānīti attho. ‘‘Theropi tāva mahā’’iccādīsu thire thirasīloti attho. ‘‘Therako ayamāyasmā mahallako’’tiādīsu paññattiyaṃ , lokapaññattimattoti attho. ‘‘Cundatthero phussatthero’’tiādīsu nāmadheyye, evaṃ katanāmoti attho. ‘‘Thero cāyaṃ kumāro mama puttesū’’tiādīsu jeṭṭhe, jeṭṭho kumāroti attho. Idha panāyaṃ kāle ca thire ca vattati. Tasmā ciraṃ kālaṃ ṭhitoti thero, thiratarasīlācāramaddavādiguṇābhiyutto vā theroti vuccati. Thero ca thero ceti therā, therānaṃ apadānaṃ kāraṇaṃ therāpadānaṃ, taṃ therāpadānaṃ suṇāthāti sambandho. Himavantassa avidūre, lambako nāma pabbatotiādi āyasmato sāriputtattherassa apadānaṃ, tassāyasmato mahāmoggallānattherassa ca vatthu evaṃ veditabbaṃ –

அதீதே கிர இதோ கப்பதோ ஸதஸஹஸ்ஸகப்பாதி⁴கே ஏகஅஸங்க்²யெய்யமத்த²கே ஆயஸ்மா ஸாரிபுத்தோ ப்³ராஹ்மணமஹாஸாலகுலே நிப்³ப³த்தித்வா நாமேன ஸரத³மாணவோ நாம அஹோஸி. மஹாமொக்³க³ல்லானோ க³ஹபதிமஹாஸாலகுலே நிப்³ப³த்தித்வா நாமேன ஸிரிவட்³ட⁴னகுடும்பி³கோ நாம அஹோஸி. தே உபோ⁴பி ஸஹபங்ஸுகீளனஸஹாயா அஹேஸுங். தேஸு ஸரத³மாணவோ பிது அச்சயேன குலஸந்தகங் த⁴னங் படிபஜ்ஜித்வா ஏகதி³வஸங் ரஹோக³தோ சிந்தேஸி – ‘‘இமேஸங் ஸத்தானங் மரணங் நாம ஏகந்திகங், தஸ்மா மயா ஏகங் பப்³ப³ஜ்ஜங் உபக³ந்த்வா விமொக்க²மக்³கோ³ க³வேஸிதப்³போ³’’தி ஸஹாயங் உபஸங்கமித்வா ‘‘ஸம்ம, அஹங் பப்³ப³ஜிதுகாமோ. கிங் த்வங் பப்³ப³ஜிதுங் ஸக்கி²ஸ்ஸஸீ’’தி வத்வா தேன ‘‘ந ஸக்கி²ஸ்ஸாமீ’’தி வுத்தே ‘‘ஹோது அஹமேவ பப்³ப³ஜிஸ்ஸாமீ’’தி ரதனகொட்டா²கா³ரானி விவராபெத்வா கபணத்³தி⁴காதீ³னங் மஹாதா³னங் த³த்வா பப்³ப³தபாத³ங் க³ந்த்வா இஸிபப்³ப³ஜ்ஜங் பப்³ப³ஜி. தஸ்ஸ பப்³ப³ஜிதஸ்ஸ அனுபப்³ப³ஜ்ஜங் பப்³ப³ஜிதா சதுஸத்ததிஸஹஸ்ஸமத்தா ப்³ராஹ்மணபுத்தா அஹேஸுங். ஸோ பஞ்ச அபி⁴ஞ்ஞாயோ அட்ட² ச ஸமாபத்தியோ நிப்³ப³த்தெத்வா தேஸம்பி ஜடிலானங் கஸிணபரிகம்மங் ஆசிக்கி². தே ஸப்³பே³பி பஞ்சாபி⁴ஞ்ஞா அட்ட² ச ஸமாபத்தியோ நிப்³ப³த்திஸுங்.

Atīte kira ito kappato satasahassakappādhike ekaasaṅkhyeyyamatthake āyasmā sāriputto brāhmaṇamahāsālakule nibbattitvā nāmena saradamāṇavo nāma ahosi. Mahāmoggallāno gahapatimahāsālakule nibbattitvā nāmena sirivaḍḍhanakuṭumbiko nāma ahosi. Te ubhopi sahapaṃsukīḷanasahāyā ahesuṃ. Tesu saradamāṇavo pitu accayena kulasantakaṃ dhanaṃ paṭipajjitvā ekadivasaṃ rahogato cintesi – ‘‘imesaṃ sattānaṃ maraṇaṃ nāma ekantikaṃ, tasmā mayā ekaṃ pabbajjaṃ upagantvā vimokkhamaggo gavesitabbo’’ti sahāyaṃ upasaṅkamitvā ‘‘samma, ahaṃ pabbajitukāmo. Kiṃ tvaṃ pabbajituṃ sakkhissasī’’ti vatvā tena ‘‘na sakkhissāmī’’ti vutte ‘‘hotu ahameva pabbajissāmī’’ti ratanakoṭṭhāgārāni vivarāpetvā kapaṇaddhikādīnaṃ mahādānaṃ datvā pabbatapādaṃ gantvā isipabbajjaṃ pabbaji. Tassa pabbajitassa anupabbajjaṃ pabbajitā catusattatisahassamattā brāhmaṇaputtā ahesuṃ. So pañca abhiññāyo aṭṭha ca samāpattiyo nibbattetvā tesampi jaṭilānaṃ kasiṇaparikammaṃ ācikkhi. Te sabbepi pañcābhiññā aṭṭha ca samāpattiyo nibbattisuṃ.

தேன ஸமயேன அனோமத³ஸ்ஸீ நாம ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ லோகே உப்பஜ்ஜித்வா பவத்திதவரத⁴ம்மசக்கோ ஸத்தே ஸங்ஸாரமஹோக⁴தோ தாரெத்வா ஏகதி³வஸங் ஸரத³தாபஸஸ்ஸ ச அந்தேவாஸிகானஞ்ச ஸங்க³ஹங் கத்துகாமோ ஏகோ அது³தியோ பத்தசீவரமாதா³ய ஆகாஸேன க³ந்த்வா ‘‘பு³த்³த⁴பா⁴வங் மே ஜானாதூ’’தி தாபஸஸ்ஸ பஸ்ஸந்தஸ்ஸேவ ஆகாஸதோ ஓதரித்வா பத²வியங் பதிட்டா²ஸி. ஸரத³தாபஸோ ஸத்து² ஸரீரே மஹாபுரிஸலக்க²ணானி உபதா⁴ரெத்வா ‘‘ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தோ⁴யேவாய’’ந்தி நிட்ட²ங் க³ந்த்வா பச்சுக்³க³மனங் கத்வா ஆஸனங் பஞ்ஞாபெத்வா அதா³ஸி. நிஸீதி³ ப⁴க³வா பஞ்ஞத்தே ஆஸனே. ஸரத³தாபஸோ ஸத்து² ஸந்திகே ஏகமந்தங் நிஸீதி³.

Tena samayena anomadassī nāma sammāsambuddho loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakko satte saṃsāramahoghato tāretvā ekadivasaṃ saradatāpasassa ca antevāsikānañca saṅgahaṃ kattukāmo eko adutiyo pattacīvaramādāya ākāsena gantvā ‘‘buddhabhāvaṃ me jānātū’’ti tāpasassa passantasseva ākāsato otaritvā pathaviyaṃ patiṭṭhāsi. Saradatāpaso satthu sarīre mahāpurisalakkhaṇāni upadhāretvā ‘‘sabbaññubuddhoyevāya’’nti niṭṭhaṃ gantvā paccuggamanaṃ katvā āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Saradatāpaso satthu santike ekamantaṃ nisīdi.

தஸ்மிங் ஸமயே தஸ்ஸ அந்தேவாஸிகா சதுஸத்ததிஸஹஸ்ஸமத்தா ஜடிலா பணீதபணீதானி ஓஜவந்தானி ப²லாப²லானி க³ஹெத்வா ஆக³தா ஸத்தா²ரங் தி³ஸ்வா ஸஞ்ஜாதபஸாதா³ அத்தனோ ஆசரியஸ்ஸ ஸத்து² ச நிஸின்னாகாரங் ஓலோகெத்வா ‘‘ஆசரிய, மயங் புப்³பே³ ‘தும்ஹேஹி மஹந்ததரோ கோசி நத்தீ²’தி மஞ்ஞாம, அயங் பன புரிஸோ தும்ஹேஹி மஹந்ததரோ மஞ்ஞே’’தி ஆஹங்ஸு. கிங் வதே³த², தாதா, ஸாஸபேன ஸத்³தி⁴ங் அட்ட²ஸட்டி²யோஜனஸதஸஹஸ்ஸுப்³பே³த⁴ங் ஸினேருங் ஸமங் காதுங் இச்ச²த², ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தே⁴ன மங் துலங் மா கரித்தா²தி. அத² தே தாபஸா ஆசரியஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா ‘‘யாவ மஹா வதாயங் புரிஸுத்தமோ’’தி ஸப்³பே³வ பாதே³ஸு நிபதித்வா ஸத்தா²ரங் வந்தி³ங்ஸு.

Tasmiṃ samaye tassa antevāsikā catusattatisahassamattā jaṭilā paṇītapaṇītāni ojavantāni phalāphalāni gahetvā āgatā satthāraṃ disvā sañjātapasādā attano ācariyassa satthu ca nisinnākāraṃ oloketvā ‘‘ācariya, mayaṃ pubbe ‘tumhehi mahantataro koci natthī’ti maññāma, ayaṃ pana puriso tumhehi mahantataro maññe’’ti āhaṃsu. Kiṃ vadetha, tātā, sāsapena saddhiṃ aṭṭhasaṭṭhiyojanasatasahassubbedhaṃ sineruṃ samaṃ kātuṃ icchatha, sabbaññubuddhena maṃ tulaṃ mā karitthāti. Atha te tāpasā ācariyassa vacanaṃ sutvā ‘‘yāva mahā vatāyaṃ purisuttamo’’ti sabbeva pādesu nipatitvā satthāraṃ vandiṃsu.

அத² தே ஆசரியோ ஆஹ – ‘‘தாதா, ஸத்து² அனுச்ச²விகோ நோ தெ³ய்யத⁴ம்மோ நத்தி², ஸத்தா² ச பி⁴க்கா²சரவேலாய இதா⁴க³தோ, ஹந்த³, மயங் தெ³ய்யத⁴ம்மங் யதா²ப³லங் த³ஸ்ஸாம. தும்ஹேஹி யங் யங் பணீதங் ப²லாப²லங் ஆப⁴தங், தங் தங் ஆஹரதா²’’தி ஆஹராபெத்வா ஹத்தே² தோ⁴வித்வா ஸயங் ததா²க³தஸ்ஸ பத்தே பதிட்டா²பேஸி. ஸத்தா²ரா ப²லாப²லே படிக்³க³ஹிதமத்தே தே³வதா தி³ப்³போ³ஜங் பக்கி²பிங்ஸு. தாபஸோ உத³கம்பி ஸயமேவ பரிஸ்ஸாவெத்வா அதா³ஸி. ததோ போ⁴ஜனகிச்சங் நிட்டா²பெத்வா ஸத்த²ரி நிஸின்னே ஸப்³பே³ அந்தேவாஸிகே பக்கோஸாபெத்வா ஸத்து² ஸந்திகே ஸாரணீயங் கத²ங் கதெ²ந்தோ நிஸீதி³. ஸத்தா² ‘‘த்³வே அக்³க³ஸாவகா பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ன ஸத்³தி⁴ங் ஆக³ச்ச²ந்தூ’’தி சிந்தேஸி. தாவதே³வ ஸதஸஹஸ்ஸகீ²ணாஸவபரிவாரா அக்³க³ஸாவகா ஆக³ந்த்வா ப⁴க³வந்தங் வந்தி³த்வா ஏகமந்தங் அட்ட²ங்ஸு.

Atha te ācariyo āha – ‘‘tātā, satthu anucchaviko no deyyadhammo natthi, satthā ca bhikkhācaravelāya idhāgato, handa, mayaṃ deyyadhammaṃ yathābalaṃ dassāma. Tumhehi yaṃ yaṃ paṇītaṃ phalāphalaṃ ābhataṃ, taṃ taṃ āharathā’’ti āharāpetvā hatthe dhovitvā sayaṃ tathāgatassa patte patiṭṭhāpesi. Satthārā phalāphale paṭiggahitamatte devatā dibbojaṃ pakkhipiṃsu. Tāpaso udakampi sayameva parissāvetvā adāsi. Tato bhojanakiccaṃ niṭṭhāpetvā satthari nisinne sabbe antevāsike pakkosāpetvā satthu santike sāraṇīyaṃ kathaṃ kathento nisīdi. Satthā ‘‘dve aggasāvakā bhikkhusaṅghena saddhiṃ āgacchantū’’ti cintesi. Tāvadeva satasahassakhīṇāsavaparivārā aggasāvakā āgantvā bhagavantaṃ vanditvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu.

ததோ ஸரத³தாபஸோ அந்தேவாஸிகே ஆமந்தேஸி – ‘‘தாதா, ஸத்து² பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ச புப்பா²ஸனேன பூஜா காதப்³பா³, தஸ்மா புப்பா²னி ஆஹரதா²’’தி. தே தாவதே³வ இத்³தி⁴யா வண்ணக³ந்த⁴ஸம்பன்னானி புப்பா²னி ஆஹரித்வா பு³த்³த⁴ஸ்ஸ யோஜனப்பமாணங் புப்பா²ஸனங் பஞ்ஞாபேஸுங், உபி⁴ன்னங் அக்³க³ஸாவகானங் திகா³வுதங் , ஸேஸபி⁴க்கூ²னங் அட்³ட⁴யோஜனிகாதி³பே⁴த³ங், ஸங்க⁴னவகஸ்ஸ உஸப⁴மத்தங் பஞ்ஞாபேஸுங். ஏவங் பஞ்ஞத்தேஸு ஆஸனேஸு ஸரத³தாபஸோ ததா²க³தஸ்ஸ புரதோ அஞ்ஜலிங் பக்³க³ய்ஹ ‘‘ப⁴ந்தே, மய்ஹங் அனுக்³க³ஹத்தா²ய இமங் புப்பா²ஸனங் அதிருஹதா²’’தி ஆஹ. நிஸீதி³ ப⁴க³வா புப்பா²ஸனே . ஸத்த²ரி நிஸின்னே த்³வே அக்³க³ஸாவகா ஸேஸபி⁴க்கூ² ச அத்தனோ அத்தனோ பத்தாஸனே நிஸீதி³ங்ஸு. ஸத்தா² ‘‘தேஸங் மஹப்ப²லங் ஹோதூ’’தி நிரோத⁴ங் ஸமாபஜ்ஜி. ஸத்து² ஸமாபன்னபா⁴வங் ஞத்வா த்³வே அக்³க³ஸாவகாபி ஸேஸபி⁴க்கூ²பி நிரோத⁴ங் ஸமாபஜ்ஜிங்ஸு. தாபஸோ ஸத்தாஹங் நிரந்தரங் ஸத்து² புப்ப²ச்ச²த்தங் தா⁴ரெந்தோ அட்டா²ஸி. இதரே வனமூலப²லங் பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா ஸேஸகாலே அஞ்ஜலிங் பக்³க³ய்ஹ அட்ட²ங்ஸு. ஸத்தா² ஸத்தாஹஸ்ஸ அச்சயேன நிரோத⁴தோ வுட்ட²ஹித்வா அக்³க³ஸாவகங் நிஸப⁴த்தே²ரங் ஆமந்தேஸி – ‘‘தாபஸானங் புப்பா²ஸனானுமோத³னங் கரோஹீ’’தி. தே²ரோ ஸாவகபாரமீஞாணே ட²த்வா தேஸங் புப்பா²ஸனானுமோத³னங் அகாஸி. தஸ்ஸ தே³ஸனாவஸானே ஸத்தா² து³தியங் அக்³க³ஸாவகங் அனோமத்தே²ரங் ஆமந்தேஸி – ‘‘த்வம்பி இமேஸங் த⁴ம்மங் தே³ஸேஹீ’’தி. ஸோபி தேபிடகங் பு³த்³த⁴வசனங் ஸம்மஸித்வா தேஸங் த⁴ம்மங் கதே²ஸி. த்³வின்னம்பி தே³ஸனாய த⁴ம்மாபி⁴ஸமயோ நாஹோஸி. அத² ஸத்தா² பு³த்³த⁴விஸயே ட²த்வா த⁴ம்மதே³ஸனங் ஆரபி⁴. தே³ஸனாவஸானே ட²பெத்வா ஸரத³தாபஸங் அவஸேஸா ஸப்³பே³பி சதுஸத்ததிஸஹஸ்ஸஜடிலா அரஹத்தங் பாபுணிங்ஸு. ஸத்தா² தே ‘‘ஏத² பி⁴க்க²வோ’’தி ஹத்த²ங் பஸாரேஸி. தே தாவதே³வ அந்தரஹிததாபஸவேஸா அட்ட²பரிக்கா²ரத⁴ரா ஸட்டி²வஸ்ஸிகத்தே²ரோ விய அஹேஸுங்.

Tato saradatāpaso antevāsike āmantesi – ‘‘tātā, satthu bhikkhusaṅghassa ca pupphāsanena pūjā kātabbā, tasmā pupphāni āharathā’’ti. Te tāvadeva iddhiyā vaṇṇagandhasampannāni pupphāni āharitvā buddhassa yojanappamāṇaṃ pupphāsanaṃ paññāpesuṃ, ubhinnaṃ aggasāvakānaṃ tigāvutaṃ , sesabhikkhūnaṃ aḍḍhayojanikādibhedaṃ, saṅghanavakassa usabhamattaṃ paññāpesuṃ. Evaṃ paññattesu āsanesu saradatāpaso tathāgatassa purato añjaliṃ paggayha ‘‘bhante, mayhaṃ anuggahatthāya imaṃ pupphāsanaṃ atiruhathā’’ti āha. Nisīdi bhagavā pupphāsane . Satthari nisinne dve aggasāvakā sesabhikkhū ca attano attano pattāsane nisīdiṃsu. Satthā ‘‘tesaṃ mahapphalaṃ hotū’’ti nirodhaṃ samāpajji. Satthu samāpannabhāvaṃ ñatvā dve aggasāvakāpi sesabhikkhūpi nirodhaṃ samāpajjiṃsu. Tāpaso sattāhaṃ nirantaraṃ satthu pupphacchattaṃ dhārento aṭṭhāsi. Itare vanamūlaphalaṃ paribhuñjitvā sesakāle añjaliṃ paggayha aṭṭhaṃsu. Satthā sattāhassa accayena nirodhato vuṭṭhahitvā aggasāvakaṃ nisabhattheraṃ āmantesi – ‘‘tāpasānaṃ pupphāsanānumodanaṃ karohī’’ti. Thero sāvakapāramīñāṇe ṭhatvā tesaṃ pupphāsanānumodanaṃ akāsi. Tassa desanāvasāne satthā dutiyaṃ aggasāvakaṃ anomattheraṃ āmantesi – ‘‘tvampi imesaṃ dhammaṃ desehī’’ti. Sopi tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ sammasitvā tesaṃ dhammaṃ kathesi. Dvinnampi desanāya dhammābhisamayo nāhosi. Atha satthā buddhavisaye ṭhatvā dhammadesanaṃ ārabhi. Desanāvasāne ṭhapetvā saradatāpasaṃ avasesā sabbepi catusattatisahassajaṭilā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Satthā te ‘‘etha bhikkhavo’’ti hatthaṃ pasāresi. Te tāvadeva antarahitatāpasavesā aṭṭhaparikkhāradharā saṭṭhivassikatthero viya ahesuṃ.

ஸரத³தாபஸோ பன ‘‘அஹோ வதாஹம்பி அயங் நிஸப⁴த்தே²ரோ விய அனாக³தே ஏகஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாவகோ ப⁴வெய்ய’’ந்தி தே³ஸனாகாலே உப்பன்னபரிவிதக்கதாய அஞ்ஞவிஹிதோ ஹுத்வா மக்³க³ப²லானி படிவிஜ்ஜி²துங் நாஸக்கி². அத² ஸத்தா²ரங் வந்தி³த்வா ததா² பணிதா⁴னங் அகாஸி. ஸத்தா² அனந்தராயேன ஸமிஜ்ஜ²னபா⁴வங் தி³ஸ்வா ‘‘இதோ கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கங் ஏகங் அஸங்க்²யெய்யங் அதிக்கமித்வா கோ³தமஸ்ஸ நாம ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அக்³க³ஸாவகோ ஸாரிபுத்தோ நாம ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ப்³யாகரித்வா த⁴ம்மகத²ங் வத்வா பி⁴க்கு²ஸங்க⁴பரிவாரோ ஆகாஸங் பக்க²ந்தி³. ஸரத³தாபஸோபி ஸஹாயஸ்ஸ ஸிரிவட்³ட⁴ஸ்ஸ ஸந்திகங் க³ந்த்வா ‘‘ஸம்ம, மயா அனோமத³ஸ்ஸிஸ்ஸ ப⁴க³வதோ பாத³மூலே அனாக³தே உப்பஜ்ஜனகஸ்ஸ கோ³தமஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அக்³க³ஸாவகட்டா²னங் பத்தி²தங், த்வம்பி தஸ்ஸ து³தியஸாவகட்டா²னங் பத்தே²ஹீ’’தி. ஸிரிவட்³டோ⁴ தங் உபதே³ஸங் ஸுத்வா அத்தனோ நிவேஸனத்³வாரே அட்ட²கரீஸமத்தங் டா²னங் ஸமதலங் காரெத்வா லாஜபஞ்சமானி புப்பா²னி விகிரித்வா நீலுப்பலச்ச²த³னங் மண்ட³பங் காரெத்வா பு³த்³தா⁴ஸனங் பஞ்ஞாபெத்வா பி⁴க்கூ²னம்பி ஆஸனானி பஞ்ஞாபெத்வா மஹந்தங் ஸக்காரஸம்மானங் ஸஜ்ஜெத்வா ஸரத³தாபஸேன ஸத்தா²ரங் நிமந்தாபெத்வா ஸத்தாஹங் மஹாதா³னங் பவத்தெத்வா பு³த்³த⁴ப்பமுக²ங் பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ங் மஹாரஹேஹி வத்தே²ஹி அச்சா²தெ³த்வா து³தியஸாவகபா⁴வாய பணிதா⁴னங் அகாஸி. ஸத்தா² தஸ்ஸ அனந்தராயேன ஸமிஜ்ஜ²னபா⁴வங் தி³ஸ்வா வுத்தனயேன ப்³யாகரித்வா ப⁴த்தானுமோத³னங் கத்வா பக்காமி. ஸிரிவட்³டோ⁴ ஹட்ட²பஹட்டோ² யாவஜீவங் குஸலகம்மங் கத்வா து³தியசித்தவாரே காமாவசரதே³வலோகே நிப்³ப³த்தி. ஸரத³தாபஸோ சத்தாரோ ப்³ரஹ்மவிஹாரே பா⁴வெத்வா ப்³ரஹ்மலோகே நிப்³ப³த்தி.

Saradatāpaso pana ‘‘aho vatāhampi ayaṃ nisabhatthero viya anāgate ekassa buddhassa sāvako bhaveyya’’nti desanākāle uppannaparivitakkatāya aññavihito hutvā maggaphalāni paṭivijjhituṃ nāsakkhi. Atha satthāraṃ vanditvā tathā paṇidhānaṃ akāsi. Satthā anantarāyena samijjhanabhāvaṃ disvā ‘‘ito kappasatasahassādhikaṃ ekaṃ asaṅkhyeyyaṃ atikkamitvā gotamassa nāma sammāsambuddhassa aggasāvako sāriputto nāma bhavissatī’’ti byākaritvā dhammakathaṃ vatvā bhikkhusaṅghaparivāro ākāsaṃ pakkhandi. Saradatāpasopi sahāyassa sirivaḍḍhassa santikaṃ gantvā ‘‘samma, mayā anomadassissa bhagavato pādamūle anāgate uppajjanakassa gotamasammāsambuddhassa aggasāvakaṭṭhānaṃ patthitaṃ, tvampi tassa dutiyasāvakaṭṭhānaṃ patthehī’’ti. Sirivaḍḍho taṃ upadesaṃ sutvā attano nivesanadvāre aṭṭhakarīsamattaṃ ṭhānaṃ samatalaṃ kāretvā lājapañcamāni pupphāni vikiritvā nīluppalacchadanaṃ maṇḍapaṃ kāretvā buddhāsanaṃ paññāpetvā bhikkhūnampi āsanāni paññāpetvā mahantaṃ sakkārasammānaṃ sajjetvā saradatāpasena satthāraṃ nimantāpetvā sattāhaṃ mahādānaṃ pavattetvā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ mahārahehi vatthehi acchādetvā dutiyasāvakabhāvāya paṇidhānaṃ akāsi. Satthā tassa anantarāyena samijjhanabhāvaṃ disvā vuttanayena byākaritvā bhattānumodanaṃ katvā pakkāmi. Sirivaḍḍho haṭṭhapahaṭṭho yāvajīvaṃ kusalakammaṃ katvā dutiyacittavāre kāmāvacaradevaloke nibbatti. Saradatāpaso cattāro brahmavihāre bhāvetvā brahmaloke nibbatti.

ததோ பட்டா²ய தேஸங் உபி⁴ன்னம்பி அந்தரா கம்மங் ந கதி²தங். அம்ஹாகங் பன ப⁴க³வதோ உப்பத்திதோ புரேதரமேவ ஸரத³தாபஸோ ராஜக³ஹஸ்ஸ அவிதூ³ரே உபதிஸ்ஸாகா³மே ரூபஸாரியா ப்³ராஹ்மணியா குச்சி²ம்ஹி படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹி. தங்தி³வஸமேவஸ்ஸ ஸஹாயோபி ராஜக³ஹஸ்ஸேவ அவிதூ³ரே கோலிதகா³மே மொக்³க³லியா ப்³ராஹ்மணியா குச்சி²ம்ஹி படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹி. தஸ்மா மொக்³க³ல்லானோ மொக்³க³லியா ப்³ராஹ்மணியா புத்தோதி மொக்³க³ல்லானோ. மொக்³க³லிகொ³த்தேன ஜாதோதி வா மொக்³க³ல்லானோ. அத² வா மாதுகுமாரிககாலே தஸ்ஸா மாதாபிதூஹி வுத்தங் – ‘‘மா உக்³க³லி மா உக்³க³லீ’’தி வசனமுபாதா³ய ‘‘முக்³க³லீ’’தி நாமங். தஸ்ஸா முக்³க³லியா புத்தோதி மொக்³க³ல்லானோ. அத² வா ஸோதாபத்திமக்³கா³தி³மக்³க³ஸ்ஸ லாபே⁴ ஆதா³னே படிவிஜ்ஜ²னே அலங் ஸமத்தோ²தி மொக்³க³ல்லானோதி. தானி கிர த்³வே குலானி யாவ ஸத்தமா குலபரிவட்டா ஆப³த்³த⁴ஸஹாயானேவ. தேஸங் த்³வின்னங் ஏகதி³வஸமேவ க³ப்³ப⁴பரிஹாரமத³ங்ஸு. த³ஸமாஸச்சயேன ஜாதானம்பி தேஸங் ச²ஸட்டி² தா⁴தியோ பட்ட²பேஸுங். நாமக்³க³ஹணதி³வஸே ரூபஸாரீப்³ராஹ்மணியா புத்தஸ்ஸ உபதிஸ்ஸகா³மே ஜெட்ட²குலஸ்ஸ புத்தத்தா உபதிஸ்ஸோதி நாமங் கரிங்ஸு. இதரஸ்ஸ கோலிதகா³மே ஜெட்ட²குலஸ்ஸ புத்தத்தா கோலிதோதி நாமங் கரிங்ஸு. தே உபோ⁴பி மஹதா பரிவாரேன வட்³ட⁴ந்தா வுத்³தி⁴மன்வாய ஸப்³ப³ஸிப்பானங் பாரங் அக³மங்ஸு.

Tato paṭṭhāya tesaṃ ubhinnampi antarā kammaṃ na kathitaṃ. Amhākaṃ pana bhagavato uppattito puretarameva saradatāpaso rājagahassa avidūre upatissāgāme rūpasāriyā brāhmaṇiyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhi. Taṃdivasamevassa sahāyopi rājagahasseva avidūre kolitagāme moggaliyā brāhmaṇiyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhi. Tasmā moggallāno moggaliyā brāhmaṇiyā puttoti moggallāno. Moggaligottena jātoti vā moggallāno. Atha vā mātukumārikakāle tassā mātāpitūhi vuttaṃ – ‘‘mā uggali mā uggalī’’ti vacanamupādāya ‘‘muggalī’’ti nāmaṃ. Tassā muggaliyā puttoti moggallāno. Atha vā sotāpattimaggādimaggassa lābhe ādāne paṭivijjhane alaṃ samatthoti moggallānoti. Tāni kira dve kulāni yāva sattamā kulaparivaṭṭā ābaddhasahāyāneva. Tesaṃ dvinnaṃ ekadivasameva gabbhaparihāramadaṃsu. Dasamāsaccayena jātānampi tesaṃ chasaṭṭhi dhātiyo paṭṭhapesuṃ. Nāmaggahaṇadivase rūpasārībrāhmaṇiyā puttassa upatissagāme jeṭṭhakulassa puttattā upatissoti nāmaṃ kariṃsu. Itarassa kolitagāme jeṭṭhakulassa puttattā kolitoti nāmaṃ kariṃsu. Te ubhopi mahatā parivārena vaḍḍhantā vuddhimanvāya sabbasippānaṃ pāraṃ agamaṃsu.

அதே²கதி³வஸங் தே ராஜக³ஹே கி³ரக்³க³ஸமஜ்ஜங் பஸ்ஸந்தா மஹாஜனங் ஸன்னிபதிதங் தி³ஸ்வா ஞாணஸ்ஸ பரிபாகங் க³தத்தா யோனிஸோ உம்முஜ்ஜந்தா ‘‘ஸப்³பே³பிமே ஓரங் வஸ்ஸஸதாவ மச்சுமுக²ங் பவிஸந்தீ’’தி ஸங்வேக³ங் படிலபி⁴த்வா ‘‘அம்ஹேஹி மொக்க²த⁴ம்மோ பரியேஸிதப்³போ³, தஞ்ச பரியேஸந்தேஹி ஏகா பப்³ப³ஜ்ஜா லத்³து⁴ங் வட்டதீ’’தி நிச்ச²யங் கத்வா பஞ்சமாணவகஸதேஹி ஸத்³தி⁴ங் ஸஞ்சயஸ்ஸ பரிப்³பா³ஜகஸ்ஸ ஸந்திகே பப்³ப³ஜிங்ஸு. தேஸங் பப்³ப³ஜிதகாலதோ பட்டா²ய ஸஞ்சயோ லாப⁴க்³க³யஸக்³க³ப்பத்தோ அஹோஸி. தே கதிபாஹேனேவ ஸப்³ப³ங் ஸஞ்சயஸ்ஸ ஸமயங் பரிமஜ்ஜித்வா தத்த² ஸாரங் அதி³ஸ்வா ததோ நிப்³பி³ஜ்ஜித்வா தத்த² தத்த² பண்டி³தஸம்மதே ஸமணப்³ராஹ்மணே பஞ்ஹங் புச்ச²ந்தி, தே தேஹி புட்டா² ந ஸம்பாதெ³ந்தி. அஞ்ஞத³த்து² தேயேவ தேஸங் பஞ்ஹங் விஸ்ஸஜ்ஜெந்தி. ஏவங் தே மொக்க²ங் பரியேஸந்தா கதிகங் அகங்ஸு – ‘‘அம்ஹேஸு யோ பட²மங் அமதங் அதி⁴க³ச்ச²தி, ஸோ இதரஸ்ஸ ஆரோசேதூ’’தி.

Athekadivasaṃ te rājagahe giraggasamajjaṃ passantā mahājanaṃ sannipatitaṃ disvā ñāṇassa paripākaṃ gatattā yoniso ummujjantā ‘‘sabbepime oraṃ vassasatāva maccumukhaṃ pavisantī’’ti saṃvegaṃ paṭilabhitvā ‘‘amhehi mokkhadhammo pariyesitabbo, tañca pariyesantehi ekā pabbajjā laddhuṃ vaṭṭatī’’ti nicchayaṃ katvā pañcamāṇavakasatehi saddhiṃ sañcayassa paribbājakassa santike pabbajiṃsu. Tesaṃ pabbajitakālato paṭṭhāya sañcayo lābhaggayasaggappatto ahosi. Te katipāheneva sabbaṃ sañcayassa samayaṃ parimajjitvā tattha sāraṃ adisvā tato nibbijjitvā tattha tattha paṇḍitasammate samaṇabrāhmaṇe pañhaṃ pucchanti, te tehi puṭṭhā na sampādenti. Aññadatthu teyeva tesaṃ pañhaṃ vissajjenti. Evaṃ te mokkhaṃ pariyesantā katikaṃ akaṃsu – ‘‘amhesu yo paṭhamaṃ amataṃ adhigacchati, so itarassa ārocetū’’ti.

தேன ச ஸமயேன அம்ஹாகங் ஸத்த²ரி பட²மாபி⁴ஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா பவத்திதவரத⁴ம்மசக்கே அனுபுப்³பே³ன உருவேலகஸ்ஸபாதி³கே ஸஹஸ்ஸஜடிலே த³மெத்வா ராஜக³ஹே விஹரந்தே ஏகதி³வஸங் உபதிஸ்ஸோ பரிப்³பா³ஜகோ பரிப்³பா³ஜகாராமங் க³ச்ச²ந்தோ ஆயஸ்மந்தங் அஸ்ஸஜித்தே²ரங் ராஜக³ஹே பிண்டா³ய சரந்தங் தி³ஸ்வா ‘‘ந மயா ஏவரூபோ ஆகப்பஸம்பன்னோ பப்³ப³ஜிதோ தி³ட்ட²புப்³போ³, ஸந்தத⁴ம்மேன நாம எத்த² ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி ஸஞ்ஜாதபஸாதோ³ பஞ்ஹங் புச்சி²துங் ஆயஸ்மந்தங் உதி³க்க²ந்தோ பிட்டி²தோ பிட்டி²தோ அனுப³ந்தி⁴. தே²ரோபி லத்³த⁴பிண்ட³பாதோ பரிபு⁴ஞ்ஜிதுங் பதிரூபங் ஓகாஸங் க³தோ. பரிப்³பா³ஜகோ அத்தனோ பரிப்³பா³ஜகபீட²ங் பஞ்ஞாபெத்வா அதா³ஸி. ப⁴த்தகிச்சபரியோஸானே சஸ்ஸ அத்தனோ குண்டி³காய உத³கங் அதா³ஸி. ஏவங் ஸோ ஆசரியவத்தங் கத்வா கதப⁴த்தகிச்சேன தே²ரேன ஸத்³தி⁴ங் படிஸந்தா²ரங் கத்வா – ‘‘கோ வா தே ஸத்தா², கஸ்ஸ வா த்வங் த⁴ம்மங் ரோசேஸீ’’தி புச்சி². தே²ரோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ங் அபதி³ஸி. புன தேன ‘‘கிங் வாதீ³ பனாயஸ்மதோ ஸத்தா²’’தி புட்டோ² ‘‘இமஸ்ஸ ஸாஸனஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரதங் த³ஸ்ஸெஸ்ஸாமீ’’தி அத்தனோ நவகபா⁴வங் பவேதெ³த்வா ஸங்கே²பவஸேன சஸ்ஸ ஸாஸனத⁴ம்மங் கதெ²ந்தோ ‘‘யே த⁴ம்மா ஹேதுப்பப⁴வா’’தி (மஹாவ॰ 60; அப॰ தே²ர 1.1.286) கா³த²மாஹ. பரிப்³பா³ஜகோ பட²மபத³த்³வயமேவ ஸுத்வா ஸஹஸ்ஸனயஸம்பன்னே ஸோதாபத்திமக்³க³ப²லே பதிட்ட²ஹி. இதரங் பத³த்³வயங் ஸோதாபன்னகாலே நிட்டா²ஸி. கா³தா²பரியோஸானே பன ஸோதாபன்னோ ஹுத்வா உபரிவிஸேஸே அபவத்தந்தே ‘‘ப⁴விஸ்ஸதி எத்த² காரண’’ந்தி ஸல்லக்கெ²த்வா தே²ரங் ஆஹ – ‘‘மா, ப⁴ந்தே, உபரி த⁴ம்மதே³ஸனங் வட்³ட⁴யித்த², எத்தகமேவ அலங், கஹங் அம்ஹாகங் ஸத்தா² வஸதீ’’தி? ‘‘வேளுவனே’’தி. ‘‘ப⁴ந்தே, தும்ஹே புரதோ க³ச்ச²த², அஹங் மய்ஹங் ஸஹாயஸ்ஸ கதபடிஞ்ஞங் மோசெத்வா தங் க³ஹெத்வா ஆக³மிஸ்ஸாமீ’’தி பஞ்சபதிட்டி²தேன வந்தி³த்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா தே²ரங் உய்யோஜெத்வா பரிப்³பா³ஜகாராமங் அக³மாஸி.

Tena ca samayena amhākaṃ satthari paṭhamābhisambodhiṃ patvā pavattitavaradhammacakke anupubbena uruvelakassapādike sahassajaṭile dametvā rājagahe viharante ekadivasaṃ upatisso paribbājako paribbājakārāmaṃ gacchanto āyasmantaṃ assajittheraṃ rājagahe piṇḍāya carantaṃ disvā ‘‘na mayā evarūpo ākappasampanno pabbajito diṭṭhapubbo, santadhammena nāma ettha bhavitabba’’nti sañjātapasādo pañhaṃ pucchituṃ āyasmantaṃ udikkhanto piṭṭhito piṭṭhito anubandhi. Theropi laddhapiṇḍapāto paribhuñjituṃ patirūpaṃ okāsaṃ gato. Paribbājako attano paribbājakapīṭhaṃ paññāpetvā adāsi. Bhattakiccapariyosāne cassa attano kuṇḍikāya udakaṃ adāsi. Evaṃ so ācariyavattaṃ katvā katabhattakiccena therena saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā – ‘‘ko vā te satthā, kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī’’ti pucchi. Thero sammāsambuddhaṃ apadisi. Puna tena ‘‘kiṃ vādī panāyasmato satthā’’ti puṭṭho ‘‘imassa sāsanassa gambhīrataṃ dassessāmī’’ti attano navakabhāvaṃ pavedetvā saṅkhepavasena cassa sāsanadhammaṃ kathento ‘‘ye dhammā hetuppabhavā’’ti (mahāva. 60; apa. thera 1.1.286) gāthamāha. Paribbājako paṭhamapadadvayameva sutvā sahassanayasampanne sotāpattimaggaphale patiṭṭhahi. Itaraṃ padadvayaṃ sotāpannakāle niṭṭhāsi. Gāthāpariyosāne pana sotāpanno hutvā uparivisese apavattante ‘‘bhavissati ettha kāraṇa’’nti sallakkhetvā theraṃ āha – ‘‘mā, bhante, upari dhammadesanaṃ vaḍḍhayittha, ettakameva alaṃ, kahaṃ amhākaṃ satthā vasatī’’ti? ‘‘Veḷuvane’’ti. ‘‘Bhante, tumhe purato gacchatha, ahaṃ mayhaṃ sahāyassa katapaṭiññaṃ mocetvā taṃ gahetvā āgamissāmī’’ti pañcapatiṭṭhitena vanditvā padakkhiṇaṃ katvā theraṃ uyyojetvā paribbājakārāmaṃ agamāsi.

கோலிதபரிப்³பா³ஜகோ தங் தூ³ரதோவ ஆக³ச்ச²ந்தங் தி³ஸ்வா ‘‘முக²வண்ணோ ந அஞ்ஞதி³வஸேஸு விய அத்³தா⁴னேன அமதங் அதி⁴க³தங் ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி தேனேவஸ்ஸ விஸேஸாதி⁴க³மங் ஸம்பா⁴வெத்வா அமதாதி⁴க³மங் புச்சி². ஸோபிஸ்ஸ ‘‘ஆவுஸோ, அமதமதி⁴க³த’’ந்தி படிஜானித்வா தமேவ கா³த²ங் அபா⁴ஸி. கா³தா²பரியோஸானே கோலிதோ ஸோதாபத்திப²லே பதிட்ட²ஹித்வா ஆஹ – ‘‘கஹங் நோ ஸத்தா²’’தி? ‘‘வேளுவனே’’தி. ‘‘தேன ஹி, ஆவுஸோ, ஆயாம, ஸத்தா²ரங் பஸ்ஸிஸ்ஸாமா’’தி. உபதிஸ்ஸோ ஸப்³ப³காலம்பி ஆசரியபூஜகோவ, தஸ்மா ஸஞ்சயஸ்ஸ ஸத்து² கு³ணே பகாஸெத்வா தம்பி ஸத்து² ஸந்திகங் நேதுகாமோ அஹோஸி. ஸோ லாபா⁴ஸாபகதோ அந்தேவாஸிகபா⁴வங் அனிச்ச²ந்தோ ‘‘ந ஸக்கோமி சாடி ஹுத்வா உத³கஸிஞ்சனங் ஹோது’’ந்தி படிக்கி²பி. தே அனேகேஹி காரணேஹி தங் ஸஞ்ஞாபேதுங் அஸக்கொந்தா அத்தனோ ஓவாதே³ வத்தமானேஹி அட்³டு⁴தெய்யஸதேஹி அந்தேவாஸிகேஹி ஸத்³தி⁴ங் வேளுவனங் அக³மங்ஸு. ஸத்தா² தே தூ³ரதோவ ஆக³ச்ச²ந்தே தி³ஸ்வா ‘‘ஏதங் மே ஸாவகயுக³ங் ப⁴விஸ்ஸதி, அக்³க³ங் ப⁴த்³த³யுக³’’ந்தி வத்வா தேஸங் பரிஸாய சரியவஸேன த⁴ம்மங் தே³ஸெத்வா அரஹத்தே பதிட்டா²பெத்வா ஏஹிபி⁴க்கு²பா⁴வேன உபஸம்பத³ங் அதா³ஸி. யதா² தேஸங் ஏவங் அக்³க³ஸாவகானம்பி இத்³தி⁴மயபத்தசீவரங் ஆக³தமேவ. உபரிமக்³க³த்தயகிச்சங் பன ந நிட்டா²ஸி. கஸ்மா? ஸாவகபாரமீஞாணஸ்ஸ மஹந்ததாய.

Kolitaparibbājako taṃ dūratova āgacchantaṃ disvā ‘‘mukhavaṇṇo na aññadivasesu viya addhānena amataṃ adhigataṃ bhavissatī’’ti tenevassa visesādhigamaṃ sambhāvetvā amatādhigamaṃ pucchi. Sopissa ‘‘āvuso, amatamadhigata’’nti paṭijānitvā tameva gāthaṃ abhāsi. Gāthāpariyosāne kolito sotāpattiphale patiṭṭhahitvā āha – ‘‘kahaṃ no satthā’’ti? ‘‘Veḷuvane’’ti. ‘‘Tena hi, āvuso, āyāma, satthāraṃ passissāmā’’ti. Upatisso sabbakālampi ācariyapūjakova, tasmā sañcayassa satthu guṇe pakāsetvā tampi satthu santikaṃ netukāmo ahosi. So lābhāsāpakato antevāsikabhāvaṃ anicchanto ‘‘na sakkomi cāṭi hutvā udakasiñcanaṃ hotu’’nti paṭikkhipi. Te anekehi kāraṇehi taṃ saññāpetuṃ asakkontā attano ovāde vattamānehi aḍḍhuteyyasatehi antevāsikehi saddhiṃ veḷuvanaṃ agamaṃsu. Satthā te dūratova āgacchante disvā ‘‘etaṃ me sāvakayugaṃ bhavissati, aggaṃ bhaddayuga’’nti vatvā tesaṃ parisāya cariyavasena dhammaṃ desetvā arahatte patiṭṭhāpetvā ehibhikkhubhāvena upasampadaṃ adāsi. Yathā tesaṃ evaṃ aggasāvakānampi iddhimayapattacīvaraṃ āgatameva. Uparimaggattayakiccaṃ pana na niṭṭhāsi. Kasmā? Sāvakapāramīñāṇassa mahantatāya.

தேஸு ஆயஸ்மா மஹாமொக்³க³ல்லானோ பப்³ப³ஜிததோ ஸத்தமே தி³வஸே மக³த⁴ரட்டே² கல்லவாலகா³மே ஸமணத⁴ம்மங் கரொந்தோ தி²னமித்³தே⁴ ஓக்கமந்தே ஸத்தா²ரா ஸங்வேஜிதோ தி²னமித்³த⁴ங் வினோதெ³த்வா தா⁴துகம்மட்டா²னங் ஸுணந்தோ ஏவ உபரிமக்³க³த்தயங் அதி⁴க³ந்த்வா ஸாவகபாரமீஞாணஸ்ஸ மத்த²கங் பாபுணி. ஆயஸ்மா ஸாரிபுத்தோ பப்³ப³ஜ்ஜாய அத்³த⁴மாஸங் அதிக்கமித்வா ஸத்தா²ரா ஸத்³தி⁴ங் ராஜக³ஹே ஸூகரக²தலேணே விஹரந்தோ அத்தனோ பா⁴கி³னெய்யஸ்ஸ தீ³க⁴னக²பரிப்³பா³ஜகஸ்ஸ வேத³னாபரிக்³க³ஹஸுத்தந்தே (ம॰ நி॰ 2.201 ஆத³யோ) தே³ஸியமானே தே³ஸனானுஸாரேன ஞாணங் பேஸெத்வா பரஸ்ஸ வட்³டி⁴தங் ப⁴த்தங் பு⁴ஞ்ஜந்தோ விய ஸாவகபாரமீஞாணஸ்ஸ மத்த²கங் பாபுணி. இதி த்³வின்னங் அக்³க³ஸாவகானங் ஸத்து² ஸமீபே ஏவ ஸாவகபாரமீஞாணங் மத்த²கங் பத்தங்.

Tesu āyasmā mahāmoggallāno pabbajitato sattame divase magadharaṭṭhe kallavālagāme samaṇadhammaṃ karonto thinamiddhe okkamante satthārā saṃvejito thinamiddhaṃ vinodetvā dhātukammaṭṭhānaṃ suṇanto eva uparimaggattayaṃ adhigantvā sāvakapāramīñāṇassa matthakaṃ pāpuṇi. Āyasmā sāriputto pabbajjāya addhamāsaṃ atikkamitvā satthārā saddhiṃ rājagahe sūkarakhataleṇe viharanto attano bhāgineyyassa dīghanakhaparibbājakassa vedanāpariggahasuttante (ma. ni. 2.201 ādayo) desiyamāne desanānusārena ñāṇaṃ pesetvā parassa vaḍḍhitaṃ bhattaṃ bhuñjanto viya sāvakapāramīñāṇassa matthakaṃ pāpuṇi. Iti dvinnaṃ aggasāvakānaṃ satthu samīpe eva sāvakapāramīñāṇaṃ matthakaṃ pattaṃ.

ஏவங் பத்தஸாவகபாரமீஞாணோ ஆயஸ்மா ஸாரிபுத்தோ ‘‘கேன கம்மேன அயங் ஸம்பத்தி லத்³தா⁴’’தி ஆவஜ்ஜெந்தோ தங் ஞத்வா பீதிஸோமனஸ்ஸவஸேன உதா³னங் உதா³னெந்தோ ‘‘ஹிமவந்தஸ்ஸ அவிதூ³ரே’’திஆதி³மாஹ. தேன வுத்தங் –

Evaṃ pattasāvakapāramīñāṇo āyasmā sāriputto ‘‘kena kammena ayaṃ sampatti laddhā’’ti āvajjento taṃ ñatvā pītisomanassavasena udānaṃ udānento ‘‘himavantassa avidūre’’tiādimāha. Tena vuttaṃ –

141.

‘‘ஹிமவந்தஸ்ஸ அவிதூ³ரே, லம்ப³கோ நாம பப்³ப³தோ;

‘‘Himavantassa avidūre, lambako nāma pabbato;

அஸ்ஸமோ ஸுகதோ மய்ஹங், பண்ணஸாலா ஸுமாபிதா’’தி.

Assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā’’ti.

தத்த² ஹிமவந்தஸ்ஸாதி ஹிமோ அஸ்ஸ அத்தீ²தி ஹிமவா, தஸ்ஸ ஹிமவந்தஸ்ஸ அவிதூ³ரே ஸமீபே, ஹிமாலயபடிப³த்³த⁴வனேஹி அத்தோ². லம்ப³கோ நாம பப்³ப³தோதி ஏவங்னாமகோ பங்ஸுமிஸ்ஸகபப்³ப³தோ. அஸ்ஸமோ ஸுகதோ மய்ஹந்தி தஸ்மிங் லம்ப³கே பப்³ப³தே மய்ஹங் மமத்தா²ய கதோ அஸ்ஸமோ அரஞ்ஞவாஸோ ஆஸமந்ததோ ஸமோதி அஸ்ஸமோ. நத்தி² பவிட்டா²னங் ஸமோ பரிஸ்ஸமோ எத்தா²தி வா அஸ்ஸமோ, ஸோ இத்த²ம்பூ⁴தோ அரஞ்ஞவாஸோ ஸுட்டு² கதோ, ரத்திட்டா²னதி³வாட்டா²னகுடிமண்ட³பாதி³வஸேன ஸுந்த³ரேனாகாரேன கதோதி அத்தோ². பண்ணஸாலாதி உஸீரபப்³ப³ஜாதீ³ஹி பண்ணேஹி சா²தி³தா நிவஸனபண்ணஸாலாதி அத்தோ².

Tattha himavantassāti himo assa atthīti himavā, tassa himavantassa avidūre samīpe, himālayapaṭibaddhavanehi attho. Lambako nāma pabbatoti evaṃnāmako paṃsumissakapabbato. Assamo sukato mayhanti tasmiṃ lambake pabbate mayhaṃ mamatthāya kato assamo araññavāso āsamantato samoti assamo. Natthi paviṭṭhānaṃ samo parissamo etthāti vā assamo, so itthambhūto araññavāso suṭṭhu kato, rattiṭṭhānadivāṭṭhānakuṭimaṇḍapādivasena sundarenākārena katoti attho. Paṇṇasālāti usīrapabbajādīhi paṇṇehi chāditā nivasanapaṇṇasālāti attho.

142.

‘‘உத்தானகூலா நதி³கா, ஸுபதித்தா² மனோரமா;

‘‘Uttānakūlā nadikā, supatitthā manoramā;

ஸுஸுத்³த⁴புலினாகிண்ணா, அவிதூ³ரே மமஸ்ஸமங்’’.

Susuddhapulinākiṇṇā, avidūre mamassamaṃ’’.

தத்த² உத்தானகூலாதி அக³ம்பீ⁴ரா நதீ³. ஸுபதித்தா²தி ஸுந்த³ரபதித்தா². மனோரமா மனல்லீனா மனாபா. ஸுஸுத்³த⁴புலினாகிண்ணாதி ஸுட்டு² த⁴வலமுத்தாத³லஸதி³ஸவாலுகாகிண்ணா க³ஹனீபூ⁴தாதி அத்தோ². ஸா இத்த²ம்பூ⁴தா நதி³கா குன்னதீ³ மமஸ்ஸமங் மய்ஹங் அஸ்ஸமஸ்ஸ அவிதூ³ரே ஸமீபே அஹோஸீதி அத்தோ². ‘‘அஸ்ஸம’’ந்தி ச ஸத்தம்யத்தே² உபயோக³வசனந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.

Tattha uttānakūlāti agambhīrā nadī. Supatitthāti sundarapatitthā. Manoramā manallīnā manāpā. Susuddhapulinākiṇṇāti suṭṭhu dhavalamuttādalasadisavālukākiṇṇā gahanībhūtāti attho. Sā itthambhūtā nadikā kunnadī mamassamaṃ mayhaṃ assamassa avidūre samīpe ahosīti attho. ‘‘Assama’’nti ca sattamyatthe upayogavacananti veditabbaṃ.

143.

‘‘அஸக்க²ரா அபப்³பா⁴ரா, ஸாது³ அப்படிக³ந்தி⁴கா;

‘‘Asakkharā apabbhārā, sādu appaṭigandhikā;

ஸந்த³தீ நதி³கா தத்த², ஸோப⁴யந்தா மமஸ்ஸமங்’’.

Sandatī nadikā tattha, sobhayantā mamassamaṃ’’.

தத்த² அஸக்க²ராதி ‘‘புலினாகிண்ணா’’தி வுத்தத்தா அஸக்க²ரா ஸக்க²ரவிரஹிதா. அபப்³பா⁴ராதி பப்³பா⁴ரவிரஹிதா, அக³ம்பீ⁴ரகூலாதி அத்தோ². ஸாது³ அப்படிக³ந்தி⁴காதி ஸாது³ரஸோத³கா து³க்³க³ந்த⁴ரஹிதா மய்ஹங் அஸ்ஸமபத³ங் ஸோப⁴யந்தீ நதி³கா கு²த்³த³கனதீ³ ஸந்த³தி பவத்ததீதி அத்தோ².

Tattha asakkharāti ‘‘pulinākiṇṇā’’ti vuttattā asakkharā sakkharavirahitā. Apabbhārāti pabbhāravirahitā, agambhīrakūlāti attho. Sādu appaṭigandhikāti sādurasodakā duggandharahitā mayhaṃ assamapadaṃ sobhayantī nadikā khuddakanadī sandati pavattatīti attho.

144.

‘‘கும்பீ⁴லா மகரா செத்த², ஸுஸுமாரா ச கச்ச²பா;

‘‘Kumbhīlā makarā cettha, susumārā ca kacchapā;

ஸந்த³தி நதி³கா தத்த², ஸோப⁴யந்தா மமஸ்ஸமங்’’.

Sandati nadikā tattha, sobhayantā mamassamaṃ’’.

தத்த² கும்பீ⁴லமச்சா² மகரமச்சா² ச ஸுஸுமாரா சண்ட³மச்சா² ச கச்ச²பமச்சா² ச எத்த² ஏதிஸ்ஸங் நதி³யங் கீளந்தா அஹேஸுந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. மமஸ்ஸமங் ஸோப⁴யந்தா நதி³கா கு²த்³த³கனதீ³ ஸந்த³தி பவத்ததீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha kumbhīlamacchā makaramacchā ca susumārā caṇḍamacchā ca kacchapamacchā ca ettha etissaṃ nadiyaṃ kīḷantā ahesunti sambandho. Mamassamaṃ sobhayantā nadikā khuddakanadī sandati pavattatīti sambandho.

145.

‘‘பாடீ²னா பாவுஸா மச்சா², ப³லஜா முஞ்ஜரோஹிதா;

‘‘Pāṭhīnā pāvusā macchā, balajā muñjarohitā;

வக்³க³ளா பபதாயந்தா, ஸோப⁴யந்தி மமஸ்ஸமங்’’.

Vaggaḷā papatāyantā, sobhayanti mamassamaṃ’’.

பாடீ²னமச்சா² ச பாவுஸா மச்சா² ச ப³லஜமச்சா² ச முஞ்ஜமச்சா² ரோஹிதமச்சா² ச வக்³க³ளமச்சா² ச ஏதே ஸப்³பே³ மச்ச²ஜாதிகா இதோ சிதோ ச பபதாயந்தா நதி³யா ஸத்³தி⁴ங் பவத்தந்தா மம அஸ்ஸமபத³ங் ஸோப⁴யந்தீதி அத்தோ².

Pāṭhīnamacchā ca pāvusā macchā ca balajamacchā ca muñjamacchā rohitamacchā ca vaggaḷamacchā ca ete sabbe macchajātikā ito cito ca papatāyantā nadiyā saddhiṃ pavattantā mama assamapadaṃ sobhayantīti attho.

146.

‘‘உபோ⁴ கூலேஸு நதி³யா, புப்பி²னோ ப²லினோ து³மா;

‘‘Ubho kūlesu nadiyā, pupphino phalino dumā;

உப⁴தோ அபி⁴லம்ப³ந்தா, ஸோப⁴யந்தி மமஸ்ஸமங்’’.

Ubhato abhilambantā, sobhayanti mamassamaṃ’’.

தத்த² உபோ⁴ கூலேஸூதி தஸ்ஸா நதி³யா உபோ⁴ஸு பஸ்ஸேஸு து⁴வபுப்பி²னோ து⁴வப²லினோ ருக்கா² உப⁴தோ அபி⁴லம்ப³ந்தா நதி³யா உபோ⁴ தீரே ஹெட்டா² ஓனமந்தா மம அஸ்ஸமங் ஸோப⁴யந்தீதி அத்தோ².

Tattha ubho kūlesūti tassā nadiyā ubhosu passesu dhuvapupphino dhuvaphalino rukkhā ubhato abhilambantā nadiyā ubho tīre heṭṭhā onamantā mama assamaṃ sobhayantīti attho.

147.

‘‘அம்பா³ ஸாலா ச திலகா, பாடலீ ஸிந்து³வாரகா;

‘‘Ambā sālā ca tilakā, pāṭalī sinduvārakā;

தி³ப்³ப³க³ந்தா⁴ ஸம்பவந்தி, புப்பி²தா மம அஸ்ஸமே’’.

Dibbagandhā sampavanti, pupphitā mama assame’’.

தத்த² அம்பா³தி மது⁴பிண்டி³அம்பா³ ச ஸாலருக்கா² ச திலகருக்கா² ச பாடலிருக்கா² ச ஸிந்து³வாரகருக்கா² ச ஏதே ருக்கா² நிச்சகாலங் புப்பி²தா புப்ப²ந்தா. தி³ப்³பா³ க³ந்தா⁴ இவ மம அஸ்ஸமே ஸுக³ந்தா⁴ ஸம்பவந்தி ஸமந்ததோ பவாயந்தீதி அத்தோ².

Tattha ambāti madhupiṇḍiambā ca sālarukkhā ca tilakarukkhā ca pāṭalirukkhā ca sinduvārakarukkhā ca ete rukkhā niccakālaṃ pupphitā pupphantā. Dibbā gandhā iva mama assame sugandhā sampavanti samantato pavāyantīti attho.

148.

‘‘சம்பகா ஸளலா நீபா, நாக³புன்னாக³கேதகா;

‘‘Campakā saḷalā nīpā, nāgapunnāgaketakā;

தி³ப்³ப³க³ந்தா⁴ ஸம்பவந்தி, புப்பி²தா மம அஸ்ஸமே’’.

Dibbagandhā sampavanti, pupphitā mama assame’’.

தத்த² சம்பகருக்கா² ச ஸளலருக்கா² ச ஸுவண்ணவட்டலஸதி³ஸபுப்பா² நீபருக்கா² ச நாக³ருக்கா² ச புன்னாக³ருக்கா² ச ஸுக³ந்த⁴யந்தா கேதகருக்கா² ச ஏதே ஸப்³பே³ ருக்கா² தி³ப்³பா³ க³ந்தா⁴ரிவ மம அஸ்ஸமே புப்பி²தா பு²ல்லிதா ஸம்பவந்தி ஸுக³ந்த⁴ங் ஸுட்டு² பவாயந்தீதி அத்தோ².

Tattha campakarukkhā ca saḷalarukkhā ca suvaṇṇavaṭṭalasadisapupphā nīparukkhā ca nāgarukkhā ca punnāgarukkhā ca sugandhayantā ketakarukkhā ca ete sabbe rukkhā dibbā gandhāriva mama assame pupphitā phullitā sampavanti sugandhaṃ suṭṭhu pavāyantīti attho.

149.

அஸோகா ச‘‘அதி⁴முத்தா அஸோகா ச, ப⁴கி³னீமாலா ச புப்பி²தா;

Asokā ca‘‘adhimuttā asokā ca, bhaginīmālā ca pupphitā;

அங்கோலா பி³ம்பி³ஜாலா ச, புப்பி²தா மம அஸ்ஸமே’’.

Aṅkolā bimbijālā ca, pupphitā mama assame’’.

தத்த² புப்பி²தா அதி⁴முத்தகருக்கா² ச புப்பி²தா அஸோகருக்கா² ச புப்பி²தா ப⁴கி³னீமாலா ச புப்பி²தா அங்கோலா ச புப்பி²தா பி³ம்பி³ஜாலா ச ஏதே ருக்கா² மம அஸ்ஸமே பு²ல்லிதா ஸோப⁴யந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha pupphitā adhimuttakarukkhā ca pupphitā asokarukkhā ca pupphitā bhaginīmālā ca pupphitā aṅkolā ca pupphitā bimbijālā ca ete rukkhā mama assame phullitā sobhayantīti sambandho.

150.

‘‘கேதகா கந்த³லி சேவ, கோ³து⁴கா திணஸூலிகா;

‘‘Ketakā kandali ceva, godhukā tiṇasūlikā;

தி³ப்³ப³க³ந்த⁴ங் ஸம்பவந்தா, ஸோப⁴யந்தி மமஸ்ஸமங்’’.

Dibbagandhaṃ sampavantā, sobhayanti mamassamaṃ’’.

தத்த² கேதகாதி ஸுக³ந்த⁴கேதகக³ச்சா² ச. கந்த³லிருக்கா² ச கோ³து⁴கருக்கா² ச திணஸூலிகக³ச்சா² ச ஏதே ஸப்³பே³ ருக்க²ஜாதிகா தி³ப்³ப³க³ந்த⁴ங் பவாயமானா மம அஸ்ஸமங் ஸகலங் ஸோப⁴யந்தீதி அத்தோ².

Tattha ketakāti sugandhaketakagacchā ca. Kandalirukkhā ca godhukarukkhā ca tiṇasūlikagacchā ca ete sabbe rukkhajātikā dibbagandhaṃ pavāyamānā mama assamaṃ sakalaṃ sobhayantīti attho.

151.

‘‘கணிகாரா கண்ணிகா ச, அஸனா அஜ்ஜுனா ப³ஹூ;

‘‘Kaṇikārā kaṇṇikā ca, asanā ajjunā bahū;

தி³ப்³ப³க³ந்த⁴ங் ஸம்பவந்தா, ஸோப⁴யந்தி மமஸ்ஸமங்’’.

Dibbagandhaṃ sampavantā, sobhayanti mamassamaṃ’’.

ஏதே கணிகாராத³யோ ருக்கா² மம அஸ்ஸமங் ஸகலங் ஸோப⁴யந்தா தி³ப்³ப³க³ந்த⁴ங் ஸம்பவாயந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Ete kaṇikārādayo rukkhā mama assamaṃ sakalaṃ sobhayantā dibbagandhaṃ sampavāyantīti sambandho.

152.

‘‘புன்னாகா³ கி³ரிபுன்னாகா³, கோவிளாரா ச புப்பி²தா;

‘‘Punnāgā giripunnāgā, koviḷārā ca pupphitā;

தி³ப்³ப³க³ந்த⁴ங் ஸம்பவந்தா, ஸோப⁴யந்தி மமஸ்ஸமங்’’.

Dibbagandhaṃ sampavantā, sobhayanti mamassamaṃ’’.

புன்னாகா³த³யோ ருக்கா² தி³ப்³ப³க³ந்த⁴ங் பவாயமானா மம அஸ்ஸமங் ஸோப⁴யந்தீதி அத்தோ².

Punnāgādayo rukkhā dibbagandhaṃ pavāyamānā mama assamaṃ sobhayantīti attho.

153.

‘‘உத்³தா³லகா ச குடஜா, கத³ம்பா³ வகுலா ப³ஹூ;

‘‘Uddālakā ca kuṭajā, kadambā vakulā bahū;

தி³ப்³ப³க³ந்த⁴ங் ஸம்பவந்தா, ஸோப⁴யந்தி மமஸ்ஸமங்’’.

Dibbagandhaṃ sampavantā, sobhayanti mamassamaṃ’’.

உத்³தா³லகாத³யோ ருக்கா² தி³ப்³ப³க³ந்த⁴ங் வாயமானா மம அஸ்ஸமங் ஸோப⁴யந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Uddālakādayo rukkhā dibbagandhaṃ vāyamānā mama assamaṃ sobhayantīti sambandho.

154.

‘‘ஆளகா இஸிமுக்³கா³ ச, கத³லிமாதுலுங்கி³யோ;

‘‘Āḷakā isimuggā ca, kadalimātuluṅgiyo;

க³ந்தோ⁴த³கேன ஸங்வட்³டா⁴, ப²லானி தா⁴ரயந்தி தே’’.

Gandhodakena saṃvaḍḍhā, phalāni dhārayanti te’’.

தத்த² ஏதே ஆளகாத³யோ க³ச்சா² சந்த³னாதி³ஸுக³ந்த⁴க³ந்தோ⁴த³கேன வட்³டி⁴த்வா ஸுவண்ணப²லானி தா⁴ரெந்தா மம அஸ்ஸமங் ஸோப⁴யந்தீதி அத்தோ².

Tattha ete āḷakādayo gacchā candanādisugandhagandhodakena vaḍḍhitvā suvaṇṇaphalāni dhārentā mama assamaṃ sobhayantīti attho.

155.

‘‘அஞ்ஞே புப்ப²ந்தி பது³மா, அஞ்ஞே ஜாயந்தி கேஸரீ;

‘‘Aññe pupphanti padumā, aññe jāyanti kesarī;

அஞ்ஞே ஓபுப்பா² பது³மா, புப்பி²தா தளாகே ததா³’’.

Aññe opupphā padumā, pupphitā taḷāke tadā’’.

தத்த² அஞ்ஞே புப்ப²ந்தி பது³மாதி மம அஸ்ஸமஸ்ஸ அவிதூ³ரே தளாகே அஞ்ஞே ஏகச்சே பது³மா புப்ப²ந்தி, ஏகச்சே கேஸரீ பது³மா ஜாயந்தி நிப்³ப³த்தந்தி, ஏகச்சே பது³மா ஓபுப்பா² விக³லிதபத்தகேஸராதி அத்தோ².

Tattha aññe pupphanti padumāti mama assamassa avidūre taḷāke aññe ekacce padumā pupphanti, ekacce kesarī padumā jāyanti nibbattanti, ekacce padumā opupphā vigalitapattakesarāti attho.

156.

‘‘க³ப்³ப⁴ங் க³ண்ஹந்தி பது³மா, நித்³தா⁴வந்தி முளாலியோ;

‘‘Gabbhaṃ gaṇhanti padumā, niddhāvanti muḷāliyo;

ஸிங்கா⁴டிபத்தமாகிண்ணா, ஸோப⁴ந்தி தளாகே ததா³’’.

Siṅghāṭipattamākiṇṇā, sobhanti taḷāke tadā’’.

தத்த² க³ப்³ப⁴ங் க³ண்ஹந்தி பது³மாதி ததா³ தாபஸேன ஹுத்வா மம வஸனஸமயே ஏகச்சே பது³மா தளாகப்³ப⁴ந்தரே மகுளபுப்பா²த³யோ க³ண்ஹந்தி. முளாலியோ பது³மமூலா நித்³தா⁴வந்தி இதோ கத்³த³மப்³ப⁴ந்தரதோ ஹத்தி²தா³டா² விய க³ச்ச²ந்தீதி அத்தோ². பத்தபுப்ப²மாகிண்ணா க³ஹனீபூ⁴தா ஸிங்கா⁴டியோ ஸோப⁴யந்தீதி அத்தோ².

Tattha gabbhaṃ gaṇhanti padumāti tadā tāpasena hutvā mama vasanasamaye ekacce padumā taḷākabbhantare makuḷapupphādayo gaṇhanti. Muḷāliyo padumamūlā niddhāvanti ito kaddamabbhantarato hatthidāṭhā viya gacchantīti attho. Pattapupphamākiṇṇā gahanībhūtā siṅghāṭiyo sobhayantīti attho.

157.

‘‘நயிதா அம்ப³க³ந்தீ⁴ ச, உத்தலீ ப³ந்து⁴ஜீவகா;

‘‘Nayitā ambagandhī ca, uttalī bandhujīvakā;

தி³ப்³ப³க³ந்தா⁴ ஸம்பவந்தி, புப்பி²தா தளாகே ததா³’’.

Dibbagandhā sampavanti, pupphitā taḷāke tadā’’.

ததா³ மம வஸனஸமயே தளாகஸ்ஸ ஸமீபே நயிதா ச க³ச்சா² அம்ப³க³ந்தீ⁴ ச க³ச்சா² உத்தலீ நாம க³ச்சா² ச ப³ந்து⁴ஜீவகா ச ஏதே ஸப்³பே³ க³ச்சா² புப்பி²தா புப்ப²தா⁴ரிதா ஸுக³ந்த⁴வாஹகா தளாகங் ஸோப⁴யந்தீதி அத்தோ².

Tadā mama vasanasamaye taḷākassa samīpe nayitā ca gacchā ambagandhī ca gacchā uttalī nāma gacchā ca bandhujīvakā ca ete sabbe gacchā pupphitā pupphadhāritā sugandhavāhakā taḷākaṃ sobhayantīti attho.

158.

‘‘பாடீ²னா பாவுஸா மச்சா², ப³லஜா முஞ்ஜரோஹிதா;

‘‘Pāṭhīnā pāvusā macchā, balajā muñjarohitā;

ஸங்கு³லா மக்³கு³ரா சேவ, வஸந்தி தளாகே ததா³’’.

Saṃgulā maggurā ceva, vasanti taḷāke tadā’’.

ததா³ மம வஸனஸமயே நிப்³பீ⁴தா பாடீ²னாத³யோ மச்சா² தளாகே வஸந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tadā mama vasanasamaye nibbhītā pāṭhīnādayo macchā taḷāke vasantīti sambandho.

159.

‘‘கும்பீ⁴லா ஸுஸுமாரா ச, தந்திகா³ஹா ச ரக்க²ஸா;

‘‘Kumbhīlā susumārā ca, tantigāhā ca rakkhasā;

ஓகு³ஹா அஜக³ரா ச, வஸந்தி தளாகே ததா³’’.

Oguhā ajagarā ca, vasanti taḷāke tadā’’.

ததா³ மம வஸனஸமயே மம அஸ்ஸமஸமீபே தளாகே ஏதே கும்பீ⁴லாத³யோ மச்சா² நிப்³பீ⁴தா நிரூபத்³த³வா வஸந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tadā mama vasanasamaye mama assamasamīpe taḷāke ete kumbhīlādayo macchā nibbhītā nirūpaddavā vasantīti sambandho.

160.

‘‘பாரேவதா ரவிஹங்ஸா, சக்கவாகா நதீ³சரா;

‘‘Pārevatā ravihaṃsā, cakkavākā nadīcarā;

கோகிலா ஸுகஸாளிகா, உபஜீவந்தி தங் ஸரங்’’.

Kokilā sukasāḷikā, upajīvanti taṃ saraṃ’’.

தத்த² மம அஸ்ஸமஸமீபே ஸரங் நிஸ்ஸாய பாரேவதாபக்கீ² ச ரவிஹங்ஸாபக்கீ² ச நதீ³சரா சக்கவாகபக்கீ² ச கோகிலாபக்கீ² ச ஸுகபக்கீ² ச ஸாளிகாபக்கீ² ச தங் ஸரங் உபனிஸ்ஸாய ஜீவந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha mama assamasamīpe saraṃ nissāya pārevatāpakkhī ca ravihaṃsāpakkhī ca nadīcarā cakkavākapakkhī ca kokilāpakkhī ca sukapakkhī ca sāḷikāpakkhī ca taṃ saraṃ upanissāya jīvantīti sambandho.

161.

‘‘குகுத்த²கா குளீரகா, வனே பொக்க²ரஸாதகா;

‘‘Kukutthakā kuḷīrakā, vane pokkharasātakā;

தி³ந்தி³பா⁴ ஸுவபோதா ச, உபஜீவந்தி தங் ஸரங்’’.

Dindibhā suvapotā ca, upajīvanti taṃ saraṃ’’.

தத்த² குகுத்த²காதி ஏவங்னாமிகா பக்கீ² ச. குளீரகாதி ஏவங்னாமிகா பக்கீ² ச. வனே பொக்க²ரஸாதகா பக்கீ² ச தி³ந்தி³பா⁴ பக்கீ² ச ஸுவபோதா பக்கீ² ச ஏதே ஸப்³பே³ பக்கி²னோ தங் மம அஸ்ஸமஸமீபே ஸரங் நிஸ்ஸாய ஜீவந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha kukutthakāti evaṃnāmikā pakkhī ca. Kuḷīrakāti evaṃnāmikā pakkhī ca. Vane pokkharasātakā pakkhī ca dindibhā pakkhī ca suvapotā pakkhī ca ete sabbe pakkhino taṃ mama assamasamīpe saraṃ nissāya jīvantīti sambandho.

162.

‘‘ஹங்ஸா கோஞ்சா மயூரா ச, கோகிலா தம்ப³சூளகா;

‘‘Haṃsā koñcā mayūrā ca, kokilā tambacūḷakā;

பம்மகா ஜீவங்ஜீவா ச, உபஜீவந்தி தங் ஸரங்’’.

Pammakā jīvaṃjīvā ca, upajīvanti taṃ saraṃ’’.

ஸப்³பே³ ஏதே ஹங்ஸாத³யோ பக்கி²னோ தங் ஸரங் உபனிஸ்ஸாய ஜீவந்தி ஜீவிகங் பாலெந்தீதி அத்தோ².

Sabbe ete haṃsādayo pakkhino taṃ saraṃ upanissāya jīvanti jīvikaṃ pālentīti attho.

163.

‘‘கோஸிகா பொட்ட²ஸீஸா ச, குரரா ஸேனகா ப³ஹூ;

‘‘Kosikā poṭṭhasīsā ca, kurarā senakā bahū;

மஹாகாளா ச ஸகுணா, உபஜீவந்தி தங் ஸரங்’’.

Mahākāḷā ca sakuṇā, upajīvanti taṃ saraṃ’’.

தத்த² கோஸிகா ச பக்கீ² பொட்ட²ஸீஸா ச பக்கீ² குரரா ச பக்கீ² ஸேனகா ச பக்கீ² மஹாகாளா ச பக்கீ² த²லே ப³ஹூ பக்கி²னோ தங் ஸரங் தஸ்ஸ ஸரஸ்ஸ ஸமீபே ஜீவந்தி ஜீவிகங் கப்பெந்தீதி அத்தோ².

Tattha kosikā ca pakkhī poṭṭhasīsā ca pakkhī kurarā ca pakkhī senakā ca pakkhī mahākāḷā ca pakkhī thale bahū pakkhino taṃ saraṃ tassa sarassa samīpe jīvanti jīvikaṃ kappentīti attho.

164.

‘‘பஸதா³ ச வராஹா ச, சமரா க³ண்ட³கா ப³ஹூ;

‘‘Pasadā ca varāhā ca, camarā gaṇḍakā bahū;

ரோஹிச்சா ஸுகபோதா ச, உபஜீவந்தி தங் ஸரங்’’.

Rohiccā sukapotā ca, upajīvanti taṃ saraṃ’’.

தத்த² பஸதா³த³யோ ஏதே மிகா³ தங் ஸரங் தஸ்மிங் ஸரஸமீபே, பு⁴ம்மத்தே² உபயோக³வசனங், ஜீவிதங் பரிபாலெந்தா விஹரந்தீதி அத்தோ².

Tattha pasadādayo ete migā taṃ saraṃ tasmiṃ sarasamīpe, bhummatthe upayogavacanaṃ, jīvitaṃ paripālentā viharantīti attho.

165.

‘‘ஸீஹப்³யக்³கா⁴ ச தீ³பீ ச, அச்ச²கோகதரச்ச²கா;

‘‘Sīhabyagghā ca dīpī ca, acchakokataracchakā;

திதா⁴ பபி⁴ன்னமாதங்கா³, உபஜீவந்தி தங் ஸரங்’’.

Tidhā pabhinnamātaṅgā, upajīvanti taṃ saraṃ’’.

ஏதே ஸீஹாத³யோ சதுப்பதா³ ஸரஸமீபே உபத்³த³வரஹிதா ஜீவந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Ete sīhādayo catuppadā sarasamīpe upaddavarahitā jīvantīti sambandho.

166.

‘‘கின்னரா வானரா சேவ, அதோ²பி வனகம்மிகா;

‘‘Kinnarā vānarā ceva, athopi vanakammikā;

சேதா ச லுத்³த³கா சேவ, உபஜீவந்தி தங் ஸரங்’’.

Cetā ca luddakā ceva, upajīvanti taṃ saraṃ’’.

எத்த² ஏதே ஏவங்னாமிகா கின்னராத³யோ ஸத்தா தஸ்மிங் ஸரஸமீபே வஸந்தீதி அத்தோ².

Ettha ete evaṃnāmikā kinnarādayo sattā tasmiṃ sarasamīpe vasantīti attho.

167.

‘‘திந்து³கானி பியாலானி, மது⁴கேகா ஸுமாரியோ;

‘‘Tindukāni piyālāni, madhukekā sumāriyo;

து⁴வங் ப²லானி தா⁴ரெந்தி, அவிதூ³ரே மமஸ்ஸமங்’’.

Dhuvaṃ phalāni dhārenti, avidūre mamassamaṃ’’.

தத்த² ஏதே திந்து³காத³யோ ருக்கா² து⁴வங் ஹேமந்தகி³ம்ஹவஸ்ஸானஸங்கா²தே காலத்தயே மம அஸ்ஸமதோ அவிதூ³ரே டா²னே மது⁴ரப²லானி தா⁴ரெந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha ete tindukādayo rukkhā dhuvaṃ hemantagimhavassānasaṅkhāte kālattaye mama assamato avidūre ṭhāne madhuraphalāni dhārentīti sambandho.

168.

‘‘கோஸம்பா³ ஸளலா நிம்பா³, ஸாது³ப²லஸமாயுதா;

‘‘Kosambā saḷalā nimbā, sāduphalasamāyutā;

து⁴வங் ப²லானி தா⁴ரெந்தி, அவிதூ³ரே மமஸ்ஸமங்’’.

Dhuvaṃ phalāni dhārenti, avidūre mamassamaṃ’’.

தத்த² ஏதே கோஸம்பா³த³யோ ருக்கா² ஸாரப²லா மது⁴ரப²லா உத்தமப²லா ஸமாயுதா ஸங் ஸுட்டு² ஆயுதா ஸமங்கீ³பூ⁴தா நிச்சங் ப²லதா⁴ரினோ மம அஸ்ஸமஸமீபே ஸோப⁴ந்தீதி அத்தோ².

Tattha ete kosambādayo rukkhā sāraphalā madhuraphalā uttamaphalā samāyutā saṃ suṭṭhu āyutā samaṅgībhūtā niccaṃ phaladhārino mama assamasamīpe sobhantīti attho.

169.

‘‘ஹரீதகா ஆமலகா, அம்ப³ஜம்பு³விபீ⁴தகா;

‘‘Harītakā āmalakā, ambajambuvibhītakā;

கோலா ப⁴ல்லாதகா பி³ல்லா, ப²லானி தா⁴ரயந்தி தே’’.

Kolā bhallātakā billā, phalāni dhārayanti te’’.

தே ஹரீதகாத³யோ ருக்கா² மம அஸ்ஸமஸமீபே ஜாதா நிச்சங் ப²லானி தா⁴ரயந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Te harītakādayo rukkhā mama assamasamīpe jātā niccaṃ phalāni dhārayantīti sambandho.

170.

‘‘ஆலுவா ச களம்பா³ ச, பி³ளாலீதக்களானி ச;

‘‘Āluvā ca kaḷambā ca, biḷālītakkaḷāni ca;

ஜீவகா ஸுதகா சேவ, ப³ஹூகா மம அஸ்ஸமே’’.

Jīvakā sutakā ceva, bahūkā mama assame’’.

ஏதே ஆலுவாத³யோ மூலப²லா கு²த்³தா³ மது⁴ரஸா மம அஸ்ஸமஸமீபே ப³ஹூ ஸந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Ete āluvādayo mūlaphalā khuddā madhurasā mama assamasamīpe bahū santīti sambandho.

171.

‘‘அஸ்ஸமஸ்ஸாவிதூ³ரம்ஹி, தளாகாஸுங் ஸுனிம்மிதா;

‘‘Assamassāvidūramhi, taḷākāsuṃ sunimmitā;

அச்சோ²த³கா ஸீதஜலா, ஸுபதித்தா² மனோரமா’’.

Acchodakā sītajalā, supatitthā manoramā’’.

தத்த² அஸ்ஸமஸ்ஸாவிதூ³ரம்ஹி அஸ்ஸமஸ்ஸ ஸமீபே ஸுனிம்மிதா ஸுட்டு² ஆரோஹனஓரோஹனக்க²மங் கத்வா நிம்மிதா அச்சோ²த³கா விப்பஸன்னோத³கா ஸீதஜலா ஸீதோத³கா ஸுபதித்தா² ஸுந்த³ரதித்தா² மனோரமா ஸோமனஸ்ஸகரா தளாகா ஆஸுங் அஹேஸுந்தி அத்தோ².

Tattha assamassāvidūramhi assamassa samīpe sunimmitā suṭṭhu ārohanaorohanakkhamaṃ katvā nimmitā acchodakā vippasannodakā sītajalā sītodakā supatitthā sundaratitthā manoramā somanassakarā taḷākā āsuṃ ahesunti attho.

172.

‘‘பது³முப்பலஸஞ்ச²ன்னா, புண்ட³ரீகஸமாயுதா;

‘‘Padumuppalasañchannā, puṇḍarīkasamāyutā;

மந்தா³லகேஹி ஸஞ்ச²ன்னா, தி³ப்³ப³க³ந்தோ⁴பவாயதி’’.

Mandālakehi sañchannā, dibbagandhopavāyati’’.

தத்த² பது³மேஹி ச உப்பலேஹி ச ஸஞ்ச²ன்னா பரிபுண்ணா புண்ட³ரீகேஹி ஸமாயுதா ஸமங்கீ³பூ⁴தா மந்தா³லகேஹி ச ஸஞ்ச²ன்னா க³ஹனீபூ⁴தா தளாகா தி³ப்³ப³க³ந்தா⁴னி உபவாயந்தி ஸமந்ததோ வாயந்தீதி அத்தோ².

Tattha padumehi ca uppalehi ca sañchannā paripuṇṇā puṇḍarīkehi samāyutā samaṅgībhūtā mandālakehi ca sañchannā gahanībhūtā taḷākā dibbagandhāni upavāyanti samantato vāyantīti attho.

173.

‘‘ஏவங் ஸப்³ப³ங்க³ஸம்பன்னே, புப்பி²தே ப²லிதே வனே;

‘‘Evaṃ sabbaṅgasampanne, pupphite phalite vane;

ஸுகதே அஸ்ஸமே ரம்மே, விஹராமி அஹங் ததா³’’.

Sukate assame ramme, viharāmi ahaṃ tadā’’.

தத்த² ஏவங் ஸப்³ப³ங்க³ஸம்பன்னேதி அப்³பே³ஹி நதி³காதி³அவயவேஹி ஸம்பன்னே பரிபுண்ணே புப்ப²ப²லருக்கே²ஹி க³ஹனீபூ⁴தே வனே ஸுகதே ரமணீயே அஸ்ஸமே அரஞ்ஞாவாஸே ததா³ தாபஸபூ⁴தகாலே அஹங் விஹராமீதி அத்தோ².

Tattha evaṃ sabbaṅgasampanneti abbehi nadikādiavayavehi sampanne paripuṇṇe pupphaphalarukkhehi gahanībhūte vane sukate ramaṇīye assame araññāvāse tadā tāpasabhūtakāle ahaṃ viharāmīti attho.

எத்தாவதா அஸ்ஸமஸம்பத்திங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி அத்தனோ ஸீலாதி³கு³ணஸம்பத்திங் த³ஸ்ஸெந்தோ –

Ettāvatā assamasampattiṃ dassetvā idāni attano sīlādiguṇasampattiṃ dassento –

174.

‘‘ஸீலவா வதஸம்பன்னோ, ஜா²யீ ஜா²னரதோ ஸதா³;

‘‘Sīlavā vatasampanno, jhāyī jhānarato sadā;

பஞ்சாபி⁴ஞ்ஞாப³லப்பத்தோ, ஸுருசி நாம தாபஸோ’’தி. – ஆஹ;

Pañcābhiññābalappatto, suruci nāma tāpaso’’ti. – āha;

தத்த² ஸீலவாதி ஜா²னஸம்பயுத்தசதுபாரிஸுத்³தி⁴ஸீலஸதி³ஸேஹி பஞ்சஹி ஸீலேஹி ஸம்புண்ணோதி அத்தோ². வதஸம்பன்னோதி ‘‘இதோ பட்டா²ய க⁴ராவாஸங் பஞ்ச காமகு³ணே வா ந ஸேவிஸ்ஸாமீ’’தி வதஸமாதா³னேன ஸம்பன்னோ. ஜா²யீதி லக்க²ணூபனிஜ்ஜா²னஆரம்மணூபனிஜ்ஜா²னேஹி ஜா²யீ ஜா²யனஸீலோ. ஜா²னரதோதி ஏதேஸு ஜா²னேஸு ரதோ அல்லீனோ ஸதா³ ஸம்புண்ணோ. பஞ்சாபி⁴ஞ்ஞாப³லப்பத்தோதி இத்³தி⁴வித⁴தி³ப்³ப³ஸோதபரசித்தவிஜானநபுப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிதி³ப்³ப³சக்கு²ஸங்கா²தாஹி பஞ்சஹி அபி⁴ஞ்ஞாஹி விஸேஸபஞ்ஞாஹி ப³லஸம்பன்னோ, பரிபுண்ணோதி அத்தோ². நாமேன ஸுருசி நாம தாபஸோ ஹுத்வா விஹராமீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha sīlavāti jhānasampayuttacatupārisuddhisīlasadisehi pañcahi sīlehi sampuṇṇoti attho. Vatasampannoti ‘‘ito paṭṭhāya gharāvāsaṃ pañca kāmaguṇe vā na sevissāmī’’ti vatasamādānena sampanno. Jhāyīti lakkhaṇūpanijjhānaārammaṇūpanijjhānehi jhāyī jhāyanasīlo. Jhānaratoti etesu jhānesu rato allīno sadā sampuṇṇo. Pañcābhiññābalappattoti iddhividhadibbasotaparacittavijānanapubbenivāsānussatidibbacakkhusaṅkhātāhi pañcahi abhiññāhi visesapaññāhi balasampanno, paripuṇṇoti attho. Nāmena suruci nāma tāpaso hutvā viharāmīti sambandho.

எத்தகேன அத்தனோ கு³ணஸம்பத்திங் த³ஸ்ஸெத்வா பரிஸஸம்பத்திங் த³ஸ்ஸெந்தோ –

Ettakena attano guṇasampattiṃ dassetvā parisasampattiṃ dassento –

175.

‘‘சதுவீஸஸஹஸ்ஸானி, ஸிஸ்ஸா மய்ஹங் உபட்ட²ஹுங்;

‘‘Catuvīsasahassāni, sissā mayhaṃ upaṭṭhahuṃ;

ஸப்³பே³ மங் ப்³ராஹ்மணா ஏதே, ஜாதிமந்தோ யஸஸ்ஸினோ’’தி. – ஆதி³மாஹ;

Sabbe maṃ brāhmaṇā ete, jātimanto yasassino’’ti. – ādimāha;

தத்த² ஏதே ஸப்³பே³ சதுவீஸதிஸஹஸ்ஸப்³ராஹ்மணா மய்ஹங் ஸிஸ்ஸா ஜாதிமந்தோ ஜாதிஸம்பன்னா யஸஸ்ஸினோ பரிவாரஸம்பன்னா மங் உபட்ட²ஹுந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha ete sabbe catuvīsatisahassabrāhmaṇā mayhaṃ sissā jātimanto jātisampannā yasassino parivārasampannā maṃ upaṭṭhahunti sambandho.

176.

‘‘லக்க²ணே இதிஹாஸே ச, ஸனிக⁴ண்டு³ஸகேடுபே⁴;

‘‘Lakkhaṇe itihāse ca, sanighaṇḍusakeṭubhe;

பத³கா வெய்யாகரணா, ஸத⁴ம்மே பாரமிங் க³தா’’.

Padakā veyyākaraṇā, sadhamme pāramiṃ gatā’’.

தத்த² லக்க²ணேதி லக்க²ணஸத்தே². ஸப்³ப³லோகியானங் இத்தி²புரிஸானங் ‘‘இமேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தா து³க்கி²தா ப⁴வந்தி, இமேஹி ஸுகி²தா ப⁴வந்தீ’’தி லக்க²ணங் ஜானாதி. தப்பகாஸகோ க³ந்தோ² லக்க²ணங், தஸ்மிங் லக்க²ணே ச. இதிஹாஸேதி ‘‘இதிஹ ஆஸ இதிஹ ஆஸா’’தி வுத்தவசனபடிதீ³பகே க³ந்தே². லக்க²ணே ச இதிஹாஸே ச பாரமிங் பரியோஸானங் க³தாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ருக்க²பப்³ப³தாதீ³னங் நாமப்பகாஸகக³ந்த²ங் ‘‘நிக⁴ண்டூ³’’தி வுச்சதி. கேடூபே⁴தி கிரியாகப்பவிகப்பானங் கவீனங் உபகாரகோ க³ந்தோ². நிக⁴ண்டு³யா ஸஹ வத்ததீதி ஸனிக⁴ண்டு³, கேடுபே⁴ன ஸஹ வத்ததீதி ஸகேடுப⁴ங், தஸ்மிங் ஸனிக⁴ண்டு³ஸகேடுபே⁴ வேத³த்தயே பாரமிங் க³தாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. பத³காதி நாமபத³ஸமாஸதத்³தி⁴தாக்²யாதகிதகாதி³பதே³ஸு சே²கா . வெய்யாகரணானி சந்த³பாணினீயகலாபாதி³ப்³யாகரணே சே²கா. ஸத⁴ம்மே பாரமிங் க³தாதி அத்தனோ த⁴ம்மே ப்³ராஹ்மணத⁴ம்மே வேத³த்தயே பாரமிங் பரியோஸானங் க³தா பத்தாதி அத்தோ².

Tattha lakkhaṇeti lakkhaṇasatthe. Sabbalokiyānaṃ itthipurisānaṃ ‘‘imehi lakkhaṇehi samannāgatā dukkhitā bhavanti, imehi sukhitā bhavantī’’ti lakkhaṇaṃ jānāti. Tappakāsako gantho lakkhaṇaṃ, tasmiṃ lakkhaṇe ca. Itihāseti ‘‘itiha āsa itiha āsā’’ti vuttavacanapaṭidīpake ganthe. Lakkhaṇe ca itihāse ca pāramiṃ pariyosānaṃ gatāti sambandho. Rukkhapabbatādīnaṃ nāmappakāsakaganthaṃ ‘‘nighaṇḍū’’ti vuccati. Keṭūbheti kiriyākappavikappānaṃ kavīnaṃ upakārako gantho. Nighaṇḍuyā saha vattatīti sanighaṇḍu, keṭubhena saha vattatīti sakeṭubhaṃ, tasmiṃ sanighaṇḍusakeṭubhe vedattaye pāramiṃ gatāti sambandho. Padakāti nāmapadasamāsataddhitākhyātakitakādipadesu chekā . Veyyākaraṇāni candapāṇinīyakalāpādibyākaraṇe chekā. Sadhamme pāramiṃ gatāti attano dhamme brāhmaṇadhamme vedattaye pāramiṃ pariyosānaṃ gatā pattāti attho.

177.

‘‘உப்பாதேஸு நிமித்தேஸு, லக்க²ணேஸு ச கோவிதா³;

‘‘Uppātesu nimittesu, lakkhaṇesu ca kovidā;

பத²ப்³யா பூ⁴மந்தலிக்கே², மம ஸிஸ்ஸா ஸுஸிக்கி²தா’’.

Pathabyā bhūmantalikkhe, mama sissā susikkhitā’’.

தத்த² உக்காபாதபூ⁴மிகம்பாதி³கேஸு உப்பாதேஸு ச ஸுப⁴னிமித்தாஸுப⁴னிமித்தேஸு ச இத்தி²லக்க²ணபுரிஸலக்க²ணமஹாபுரிஸலக்க²ணேஸு ச கோவிதா³ சே²கா. பத²வியா ச பூ⁴மியா ச ஸகலலோகே ச அந்தலிக்கே² ஆகாஸே சாதி ஸப்³ப³த்த² மம ஸிஸ்ஸா ஸுஸிக்கி²தா.

Tattha ukkāpātabhūmikampādikesu uppātesu ca subhanimittāsubhanimittesu ca itthilakkhaṇapurisalakkhaṇamahāpurisalakkhaṇesu ca kovidā chekā. Pathaviyā ca bhūmiyā ca sakalaloke ca antalikkhe ākāse cāti sabbattha mama sissā susikkhitā.

178.

‘‘அப்பிச்சா² நிபகா ஏதே, அப்பாஹாரா அலோலுபா;

‘‘Appicchā nipakā ete, appāhārā alolupā;

லாபா⁴லாபே⁴ன ஸந்துட்டா², பரிவாரெந்தி மங் ஸதா³’’.

Lābhālābhena santuṭṭhā, parivārenti maṃ sadā’’.

தத்த² அப்பிச்சா²தி அப்பகேனாபி யாபெந்தா. நிபகாதி நேபக்கஸங்கா²தாய பஞ்ஞாய ஸமன்னாக³தா. அப்பாஹாராதி ஏகாஹாரா ஏகப⁴த்திகாதி அத்தோ². அலோலுபாதி லோலுபதண்ஹாய அப்பவத்தனகா. லாபா⁴லாபே⁴னாதி லாபே⁴ன அலாபே⁴ன ச ஸந்துட்டா² ஸோமனஸ்ஸா ஏதே மம ஸிஸ்ஸா ஸதா³ நிச்சகாலங் மங் பரிவாரெந்தி உபட்ட²ஹந்தீதி அத்தோ².

Tattha appicchāti appakenāpi yāpentā. Nipakāti nepakkasaṅkhātāya paññāya samannāgatā. Appāhārāti ekāhārā ekabhattikāti attho. Alolupāti lolupataṇhāya appavattanakā. Lābhālābhenāti lābhena alābhena ca santuṭṭhā somanassā ete mama sissā sadā niccakālaṃ maṃ parivārenti upaṭṭhahantīti attho.

179.

‘‘ஜா²யீ ஜா²னரதா தீ⁴ரா, ஸந்தசித்தா ஸமாஹிதா;

‘‘Jhāyī jhānaratā dhīrā, santacittā samāhitā;

ஆகிஞ்சஞ்ஞங் பத்த²யந்தா, பரிவாரெந்தி மங் ஸதா³’’.

Ākiñcaññaṃ patthayantā, parivārenti maṃ sadā’’.

தத்த² ஜா²யீதி லக்க²ணூபனிஜ்ஜா²னஆரம்மணூபனிஜ்ஜா²னேஹி ஸமன்னாக³தா. ஜா²யனஸீலா வா. ஜா²னரதாதி தேஸு ச ஜா²னேஸு ரதா அல்லீனா. தீ⁴ராதி தி⁴திஸம்பன்னா. ஸந்தசித்தாதி வூபஸந்தமனா. ஸமாஹிதாதி ஏகக்³க³சித்தா. ஆகிஞ்சஞ்ஞந்தி நிப்பலிபோ³த⁴பா⁴வங். பத்த²யந்தாதி இச்ச²ந்தா. இத்த²ம்பூ⁴தா மே ஸிஸ்ஸா ஸதா³ மங் பரிவாரெந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha jhāyīti lakkhaṇūpanijjhānaārammaṇūpanijjhānehi samannāgatā. Jhāyanasīlā vā. Jhānaratāti tesu ca jhānesu ratā allīnā. Dhīrāti dhitisampannā. Santacittāti vūpasantamanā. Samāhitāti ekaggacittā. Ākiñcaññanti nippalibodhabhāvaṃ. Patthayantāti icchantā. Itthambhūtā me sissā sadā maṃ parivārentīti sambandho.

180.

‘‘அபி⁴ஞ்ஞாபாரமிப்பத்தா, பெத்திகே கோ³சரே ரதா;

‘‘Abhiññāpāramippattā, pettike gocare ratā;

அந்தலிக்க²சரா தீ⁴ரா, பரிவாரெந்தி மங் ஸதா³’’.

Antalikkhacarā dhīrā, parivārenti maṃ sadā’’.

தத்த² அபி⁴ஞ்ஞாபாரமிப்பத்தாதி பஞ்சஸு அபி⁴ஞ்ஞாஸு பாரமிங் பரியோஸானங் பத்தா பூரிதாதி அத்தோ². பெத்திகே கோ³சரே ரதாதி பு³த்³தா⁴னுஞ்ஞாதாய அவிஞ்ஞத்தியா லத்³தே⁴ ஆஹாரே ரதாதி அத்தோ². அந்தலிக்க²சராதி அந்தலிக்கே²ன ஆகாஸேன க³ச்ச²ந்தா ஆக³ச்ச²ந்தா சாதி அத்தோ². தீ⁴ராதி தி²ரபூ⁴தா ஸீஹப்³யக்³கா⁴தி³பரிஸ்ஸயே அச்ச²ம்பி⁴தஸபா⁴வாதி அத்தோ². ஏவங்பூ⁴தா மம தாபஸா ஸதா³ மங் பரிவாரெந்தீதி அத்தோ².

Tattha abhiññāpāramippattāti pañcasu abhiññāsu pāramiṃ pariyosānaṃ pattā pūritāti attho. Pettike gocare ratāti buddhānuññātāya aviññattiyā laddhe āhāre ratāti attho. Antalikkhacarāti antalikkhena ākāsena gacchantā āgacchantā cāti attho. Dhīrāti thirabhūtā sīhabyagghādiparissaye acchambhitasabhāvāti attho. Evaṃbhūtā mama tāpasā sadā maṃ parivārentīti attho.

181.

‘‘ஸங்வுதா ச²ஸு த்³வாரேஸு, அனேஜா ரக்கி²திந்த்³ரியா;

‘‘Saṃvutā chasu dvāresu, anejā rakkhitindriyā;

அஸங்ஸட்டா² ச தே தீ⁴ரா, மம ஸிஸ்ஸா து³ராஸதா³’’.

Asaṃsaṭṭhā ca te dhīrā, mama sissā durāsadā’’.

தத்த² சக்கா²தீ³ஸு ச²ஸு த்³வாரேஸு ரூபாதீ³ஸு ச²ஸு ஆரம்மணேஸு ஸங்வுதா பிஹிதா படிச்ச²ன்னா, ரக்கி²தகோ³பிதத்³வாராதி அத்தோ². அனேஜா நித்தண்ஹா ரக்கி²திந்த்³ரியா கோ³பிதசக்கா²தி³இந்த்³ரியா அஸங்ஸட்டா² ஞாதீஹி க³ஹட்டே²ஹி அமிஸ்ஸீபூ⁴தாதி அத்தோ². து³ராஸதா³தி து³ட்டு² ஆஸதா³, ஆஸாதே³துங் க⁴ட்டேதுங் அஸக்குணெய்யா அயொக்³கா³தி அத்தோ².

Tattha cakkhādīsu chasu dvāresu rūpādīsu chasu ārammaṇesu saṃvutā pihitā paṭicchannā, rakkhitagopitadvārāti attho. Anejā nittaṇhā rakkhitindriyā gopitacakkhādiindriyā asaṃsaṭṭhā ñātīhi gahaṭṭhehi amissībhūtāti attho. Durāsadāti duṭṭhu āsadā, āsādetuṃ ghaṭṭetuṃ asakkuṇeyyā ayoggāti attho.

182.

‘‘பல்லங்கேன நிஸஜ்ஜாய, டா²னசங்கமனேன ச;

‘‘Pallaṅkena nisajjāya, ṭhānacaṅkamanena ca;

வீதினாமெந்தி தே ரத்திங், மம ஸிஸ்ஸா து³ராஸதா³’’.

Vītināmenti te rattiṃ, mama sissā durāsadā’’.

தத்த² மம ஸிஸ்ஸா பல்லங்கேன ஊருப³த்³தா⁴ஸனேன ஸெய்யங் விஹாய நிஸஜ்ஜாய ச டா²னேன ச சங்கமேன ச ஸகலங் ரத்திங் விஸேஸேன அதினாமெந்தி அதிக்காமெந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha mama sissā pallaṅkena ūrubaddhāsanena seyyaṃ vihāya nisajjāya ca ṭhānena ca caṅkamena ca sakalaṃ rattiṃ visesena atināmenti atikkāmentīti sambandho.

183.

‘‘ரஜனீயே ந ரஜ்ஜந்தி, து³ஸ்ஸனீயே ந து³ஸ்ஸரே;

‘‘Rajanīye na rajjanti, dussanīye na dussare;

மோஹனீயே ந முய்ஹந்தி, மம ஸிஸ்ஸா து³ராஸதா³’’.

Mohanīye na muyhanti, mama sissā durāsadā’’.

தே இத்த²ம்பூ⁴தா மம ஸிஸ்ஸா தாபஸா ரஜனீயே ரஜ்ஜிதப்³பே³ வத்து²ஸ்மிங் ந ரஜ்ஜந்தி ரஜ்ஜங் ந உப்பாதெ³ந்தி. து³ஸ்ஸனீயே து³ஸ்ஸிதப்³பே³ தோ³ஸங் உப்பாதே³துங் யுத்தே வத்து²ம்ஹி ந து³ஸ்ஸரே தோ³ஸங் ந கரொந்தி. மோஹனீயே மோஹிதுங் யுத்தே வத்து²ம்ஹி ந முய்ஹந்தி மோஹங் ந கரொந்தி, பஞ்ஞாஸம்பயுத்தா ப⁴வந்தீதி அத்தோ².

Te itthambhūtā mama sissā tāpasā rajanīye rajjitabbe vatthusmiṃ na rajjanti rajjaṃ na uppādenti. Dussanīye dussitabbe dosaṃ uppādetuṃ yutte vatthumhi na dussare dosaṃ na karonti. Mohanīye mohituṃ yutte vatthumhi na muyhanti mohaṃ na karonti, paññāsampayuttā bhavantīti attho.

184.

‘‘இத்³தி⁴ங் வீமங்ஸமானா தே, வத்தந்தி நிச்சகாலிகங்;

‘‘Iddhiṃ vīmaṃsamānā te, vattanti niccakālikaṃ;

பத²விங் தே பகம்பெந்தி, ஸாரம்பே⁴ன து³ராஸதா³’’.

Pathaviṃ te pakampenti, sārambhena durāsadā’’.

தே மம ஸிஸ்ஸா ‘‘ஏகோபி ஹுத்வா ப³ஹுதா⁴ ஹோதி, ப³ஹுதா⁴பி ஹுத்வா ஏகோ ஹோதீ’’திஆதி³கங் (படி॰ ம॰ 1.102) இத்³தி⁴விகுப்³ப³னங் நிச்சகாலிகங் வீமங்ஸமானா வத்தந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தே மம ஸிஸ்ஸா ஆகாஸேபி உத³கேபி பத²விங் நிம்மினித்வா இரியாபத²ங் பகம்பெந்தீதி அத்தோ². ஸாரம்பே⁴ன யுக³க்³கா³ஹேன கலஹகரணேன ந ஆஸாதே³தப்³பா³தி அத்தோ².

Te mama sissā ‘‘ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hotī’’tiādikaṃ (paṭi. ma. 1.102) iddhivikubbanaṃ niccakālikaṃ vīmaṃsamānā vattantīti sambandho. Te mama sissā ākāsepi udakepi pathaviṃ nimminitvā iriyāpathaṃ pakampentīti attho. Sārambhena yugaggāhena kalahakaraṇena na āsādetabbāti attho.

185.

‘‘கீளமானா ச தே ஸிஸ்ஸா, கீளந்தி ஜா²னகீளிதங்;

‘‘Kīḷamānā ca te sissā, kīḷanti jhānakīḷitaṃ;

ஜம்பு³தோ ப²லமானெந்தி, மம ஸிஸ்ஸா து³ராஸதா³’’.

Jambuto phalamānenti, mama sissā durāsadā’’.

தே மம ஸிஸ்ஸா கீளமானா பட²மஜ்ஜா²னாதி³கீளங் கீளந்தி லளந்தி ரமந்தீதி அத்தோ². ஜம்பு³தோ ப²லமானெந்தீதி ஹிமவந்தம்ஹி ஸதயோஜனுப்³பே³த⁴ஜம்பு³ருக்க²தோ க⁴டப்பமாணங் ஜம்பு³ப²லங் இத்³தி⁴யா க³ந்த்வா ஆனெந்தீதி அத்தோ².

Te mama sissā kīḷamānā paṭhamajjhānādikīḷaṃ kīḷanti laḷanti ramantīti attho. Jambutophalamānentīti himavantamhi satayojanubbedhajamburukkhato ghaṭappamāṇaṃ jambuphalaṃ iddhiyā gantvā ānentīti attho.

186.

‘‘அஞ்ஞே க³ச்ச²ந்தி கோ³யானங், அஞ்ஞே புப்³ப³விதே³ஹகங்;

‘‘Aññe gacchanti goyānaṃ, aññe pubbavidehakaṃ;

அஞ்ஞே ச உத்தரகுருங், ஏஸனாய து³ராஸதா³’’.

Aññe ca uttarakuruṃ, esanāya durāsadā’’.

தேஸங் மம ஸிஸ்ஸானங் அந்தரே அஞ்ஞே ஏகச்சே கோ³யானங் அபரகோ³யானங் தீ³பங் க³ச்ச²ந்தி, ஏகச்சே புப்³ப³விதே³ஹகங் தீ³பங் க³ச்ச²ந்தி, ஏகச்சே உத்தரகுருங் தீ³பங் க³ச்ச²ந்தி, தே து³ராஸதா³ ஏதேஸு டா²னேஸு ஏஸனாய க³வேஸனாய பச்சயபரியேஸனாய க³ச்ச²ந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tesaṃ mama sissānaṃ antare aññe ekacce goyānaṃ aparagoyānaṃ dīpaṃ gacchanti, ekacce pubbavidehakaṃ dīpaṃ gacchanti, ekacce uttarakuruṃ dīpaṃ gacchanti, te durāsadā etesu ṭhānesu esanāya gavesanāya paccayapariyesanāya gacchantīti sambandho.

187.

‘‘புரதோ பேஸெந்தி கா²ரிங், பச்ச²தோ ச வஜந்தி தே;

‘‘Purato pesenti khāriṃ, pacchato ca vajanti te;

சதுவீஸஸஹஸ்ஸேஹி, சா²தி³தங் ஹோதி அம்ப³ரங்’’.

Catuvīsasahassehi, chāditaṃ hoti ambaraṃ’’.

தே மம ஸிஸ்ஸா ஆகாஸேன க³ச்ச²மானா கா²ரிங் தாபஸபரிக்கா²ரப⁴ரிதங் காஜங் புரதோ பேஸெந்தி பட²மங் அபி⁴முக²ஞ்ச தங் பேஸெத்வா ஸயங் தஸ்ஸ பச்ச²தோ க³ச்ச²ந்தீதி அத்தோ². ஏவங் க³ச்ச²மானேஹி சதுவீஸஸஹஸ்ஸேஹி தாபஸேஹி அம்ப³ரங் ஆகாஸதலங் சா²தி³தங் படிச்ச²ன்னங் ஹோதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Te mama sissā ākāsena gacchamānā khāriṃ tāpasaparikkhārabharitaṃ kājaṃ purato pesenti paṭhamaṃ abhimukhañca taṃ pesetvā sayaṃ tassa pacchato gacchantīti attho. Evaṃ gacchamānehi catuvīsasahassehi tāpasehi ambaraṃ ākāsatalaṃ chāditaṃ paṭicchannaṃ hotīti sambandho.

188.

‘‘அக்³கி³பாகீ அனக்³கீ³ ச, த³ந்தோது³க்க²லிகாபி ச;

‘‘Aggipākī anaggī ca, dantodukkhalikāpi ca;

அஸ்மேன கொட்டிதா கேசி, பவத்தப²லபோ⁴ஜனா’’.

Asmena koṭṭitā keci, pavattaphalabhojanā’’.

தத்த² கேசி ஏகச்சே மம ஸிஸ்ஸா அக்³கி³பாகீ ப²லாப²லபண்ணாத³யோ பசித்வா கா²த³ந்தி, ஏகச்சே அனக்³கீ³ அக்³கீ³ஹி அபசித்வா ஆமகமேவ கா²த³ந்தி, ஏகச்சே த³ந்திகா த³ந்தேஹியேவ தசங் உப்பாடெத்வா கா²த³ந்தி. ஏகச்சே உது³க்க²லிகா உது³க்க²லேஹி கொட்டெத்வா கா²த³ந்தி. ஏகச்சே அஸ்மேன கொட்டிதா பாஸாணேன கொட்டெத்வா கா²த³ந்தி. ஏகச்சே ஸயங்பதிதப²லாஹாராதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha keci ekacce mama sissā aggipākī phalāphalapaṇṇādayo pacitvā khādanti, ekacce anaggī aggīhi apacitvā āmakameva khādanti, ekacce dantikā dantehiyeva tacaṃ uppāṭetvā khādanti. Ekacce udukkhalikā udukkhalehi koṭṭetvā khādanti. Ekacce asmena koṭṭitā pāsāṇena koṭṭetvā khādanti. Ekacce sayaṃpatitaphalāhārāti sambandho.

189.

‘‘உத³கோரோஹணா கேசி, ஸாயங் பாதோ ஸுசீரதா;

‘‘Udakorohaṇā keci, sāyaṃ pāto sucīratā;

தோயாபி⁴ஸேசனகரா, மம ஸிஸ்ஸா து³ராஸதா³’’.

Toyābhisecanakarā, mama sissā durāsadā’’.

து³ராஸதா³ மம ஸிஸ்ஸா கேசி ஸுசீரதா ஸுத்³தி⁴காமா ஸாயங் பாதோ ச உத³கோரோஹணா உத³கபவேஸகாதி அத்தோ². கேசி தோயாபி⁴ஸேசனகரா உத³கேன அத்தனி அபி⁴ஸிஞ்சனகராதி அத்தோ².

Durāsadā mama sissā keci sucīratā suddhikāmā sāyaṃ pāto ca udakorohaṇā udakapavesakāti attho. Keci toyābhisecanakarā udakena attani abhisiñcanakarāti attho.

190.

‘‘பரூள்ஹகச்ச²னக²லோமா , பங்கத³ந்தா ரஜஸ்ஸிரா;

‘‘Parūḷhakacchanakhalomā , paṅkadantā rajassirā;

க³ந்தி⁴தா ஸீலக³ந்தே⁴ன, மம ஸிஸ்ஸா து³ராஸதா³’’.

Gandhitā sīlagandhena, mama sissā durāsadā’’.

தத்த² தே து³ராஸதா³ மம ஸிஸ்ஸா கச்சே²ஸு உப⁴யகச்சே²ஸு ச ஹத்த²பாதே³ஸு ச பரூள்ஹா ஸஞ்ஜாதா, தீ³க⁴னக²லோமாதி அத்தோ². கு²ரகம்மரஹிதத்தா அமண்டி³தா அபஸாதி⁴தாதி அதி⁴ப்பாயோ. பங்கத³ந்தாதி இட்ட²கசுண்ணகீ²ரபாஸாணசுண்ணாதீ³ஹி த⁴வலமகதத்தா மலக்³க³ஹிதத³ந்தாதி அத்தோ². ரஜஸ்ஸிராதி தேலமக்க²னாதி³ரஹிதத்தா தூ⁴லீஹி மக்கி²தஸீஸாதி அத்தோ². க³ந்தி⁴தா ஸீலக³ந்தே⁴னாதி ஜா²னஸமாதி⁴ஸமாபத்தீஹி ஸம்பயுத்தஸீலேன ஸமங்கீ³பூ⁴தத்தா லோகியஸீலக³ந்தே⁴ன ஸப்³ப³த்த² ஸுக³ந்தீ⁴பூ⁴தாதி அத்தோ². மம ஸிஸ்ஸா து³ராஸதா³தி இமேஹி வுத்தப்பகாரகு³ணேஹி ஸமன்னாக³தத்தா ஆஸாதே³துங் க⁴ட்டேதுங் அஸக்குணெய்யா மம ஸிஸ்ஸாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha te durāsadā mama sissā kacchesu ubhayakacchesu ca hatthapādesu ca parūḷhā sañjātā, dīghanakhalomāti attho. Khurakammarahitattā amaṇḍitā apasādhitāti adhippāyo. Paṅkadantāti iṭṭhakacuṇṇakhīrapāsāṇacuṇṇādīhi dhavalamakatattā malaggahitadantāti attho. Rajassirāti telamakkhanādirahitattā dhūlīhi makkhitasīsāti attho. Gandhitā sīlagandhenāti jhānasamādhisamāpattīhi sampayuttasīlena samaṅgībhūtattā lokiyasīlagandhena sabbattha sugandhībhūtāti attho. Mama sissā durāsadāti imehi vuttappakāraguṇehi samannāgatattā āsādetuṃ ghaṭṭetuṃ asakkuṇeyyā mama sissāti sambandho.

191.

‘‘பாதோவ ஸன்னிபதித்வா, ஜடிலா உக்³க³தாபனா;

‘‘Pātova sannipatitvā, jaṭilā uggatāpanā;

லாபா⁴லாப⁴ங் பகித்தெத்வா, க³ச்ச²ந்தி அம்ப³ரே ததா³’’.

Lābhālābhaṃ pakittetvā, gacchanti ambare tadā’’.

தத்த² பாதோவ ஸன்னிபதித்வாதி ஸத்தம்யத்தே² தோபச்சயோ, பாதராஸகாலேயேவ மம ஸந்திகே ராஸிபூ⁴தாதி அத்தோ². உக்³க³தாபனா பாகடதபா பத்த²டதபா ஜடிலா ஜடாதா⁴ரினோ தாபஸா. லாபா⁴லாப⁴ங் பகித்தெத்வா கு²த்³த³கே ச மஹந்தே ச லாபே⁴ பாகடே கத்வா ததா³ தஸ்மிங் காலே அம்ப³ரே ஆகாஸதலே க³ச்ச²ந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

Tattha pātova sannipatitvāti sattamyatthe topaccayo, pātarāsakāleyeva mama santike rāsibhūtāti attho. Uggatāpanā pākaṭatapā patthaṭatapā jaṭilā jaṭādhārino tāpasā. Lābhālābhaṃ pakittetvā khuddake ca mahante ca lābhe pākaṭe katvā tadā tasmiṃ kāle ambare ākāsatale gacchantīti sambandho.

192. புன தேஸங்யேவ கு³ணே பகாஸெந்தோ ஏதேஸங் பக்கமந்தானந்திஆதி³மாஹ. தத்த² ஆகாஸே வா த²லே வா பக்கமந்தானங் க³ச்ச²ந்தானங் ஏதேஸங் தாபஸானங் வாகசீரஜனிதோ மஹாஸத்³தோ³ பவத்ததீதி அத்தோ². முதி³தா ஹொந்தி தே³வதாதி ஏவங் மஹாஸத்³த³ங் பவத்தெத்வா க³ச்ச²ந்தானங் அஜினசம்மஸத்³தே³ன ஸந்துட்டா² ‘‘ஸாது⁴ ஸாது⁴, அய்யா’’தி ஸோமனஸ்ஸஜாதா தே³வதா முதி³தா ஸந்துட்டா² ஹொந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

192. Puna tesaṃyeva guṇe pakāsento etesaṃ pakkamantānantiādimāha. Tattha ākāse vā thale vā pakkamantānaṃ gacchantānaṃ etesaṃ tāpasānaṃ vākacīrajanito mahāsaddo pavattatīti attho. Muditā honti devatāti evaṃ mahāsaddaṃ pavattetvā gacchantānaṃ ajinacammasaddena santuṭṭhā ‘‘sādhu sādhu, ayyā’’ti somanassajātā devatā muditā santuṭṭhā hontīti sambandho.

193. தி³ஸோதி³ஸந்தி தே இஸயோ அந்தலிக்க²சரா ஆகாஸசாரினோ த³க்கி²ணாதி³ஸானுதி³ஸங் பக்கமந்தி க³ச்ச²ந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸகே ப³லேனுபத்த²த்³தா⁴தி அத்தனோ ஸரீரப³லேன வா ஜா²னப³லேன வா ஸமன்னாக³தா யதி³ச்ச²கங் யத்த² யத்த² க³ந்துகாமா, தத்த² தத்தே²வ க³ச்ச²ந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

193.Disodisanti te isayo antalikkhacarā ākāsacārino dakkhiṇādisānudisaṃ pakkamanti gacchantīti sambandho. Sake balenupatthaddhāti attano sarīrabalena vā jhānabalena vā samannāgatā yadicchakaṃ yattha yattha gantukāmā, tattha tattheva gacchantīti sambandho.

194. புன தேஸமேவானுபா⁴வங் பகாஸெந்தோ பத²வீகம்பகா ஏதேதிஆதி³மாஹ. ததா³ ஏதே ஸப்³ப³த்த² இச்சா²சாரா பத²வீகம்பகா மேத³னீஸஞ்சலனஜாதிகா நப⁴சாரினோ ஆகாஸசாரினோ. உக்³க³தேஜாதி உக்³க³ததேஜா பத்த²டதேஜா து³ப்பஸஹா பஸய்ஹ அபி⁴ப⁴வித்வா பவத்திதுங் அஸக்குணெய்யாதி து³ப்பஸஹா. ஸாக³ரோவ அகோ²பி⁴யாதி அஞ்ஞேஹி அகோ²பி⁴யோ அனாலுளிதோ ஸாக³ரோ இவ ஸமுத்³தோ³ விய அஞ்ஞேஹி அகோ²பி⁴யா கம்பேதுங் அஸக்குணெய்யா ஹொந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

194. Puna tesamevānubhāvaṃ pakāsento pathavīkampakā etetiādimāha. Tadā ete sabbattha icchācārā pathavīkampakā medanīsañcalanajātikā nabhacārino ākāsacārino. Uggatejāti uggatatejā patthaṭatejā duppasahā pasayha abhibhavitvā pavattituṃ asakkuṇeyyāti duppasahā. Sāgarova akhobhiyāti aññehi akhobhiyo anāluḷito sāgaro iva samuddo viya aññehi akhobhiyā kampetuṃ asakkuṇeyyā hontīti sambandho.

195. டா²னசங்கமினோ கேசீதி தேஸங் மம ஸிஸ்ஸானங் அந்தரே ஏகச்சே இஸயோ டா²னிரியாபத²சங்கமனிரியாபத²ஸம்பன்னா, ஏகச்சே இஸயோ நேஸஜ்ஜிகா நிஸஜ்ஜிரியாபத²ஸம்பன்னா, ஏகச்சே இஸயோ பவத்தபோ⁴ஜனா ஸயங்பதிதபண்ணாஹாரா ஏவரூபேஹி கு³ணேஹி யுத்தத்தா து³ராஸதா³தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

195.Ṭhānacaṅkamino kecīti tesaṃ mama sissānaṃ antare ekacce isayo ṭhāniriyāpathacaṅkamaniriyāpathasampannā, ekacce isayo nesajjikā nisajjiriyāpathasampannā, ekacce isayo pavattabhojanā sayaṃpatitapaṇṇāhārā evarūpehi guṇehi yuttattā durāsadāti sambandho.

196. தே ஸப்³பே³ தோ²மெந்தோ மெத்தாவிஹாரினோதிஆதி³மாஹ. தத்த² ‘‘அபரிமாணேஸு சக்கவாளேஸு அபரிமாணா ஸத்தா ஸுகீ² ஹொந்தூ’’திஆதி³னா ஸினேஹலக்க²ணாய மெத்தாய ப²ரித்வா விஹரந்தி, அத்தபா⁴வங் பவத்தெந்தீதி மெத்தாவிஹாரினோ ஏதே மம ஸிஸ்ஸாதி அத்தோ². ஸப்³பே³ தே இஸயோ ஸப்³ப³பாணினங் ஸப்³பே³ஸங் ஸத்தானங் ஹிதேஸீ ஹிதக³வேஸகா. அனத்துக்கங்ஸகா அத்தானங் ந உக்கங்ஸகா அமானினோ கஸ்ஸசி கஞ்சி புக்³க³லங் ந வம்பெ⁴ந்தி நீசங் கத்வா ந மஞ்ஞந்தீதி அத்தோ².

196. Te sabbe thomento mettāvihārinotiādimāha. Tattha ‘‘aparimāṇesu cakkavāḷesu aparimāṇā sattā sukhī hontū’’tiādinā sinehalakkhaṇāya mettāya pharitvā viharanti, attabhāvaṃ pavattentīti mettāvihārino ete mama sissāti attho. Sabbe te isayo sabbapāṇinaṃ sabbesaṃ sattānaṃ hitesī hitagavesakā. Anattukkaṃsakā attānaṃ na ukkaṃsakā amānino kassaci kañci puggalaṃ na vambhenti nīcaṃ katvā na maññantīti attho.

197. தே மம ஸிஸ்ஸா ஸீலஸமாதி⁴ஸமாபத்திகு³ணயுத்தத்தா ஸீஹராஜா இவ அச்ச²ம்பீ⁴தா நிப்³ப⁴யா, க³ஜராஜா இவ ஹத்தி²ராஜா விய தா²மவா ஸரீரப³லஜா²னப³லஸம்பன்னா ப்³யக்³க⁴ராஜா இவ, து³ராஸதா³ க⁴ட்டேதுமஸக்குணெய்யா மம ஸந்திகே ஆக³ச்ச²ந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

197. Te mama sissā sīlasamādhisamāpattiguṇayuttattā sīharājā iva acchambhītā nibbhayā, gajarājā iva hatthirājā viya thāmavā sarīrabalajhānabalasampannā byaggharājā iva, durāsadā ghaṭṭetumasakkuṇeyyā mama santike āgacchantīti sambandho.

198. ததோ அத்தனோ ஆனுபா⁴வஸ்ஸ த³ஸ்ஸனலேஸேன பகாஸெந்தோ விஜ்ஜாத⁴ராதிஆதி³மாஹ. தத்த² மந்தஸஜ்ஜா²யாதி³விஜ்ஜாத⁴ரா ச ருக்க²பப்³ப³தாதீ³ஸு வஸந்தா பு⁴ம்மதே³வதா ச பூ⁴மட்ட²த²லட்டா² நாகா³ ச க³ந்த⁴ப்³ப³தே³வா ச சண்டா³ ரக்க²ஸா ச கும்ப⁴ண்டா³ தே³வா ச தா³னவா தே³வா ச இச்சி²திச்சி²தனிம்மானஸமத்தா² க³ருளா ச தங் ஸரங் உபஜீவந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴, தஸ்மிங் ஸரே ஸரஸ்ஸ ஸமீபே வஸந்தீதி அத்தோ².

198. Tato attano ānubhāvassa dassanalesena pakāsento vijjādharātiādimāha. Tattha mantasajjhāyādivijjādharā ca rukkhapabbatādīsu vasantā bhummadevatā ca bhūmaṭṭhathalaṭṭhā nāgā ca gandhabbadevā ca caṇḍā rakkhasā ca kumbhaṇḍā devā ca dānavā devā ca icchiticchitanimmānasamatthā garuḷā ca taṃ saraṃ upajīvantīti sambandho, tasmiṃ sare sarassa samīpe vasantīti attho.

199. புனபி தேஸங்யேவ அத்தனோ ஸிஸ்ஸதாபஸானங் கு³ணே வண்ணெந்தோ தே ஜடா கா²ரிப⁴ரிதாதிஆதி³மாஹ. தங் ஸப்³ப³ங் உத்தானத்த²மேவ. கா²ரிபா⁴ரந்தி உத³ஞ்சனகமண்ட³லுஆதி³கங் தாபஸபரிக்கா²ரங்.

199. Punapi tesaṃyeva attano sissatāpasānaṃ guṇe vaṇṇento te jaṭā khāribharitātiādimāha. Taṃ sabbaṃ uttānatthameva. Khāribhāranti udañcanakamaṇḍaluādikaṃ tāpasaparikkhāraṃ.

207. புனபி அத்தனோ கு³ணே பகாஸெந்தோ உப்பாதே ஸுபினே சாபீதிஆதி³மாஹ. தத்த² ப்³ராஹ்மணஸிப்பேஸு நிப்ப²த்திங் க³தத்தா நக்க²த்தபாடே² ச சே²கத்தா ‘‘இமஸ்ஸ ராஜகுமாரஸ்ஸ உப்பன்னநக்க²த்தங் ஸுப⁴ங் அஸுப⁴’’ந்தி உப்பாதலக்க²ணே ச ஸுபினே ச பவத்திங் புச்சி²தேன ‘‘இத³ங் ஸுபினங் ஸுப⁴ங், இத³ங் அஸுப⁴’’ந்தி ஸுபினநிப்ப²த்திகத²னே ச ஸப்³பே³ஸங் இத்தி²புரிஸானங் ஹத்த²பாத³லக்க²ணகத²னே ச ஸுட்டு² ஸிக்கி²தோ ஸகலஜம்பு³தீ³பே பவத்தமானங் மந்தபத³ங் லக்க²ணமந்தகொட்டா²ஸங் ஸப்³ப³ங் அஹங் ததா³ மம தாபஸகாலே தா⁴ரேமீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

207. Punapi attano guṇe pakāsento uppāte supine cāpītiādimāha. Tattha brāhmaṇasippesu nipphattiṃ gatattā nakkhattapāṭhe ca chekattā ‘‘imassa rājakumārassa uppannanakkhattaṃ subhaṃ asubha’’nti uppātalakkhaṇe ca supine ca pavattiṃ pucchitena ‘‘idaṃ supinaṃ subhaṃ, idaṃ asubha’’nti supinanipphattikathane ca sabbesaṃ itthipurisānaṃ hatthapādalakkhaṇakathane ca suṭṭhu sikkhito sakalajambudīpe pavattamānaṃ mantapadaṃ lakkhaṇamantakoṭṭhāsaṃ sabbaṃ ahaṃ tadā mama tāpasakāle dhāremīti sambandho.

208. அத்தனோ ப்³யாகரணங் பு³த்³த⁴கு³ணபுப்³ப³ங்க³மங் பகாஸெந்தோ அனோமத³ஸ்ஸீதிஆதி³மாஹ. தத்த² ந ஓமகந்தி அனோமங். மங்ஸசக்கு²தி³ப்³ப³சக்கு²ஸமந்தசக்கு²த⁴ம்மசக்கு²பு³த்³த⁴சக்கூ²ஹி ஸப்³ப³ஸத்தானங் பஸ்ஸனங் த³ஸ்ஸனங் நாம, அனோமங் த³ஸ்ஸனங் யஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸோ ப⁴க³வா அனோமத³ஸ்ஸீ. பா⁴க்³யவந்ததாதீ³ஹி காரணேஹி ப⁴க³வா லோகஸ்ஸ ஜெட்ட²ஸெட்ட²த்தா லோகஜெட்டோ² உஸபோ⁴ நிஸபோ⁴ ஆஸபோ⁴தி தயோ க³வஜெட்ட²கா. தத்த² க³வஸதஜெட்ட²கோ உஸபோ⁴, க³வஸஹஸ்ஸஜெட்ட²கோ நிஸபோ⁴, க³வஸதஸஹஸ்ஸஜெட்ட²கோ ஆஸபோ⁴, நரானங் ஆஸபோ⁴ நராஸபோ⁴ படிவித்³த⁴ஸப்³ப³த⁴ம்மோ, ஸம்பு³த்³தோ⁴ விவேககாமோ ஏகீபா⁴வங் இச்ச²ந்தோ ஹிமவந்தங் ஹிமாலயபப்³ப³தங் உபாக³மீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

208. Attano byākaraṇaṃ buddhaguṇapubbaṅgamaṃ pakāsento anomadassītiādimāha. Tattha na omakanti anomaṃ. Maṃsacakkhudibbacakkhusamantacakkhudhammacakkhubuddhacakkhūhi sabbasattānaṃ passanaṃ dassanaṃ nāma, anomaṃ dassanaṃ yassa bhagavato so bhagavā anomadassī. Bhāgyavantatādīhi kāraṇehi bhagavā lokassa jeṭṭhaseṭṭhattā lokajeṭṭho usabho nisabho āsabhoti tayo gavajeṭṭhakā. Tattha gavasatajeṭṭhako usabho, gavasahassajeṭṭhako nisabho, gavasatasahassajeṭṭhako āsabho, narānaṃ āsabho narāsabho paṭividdhasabbadhammo, sambuddho vivekakāmo ekībhāvaṃ icchanto himavantaṃ himālayapabbataṃ upāgamīti sambandho.

209. அஜ்ஜோ²கா³ஹெத்வா ஹிமவந்தந்தி ஹிமவந்தஸமீபங் ஓகா³ஹெத்வா பவிஸித்வாதி அத்தோ². ஸேஸங் உத்தானத்த²மேவ.

209.Ajjhogāhetvā himavantanti himavantasamīpaṃ ogāhetvā pavisitvāti attho. Sesaṃ uttānatthameva.

210-1. ஜலிதங் ஜலமானங் இந்தீ³வரபுப்ப²ங் இவ, ஹுதாஸனங் ஹோமஸ்ஸ ஆஸனங், ஆதி³த்தங் ஆபா⁴யுதங் அக்³கி³க்க²ந்த⁴ங் இவ, க³க³னே ஆகாஸே ஜோதமானங் விஜ்ஜு இவ, ஸுட்டு² பு²ல்லங் ஸாலராஜங் இவ, நிஸின்னங் லோகனாயகங் அத்³த³ஸந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

210-1.Jalitaṃ jalamānaṃ indīvarapupphaṃ iva, hutāsanaṃ homassa āsanaṃ, ādittaṃ ābhāyutaṃ aggikkhandhaṃ iva, gagane ākāse jotamānaṃ vijju iva, suṭṭhu phullaṃ sālarājaṃ iva, nisinnaṃ lokanāyakaṃ addasanti sambandho.

213. தே³வானங் தே³வோ தே³வதே³வோ, தங் தே³வதே³வங் தி³ஸ்வான தஸ்ஸ லக்க²ணங் த்³வத்திங்ஸமஹாபுரிஸலக்க²ணஸஞ்ஜானநகாரணங். ‘‘பு³த்³தோ⁴ நு கோ² ந வா பு³த்³தோ⁴’’தி உபதா⁴ரயிங் விசாரேஸிங். சக்கு²மங் பஞ்சஹி சக்கூ²ஹி சக்கு²மந்தங் ஜினங் கேன காரணேன பஸ்ஸாமீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

213. Devānaṃ devo devadevo, taṃ devadevaṃ disvāna tassa lakkhaṇaṃ dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇasañjānanakāraṇaṃ. ‘‘Buddho nu kho na vā buddho’’ti upadhārayiṃ vicāresiṃ. Cakkhumaṃ pañcahi cakkhūhi cakkhumantaṃ jinaṃ kena kāraṇena passāmīti sambandho.

214. சரணுத்தமே உத்தமபாத³தலே ஸஹஸ்ஸாரானி சக்கலக்க²ணானி தி³ஸ்ஸந்தி, அஹங் தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ தானி லக்க²ணானி தி³ஸ்வா ததா²க³தே நிட்ட²ங் க³ச்சி²ங் ஸன்னிட்டா²னங் அக³மாஸி, நிஸ்ஸந்தே³ஹோ ஆஸிந்தி அத்தோ². ஸேஸங் உத்தானத்த²மேவ.

214.Caraṇuttame uttamapādatale sahassārāni cakkalakkhaṇāni dissanti, ahaṃ tassa bhagavato tāni lakkhaṇāni disvā tathāgate niṭṭhaṃ gacchiṃ sanniṭṭhānaṃ agamāsi, nissandeho āsinti attho. Sesaṃ uttānatthameva.

218. ஸயம்பூ⁴ ஸயமேவ பூ⁴தா. அமிதோத³ய அமிதானங் அபரிமாணானங் கு³ணானங் உத³ய உட்டா²னட்டா²ன , இத³ங் பத³த்³வயங் ஆலபனமேவ. இமங் லோகங் இமங் ஸத்தலோகங் ஸங் ஸுட்டு² உத்³த⁴ரஸி ஸங்ஸாரதோ உத்³த⁴ரித்வா நிப்³பா³னத²லங் பாபேஸீதி அத்தோ². தே ஸப்³பே³ ஸத்தா தவ த³ஸ்ஸனங் ஆக³ம்ம ஆக³ந்த்வா கங்கா²ஸோதங் விசிகிச்சா²மஹோக⁴ங் தரந்தி அதிக்கமந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

218.Sayambhū sayameva bhūtā. Amitodaya amitānaṃ aparimāṇānaṃ guṇānaṃ udaya uṭṭhānaṭṭhāna , idaṃ padadvayaṃ ālapanameva. Imaṃ lokaṃ imaṃ sattalokaṃ saṃ suṭṭhu uddharasi saṃsārato uddharitvā nibbānathalaṃ pāpesīti attho. Te sabbe sattā tava dassanaṃ āgamma āgantvā kaṅkhāsotaṃ vicikicchāmahoghaṃ taranti atikkamantīti sambandho.

219. ப⁴க³வந்தங் தோ²மெந்தோ தாபஸோ துவங் ஸத்தா²திஆதி³மாஹ. தத்த², ப⁴ந்தே, ஸப்³ப³ஞ்ஞு துவங் ஸதே³வகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ ஸத்தா² ஆசரியோ உத்தமட்டே²ன த்வமேவ கேது உச்சோ, ஸகலலோகே பகாஸனட்டே²ன த்வமேவ த⁴ஜோ, லோகத்தயே உக்³க³தத்தா த்வமேவ யூபோ உஸ்ஸாபிதத²ம்ப⁴ஸதி³ஸோ, பாணினங் ஸப்³ப³ஸத்தானங் த்வமேவ பராயணோ உத்தமக³மனீயட்டா²னங் த்வமேவ பதிட்டா² பதிட்ட²ட்டா²னங் லோகஸ்ஸ மோஹந்த⁴காரவித⁴மனதோ த்வமேவ தீ³போ தேலபதீ³போ விய, த்³விபது³த்தமோ த்³விபதா³னங் தே³வப்³ரஹ்மமனுஸ்ஸானங் உத்தமோ ஸெட்டோ²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

219. Bhagavantaṃ thomento tāpaso tuvaṃ satthātiādimāha. Tattha, bhante, sabbaññu tuvaṃ sadevakassa lokassa satthā ācariyo uttamaṭṭhena tvameva ketu ucco, sakalaloke pakāsanaṭṭhena tvameva dhajo, lokattaye uggatattā tvameva yūpo ussāpitathambhasadiso, pāṇinaṃ sabbasattānaṃ tvameva parāyaṇo uttamagamanīyaṭṭhānaṃ tvameva patiṭṭhā patiṭṭhaṭṭhānaṃ lokassa mohandhakāravidhamanato tvameva dīpo telapadīpo viya, dvipaduttamo dvipadānaṃ devabrahmamanussānaṃ uttamo seṭṭhoti sambandho.

220. புன ப⁴க³வந்தங்யேவ தோ²மெந்தோ ஸக்கா ஸமுத்³தே³ உத³கந்திஆதி³மாஹ. தத்த² சதுராஸீதியோஜனஸஹஸ்ஸக³ம்பீ⁴ரே ஸமுத்³தே³ உத³கங் ஆள்ஹகேன பமேதுங் மினிதுங் ஸக்கா ப⁴வெய்ய, ப⁴ந்தே, ஸப்³ப³ஞ்ஞு தவ ஞாணங் ‘‘எத்தகங் பமாண’’ந்தி பமேதவே மினிதுங் ந த்வேவ ஸக்காதி அத்தோ².

220. Puna bhagavantaṃyeva thomento sakkā samudde udakantiādimāha. Tattha caturāsītiyojanasahassagambhīre samudde udakaṃ āḷhakena pametuṃ minituṃ sakkā bhaveyya, bhante, sabbaññu tava ñāṇaṃ ‘‘ettakaṃ pamāṇa’’nti pametave minituṃ na tveva sakkāti attho.

221. துலமண்ட³லே துலபஞ்ஜரே ட²பெத்வா பத²விங் மேத³னிங் தா⁴ரேதுங் ஸக்கா, ப⁴ந்தே, ஸப்³ப³ஞ்ஞு தவ ஞாணங் தா⁴ரேதுங் ந து ஏவ ஸக்காதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

221.Tulamaṇḍale tulapañjare ṭhapetvā pathaviṃ medaniṃ dhāretuṃ sakkā, bhante, sabbaññu tava ñāṇaṃ dhāretuṃ na tu eva sakkāti sambandho.

222. ப⁴ந்தே, ஸப்³ப³ஞ்ஞு ஆகாஸோ ஸகலந்தலிக்க²ங் ரஜ்ஜுயா வா அங்கு³லேன வா மினிதுங் ஸக்கா ப⁴வெய்ய, தவ பன ஞாணங் ஞாணாகாஸங் ந து ஏவ பமேதவே மினிதுங் ஸக்காதி அத்தோ².

222. Bhante, sabbaññu ākāso sakalantalikkhaṃ rajjuyā vā aṅgulena vā minituṃ sakkā bhaveyya, tava pana ñāṇaṃ ñāṇākāsaṃ na tu eva pametave minituṃ sakkāti attho.

223. மஹாஸமுத்³தே³ உத³கந்தி சதுராஸீதியோஜனஸஹஸ்ஸக³ம்பீ⁴ரே ஸாக³ரே அகி²லங் உத³கஞ்ச, சதுனஹுதாதி⁴கத்³வியோஜனஸதஸஹஸ்ஸப³ஹலங் அகி²லங் பத²விஞ்ச ஜஹே ஜஹெய்ய அதிக்கமெய்ய ஸமங் கரெய்ய பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஞாணங் உபாதா³ய க³ஹெத்வா துலெய்ய ஸமங் கரெய்ய. உபமாதோ உபமாவஸேன ந யுஜ்ஜரே ந யோஜெய்யுங். ஞாணமேவ அதி⁴கந்தி அத்தோ².

223.Mahāsamudde udakanti caturāsītiyojanasahassagambhīre sāgare akhilaṃ udakañca, catunahutādhikadviyojanasatasahassabahalaṃ akhilaṃ pathaviñca jahe jaheyya atikkameyya samaṃ kareyya buddhassa ñāṇaṃ upādāya gahetvā tuleyya samaṃ kareyya. Upamāto upamāvasena na yujjare na yojeyyuṃ. Ñāṇameva adhikanti attho.

224. சக்கு²ம பஞ்சஹி சக்கூ²ஹி சக்கு²மந்த, ஆலபனமேதங். ஸஹ தே³வேஹி பவத்தஸ்ஸ லோகஸ்ஸ, பு⁴ம்மத்தே² ஸாமிவசனங். ஸதே³வகே லோகஸ்மிங் அந்தரே யேஸங் யத்தகானங் ஸத்தானங் சித்தங் பவத்ததி. ஏதே தத்தகா ஸசித்தகா ஸத்தா தவ ஞாணம்ஹி அந்தோஜாலக³தா ஞாணஜாலஸ்மிங் அந்தோ பவிட்டா²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴, ஞாணஜாலேன ஸப்³ப³ஸத்தே பஸ்ஸஸீதி அத்தோ².

224.Cakkhuma pañcahi cakkhūhi cakkhumanta, ālapanametaṃ. Saha devehi pavattassa lokassa, bhummatthe sāmivacanaṃ. Sadevake lokasmiṃ antare yesaṃ yattakānaṃ sattānaṃ cittaṃ pavattati. Ete tattakā sacittakā sattā tava ñāṇamhi antojālagatā ñāṇajālasmiṃ anto paviṭṭhāti sambandho, ñāṇajālena sabbasatte passasīti attho.

225. ப⁴ந்தே , ஸப்³ப³ஞ்ஞு ஸப்³ப³த⁴ம்மஜானநக, த்வங் யேன ஞாணேன சதுமக்³க³ஸம்பயுத்தேன ஸகலங் உத்தமங் போ³தி⁴ங் நிப்³பா³னங் பத்தோ அதி⁴க³தோ அஸி ப⁴வஸி, தேன ஞாணேன பரதித்தி²யே அஞ்ஞதித்தி²யே மத்³த³ஸீ அபி⁴ப⁴வஸீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

225. Bhante , sabbaññu sabbadhammajānanaka, tvaṃ yena ñāṇena catumaggasampayuttena sakalaṃ uttamaṃ bodhiṃ nibbānaṃ patto adhigato asi bhavasi, tena ñāṇena paratitthiye aññatitthiye maddasī abhibhavasīti sambandho.

226. தேன தாபஸேன தோ²மிதாகாரங் பகாஸெந்தா த⁴ம்மஸங்கா³ஹகா தே²ரா இமா கா³தா² த²வித்வானாதி ஆஹங்ஸு. தத்த² இமா கா³தா²தி எத்தகாஹி கா³தா²ஹி த²வித்வான தோ²மனங் கத்வான நாமேன ஸுருசி நாம தாபஸோ ஸேஸட்ட²கதா²ஸு (அ॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.1.189-190; த⁴॰ ப॰ அட்ட²॰ 1.ஸாரிபுத்தத்தே²ரவத்து²) பன ‘‘ஸரத³மாணவோ’’தி ஆக³தோ. ஸோ அட்ட²கதா²னயதோ பாடோ²யேவ பமாணங், அத² வா ஸுந்த³ரா ருசி அஜ்ஜா²ஸயோ நிப்³பா³னாலயோ அஸ்ஸாதி ஸுருசி. ஸரதி க³ச்ச²தி இந்த்³ரியத³மனாய பவத்ததீதி ஸரதோ³, இதி த்³வயம்பி தஸ்ஸேவ நாமங். ஸோ ஸுருசிதாபஸோ அஜினசம்மங் பத்த²ரித்வான பத²வியங் நிஸீதி³, அச்சாஸன்னாத³யோ ச² நிஸஜ்ஜதோ³ஸே வஜ்ஜெத்வா ஸரதோ³ நிஸீதீ³தி அத்தோ².

226. Tena tāpasena thomitākāraṃ pakāsentā dhammasaṅgāhakā therā imā gāthā thavitvānāti āhaṃsu. Tattha imā gāthāti ettakāhi gāthāhi thavitvāna thomanaṃ katvāna nāmena suruci nāma tāpaso sesaṭṭhakathāsu (a. ni. aṭṭha. 1.1.189-190; dha. pa. aṭṭha. 1.sāriputtattheravatthu) pana ‘‘saradamāṇavo’’ti āgato. So aṭṭhakathānayato pāṭhoyeva pamāṇaṃ, atha vā sundarā ruci ajjhāsayo nibbānālayo assāti suruci. Sarati gacchati indriyadamanāya pavattatīti sarado, iti dvayampi tasseva nāmaṃ. So surucitāpaso ajinacammaṃ pattharitvāna pathaviyaṃ nisīdi, accāsannādayo cha nisajjadose vajjetvā sarado nisīdīti attho.

227. தத்த² நிஸின்னோ தாபஸோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஞாணமேவ தோ²மெந்தோ சுல்லாஸீதிஸஹஸ்ஸானீதிஆதி³மாஹ . தத்த² சுல்லாஸீதிஸஹஸ்ஸானீதி சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸானி, கி³ரிராஜா மேருபப்³ப³தராஜா, மஹண்ணவே ஸாக³ரே அஜ்ஜோ²கா³ள்ஹோ அதி⁴ஓகா³ள்ஹோ பவிட்டோ², தாவதே³வ தத்தகானி சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸானி அச்சுக்³க³தோ அதிஉக்³க³தோ இதா³னி பவுச்சதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

227. Tattha nisinno tāpaso tassa bhagavato ñāṇameva thomento cullāsītisahassānītiādimāha . Tattha cullāsītisahassānīti caturāsītisahassāni, girirājā merupabbatarājā, mahaṇṇave sāgare ajjhogāḷho adhiogāḷho paviṭṭho, tāvadeva tattakāni caturāsītisahassāni accuggato atiuggato idāni pavuccatīti sambandho.

228. தாவ அச்சுக்³க³தோ ததா² அதிஉக்³க³தோ நேரு, ஸோ மஹானேரு ஆயதோ உச்சதோ ச வித்தா²ரதோ ச ஏவங் மஹந்தோ நேருராஜா கோடிஸதஸஹஸ்ஸியோ ஸங்கா²ணுபே⁴தே³ன சுண்ணிதோ சுண்ணவிசுண்ணங் கதோ அஸி.

228.Tāva accuggato tathā atiuggato neru, so mahāneru āyato uccato ca vitthārato ca evaṃ mahanto nerurājā koṭisatasahassiyo saṅkhāṇubhedena cuṇṇito cuṇṇavicuṇṇaṃ kato asi.

229. ப⁴ந்தே, ஸப்³ப³ஞ்ஞு தவ ஞாணங் லக்கே² ட²பியமானம்ஹி ஞாணே ஸதங் வா ஸஹஸ்ஸங் வா ஸதஸஹஸ்ஸங் வா ஏகேகங் பி³ந்து³ங் கத்வா ட²பிதே ததே³வ மஹானேருஸ்ஸ சுண்ணங் க²யங் க³ச்செ²ய்ய, தவ ஞாணங் பமேதவே பமாணங் காதுங் ஏவ ந ஸக்காதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

229. Bhante, sabbaññu tava ñāṇaṃ lakkhe ṭhapiyamānamhi ñāṇe sataṃ vā sahassaṃ vā satasahassaṃ vā ekekaṃ binduṃ katvā ṭhapite tadeva mahānerussa cuṇṇaṃ khayaṃ gaccheyya, tava ñāṇaṃ pametave pamāṇaṃ kātuṃ eva na sakkāti sambandho.

230. ஸுகு²மச்சி²கேன ஸுகு²மச்சி²த்³தே³ன ஜாலேன யோ ஸகலமஹாஸமுத்³தே³ உத³கங் பரிக்கி²பே ஸமந்ததோ பரிக்க²ங் கரெய்ய, ஏவங் பரிக்கி²தே யே கேசி பாணா உத³கே ஜாதா ஸப்³பே³ தே அந்தோஜாலக³தா ஸியுங் ப⁴வெய்யுந்தி அத்தோ².

230.Sukhumacchikena sukhumacchiddena jālena yo sakalamahāsamudde udakaṃ parikkhipe samantato parikkhaṃ kareyya, evaṃ parikkhite ye keci pāṇā udake jātā sabbe te antojālagatā siyuṃ bhaveyyunti attho.

231. தமுபமெய்யங் த³ஸ்ஸெந்தோ ததே²வ ஹீதிஆதி³மாஹ. தத்த² யதா² உத³ஜா பாணா அந்தோஜாலக³தா ஹொந்தி, ததே²வ மஹாவீர மஹாபோ³தி⁴அதி⁴க³மாய வீரியகர. யே கேசி புது² அனேகா தித்தி²யா மிச்சா² தித்த²கரா தி³ட்டி²க³ஹனபக்க²ந்தா³ தி³ட்டி²ஸங்கா²தக³ஹனங் பவிட்டா² பராமாஸேன ஸபா⁴வதோ பரதோ ஆமஸனலக்க²ணாய தி³ட்டி²யா மோஹிதா பிஹிதா ஸந்தி.

231. Tamupameyyaṃ dassento tatheva hītiādimāha. Tattha yathā udajā pāṇā antojālagatā honti, tatheva mahāvīra mahābodhiadhigamāya vīriyakara. Ye keci puthu anekā titthiyā micchā titthakarā diṭṭhigahanapakkhandā diṭṭhisaṅkhātagahanaṃ paviṭṭhā parāmāsena sabhāvato parato āmasanalakkhaṇāya diṭṭhiyā mohitā pihitā santi.

232. தவ ஸுத்³தே⁴ன நிக்கிலேஸேன ஞாணேன அனாவரணத³ஸ்ஸினா ஸப்³ப³த⁴ம்மானங் ஆவரணரஹிதத³ஸ்ஸனஸீலேன ஏதே ஸப்³பே³ தித்தி²யா அந்தோஜாலக³தா ஞாணஜாலஸ்ஸந்தோ பவேஸிதா வா ததே²வாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஞாணங் தே நாதிவத்தரேதி தவ ஞாணங் தே தித்தி²யா நாதிக்கமந்தீதி அத்தோ².

232. Tava suddhena nikkilesena ñāṇena anāvaraṇadassinā sabbadhammānaṃ āvaraṇarahitadassanasīlena ete sabbe titthiyā antojālagatā ñāṇajālassanto pavesitā vā tathevāti sambandho. Ñāṇaṃ te nātivattareti tava ñāṇaṃ te titthiyā nātikkamantīti attho.

233. ஏவங் வுத்ததோ²மனாவஸானே ப⁴க³வதோ அத்தனோ ப்³யாகரணாரப்³ப⁴ங் த³ஸ்ஸேதுங் ப⁴க³வா தம்ஹி ஸமயேதிஆதி³மாஹ. தத்த² யஸ்மிங் ஸமயே தாபஸோ ப⁴க³வந்தங் தோ²மேஸி, தஸ்மிங் தோ²மனாய பரியோஸானகாலே ஸங்க்²யாதிக்கந்தபரிவாரதாய மஹாயஸோ அனோமத³ஸ்ஸீ ப⁴க³வா கிலேஸமாராதீ³னங் ஜிதத்தா ஜினோ. ஸமாதி⁴ம்ஹா அப்பிதஸமாதி⁴தோ வுட்ட²ஹித்வா ஸகலஜம்பு³தீ³பங் தி³ப்³ப³சக்கு²னா ஓலோகேஸீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

233. Evaṃ vuttathomanāvasāne bhagavato attano byākaraṇārabbhaṃ dassetuṃ bhagavā tamhi samayetiādimāha. Tattha yasmiṃ samaye tāpaso bhagavantaṃ thomesi, tasmiṃ thomanāya pariyosānakāle saṅkhyātikkantaparivāratāya mahāyaso anomadassī bhagavā kilesamārādīnaṃ jitattā jino. Samādhimhā appitasamādhito vuṭṭhahitvā sakalajambudīpaṃ dibbacakkhunā olokesīti sambandho.

234-5. தஸ்ஸ அனோமத³ஸ்ஸிஸ்ஸ ப⁴க³வதோ முனினோ மோனஸங்கா²தேன ஞாணேன ஸமன்னாக³தஸ்ஸ நிஸபோ⁴ நாம ஸாவகோ ஸந்தசித்தேஹி வூபஸந்தகிலேஸமானஸேஹி தாதீ³ஹி இட்டா²னிட்டே²ஸு அகம்பியஸபா⁴வத்தா, தாதி³பி⁴ கீ²ணாஸவேஹி ஸுத்³தே⁴ஹி பரிஸுத்³த⁴காயகம்மாதி³யுத்தேஹி ச²ளபி⁴ஞ்ஞேஹி தாதீ³ஹி அட்ட²ஹி லோகத⁴ம்மேஹி அகம்பனஸபா⁴வேஹி ஸதஸஹஸ்ஸேஹி பரிவுதோ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ சித்தங், அஞ்ஞாய ஜானித்வா லோகனாயகங் உபேஸி, தாவதே³வ ஸமீபங் அக³மாஸீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

234-5. Tassa anomadassissa bhagavato munino monasaṅkhātena ñāṇena samannāgatassa nisabho nāma sāvako santacittehi vūpasantakilesamānasehi tādīhi iṭṭhāniṭṭhesu akampiyasabhāvattā, tādibhi khīṇāsavehi suddhehi parisuddhakāyakammādiyuttehi chaḷabhiññehi tādīhi aṭṭhahi lokadhammehi akampanasabhāvehi satasahassehi parivuto buddhassa cittaṃ, aññāya jānitvā lokanāyakaṃ upesi, tāvadeva samīpaṃ agamāsīti sambandho.

236. தே ததா² ஆக³தா ஸமானா தத்த² ப⁴க³வதோ ஸமீபே. அந்தலிக்கே² ஆகாஸே டி²தா ப⁴க³வந்தங் பத³க்கி²ணங் அகங்ஸு. தே ஸப்³பே³ பஞ்ஜலிகா நமஸ்ஸமானா ஆகாஸதோ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸந்திகே ஓதருங் ஓரோஹிங்ஸூதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

236. Te tathā āgatā samānā tattha bhagavato samīpe. Antalikkhe ākāse ṭhitā bhagavantaṃ padakkhiṇaṃ akaṃsu. Te sabbe pañjalikā namassamānā ākāsato buddhassa santike otaruṃ orohiṃsūti sambandho.

237. புன ப்³யாகரணதா³னஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴க³காரணங் பகாஸெந்தோ ஸிதங் பாதுகரீதிஆதி³மாஹ. தங் ஸப்³ப³ங் உத்தானத்த²மேவ.

237. Puna byākaraṇadānassa pubbabhāgakāraṇaṃ pakāsento sitaṃ pātukarītiādimāha. Taṃ sabbaṃ uttānatthameva.

241. யோ மங் புப்பே²னாதி யோ தாபஸோ மயி சித்தங் பஸாதெ³த்வா அனேகபுப்பே²ன மங் பூஜேஸி, ஞாணஞ்ச மே அனு புனப்புனங் த²வி தோ²மேஸி, தமஹந்தி தங் தாபஸங் அஹங் கித்தயிஸ்ஸாமி பாகடங் கரிஸ்ஸாமி, மம பா⁴ஸதோ பா⁴ஸந்தஸ்ஸ வசனங் ஸுணோத² ஸவனவிஸயங் கரோத² மனஸி கரோத².

241.Yo maṃ pupphenāti yo tāpaso mayi cittaṃ pasādetvā anekapupphena maṃ pūjesi, ñāṇañca me anu punappunaṃ thavi thomesi, tamahanti taṃ tāpasaṃ ahaṃ kittayissāmi pākaṭaṃ karissāmi, mama bhāsato bhāsantassa vacanaṃ suṇotha savanavisayaṃ karotha manasi karotha.

250. பச்சி²மே ப⁴வஸம்பத்தேதி ப்³யாகரணங் த³த³மானோ ப⁴க³வா ஆஹ. தத்த² பச்சி²மே பரியோஸானபூ⁴தே ப⁴வே ஸம்பத்தே ஸதி. மனுஸ்ஸத்தங் மனுஸ்ஸஜாதிங் க³மிஸ்ஸதி, மனுஸ்ஸலோகே உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீதி அத்தோ². ரூபஸாரத⁴னஸாரவயஸாரகுலஸாரபோ⁴க³ஸாரபுஞ்ஞஸாராதீ³ஹி ஸாரேஹி ஸாரவந்ததாய ஸாரீ நாம ப்³ராஹ்மணீ குச்சி²னா தா⁴ரயிஸ்ஸதி.

250.Pacchimebhavasampatteti byākaraṇaṃ dadamāno bhagavā āha. Tattha pacchime pariyosānabhūte bhave sampatte sati. Manussattaṃ manussajātiṃ gamissati, manussaloke uppajjissatīti attho. Rūpasāradhanasāravayasārakulasārabhogasārapuññasārādīhi sārehi sāravantatāya sārī nāma brāhmaṇī kucchinā dhārayissati.

253. ப்³யாகரணமூலமாரபி⁴ அபரிமெய்யே இதோ கப்பேதி. எத்த² த்³வின்னங் அக்³க³ஸாவகானங் ஏகங் அஸங்க்²யெய்யங் கப்பஸதஸஹஸ்ஸஞ்ச பாரமீ பூரிதா, ததா²பி கா³தா²ப³ந்த⁴ஸுக²த்த²ங் அந்தரகப்பானி உபாதா³ய ஏவங் வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

253. Byākaraṇamūlamārabhi aparimeyye ito kappeti. Ettha dvinnaṃ aggasāvakānaṃ ekaṃ asaṅkhyeyyaṃ kappasatasahassañca pāramī pūritā, tathāpi gāthābandhasukhatthaṃ antarakappāni upādāya evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ.

254. ‘‘ஸாரிபுத்தோதி நாமேன, ஹெஸ்ஸதி அக்³க³ஸாவகோ’’தி ப்³யாகரணமதா³ஸி, ப்³யாகரணங் த³த்வா தங் தோ²மெந்தோ ஸோ ப⁴க³வா அயங் பா⁴கீ³ரதீ²திஆதி³மாஹ. க³ங்கா³, யமுனா, ஸரபூ⁴, மஹீ, அசிரவதீதி இமாஸங் பஞ்சன்னங் க³ங்கா³னங் அந்தரே அயங் பா⁴கீ³ரதீ² நாம பட²மமஹாக³ங்கா³ ஹிமவந்தா பபா⁴விதா ஹிமவந்ததோ ஆக³தா அனோதத்தத³ஹதோ பப⁴வா, மஹோத³தி⁴ங் மஹாஉத³கக்க²ந்த⁴ங் அப்பயந்தி பாபுணந்தி, மஹாஸமுத்³த³ங் மஹாஸாக³ரங் அப்பேதி உபக³ச்ச²தி யதா², ததா² ஏவ அயங் ஸாரிபுத்தோ ஸகே தீஸு விஸாரதோ³ அத்தனோ குலே பவத்தமானேஸு தீஸு வேதே³ஸு விஸாரதோ³ அபக்க²லிதஞாணோ பத்த²டஞாணோ. பஞ்ஞாய பாரமிங் க³ந்த்வா அத்தனோ ஸாவகஞாணஸ்ஸ பரியோஸானங் க³ந்த்வா, பாணினே ஸப்³ப³ஸத்தே தப்பயிஸ்ஸதி ஸந்தப்பெஸ்ஸதி ஸுஹித்தபா⁴வங் கரிஸ்ஸதீதி அத்தோ².

254. ‘‘Sāriputtoti nāmena, hessati aggasāvako’’ti byākaraṇamadāsi, byākaraṇaṃ datvā taṃ thomento so bhagavā ayaṃ bhāgīrathītiādimāha. Gaṅgā, yamunā, sarabhū, mahī, aciravatīti imāsaṃ pañcannaṃ gaṅgānaṃ antare ayaṃ bhāgīrathī nāma paṭhamamahāgaṅgā himavantā pabhāvitā himavantato āgatā anotattadahato pabhavā, mahodadhiṃ mahāudakakkhandhaṃ appayanti pāpuṇanti, mahāsamuddaṃ mahāsāgaraṃ appeti upagacchati yathā, tathā eva ayaṃ sāriputto sake tīsu visārado attano kule pavattamānesu tīsu vedesu visārado apakkhalitañāṇo patthaṭañāṇo. Paññāya pāramiṃ gantvā attano sāvakañāṇassa pariyosānaṃ gantvā, pāṇine sabbasatte tappayissati santappessati suhittabhāvaṃ karissatīti attho.

257. ஹிமவந்தமுபாதா³யாதி ஹிமாலயபப்³ப³தங் ஆதி³ங் கத்வா மஹோத³தி⁴ங் மஹாஸமுத்³த³ங் உத³கபா⁴ரங் ஸாக³ரங் பரியோஸானங் கத்வா எத்த²ந்தரே ஏதேஸங் த்³வின்னங் பப்³ப³தஸாக³ரானங் மஜ்ஜே² யங் புலினங் யத்தகா வாலுகராஸி அத்தி², க³ணனாதோ க³ணனவஸேன அஸங்கி²யங் ஸங்க்²யாதிக்கந்தங் .

257.Himavantamupādāyāti himālayapabbataṃ ādiṃ katvā mahodadhiṃ mahāsamuddaṃ udakabhāraṃ sāgaraṃ pariyosānaṃ katvā etthantare etesaṃ dvinnaṃ pabbatasāgarānaṃ majjhe yaṃ pulinaṃ yattakā vālukarāsi atthi, gaṇanāto gaṇanavasena asaṅkhiyaṃ saṅkhyātikkantaṃ .

258. தம்பி ஸக்கா அஸேஸேனாதி தங் புலினம்பி நிஸேஸேன ஸங்கா²துங் ஸக்கா ஸக்குணெய்ய ப⁴வெய்ய, ஸா க³ணனா யதா² ஹோதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ததா² ஸாரிபுத்தஸ்ஸ பஞ்ஞாய அந்தோ பரியோஸானங் ந த்வேவ ப⁴விஸ்ஸதீதி அத்தோ².

258.Tampi sakkā asesenāti taṃ pulinampi nisesena saṅkhātuṃ sakkā sakkuṇeyya bhaveyya, sā gaṇanā yathā hotīti sambandho. Tathā sāriputtassa paññāya anto pariyosānaṃ na tveva bhavissatīti attho.

259. லக்கே²…பே॰… ப⁴விஸ்ஸதீதி லக்கே² ஞாணலக்கே² ஞாணஸ்ஸ ஏகஸ்மிங் கலே ட²பியமானம்ஹி ட²பிதே ஸதி க³ங்கா³ய வாலுகா கீ²யே பரிக்க²யங் க³ச்செ²ய்யாதி அத்தோ².

259.Lakkhe…pe…bhavissatīti lakkhe ñāṇalakkhe ñāṇassa ekasmiṃ kale ṭhapiyamānamhi ṭhapite sati gaṅgāya vālukā khīye parikkhayaṃ gaccheyyāti attho.

260. மஹாஸமுத்³தே³தி சதுராஸீதியோஜனஸஹஸ்ஸக³ம்பீ⁴ரே சதுமஹாஸாக³ரே ஊமியோ கா³வுதாதி³பே⁴தா³ தரங்க³ராஸயோ க³ணனாதோ அஸங்கி²யா ஸங்க்²யாவிரஹிதா யதா² ஹொந்தி, ததே²வ ஸாரிபுத்தஸ்ஸ பஞ்ஞாய அந்தோ பரியோஸானங் ந ஹெஸ்ஸதி ந ப⁴விஸ்ஸதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

260.Mahāsamuddeti caturāsītiyojanasahassagambhīre catumahāsāgare ūmiyo gāvutādibhedā taraṅgarāsayo gaṇanāto asaṅkhiyā saṅkhyāvirahitā yathā honti, tatheva sāriputtassa paññāya anto pariyosānaṃ na hessati na bhavissatīti sambandho.

261. ஸோ ஏவங் பஞ்ஞவா ஸாரிபுத்தோ கோ³தமகொ³த்தத்தா கோ³தமங் ஸக்யகுலே ஜெட்ட²கங் ஸக்யபுங்க³வங் ஸம்பு³த்³த⁴ங் ஆராத⁴யித்வா வத்தபடிபத்திஸீலாசாராதீ³ஹி சித்தாராத⁴னங் கத்வா பஞ்ஞாய ஸாவகஞாணஸ்ஸ பாரமிங் பரியோஸானங் க³ந்த்வா தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அக்³க³ஸாவகோ ஹெஸ்ஸதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

261. So evaṃ paññavā sāriputto gotamagottattā gotamaṃ sakyakule jeṭṭhakaṃ sakyapuṅgavaṃ sambuddhaṃ ārādhayitvā vattapaṭipattisīlācārādīhi cittārādhanaṃ katvā paññāya sāvakañāṇassa pāramiṃ pariyosānaṃ gantvā tassa bhagavato aggasāvako hessatīti sambandho.

262. ஸோ ஏவங் அக்³க³ஸாவகட்டா²னங் பத்தோ ஸக்யபுத்தேன ப⁴க³வதா இட்டா²னிட்டே²ஸு அகம்பியஸபா⁴வேன பவத்திதங் பாகடங் கதங் த⁴ம்மசக்கங் ஸத்³த⁴ம்மங் அனுவத்தெஸ்ஸதி அவினஸ்ஸமானங் தா⁴ரெஸ்ஸதி. த⁴ம்மவுட்டி²யோ த⁴ம்மதே³ஸனாஸங்கா²தா வுட்டி²யோ வஸ்ஸெந்தோ தே³ஸெந்தோ பகாஸெந்தோ விவரந்தோ விப⁴ஜந்தோ உத்தானீகரொந்தோ பவத்திஸ்ஸதீதி அத்தோ².

262. So evaṃ aggasāvakaṭṭhānaṃ patto sakyaputtena bhagavatā iṭṭhāniṭṭhesu akampiyasabhāvena pavattitaṃ pākaṭaṃ kataṃ dhammacakkaṃ saddhammaṃ anuvattessati avinassamānaṃ dhāressati. Dhammavuṭṭhiyo dhammadesanāsaṅkhātā vuṭṭhiyo vassento desento pakāsento vivaranto vibhajanto uttānīkaronto pavattissatīti attho.

263. கோ³தமோ ஸக்யபுங்க³வோ ப⁴க³வா ஏதங் ஸப்³ப³ங் அபி⁴ஞ்ஞாய விஸேஸேன ஞாணேன ஜானித்வா பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ அரியபுக்³க³லமஜ்ஜே² நிஸீதி³த்வா அக்³க³ட்டா²னே ஸகலபஞ்ஞாதி³கு³ணக³ணாபி⁴ரமே உச்சட்டா²னே ட²பெஸ்ஸதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

263. Gotamo sakyapuṅgavo bhagavā etaṃ sabbaṃ abhiññāya visesena ñāṇena jānitvā bhikkhusaṅghe ariyapuggalamajjhe nisīditvā aggaṭṭhāne sakalapaññādiguṇagaṇābhirame uccaṭṭhāne ṭhapessatīti sambandho.

264. ஏவங் ஸோ லத்³த⁴ப்³யாகரணோ ஸோமனஸ்ஸப்பத்தோ பீதிஸோமனஸ்ஸவஸேன உதா³னங் உதா³னெந்தோ அஹோ மே ஸுகதங் கம்மந்திஆதி³மாஹ. தத்த² அஹோதி விம்ஹயத்தே² நிபாதோ. அனோமத³ஸ்ஸிஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸத்து²னோ க³ருனோ ஸுகதங் ஸுட்டு² கதங் ஸத்³த³ஹித்வா கதங் கம்மங் புஞ்ஞகொட்டா²ஸங் அஹோ விம்ஹயங் அசிந்தெய்யானுபா⁴வந்தி அத்தோ². யஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அஹங் காரங் புஞ்ஞஸம்பா⁴ரங் கத்வா ஸப்³ப³த்த² ஸகலகு³ணக³ணே பாரமிங் பரியோஸானங் க³தோ பரமங் கோடிங் ஸம்பத்தோ, ஸோ ப⁴க³வா அஹோ விம்ஹயோதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

264. Evaṃ so laddhabyākaraṇo somanassappatto pītisomanassavasena udānaṃ udānento aho me sukataṃ kammantiādimāha. Tattha ahoti vimhayatthe nipāto. Anomadassissa bhagavato satthuno garuno sukataṃ suṭṭhu kataṃ saddahitvā kataṃ kammaṃ puññakoṭṭhāsaṃ aho vimhayaṃ acinteyyānubhāvanti attho. Yassa bhagavato ahaṃ kāraṃ puññasambhāraṃ katvā sabbattha sakalaguṇagaṇe pāramiṃ pariyosānaṃ gato paramaṃ koṭiṃ sampatto, so bhagavā aho vimhayoti sambandho.

265. அபரிமெய்யேதி ஸங்க்²யாதிக்கந்தகாலஸ்மிங் கதங் குஸலகம்மங், மே மய்ஹங் இத⁴ இமஸ்மிங் பச்சி²மத்தபா⁴வே ப²லங் விபாகங் த³ஸ்ஸேஸி. ஸுமுத்தோ ஸுட்டு² விமுத்தோ சே²கேன த⁴னுக்³க³ஹேன கி²த்தோ ஸரவேகோ³ இவ அஹங் தேன புஞ்ஞப²லேன கிலேஸே ஜா²பயிங் ஜா²பேஸிந்தி அத்தோ².

265.Aparimeyyeti saṅkhyātikkantakālasmiṃ kataṃ kusalakammaṃ, me mayhaṃ idha imasmiṃ pacchimattabhāve phalaṃ vipākaṃ dassesi. Sumutto suṭṭhu vimutto chekena dhanuggahena khitto saravego iva ahaṃ tena puññaphalena kilese jhāpayiṃ jhāpesinti attho.

266. அத்தனோ ஏவ வீரியங் பகாஸெந்தோ அஸங்க²தந்திஆதி³மாஹ. தத்த² அஸங்க²தந்தி ந ஸங்க²தங், பச்சயேஹி ஸமாக³ம்ம ந கதந்தி அத்தோ². தங் அஸங்க²தங் நிப்³பா³னங் கிலேஸகாலுஸ்ஸியாபா⁴வேன அசலங் கதஸம்பா⁴ரானங் பதிட்ட²ட்டே²ன பத³ங் க³வேஸந்தோ பரியேஸந்தோ ஸப்³பே³ தித்தி²யே ஸகலே தித்த²கரே தி³ட்டு²ப்பாத³கே புக்³க³லே விசினங் உபபரிக்க²ந்தோ ஏஸாஹங் ஏஸோ அஹங் ப⁴வே காமப⁴வாதி³கே ப⁴வே ஸங்ஸரிங் பரிப்³ப⁴மிந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

266. Attano eva vīriyaṃ pakāsento asaṅkhatantiādimāha. Tattha asaṅkhatanti na saṅkhataṃ, paccayehi samāgamma na katanti attho. Taṃ asaṅkhataṃ nibbānaṃ kilesakālussiyābhāvena acalaṃ katasambhārānaṃ patiṭṭhaṭṭhena padaṃ gavesanto pariyesanto sabbe titthiye sakale titthakare diṭṭhuppādake puggale vicinaṃ upaparikkhanto esāhaṃ eso ahaṃ bhave kāmabhavādike bhave saṃsariṃ paribbhaminti sambandho.

267-8. அத்தனோ அதி⁴ப்பாயங் பகாஸெந்தோ யதா²பி ப்³யாதி⁴தோ போஸோதிஆதி³மாஹ. தத்த² ப்³யாதி⁴தோதி ப்³யாதி⁴னா பீளிதோ போஸோ புரிஸோ ஓஸத⁴ங் பரியேஸெய்ய யதா², ததா² அஹங் அஸங்க²தங் அமதங் பத³ங் நிப்³பா³னங் க³வேஸந்தோ அப்³போ³கிண்ணங் அவிச்சி²ன்னங் நிரந்தரங், பஞ்சஸதங் ஜாதிபஞ்சஸதேஸு அத்தபா⁴வேஸு இஸிபப்³ப³ஜ்ஜங் பப்³ப³ஜிந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

267-8. Attano adhippāyaṃ pakāsento yathāpi byādhito posotiādimāha. Tattha byādhitoti byādhinā pīḷito poso puriso osadhaṃ pariyeseyya yathā, tathā ahaṃ asaṅkhataṃ amataṃ padaṃ nibbānaṃ gavesanto abbokiṇṇaṃ avicchinnaṃ nirantaraṃ, pañcasataṃ jātipañcasatesu attabhāvesu isipabbajjaṃ pabbajinti sambandho.

271. குதித்தே² ஸஞ்சரிங் அஹந்தி லாமகே தித்தே² க³மனமக்³கே³ அஹங் ஸஞ்சரிங்.

271.Kutitthe sañcariṃ ahanti lāmake titthe gamanamagge ahaṃ sañcariṃ.

272. ஸாரத்தி²கோ போஸோ ஸாரக³வேஸீ புரிஸோ. கத³லிங் செ²த்வான பா²லயேதி கத³லிக்க²ந்த⁴ங் செ²த்வா த்³வேதா⁴ பா²லெய்ய. ந தத்த² ஸாரங் விந்தெ³ய்யாதி பா²லெத்வா ச பன தத்த² கத³லிக்க²ந்தே⁴ ஸாரங் ந விந்தெ³ய்ய ந லபெ⁴ய்ய, ஸோ புரிஸோ ஸாரேன ரித்தகோ துச்சோ²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

272.Sāratthiko poso sāragavesī puriso. Kadaliṃ chetvāna phālayeti kadalikkhandhaṃ chetvā dvedhā phāleyya. Na tattha sāraṃ vindeyyāti phāletvā ca pana tattha kadalikkhandhe sāraṃ na vindeyya na labheyya, so puriso sārena rittako tucchoti sambandho.

273. யதா² கத³லிக்க²ந்தோ⁴ ஸாரேன ரித்தோ துச்சோ², ததே²வ ததா² ஏவ லோகே தித்தி²யா நானாதி³ட்டி²க³திகா ப³ஹுஜ்ஜனா அஸங்க²தேன நிப்³பா³னேன ரித்தா துச்சா²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸேதி நிபாதமத்தங்.

273. Yathā kadalikkhandho sārena ritto tuccho, tatheva tathā eva loke titthiyā nānādiṭṭhigatikā bahujjanā asaṅkhatena nibbānena rittā tucchāti sambandho. Seti nipātamattaṃ.

274. பச்சி²மப⁴வே பரியோஸானஜாதியங் ப்³ரஹ்மப³ந்து⁴ ப்³ராஹ்மணகுலே ஜாதோ அஹங் அஹோஸிந்தி அத்தோ². மஹாபோ⁴க³ங் ச²ட்³டெ³த்வானாதி மஹந்தங் போ⁴க³க்க²ந்த⁴ங் கே²ளபிண்ட³ங் இவ ச²ட்³டெ³த்வா, அனகா³ரியங் கஸிவாணிஜ்ஜாதி³கம்மவிரஹிதங் தாபஸபப்³ப³ஜ்ஜங் பப்³ப³ஜிங் படிபஜ்ஜிந்தி அத்தோ².

274.Pacchimabhave pariyosānajātiyaṃ brahmabandhu brāhmaṇakule jāto ahaṃ ahosinti attho. Mahābhogaṃ chaḍḍetvānāti mahantaṃ bhogakkhandhaṃ kheḷapiṇḍaṃ iva chaḍḍetvā, anagāriyaṃ kasivāṇijjādikammavirahitaṃ tāpasapabbajjaṃ pabbajiṃ paṭipajjinti attho.

பட²மபா⁴ணவாரவண்ணனா ஸமத்தா.

Paṭhamabhāṇavāravaṇṇanā samattā.

275-7. அஜ்ஜா²யகோ…பே॰… முனிங் மோனே ஸமாஹிதந்தி மோனங் வுச்சதி ஞாணங், தேன மோனேன ஸமன்னாக³தோ முனி, தஸ்மிங் மோனே ஸம்மா ஆஹிதங் ட²பிதங் ஸமாஹிதங் சித்தந்தி அத்தோ². ஆகு³ஸங்கா²தங் பாபங் ந கரோதீதி நாகோ³, அஸ்ஸஜித்தே²ரோ, தங் மஹானாக³ங் ஸுட்டு² பு²ல்லங் விகஸிதபது³மங் யதா² விரோசமானந்தி அத்தோ².

275-7.Ajjhāyako…pe… muniṃ mone samāhitanti monaṃ vuccati ñāṇaṃ, tena monena samannāgato muni, tasmiṃ mone sammā āhitaṃ ṭhapitaṃ samāhitaṃ cittanti attho. Āgusaṅkhātaṃ pāpaṃ na karotīti nāgo, assajitthero, taṃ mahānāgaṃ suṭṭhu phullaṃ vikasitapadumaṃ yathā virocamānanti attho.

278-281. தி³ஸ்வா மே…பே॰… புச்சி²துங் அமதங் பத³ந்தி உத்தானத்த²மேவ.

278-281.Disvā me…pe…pucchituṃ amataṃ padanti uttānatthameva.

282. வீதி²ந்தரேதி வீதி²அந்தரே அனுப்பத்தங் ஸம்பத்தங் உபக³தங் தங் தே²ரங் உபக³ந்த்வான ஸமீபங் க³ந்த்வா அஹங் புச்சி²ந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

282.Vīthintareti vīthiantare anuppattaṃ sampattaṃ upagataṃ taṃ theraṃ upagantvāna samīpaṃ gantvā ahaṃ pucchinti sambandho.

284. கீதி³ஸங் தே மஹாவீராதி ஸகலதி⁴திபுரிஸஸாஸனே அரஹந்தானமந்தரே பட²மங் த⁴ம்மசக்கபவத்தனே, அரஹத்தப்பத்தமஹாவீர, அனுஜாதபரிவாரப³ஹுலதாய மஹாயஸ தே தவ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ கீதி³ஸங் ஸாஸனங் த⁴ம்மங் த⁴ம்மதே³ஸனாஸங்கா²தங் ஸாஸனந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸோ ப⁴த்³ரமுக², மே மய்ஹங் ஸாது⁴ ப⁴த்³த³கங் ஸாஸனங் கத²யஸ்ஸு கதே²ஹீதி அத்தோ².

284.Kīdisaṃ te mahāvīrāti sakaladhitipurisasāsane arahantānamantare paṭhamaṃ dhammacakkapavattane, arahattappattamahāvīra, anujātaparivārabahulatāya mahāyasa te tava buddhassa kīdisaṃ sāsanaṃ dhammaṃ dhammadesanāsaṅkhātaṃ sāsananti sambandho. So bhadramukha, me mayhaṃ sādhu bhaddakaṃ sāsanaṃ kathayassu kathehīti attho.

285. ததோ கதி²தாகாரங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸோ மே புட்டோ²திஆதி³மாஹ. தத்த² ஸோதி அஸ்ஸஜித்தே²ரோ, மே மயா புட்டோ² ‘‘ஸாஸனங் கீதி³ஸ’’ந்தி கதி²தோ ஸப்³ப³ங் கத²ங் கதே²ஸி. ஸப்³ப³ங் ஸாஸனங் ஸத்த²க³ம்பீ⁴ரதாய க³ம்பீ⁴ரங் தே³ஸனாத⁴ம்மபடிவேத⁴க³ம்பீ⁴ரதாய க³ம்பீ⁴ரங் பரமத்த²ஸச்சவிபா⁴விதாதி³வஸேன நிபுணங் பத³ங் நிப்³பா³னங் தண்ஹாஸல்லஸ்ஸ ஹந்தாரங் வினாஸகரங் ஸப்³ப³ஸ்ஸ ஸங்ஸாரது³க்க²ஸ்ஸ அபனுத³னங் கே²பனகரங் த⁴ம்மந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

285. Tato kathitākāraṃ dassento so me puṭṭhotiādimāha. Tattha soti assajitthero, me mayā puṭṭho ‘‘sāsanaṃ kīdisa’’nti kathito sabbaṃ kathaṃ kathesi. Sabbaṃ sāsanaṃ satthagambhīratāya gambhīraṃ desanādhammapaṭivedhagambhīratāya gambhīraṃ paramatthasaccavibhāvitādivasena nipuṇaṃ padaṃ nibbānaṃ taṇhāsallassa hantāraṃ vināsakaraṃ sabbassa saṃsāradukkhassa apanudanaṃ khepanakaraṃ dhammanti sambandho.

286. தேன கதி²தாகாரங் த³ஸ்ஸெந்தோ யே த⁴ம்மாதிஆதி³மாஹ. ஹேதுப்பப⁴வா ஹேதுதோ காரணதோ உப்பன்னா ஜாதா பூ⁴தா ஸஞ்ஜாதா நிப்³ப³த்தா அபி⁴னிப்³ப³த்தா, யே த⁴ம்மா யே ஸப்பச்சயா ஸபா⁴வத⁴ம்மா ஸந்தி ஸங்விஜ்ஜந்தி உபலப⁴ந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தேஸங் த⁴ம்மானங் ஹேதுங் காரணங் ததா²க³தோ ஆஹ கதே²ஸி. தேஸஞ்ச யோ நிரோதோ⁴தி தேஸங் ஹேதுத⁴ம்மானங் யோ நிரோதோ⁴ நிருஜ்ஜ²னஸபா⁴வோ, ஏவங்வாதீ³ மஹாஸமணோதி ஸீலஸமாதி⁴பஞ்ஞாதி³கு³ணபரிவாரமஹந்ததாய ஸமிதபாபத்தா வித்³த⁴ங்ஸிதபாபத்தா ச மஹாஸமணோ ப⁴க³வா ஏவங்வாதீ³ ஹேதுவூபஸமனாதி³வத³னஸீலோ கதே²தாதி அத்தோ².

286. Tena kathitākāraṃ dassento ye dhammātiādimāha. Hetuppabhavā hetuto kāraṇato uppannā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā, ye dhammā ye sappaccayā sabhāvadhammā santi saṃvijjanti upalabhantīti sambandho. Tesaṃ dhammānaṃ hetuṃ kāraṇaṃ tathāgato āha kathesi. Tesañca yo nirodhoti tesaṃ hetudhammānaṃ yo nirodho nirujjhanasabhāvo, evaṃvādī mahāsamaṇoti sīlasamādhipaññādiguṇaparivāramahantatāya samitapāpattā viddhaṃsitapāpattā ca mahāsamaṇo bhagavā evaṃvādī hetuvūpasamanādivadanasīlo kathetāti attho.

287. ததோ வுத்தத⁴ம்மங் ஸுத்வா அத்தனா பச்சக்க²கதப்பகாரங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸோஹந்திஆதி³மாஹ. தங் உத்தானமேவ.

287. Tato vuttadhammaṃ sutvā attanā paccakkhakatappakāraṃ dassento sohantiādimāha. Taṃ uttānameva.

289. ஏஸேவ த⁴ம்மோ யதி³தாவதே³வாதி ஸசேபி இதோ உத்தரிங் நத்தி², எத்தகமேவ இத³ங் ஸோதாபத்திப²லமேவ பத்தப்³ப³ங். ததா² ஏஸோ ஏவ த⁴ம்மோதி அத்தோ². பச்சப்³யத² படிவித்³த⁴த² தும்ஹே அஸோகங் பத³ங் நிப்³பா³னங். அம்ஹேஹி நாம இத³ங் பத³ங் ப³ஹுகேஹி கப்பனஹுதேஹி அதி³ட்ட²மேவ அப்³ப⁴தீதங்.

289.Eseva dhammo yaditāvadevāti sacepi ito uttariṃ natthi, ettakameva idaṃ sotāpattiphalameva pattabbaṃ. Tathā eso eva dhammoti attho. Paccabyatha paṭividdhatha tumhe asokaṃ padaṃ nibbānaṃ. Amhehi nāma idaṃ padaṃ bahukehi kappanahutehi adiṭṭhameva abbhatītaṃ.

290. ய்வாஹங் த⁴ம்மங் க³வேஸந்தோதி யோ அஹங் த⁴ம்மங் ஸந்திபத³ங் க³வேஸந்தோ பரியேஸந்தோ குதித்தே² குச்சி²ததித்தே² நிந்தி³தப்³ப³தித்தே² ஸஞ்சரிங் பரிப்³ப⁴மிந்தி அத்தோ². ஸோ மே அத்தோ² அனுப்பத்தோதி ஸோ பரியேஸிதப்³போ³ அத்தோ² மயா அனுப்பத்தோ ஸம்பத்தோ, இதா³னி பன மே மய்ஹங் நப்பமஜ்ஜிதுங் அப்பமாதே³ன ப⁴விதுங் காலோதி அத்தோ².

290.Yvāhaṃdhammaṃ gavesantoti yo ahaṃ dhammaṃ santipadaṃ gavesanto pariyesanto kutitthe kucchitatitthe ninditabbatitthe sañcariṃ paribbhaminti attho. So me attho anuppattoti so pariyesitabbo attho mayā anuppatto sampatto, idāni pana me mayhaṃ nappamajjituṃ appamādena bhavituṃ kāloti attho.

291. அஹங் அஸ்ஸஜினா தே²ரேன தோஸிதோ கதஸோமனஸ்ஸோ, அசலங் நிச்சலங் நிப்³பா³னபத³ங், பத்வான பாபுணித்வா ஸஹாயகங் கோலிதமாணவங் க³வேஸந்தோ பரியேஸந்தோ அஸ்ஸமபத³ங் அக³மாஸிந்தி அத்தோ².

291. Ahaṃ assajinā therena tosito katasomanasso, acalaṃ niccalaṃ nibbānapadaṃ, patvāna pāpuṇitvā sahāyakaṃ kolitamāṇavaṃ gavesanto pariyesanto assamapadaṃ agamāsinti attho.

292. தூ³ரதோவ மமங் தி³ஸ்வாதி அஸ்ஸமபத³தோ தூ³ரதோவ ஆக³ச்ச²ந்தங் மமங் தி³ஸ்வா ஸுஸிக்கி²தோ மே மம ஸஹாயோ டா²னநிஸஜ்ஜாதி³இரியாபதே²ஹி ஸம்பன்னோ ஸமங்கீ³பூ⁴தோ இத³ங் உபரி வுச்சமானவசனங் அப்³ரவி கதே²ஸீதி அத்தோ².

292.Dūratova mamaṃ disvāti assamapadato dūratova āgacchantaṃ mamaṃ disvā susikkhito me mama sahāyo ṭhānanisajjādiiriyāpathehi sampanno samaṅgībhūto idaṃ upari vuccamānavacanaṃ abravi kathesīti attho.

293. போ⁴ ஸஹாய, பஸன்னமுக²னெத்தாஸி பஸன்னேஹி ஸோப⁴னேஹி த³த்³த³ல்லமானேஹி முக²னெத்தேஹி ஸமன்னாக³தோ அஸி. முனிபா⁴வோ இவ தே தி³ஸ்ஸதி பஞ்ஞாயதி. இத்த²ம்பூ⁴தோ த்வங் அமதாதி⁴க³தோ அமதங் நிப்³பா³னங் அதி⁴க³தோ அஸி, கச்சி அச்சுதங் நிப்³பா³னபத³ங் அதி⁴க³தோ அதி⁴க³ச்சீ²தி புச்சா²மீதி அத்தோ².

293. Bho sahāya, pasannamukhanettāsi pasannehi sobhanehi daddallamānehi mukhanettehi samannāgato asi. Munibhāvo iva te dissati paññāyati. Itthambhūto tvaṃ amatādhigato amataṃ nibbānaṃ adhigato asi, kacci accutaṃ nibbānapadaṃ adhigato adhigacchīti pucchāmīti attho.

294. ஸுபா⁴னுரூபோ ஆயாஸீதி ஸுப⁴ஸ்ஸ பஸன்னவண்ணஸ்ஸ அனுரூபோ ஹுத்வா ஆயாஸி ஆக³ச்ச²ஸி. ஆனேஞ்ஜகாரிதோ வியாதி தோமராதீ³ஹி காரிதோ ஆனேஞ்ஜோ ஹத்தீ² விய த³ந்தோவ தீஹி மாஸேஹி ஸுஸிக்கி²தோ இவ பா³ஹிதபாபத்தா, ப்³ராஹ்மண த³ந்தத³மதோ² ஸிக்கி²தஸிக்கோ² நிப்³பா³னபதே³ உபஸந்தோ அஸீதி புச்சி².

294.Subhānurūpoāyāsīti subhassa pasannavaṇṇassa anurūpo hutvā āyāsi āgacchasi. Āneñjakārito viyāti tomarādīhi kārito āneñjo hatthī viya dantova tīhi māsehi susikkhito iva bāhitapāpattā, brāhmaṇa dantadamatho sikkhitasikkho nibbānapade upasanto asīti pucchi.

295. தேன புட்டோ² அமதங் மயாதிஆதி³மாஹ. தங் உத்தானத்த²மேவ.

295. Tena puṭṭho amataṃ mayātiādimāha. Taṃ uttānatthameva.

299. அபரியோஸிதஸங்கப்போதி ‘‘அனாக³தே ஏகஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அக்³க³ஸாவகோ ப⁴வெய்ய’’ந்தி பத்தி²தபத்த²னாய கோடிங் அப்பத்தஸங்கப்போதி அத்தோ². குதித்தே² அக³ந்தப்³ப³மக்³கே³ அஹங் ஸஞ்சரிங் பரிப்³ப⁴மிங். ப⁴ந்தே கோ³தம, லோகஜெட்ட² தவ த³ஸ்ஸனங் ஆக³ம்ம பத்வா, மம ஸங்கப்போ மய்ஹங் பத்த²னா பூரிதோ அரஹத்தமக்³கா³தி⁴க³மேன ஸாவகபாரமீஞாணஸ்ஸ பாபுணனேன பரிபுண்ணோதி அதி⁴ப்பாயோ.

299.Apariyositasaṅkappoti ‘‘anāgate ekassa buddhassa aggasāvako bhaveyya’’nti patthitapatthanāya koṭiṃ appattasaṅkappoti attho. Kutitthe agantabbamagge ahaṃ sañcariṃ paribbhamiṃ. Bhante gotama, lokajeṭṭha tava dassanaṃ āgamma patvā, mama saṅkappo mayhaṃ patthanā pūrito arahattamaggādhigamena sāvakapāramīñāṇassa pāpuṇanena paripuṇṇoti adhippāyo.

300. பத²வியங் பதிட்டா²யாதி பத²வியங் நிப்³ப³த்தா ஸமயே ஹேமந்தகாலே புப்ப²ந்தி விகஸந்தி, தி³ப்³ப³க³ந்தா⁴ ஸுக³ந்தா⁴ ஸுட்டு² பவந்தி பவாயந்தி, ஸப்³ப³பாணினங் ஸப்³பே³ தே³வமனுஸ்ஸே தோஸெந்தி ஸோமனஸ்ஸயுத்தே கரொந்தி யதா².

300.Pathaviyaṃpatiṭṭhāyāti pathaviyaṃ nibbattā samaye hemantakāle pupphanti vikasanti, dibbagandhā sugandhā suṭṭhu pavanti pavāyanti, sabbapāṇinaṃ sabbe devamanusse tosenti somanassayutte karonti yathā.

301. ததே²வாஹங் மஹாவீராதி மஹாவீரியவந்தஸக்யகுலபஸுதமஹாபரிவார தே தவ ஸாஸனே பதிட்டா²ய அஹங் பதிட்ட²ஹித்வா புப்பி²துங் அரஹத்தமக்³க³ஞாணேன விகஸிதுங் ஸமயங் காலங் ஏஸாமி க³வேஸாமி ததே²வாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

301.Tathevāhaṃ mahāvīrāti mahāvīriyavantasakyakulapasutamahāparivāra te tava sāsane patiṭṭhāya ahaṃ patiṭṭhahitvā pupphituṃ arahattamaggañāṇena vikasituṃ samayaṃ kālaṃ esāmi gavesāmi tathevāti sambandho.

302. விமுத்திபுப்ப²ந்தி ஸப்³ப³கிலேஸேஹி விமுச்சனதோ விமோசனதோ வா விமுத்தி அரஹத்தப²லவிமுத்திஸங்கா²தங் புப்ப²ங் ஏஸந்தோ க³வேஸெந்தோ, தஞ்ச கோ² ப⁴வஸங்ஸாரமோசனங் காமப⁴வாதி³ப⁴வேஸு ஸங்ஸரணங் க³மனங் ப⁴வஸங்ஸாரங், ததோ மோசனங் ப⁴வஸங்ஸாரமோசனங். விமுத்திபுப்ப²லாபே⁴னாதி விமுச்சனங் விமுச்சந்தி வா கதஸம்பா⁴ரா ஏதாயாதி விமுத்தி, அக்³க³ப²லங். புப்ப²ந்தி விகஸந்தி வேனெய்யா ஏதேனாதி புப்ப²ங். விமுத்தி ஏவ புப்ப²ங் விமுத்திபுப்ப²ங். லப⁴னங் லாபோ⁴, விமுத்திபுப்ப²ஸ்ஸ லாபோ⁴ விமுத்திபுப்ப²லாபோ⁴. தேன விமுத்திபுப்ப²லாபே⁴ன அதி⁴க³மனேன ஸப்³ப³பாணினங் ஸப்³ப³ஸத்தே தோஸேமி ஸோமனஸ்ஸங் பாபேமீதி அத்தோ².

302.Vimuttipupphanti sabbakilesehi vimuccanato vimocanato vā vimutti arahattaphalavimuttisaṅkhātaṃ pupphaṃ esanto gavesento, tañca kho bhavasaṃsāramocanaṃ kāmabhavādibhavesu saṃsaraṇaṃ gamanaṃ bhavasaṃsāraṃ, tato mocanaṃ bhavasaṃsāramocanaṃ. Vimuttipupphalābhenāti vimuccanaṃ vimuccanti vā katasambhārā etāyāti vimutti, aggaphalaṃ. Pupphanti vikasanti veneyyā etenāti pupphaṃ. Vimutti eva pupphaṃ vimuttipupphaṃ. Labhanaṃ lābho, vimuttipupphassa lābho vimuttipupphalābho. Tena vimuttipupphalābhena adhigamanena sabbapāṇinaṃ sabbasatte tosemi somanassaṃ pāpemīti attho.

303. ‘‘யாவதா பு³த்³த⁴கெ²த்தம்ஹீ’’திஆதீ³ஸு சக்கு²ம பஞ்சஹி சக்கூ²ஹி சக்கு²மந்த யத்தகே டா²னே ரதனஸுத்தாதீ³னங் பரித்தானங் ஆணா ஆனுபா⁴வோ பவத்ததி, தத்தகே ஸதஸஹஸ்ஸகோடிசக்கவாளஸங்கா²தே பு³த்³த⁴கெ²த்தே ட²பெத்வான மஹாமுனிங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ங் வஜ்ஜெத்வா அவஸேஸேஸு ஸத்தேஸு அஞ்ஞோ கோசி தவ புத்தஸ்ஸ துய்ஹங் புத்தேன மயா பஞ்ஞாய ஸதி³ஸோ ஸமோ நத்தீ²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸேஸங் உத்தானமேவ.

303.‘‘Yāvatābuddhakhettamhī’’tiādīsu cakkhuma pañcahi cakkhūhi cakkhumanta yattake ṭhāne ratanasuttādīnaṃ parittānaṃ āṇā ānubhāvo pavattati, tattake satasahassakoṭicakkavāḷasaṅkhāte buddhakhette ṭhapetvāna mahāmuniṃ sammāsambuddhaṃ vajjetvā avasesesu sattesu añño koci tava puttassa tuyhaṃ puttena mayā paññāya sadiso samo natthīti sambandho. Sesaṃ uttānameva.

308. படிபன்னாதி சதுமக்³க³ஸமங்கி³னோ ச ப²லட்டா² அரஹத்தப²லே டி²தா ச ஸேகா² ப²லஸமங்கி³னோ ஹெட்டி²மேஹி தீஹி ப²லேஹி ஸமன்னாக³தா ச ஏதே அட்ட² அரியபி⁴க்கூ², உத்தமத்த²ங் நிப்³பா³னங் ஆஸீஸகா க³வேஸகா, தங் பஞ்ஞவந்தங் பரிவாரெந்தி ஸதா³ ஸப்³ப³காலங் ஸேவந்தி ப⁴ஜந்தி பயிருபாஸந்தீதி அத்தோ².

308.Paṭipannāti catumaggasamaṅgino ca phalaṭṭhā arahattaphale ṭhitā ca sekhā phalasamaṅgino heṭṭhimehi tīhi phalehi samannāgatā ca ete aṭṭha ariyabhikkhū, uttamatthaṃ nibbānaṃ āsīsakā gavesakā, taṃ paññavantaṃ parivārenti sadā sabbakālaṃ sevanti bhajanti payirupāsantīti attho.

310. காயவேத³னாசித்தத⁴ம்மானுபஸ்ஸனாஸங்கா²தானங் சதுன்னங் ஸதிபட்டா²னானங் குஸலா சே²கா ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தீ³னங் ஸத்தன்னங் ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் பா⁴வனாயவட்³ட⁴னாய ரதா அல்லீனா.

310. Kāyavedanācittadhammānupassanāsaṅkhātānaṃ catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ kusalā chekā satisambojjhaṅgādīnaṃ sattannaṃ sambojjhaṅgānaṃ bhāvanāyavaḍḍhanāya ratā allīnā.

314

. உளுராஜாவ தாரகராஜா இவ ச ஸோப⁴ஸி.

.Uḷurājāva tārakarājā iva ca sobhasi.

315. ருக்க²பப்³ப³தரதனஸத்தாத³யோ தா⁴ரேதீதி த⁴ரணீ, த⁴ரணியங் ருஹா ஸஞ்ஜாதா வட்³டி⁴தா சாதி த⁴ரணீருஹா ருக்கா². பத²வியங் பதிட்டா²ய ருஹந்தி வட்³ட⁴ந்தி வுத்³தி⁴ங் விரூள்ஹிங் ஆபஜ்ஜந்தி. வேபுல்லதங் விபுலபா⁴வங் பரிபூரபா⁴வங் பாபுணந்தி, தே ருக்கா² கமேன ப²லங் த³ஸ்ஸயந்தி ப²லதா⁴ரினோ ஹொந்தி.

315. Rukkhapabbataratanasattādayo dhāretīti dharaṇī, dharaṇiyaṃ ruhā sañjātā vaḍḍhitā cāti dharaṇīruhā rukkhā. Pathaviyaṃ patiṭṭhāya ruhanti vaḍḍhanti vuddhiṃ virūḷhiṃ āpajjanti. Vepullataṃ vipulabhāvaṃ paripūrabhāvaṃ pāpuṇanti, te rukkhā kamena phalaṃ dassayanti phaladhārino honti.

317-9. புனபி ப⁴க³வந்தமேவ தோ²மெந்தோ ஸிந்து⁴ ஸரஸ்ஸதீதிஆதி³மாஹ. தத்த² ஸிந்து⁴வாதி³ நாம க³ங்கா³ ச ஸரஸ்ஸதீ நாம க³ங்கா³ ச நந்தி³யக³ங்கா³ ச சந்த³பா⁴கா³க³ங்கா³ ச க³ங்கா³ நாம க³ங்கா³ ச யமுனா நாம க³ங்கா³ ச ஸரபூ⁴ நாம க³ங்கா³ ச மஹீ நாம க³ங்கா³ ச. ஸந்த³மானானங் க³ச்ச²ந்தீனங் ஏதாஸங் க³ங்கா³னங் ஸாக³ரோவ ஸமுத்³தோ³ ஏவ ஸம்படிச்ச²தி படிக்³க³ண்ஹாதி தா⁴ரேதி. ததா³ ஏதா ஸப்³ப³க³ங்கா³ புரிமங் நாமங் ஸிந்து⁴வாதி³க³ங்கா³த்யாதி³கங் புரிமங் நாமபஞ்ஞத்திவோஹாரங் ஜஹந்தி ச²ட்³டெ³ந்தி ஸாக³ரோதேவ ஸாக³ரோ இதி ஏவ ஞாயதி பாகடா ப⁴வதி யதா². ததே²வ ததா² ஏவ இமே சதுப்³ப³ண்ணா க²த்தியப்³ராஹ்மணவெஸ்ஸஸுத்³த³ஸங்கா²தா சத்தாரோ குலா தவந்திகே தவ அந்திகே ஸமீபே பப்³ப³ஜித்வா பத்தகாஸாயசீவரதா⁴ரினோ பரிசரந்தா புரிமங் நாமங் க²த்தியாதி³னாமதெ⁴ய்யங் பஞ்ஞத்திவோஹாரங் ஜஹந்தி சஜந்தி, பு³த்³த⁴புத்தாதி பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஓரஸாதி ஞாயரே பாகடா ப⁴வெய்யுங்.

317-9. Punapi bhagavantameva thomento sindhu sarassatītiādimāha. Tattha sindhuvādi nāma gaṅgā ca sarassatī nāma gaṅgā ca nandiyagaṅgā ca candabhāgāgaṅgā ca gaṅgā nāma gaṅgā ca yamunā nāma gaṅgā ca sarabhū nāma gaṅgā ca mahī nāma gaṅgā ca. Sandamānānaṃ gacchantīnaṃ etāsaṃ gaṅgānaṃ sāgarova samuddo eva sampaṭicchati paṭiggaṇhāti dhāreti. Tadā etā sabbagaṅgā purimaṃ nāmaṃ sindhuvādigaṅgātyādikaṃ purimaṃ nāmapaññattivohāraṃ jahanti chaḍḍenti sāgaroteva sāgaro iti eva ñāyati pākaṭā bhavati yathā. Tatheva tathā eva imecatubbaṇṇā khattiyabrāhmaṇavessasuddasaṅkhātā cattāro kulā tavantike tava antike samīpe pabbajitvā pattakāsāyacīvaradhārino paricarantā purimaṃ nāmaṃ khattiyādināmadheyyaṃ paññattivohāraṃ jahanti cajanti, buddhaputtāti buddhassa orasāti ñāyare pākaṭā bhaveyyuṃ.

320-4. சந்தோ³ சந்த³மண்ட³லோ அப்³பா⁴ மஹிகா ரஜோ து⁴மோ ராஹூதி பஞ்சஹி உபக்கிலேஸேஹி விரஹிதத்தா விமலோ விக³தமலோ நிம்மலோ, ஆகாஸதா⁴துயா ஆகாஸக³ப்³பே⁴ க³ச்ச²ங் க³ச்ச²ந்தோ, ஸப்³பே³ தாரகஸமூஹே ஆபா⁴ய மத்³த³மானோ லோகே அதிரோசதி த³த்³த³ல்லதி யதா². ததே²வ ததா² ஏவ த்வங்…பே॰….

320-4.Cando candamaṇḍalo abbhā mahikā rajo dhumo rāhūti pañcahi upakkilesehi virahitattā vimalo vigatamalo nimmalo, ākāsadhātuyā ākāsagabbhe gacchaṃ gacchanto, sabbe tārakasamūhe ābhāya maddamāno loke atirocati daddallati yathā. Tatheva tathā eva tvaṃ…pe….

325-7. உத³கே ஜாதா உத³கே ஸங்வட்³டா⁴ குமுதா³ மந்தா³லகா ச ப³ஹூ ஸங்கா²திக்கந்தா, தோயேன உத³கேன கத்³த³மகலலேன ச உபலிம்பந்தி அல்லீயந்தி யதா², ததே²வ ப³ஹுகா ஸத்தா அபரிமாணா ஸத்தா லோகே ஜாதா ஸங்வட்³டா⁴ ராகே³ன ச தோ³ஸேன ச அட்டிதா ப³ந்தி⁴தா விரூஹரே விருஹந்தி. கத்³த³மே குமுத³ங் யதா² விருஹதி ஸஞ்ஜாயதி. கேஸரீதி பது³மங்.

325-7.Udake jātā udake saṃvaḍḍhā kumudā mandālakā ca bahū saṅkhātikkantā, toyena udakena kaddamakalalena ca upalimpanti allīyanti yathā, tatheva bahukā sattā aparimāṇā sattā loke jātā saṃvaḍḍhā rāgena ca dosena ca aṭṭitā bandhitā virūhare viruhanti. Kaddame kumudaṃ yathā viruhati sañjāyati. Kesarīti padumaṃ.

329-30. ரம்மகே மாஸேதி கத்திகமாஸே ‘‘கோமுதி³யா சாதுமாஸினியா’’தி வுத்தத்தா. வாரிஜா பது³மபுப்பா²த³யோ ப³ஹூ புப்பா² புப்ப²ந்தி விகஸந்தி, தங் மாஸங் தங் கத்திகமாஸங் நாதிவத்தந்தி வாரிஜாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸமயோ புப்ப²னாய ஸோதி ஸோ கத்திகமாஸோ புப்ப²னாய விகஸனாய ஸமயோ காலோதி அத்தோ². யதா² புப்ப²ந்தி ததே²வ த்வங், ஸக்யபுத்த, புப்பி²தோ விகஸிதோ அஸி. புப்பி²தோ தே விமுத்தியாதி தே துய்ஹங் ஸிஸ்ஸா கதஸம்பா⁴ரா பி⁴க்கூ² விமுத்தியா அரஹத்தப²லஞாணேன புப்பி²தோ விகஸிதோ. யதா² வாரிஜங் பது³மங் புப்ப²னஸமயங் நாதிக்கமதி, ததா² தே ஸாஸனங் ஓவாதா³னுஸாஸனிங் நாதிவத்தந்தி நாதிக்கமந்தீதி அத்தோ².

329-30.Rammake māseti kattikamāse ‘‘komudiyā cātumāsiniyā’’ti vuttattā. Vārijā padumapupphādayo bahū pupphā pupphanti vikasanti, taṃ māsaṃ taṃ kattikamāsaṃ nātivattanti vārijāti sambandho. Samayo pupphanāya soti so kattikamāso pupphanāya vikasanāya samayo kāloti attho. Yathā pupphanti tatheva tvaṃ, sakyaputta, pupphito vikasito asi. Pupphito te vimuttiyāti te tuyhaṃ sissā katasambhārā bhikkhū vimuttiyā arahattaphalañāṇena pupphito vikasito. Yathā vārijaṃ padumaṃ pupphanasamayaṃ nātikkamati, tathā te sāsanaṃ ovādānusāsaniṃ nātivattanti nātikkamantīti attho.

333-4. யதா²பி ஸேலோ ஹிமவாதி ஹிமவா நாம ஸேலமயபப்³ப³தோ. ஸப்³ப³பாணினங் ஸப்³பே³ஸங் ப்³யாதி⁴தானங் ஸத்தானங் ஓஸதோ⁴ ஓஸத⁴வந்தோ ஸப்³ப³னாகா³னங் ஸப்³ப³அஸுரானங் ஸப்³ப³தே³வானஞ்ச ஆலயோ அகா³ரபூ⁴தோ யதா², ததே²வ த்வங், மஹாவீர, ஸப்³ப³பாணினங் ஜராப்³யாதி⁴மரணாதீ³ஹி பமோசனதோ ஓஸதோ⁴ விய. யதா² ஸோ ஹிமவா நாகா³தீ³னங் ஆலயோ, ததா² தேவிஜ்ஜாய ச ச²ளபி⁴ஞ்ஞாய ச இத்³தி⁴யா ச பாரமிங் பரியோஸானங் க³தா பத்தா துவங் நிஸ்ஸாய வஸந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஹெட்டா² வா உபரி வா உபமாஉபமெய்யவஸேன கா³தா²னங் ஸம்ப³ந்த⁴னயா ஸுவிஞ்ஞெய்யாவ.

333-4.Yathāpi selo himavāti himavā nāma selamayapabbato. Sabbapāṇinaṃ sabbesaṃ byādhitānaṃ sattānaṃ osadho osadhavanto sabbanāgānaṃ sabbaasurānaṃ sabbadevānañca ālayo agārabhūto yathā, tatheva tvaṃ, mahāvīra, sabbapāṇinaṃ jarābyādhimaraṇādīhi pamocanato osadho viya. Yathā so himavā nāgādīnaṃ ālayo, tathā tevijjāya ca chaḷabhiññāya ca iddhiyā ca pāramiṃ pariyosānaṃ gatā pattā tuvaṃ nissāya vasantīti sambandho. Heṭṭhā vā upari vā upamāupameyyavasena gāthānaṃ sambandhanayā suviññeyyāva.

342. ஆஸயானுஸயங் ஞத்வாதி எத்த² ஆஸயோதி அஜ்ஜா²ஸயோ சரியா, அனுஸயோதி தா²மக³தகிலேஸோ. ‘‘அயங் ராக³சரிதோ, அயங் தோ³ஸசரிதோ, அயங் மோஹசரிதோ’’திஆதி³னா ஆஸயஞ்ச அனுஸயங் கிலேஸபவத்திஞ்ச ஜானித்வாதி அத்தோ². இந்த்³ரியானங் ப³லாப³லந்தி ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியாதீ³னங் பஞ்சன்னங் இந்த்³ரியானங் திக்கி²ந்த்³ரியோ முதி³ந்த்³ரியோ ஸ்வாகாரோ த்³வாகாரோ ஸுவிஞ்ஞாபயோ து³விஞ்ஞாபயோதி ஏவங் ப³லாப³லங் ஜானித்வா. ப⁴ப்³பா³ப⁴ப்³பே³ விதி³த்வானாதி ‘‘மயா தே³ஸிதங் த⁴ம்மங் படிவிஜ்ஜி²துங் அயங் புக்³க³லோ ப⁴ப்³போ³ ஸமத்தோ², அயங் புக்³க³லோ அப⁴ப்³போ³’’தி விதி³த்வா பச்சக்க²ங் கத்வா, ப⁴ந்தே, ஸப்³ப³ஞ்ஞு த்வங் சாதுத்³தீ³பிகமஹாமேகோ⁴ விய த⁴ம்மதே³ஸனாஸீஹனாதே³ன அபீ⁴தனாதே³ன க³ஜ்ஜஸி ஸகலங் சக்கவாளங் ஏகனின்னாத³ங் கரோஸி.

342.Āsayānusayaṃ ñatvāti ettha āsayoti ajjhāsayo cariyā, anusayoti thāmagatakileso. ‘‘Ayaṃ rāgacarito, ayaṃ dosacarito, ayaṃ mohacarito’’tiādinā āsayañca anusayaṃ kilesapavattiñca jānitvāti attho. Indriyānaṃ balābalanti saddhindriyādīnaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ tikkhindriyo mudindriyo svākāro dvākāro suviññāpayo duviññāpayoti evaṃ balābalaṃ jānitvā. Bhabbābhabbe viditvānāti ‘‘mayā desitaṃ dhammaṃ paṭivijjhituṃ ayaṃ puggalo bhabbo samattho, ayaṃ puggalo abhabbo’’ti viditvā paccakkhaṃ katvā, bhante, sabbaññu tvaṃ cātuddīpikamahāmegho viya dhammadesanāsīhanādena abhītanādena gajjasi sakalaṃ cakkavāḷaṃ ekaninnādaṃ karosi.

343-4. சக்கவாளபரியந்தாதி ஸமந்தா சக்கவாளக³ப்³ப⁴ங் பூரெத்வா பரிஸா நிஸின்னா ப⁴வெய்ய. தே ஏவங் நிஸின்னா நானாதி³ட்டீ² அனேகத³ஸ்ஸனகா³ஹினோ விவத³மானா த்³வெள்ஹகஜாதா விவத³ந்தி, தங் தேஸங் விமதிச்சே²த³னாய து³பு³த்³தி⁴சி²ந்த³னத்தா²ய ஸப்³பே³ஸங் ஸத்தானங் சித்தமஞ்ஞாய சித்தாசாரங் ஞத்வா ஓபம்மகுஸலோ உபமாஉபமெய்யேஸு த³க்கோ² த்வங், முனி, ஏகங் பஞ்ஹங் கதெ²ந்தோவ ஏகேனேவ பஞ்ஹகத²னேன ஸகலசக்கவாளக³ப்³பே⁴ நிஸின்னானங் பாணீனங் விமதிங் ஸங்ஸயங் சி²ந்த³ஸி நிக்கங்க²ங் கரோதீதி அத்தோ².

343-4.Cakkavāḷapariyantāti samantā cakkavāḷagabbhaṃ pūretvā parisā nisinnā bhaveyya. Te evaṃ nisinnā nānādiṭṭhī anekadassanagāhino vivadamānā dveḷhakajātā vivadanti, taṃ tesaṃ vimaticchedanāya dubuddhichindanatthāya sabbesaṃ sattānaṃ cittamaññāya cittācāraṃ ñatvā opammakusalo upamāupameyyesu dakkho tvaṃ, muni, ekaṃ pañhaṃ kathentova ekeneva pañhakathanena sakalacakkavāḷagabbhe nisinnānaṃ pāṇīnaṃ vimatiṃ saṃsayaṃ chindasi nikkaṅkhaṃ karotīti attho.

345. உபதி³ஸஸதி³ஸேஹேவாதி எத்த² உத³கஸ்ஸ உபரி தி³ஸ்ஸந்தி பாகடா ஹொந்தீதி உபதி³ஸா, ஸேவாலா. உபதி³ஸேஹி ஸதி³ஸா உபதி³ஸஸதி³ஸா, மனுஸ்ஸா. யதா² ஹி உபதி³ஸா ஸேவாலா உத³கங் அதி³ஸ்ஸமானங் கத்வா தஸ்ஸுபரி பத்த²ரித்வா டி²தா ஹொந்தி, ததா² வஸுதா⁴ பத²வீ தேஹி உபதி³ஸஸதி³ஸேஹி ஏவ மனுஸ்ஸேஹி நிரந்தரங் பத்த²ரித்வா டி²தேஹி பூரிதா ப⁴வெய்ய. தே ஸப்³பே³வ பத²விங் பூரெத்வா டி²தா மனுஸ்ஸா பஞ்ஜலிகா ஸிரஸி அஞ்ஜலிங் பக்³க³ஹிதா கித்தயுங் லோகனாயகங் லோகனாயகஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ கு³ணங் கதெ²ய்யுங்.

345.Upadisasadisehevāti ettha udakassa upari dissanti pākaṭā hontīti upadisā, sevālā. Upadisehi sadisā upadisasadisā, manussā. Yathā hi upadisā sevālā udakaṃ adissamānaṃ katvā tassupari pattharitvā ṭhitā honti, tathā vasudhā pathavī tehi upadisasadisehi eva manussehi nirantaraṃ pattharitvā ṭhitehi pūritā bhaveyya. Te sabbeva pathaviṃ pūretvā ṭhitā manussā pañjalikā sirasi añjaliṃ paggahitā kittayuṃ lokanāyakaṃ lokanāyakassa buddhassa guṇaṃ katheyyuṃ.

346. தே ஸப்³பே³ தே³வமனுஸ்ஸா கப்பங் வா ஸகலங் கப்பங் கித்தயந்தா கு³ணங் கதெ²ந்தாபி நானாவண்ணேஹி நானப்பகாரேஹி கு³ணேஹி கித்தயுங். ததா²பி தே ஸப்³பே³ பரிமேதுங் கு³ணபமாணங் கதே²துங் ந பப்பெய்யுங் ந ஸம்பாபுணெய்யுங் ந ஸக்குணெய்யுங். அப்பமெய்யோ ததா²க³தோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ அபரிமெய்யோ கு³ணாதிரேகோ. ஏதேன கு³ணமஹந்ததங் தீ³பேதி.

346.Te sabbe devamanussā kappaṃ vā sakalaṃ kappaṃ kittayantā guṇaṃ kathentāpi nānāvaṇṇehi nānappakārehi guṇehi kittayuṃ. Tathāpi te sabbe parimetuṃ guṇapamāṇaṃ kathetuṃ na pappeyyuṃ na sampāpuṇeyyuṃ na sakkuṇeyyuṃ. Appameyyo tathāgato sammāsambuddho aparimeyyo guṇātireko. Etena guṇamahantataṃ dīpeti.

347. ஸகேன தா²மேன அத்தனோ ப³லேன ஹெட்டா² உபமாஉபமெய்யவஸேன ஜினோ ஜிதகிலேஸோ பு³த்³தோ⁴ மயா கித்திதோ தோ²மிதோ யதா² அஹோஸி, ஏவமேவ ஸப்³பே³ தே³வமனுஸ்ஸா கப்பகோடீபி கப்பகோடிஸதேபி கித்தெந்தா பகித்தயுங் கதெ²ய்யுந்தி அத்தோ².

347.Sakena thāmena attano balena heṭṭhā upamāupameyyavasena jino jitakileso buddho mayā kittito thomito yathā ahosi, evameva sabbe devamanussā kappakoṭīpi kappakoṭisatepi kittentā pakittayuṃ katheyyunti attho.

348. புனபி கு³ணானங் அப்பமாணதங் தீ³பேதுங் ஸசே ஹி கோசி தே³வோ வாதிஆதி³மாஹ. பூரிதங் பரிகட்³டெ⁴ய்யாதி மஹாஸமுத்³தே³ பூரிதஉத³கங் ஸமந்ததோ ஆகட்³டெ⁴ய்ய. ஸோ புக்³க³லோ விகா⁴தங் து³க்க²மேவ லபெ⁴ய்ய பாபுணெய்யாதி அத்தோ².

348. Punapi guṇānaṃ appamāṇataṃ dīpetuṃ sace hi koci devo vātiādimāha. Pūritaṃ parikaḍḍheyyāti mahāsamudde pūritaudakaṃ samantato ākaḍḍheyya. So puggalo vighātaṃ dukkhameva labheyya pāpuṇeyyāti attho.

350. வத்தேமி ஜினஸாஸனந்தி ஜினேன பா⁴ஸிதங் ஸகலங் பிடகத்தயங் வத்தேமி பவத்தேமி ரக்கா²மீதி அத்தோ². த⁴ம்மஸேனாபதீதி த⁴ம்மேன பஞ்ஞாய ப⁴க³வதோ சதுபரிஸஸங்கா²தாய பரிஸாய பதி பதா⁴னோதி த⁴ம்மஸேனாபதி. ஸக்யபுத்தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸாஸனே அஜ்ஜ இமஸ்மிங் வத்தமானகாலே சக்கவத்திரஞ்ஞோ ஜெட்ட²புத்தோ விய ஸகலங் பு³த்³த⁴ஸாஸனங் பாலேமீதி அத்தோ².

350.Vattemi jinasāsananti jinena bhāsitaṃ sakalaṃ piṭakattayaṃ vattemi pavattemi rakkhāmīti attho. Dhammasenāpatīti dhammena paññāya bhagavato catuparisasaṅkhātāya parisāya pati padhānoti dhammasenāpati. Sakyaputtassa bhagavato sāsane ajja imasmiṃ vattamānakāle cakkavattirañño jeṭṭhaputto viya sakalaṃ buddhasāsanaṃ pālemīti attho.

352-3. அத்தனோ ஸங்ஸாரபரிப்³ப⁴மங் த³ஸ்ஸெந்தோ யோ கோசி மனுஜோ பா⁴ரந்திஆதி³மாஹ. யோ கோசி மனுஜோ மானுஸோ பா⁴ரங் ஸீஸபா⁴ரங் மத்த²கே ஸீஸே ட²பெத்வா தா⁴ரெய்ய வஹெய்ய, ஸதா³ ஸப்³ப³காலங் ஸோ மனுஜோ தேன பா⁴ரேன து³க்கி²தோ பீளிதோ அதிபூ⁴தோ அஸ்ஸ ப⁴வெய்ய. பா⁴ரோ ப⁴ரிதபா⁴ரோ ப⁴ரிதோ அதீவ பா⁴ரிதோ. ததா² தேன பகாரேன அஹங் ராக³க்³கி³தோ³ஸக்³கி³மோஹக்³கி³ஸங்கா²தேஹி தீஹி அக்³கீ³ஹி ட³ய்ஹமானோ, கி³ரிங் உத்³த⁴ரிதோ யதா² மஹாமேருபப்³ப³தங் உத்³த⁴ரித்வா உக்கி²பித்வா ஸீஸே ட²பிதோ ப⁴வபா⁴ரேன ப⁴வஸங்ஸாருப்பத்திபா⁴ரேன, ப⁴ரிதோ து³க்கி²தோ ப⁴வேஸு ஸங்ஸரிங் பரிப்³ப⁴மிந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

352-3. Attano saṃsāraparibbhamaṃ dassento yo koci manujo bhārantiādimāha. Yo koci manujo mānuso bhāraṃ sīsabhāraṃ matthake sīse ṭhapetvā dhāreyya vaheyya, sadā sabbakālaṃ so manujo tena bhārena dukkhito pīḷito atibhūto assa bhaveyya. Bhāro bharitabhāro bharito atīva bhārito. Tathā tena pakārena ahaṃ rāgaggidosaggimohaggisaṅkhātehi tīhi aggīhi ḍayhamāno, giriṃ uddharito yathā mahāmerupabbataṃ uddharitvā ukkhipitvā sīse ṭhapito bhavabhārena bhavasaṃsāruppattibhārena, bharito dukkhito bhavesu saṃsariṃ paribbhaminti sambandho.

354. ஓரோபிதோ ச மே பா⁴ரோதி இதா³னி பப்³ப³ஜிதகாலதோ பட்டா²ய ஸோ ப⁴வபா⁴ரோ மயா ஓரோபிதோ நிக்கி²த்தோ. ப⁴வா உக்³கா⁴டிதா மயாதி ஸப்³பே³ நவ ப⁴வா மயா வித்³த⁴ங்ஸிதா. ஸக்யபுத்தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸாஸனே யங் கரணீயங் கத்தப்³ப³ங் மக்³க³படிபாடியா கிலேஸவித்³த⁴ங்ஸனகம்மங் அத்தி², தங் ஸப்³ப³ங் மயா கதந்தி அத்தோ².

354.Oropitoca me bhāroti idāni pabbajitakālato paṭṭhāya so bhavabhāro mayā oropito nikkhitto. Bhavā ugghāṭitā mayāti sabbe nava bhavā mayā viddhaṃsitā. Sakyaputtassa bhagavato sāsane yaṃ karaṇīyaṃ kattabbaṃ maggapaṭipāṭiyā kilesaviddhaṃsanakammaṃ atthi, taṃ sabbaṃ mayā katanti attho.

355. புன அத்தனோ விஸேஸங் த³ஸ்ஸெந்தோ யாவதா பு³த்³த⁴கெ²த்தம்ஹீதிஆதி³மாஹ. தத்த² யாவதா யத்தகே த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளஸங்கா²தே பு³த்³த⁴கெ²த்தே ஸக்யபுங்க³வங் ஸக்யகுலஜெட்ட²கங் ப⁴க³வந்தங் ட²பெத்வா அவஸேஸஸத்தேஸு கோசிபி பஞ்ஞாய மே மயா ஸமோ நத்தீ²தி தீ³பேதி. தேனாஹ – ‘‘அஹங் அக்³கொ³ம்ஹி பஞ்ஞாய, ஸதி³ஸோ மே ந விஜ்ஜதீ’’தி.

355. Puna attano visesaṃ dassento yāvatā buddhakhettamhītiādimāha. Tattha yāvatā yattake dasasahassacakkavāḷasaṅkhāte buddhakhette sakyapuṅgavaṃ sakyakulajeṭṭhakaṃ bhagavantaṃ ṭhapetvā avasesasattesu kocipi paññāya me mayā samo natthīti dīpeti. Tenāha – ‘‘ahaṃ aggomhi paññāya, sadiso me na vijjatī’’ti.

356. புன அத்தனோ ஆனுபா⁴வங் பகாஸெந்தோ ஸமாதி⁴ம்ஹீத்யாதி³மாஹ. தங் ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவ.

356. Puna attano ānubhāvaṃ pakāsento samādhimhītyādimāha. Taṃ suviññeyyameva.

360. ஜா²னவிமொக்கா²னகி²ப்பபடிலாபீ⁴தி பட²மஜ்ஜா²னாதீ³னங் ஜா²னானங் லோகதோ விமுச்சனதோ ‘‘விமொக்க²’’ந்தி ஸங்க²ங் க³தானங் அட்ட²ன்னங் லோகுத்தரவிமொக்கா²னஞ்ச கி²ப்பலாபீ⁴ ஸீக⁴ங் பாபுணாதீதி அத்தோ².

360.Jhānavimokkhānakhippapaṭilābhīti paṭhamajjhānādīnaṃ jhānānaṃ lokato vimuccanato ‘‘vimokkha’’nti saṅkhaṃ gatānaṃ aṭṭhannaṃ lokuttaravimokkhānañca khippalābhī sīghaṃ pāpuṇātīti attho.

362. ஏவங் மஹானுபா⁴வஸ்ஸாபி அத்தனோ ஸப்³ரஹ்மசாரீஸு கா³ரவப³ஹுமானதங் பகாஸெந்தோ உத்³த⁴தவிஸோவாதிஆதி³மாஹ. தத்த² உத்³த⁴தவிஸோ உப்பாடிதகோ⁴ரவிஸோ ஸப்போ இவ சி²ன்னவிஸாணோவ சி²ந்தி³தஸிங்கோ³ உஸபோ⁴ இவ அஹங் இதா³னி நிக்கி²த்தமானத³ப்போவ ச²ட்³டி³தகொ³த்தமதா³தி³மானத³ப்போவ க³ணங் ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஸந்திகங் க³ருகா³ரவேன ஆத³ரப³ஹுமானேன உபேமி உபக³ச்சா²மி.

362. Evaṃ mahānubhāvassāpi attano sabrahmacārīsu gāravabahumānataṃ pakāsento uddhatavisovātiādimāha. Tattha uddhataviso uppāṭitaghoraviso sappo iva chinnavisāṇova chinditasiṅgo usabho iva ahaṃ idāni nikkhittamānadappova chaḍḍitagottamadādimānadappova gaṇaṃ saṅghassa santikaṃ garugāravena ādarabahumānena upemi upagacchāmi.

363. இதா³னி அத்தனோ பஞ்ஞாய மஹத்ததங் பகாஸெந்தோ யதி³ரூபினீதிஆதி³மாஹ. ஏவரூபா மே மஹதீ பஞ்ஞா அரூபினீ ஸமானா யதி³ ரூபினீ ப⁴வெய்ய, ததா³ மே மம பஞ்ஞா வஸுபதீனங் பத²விஸ்ஸரானங் ராஜூனங் ஸமெய்ய ஸமா ப⁴வெய்யாதி அதி⁴ப்பாயோ. ஏவங் அத்தனோ பஞ்ஞாய மஹத்தபா⁴வங் த³ஸ்ஸெத்வா ததோ புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணேன புப்³பே³ கம்மங் ஸரித்வா அனோமத³ஸ்ஸிஸ்ஸாதிஆதி³மாஹ. தத்த² அனோமத³ஸ்ஸிஸ்ஸ ப⁴க³வதோ மயா கதாய ஞாணதோ²மனாய ப²லங் ஏதங் மம பஞ்ஞாமஹத்தந்தி அத்தோ².

363. Idāni attano paññāya mahattataṃ pakāsento yadirūpinītiādimāha. Evarūpā me mahatī paññā arūpinī samānā yadi rūpinī bhaveyya, tadā me mama paññā vasupatīnaṃ pathavissarānaṃ rājūnaṃ sameyya samā bhaveyyāti adhippāyo. Evaṃ attano paññāya mahattabhāvaṃ dassetvā tato pubbenivāsānussatiñāṇena pubbe kammaṃ saritvā anomadassissātiādimāha. Tattha anomadassissa bhagavato mayā katāya ñāṇathomanāya phalaṃ etaṃ mama paññāmahattanti attho.

364. பவத்திதங் த⁴ம்மசக்கந்தி எத்த² சக்க-ஸத்³தோ³ பனாயங் ‘‘சதுசக்கயான’’ந்திஆதீ³ஸு வாஹனே வத்ததி. ‘‘பவத்திதே ச பன ப⁴க³வதா த⁴ம்மசக்கே’’திஆதீ³ஸு (மஹாவ॰ 17; ஸங்॰ நி॰ 5.1081) தே³ஸனாயங். ‘‘சக்கங் வத்தய ஸப்³ப³பாணின’’ந்திஆதீ³ஸு (ஜா॰ 1.7.149) தா³னமயபுஞ்ஞகிரியாயங். ‘‘சக்கங் வத்தேதி அஹோரத்த’’ந்திஆதீ³ஸு இரியாபதே². ‘‘இச்சா²ஹதஸ்ஸ போஸஸ்ஸ, சக்கங் ப⁴மதி மத்த²கே’’திஆதீ³ஸு (ஜா॰ 1.1.104; 1.5.103) கு²ரசக்கே ‘‘ராஜா சக்கவத்தீ சக்கானுபா⁴வேன வத்தனகோ’’திஆதீ³ஸு (இதிவு॰ 22; தீ³॰ நி॰ 1.258) ரதனசக்கே. இத⁴ பனாயங் தே³ஸனாயங். தாதி³னா தாதி³கு³ணஸமன்னாக³தேன ஸக்யபுத்தேன கோ³தமஸம்பு³த்³தே⁴ன பவத்திதங் தே³ஸிதங் பிடகத்தயஸங்கா²தங் த⁴ம்மசக்கங் அஹங் ஸம்மா அவிபரீதேன அனுவத்தேமி அனுக³ந்த்வா வத்தேமி, தே³ஸேமி தே³ஸனங் கரோமி. இத³ங் அனுவத்தனங் தே³ஸிதஸ்ஸ அனுக³ந்த்வா பச்சா² தே³ஸனங் புரிமபு³த்³தா⁴னங் கதாய ஞாணதோ²மனாய ப²லந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

364.Pavattitaṃdhammacakkanti ettha cakka-saddo panāyaṃ ‘‘catucakkayāna’’ntiādīsu vāhane vattati. ‘‘Pavattite ca pana bhagavatā dhammacakke’’tiādīsu (mahāva. 17; saṃ. ni. 5.1081) desanāyaṃ. ‘‘Cakkaṃ vattaya sabbapāṇina’’ntiādīsu (jā. 1.7.149) dānamayapuññakiriyāyaṃ. ‘‘Cakkaṃ vatteti ahoratta’’ntiādīsu iriyāpathe. ‘‘Icchāhatassa posassa, cakkaṃ bhamati matthake’’tiādīsu (jā. 1.1.104; 1.5.103) khuracakke ‘‘rājā cakkavattī cakkānubhāvena vattanako’’tiādīsu (itivu. 22; dī. ni. 1.258) ratanacakke. Idha panāyaṃ desanāyaṃ. Tādinā tādiguṇasamannāgatena sakyaputtena gotamasambuddhena pavattitaṃ desitaṃ piṭakattayasaṅkhātaṃ dhammacakkaṃ ahaṃ sammā aviparītena anuvattemi anugantvā vattemi, desemi desanaṃ karomi. Idaṃ anuvattanaṃ desitassa anugantvā pacchā desanaṃ purimabuddhānaṃ katāya ñāṇathomanāya phalanti sambandho.

365. ததோ ஸப்புரிஸூபனிஸ்ஸயயோனிஸோமனஸிகாராதி³புஞ்ஞப²லங் த³ஸ்ஸெந்தோ மா மே கதா³சி பாபிச்சோ²திஆதி³மாஹ. தத்த² பாபிச்சோ² லாமகாய இச்சா²ய ஸமன்னாக³தோ பாபசாரீ புக்³க³லோ ச டா²னநிஸஜ்ஜாதீ³ஸு வத்தபடிவத்தகரணே குஸீதோ ச ஜா²னஸமாதி⁴மக்³க³பா⁴வனாதீ³ஸு ஹீனவீரியோ ச க³ந்த²து⁴ரவிபஸ்ஸனாது⁴ரவிரஹிதத்தா அப்பஸ்ஸுதோ ச ஆசரியுபஜ்ஜா²யாதீ³ஸு ஆசாரவிரஹிதத்தா அனாசாரோ ச புக்³க³லோ கதா³சி காலே கத்த²சி டா²னே மே மயா ஸஹ ஸமேதோ ஸமாக³தோ மா அஹு மா ப⁴வதூதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

365. Tato sappurisūpanissayayonisomanasikārādipuññaphalaṃ dassento mā me kadāci pāpicchotiādimāha. Tattha pāpiccho lāmakāya icchāya samannāgato pāpacārī puggalo ca ṭhānanisajjādīsu vattapaṭivattakaraṇe kusīto ca jhānasamādhimaggabhāvanādīsu hīnavīriyo ca ganthadhuravipassanādhuravirahitattā appassuto ca ācariyupajjhāyādīsu ācāravirahitattā anācāro ca puggalo kadāci kāle katthaci ṭhāne me mayā saha sameto samāgato mā ahu mā bhavatūti sambandho.

366. ப³ஹுஸ்ஸுதோதி பரியத்திபடிவேத⁴வஸேன து³விதோ⁴ ப³ஹுஸ்ஸுதோ ச புக்³க³லோ. மேதா⁴வீதி மேதா⁴ய பஞ்ஞாய ஸமன்னாக³தோ ச. ஸீலேஸு ஸுஸமாஹிதோதி சதுபாரிஸுத்³தி⁴ஸீலமக்³க³ஸம்பயுத்தஸீலஅட்ட²ங்கு³போஸத²ஸீலாதீ³ஸு ஸுட்டு² ஆஹிதோ ட²பிதசித்தோ ச. சேதோஸமதா²னுயுத்தோதி சித்தஸ்ஸ ஏகீபா⁴வமனுயுத்தோ ச புக்³க³லோ. அபி முத்³த⁴னி திட்ட²து ஏவரூபோ புக்³க³லோ மய்ஹங் முத்³த⁴னி ஸிரஸி அபி திட்ட²தூதி அத்தோ².

366.Bahussutoti pariyattipaṭivedhavasena duvidho bahussuto ca puggalo. Medhāvīti medhāya paññāya samannāgato ca. Sīlesu susamāhitoti catupārisuddhisīlamaggasampayuttasīlaaṭṭhaṅguposathasīlādīsu suṭṭhu āhito ṭhapitacitto ca. Cetosamathānuyuttoti cittassa ekībhāvamanuyutto ca puggalo. Api muddhani tiṭṭhatu evarūpo puggalo mayhaṃ muddhani sirasi api tiṭṭhatūti attho.

367. அத்தனோ லத்³த⁴ப²லானிஸங்ஸங் வத்வா தத்த²ஞ்ஞே நியோஜெந்தோ தங் வோ வதா³மி ப⁴த்³த³ந்தேதிஆதி³மாஹ. தங் ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவ.

367. Attano laddhaphalānisaṃsaṃ vatvā tatthaññe niyojento taṃ vo vadāmi bhaddantetiādimāha. Taṃ suviññeyyameva.

368-9. யமஹந்தி யங் அஸ்ஸஜித்தே²ரங் அஹங் பட²மங் ஆதி³ம்ஹி தி³ஸ்வா ஸோதாபத்திமக்³க³படிலாபே⁴ன ஸக்காயதி³ட்டா²தீ³னங் கிலேஸானங் பஹீனத்தா விமலோ மலரஹிதோ அஹுங் அஹோஸி, ஸோ அஸ்ஸஜித்தே²ரோ மே மய்ஹங் ஆசரியோ லோகுத்தரத⁴ம்மஸிக்கா²பகோ அஹுங். அஹங் தஸ்ஸ ஸவனாய அனுஸாஸனேன அஜ்ஜ த⁴ம்மஸேனாபதி அஹுங். ஸப்³ப³த்த² ஸப்³பே³ஸு கு³ணேஸு பாரமிங் பத்தோ பரியோஸானங் பத்தோ அனாஸவோ நிக்கிலேஸோ விஹராமி.

368-9.Yamahanti yaṃ assajittheraṃ ahaṃ paṭhamaṃ ādimhi disvā sotāpattimaggapaṭilābhena sakkāyadiṭṭhādīnaṃ kilesānaṃ pahīnattā vimalo malarahito ahuṃ ahosi, so assajitthero me mayhaṃ ācariyo lokuttaradhammasikkhāpako ahuṃ. Ahaṃ tassa savanāya anusāsanena ajja dhammasenāpati ahuṃ. Sabbattha sabbesu guṇesu pāramiṃ patto pariyosānaṃ patto anāsavo nikkileso viharāmi.

370. அத்தனோ ஆசரியே ஸகா³ரவங் த³ஸ்ஸெந்தோ யோ மே ஆசரியோதிஆதி³மாஹ. யோ அஸ்ஸஜி நாம தே²ரோ ஸத்து² ஸாவகோ மே மய்ஹங் ஆசரியோ ஆஸி அஹோஸி, ஸோ தே²ரோ யஸ்ஸங் தி³ஸாயங் யஸ்மிங் தி³ஸாபா⁴கே³ வஸதி, அஹங் தங் தி³ஸாபா⁴க³ங் உஸ்ஸீஸம்ஹி ஸீஸுபரிபா⁴கே³ கரோமீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

370. Attano ācariye sagāravaṃ dassento yo me ācariyotiādimāha. Yo assaji nāma thero satthu sāvako me mayhaṃ ācariyo āsi ahosi, so thero yassaṃ disāyaṃ yasmiṃ disābhāge vasati, ahaṃ taṃ disābhāgaṃ ussīsamhi sīsuparibhāge karomīti sambandho.

371. ததோ அத்தனோ டா²னந்தரப்பத்தபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ மம கம்மந்திஆதி³மாஹ. கோ³தமோ ப⁴க³வா ஸக்யபுங்க³வோ ஸக்யகுலகேது ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணேன மம புப்³பே³ கதகம்மங் ஸரித்வான ஞத்வா பி⁴க்கு²ஸங்க⁴மஜ்ஜே² நிஸின்னோ அக்³க³ட்டா²னே அக்³க³ஸாவகட்டா²னே மங் ட²பேஸீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.

371. Tato attano ṭhānantarappattabhāvaṃ dassento mama kammantiādimāha. Gotamo bhagavā sakyapuṅgavo sakyakulaketu sabbaññutaññāṇena mama pubbe katakammaṃ saritvāna ñatvā bhikkhusaṅghamajjhe nisinno aggaṭṭhāne aggasāvakaṭṭhāne maṃ ṭhapesīti sambandho.

374. அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³, படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³தி இமா சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ ச, தாஸங் பே⁴தோ³ படிஸம்பி⁴தா³மக்³கே³ (படி॰ ம॰ 1.76; விப⁴॰ 718) வுத்தோயேவ. சதுமக்³க³சதுப²லவஸேன வா ரூபாரூபஜா²னவஸேன வா அட்ட² விமொக்கா² ஸங்ஸாரவிமுச்சனத⁴ம்மா ச இத்³தி⁴விதா⁴த³யோ ச² அபி⁴ஞ்ஞாயோ ச ஸச்சி²கதா பச்சக்க²ங் கதா. கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸனந்தி பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அனுஸிட்டி² ஓவாத³ஸங்கா²தங் ஸாஸனங் கதங் அரஹத்தமக்³க³ஞாணேன நிப்பா²தி³தந்தி அத்தோ².

374. Atthapaṭisambhidā, dhammapaṭisambhidā, niruttipaṭisambhidā, paṭibhānapaṭisambhidāti imā catasso paṭisambhidā ca, tāsaṃ bhedo paṭisambhidāmagge (paṭi. ma. 1.76; vibha. 718) vuttoyeva. Catumaggacatuphalavasena vā rūpārūpajhānavasena vā aṭṭha vimokkhā saṃsāravimuccanadhammā ca iddhividhādayo cha abhiññāyo ca sacchikatā paccakkhaṃ katā. Kataṃ buddhassa sāsananti buddhassa anusiṭṭhi ovādasaṅkhātaṃ sāsanaṃ kataṃ arahattamaggañāṇena nipphāditanti attho.

இத்த²ங் ஸுத³ந்தி எத்த² இத்த²ந்தி நித³ஸ்ஸனத்தே² நிபாதோ, இமினா பகாரேனாதி அத்தோ². தேன ஸகலஸாரிபுத்தாபதா³னங் நித³ஸ்ஸேதி. ஸுத³ந்தி பத³பூரணே நிபாதோ. ஆயஸ்மாதி க³ருகா³ரவாதி⁴வசனங். ஸாரிபுத்தோதி மாது நாமவஸேன கதனாமதெ⁴ய்யோ தே²ரோ. இமா கா³தா²யோதி இமா ஸகலா ஸாரிபுத்தத்தே²ராபதா³னகா³தா²யோ அபா⁴ஸி கதே²ஸி. இதிஸத்³தோ³ பரிஸமாபனத்தே² நிபாதோ, ஸகலங் ஸாரிபுத்தாபதா³னங் நிட்டி²தந்தி அத்தோ².

Itthaṃ sudanti ettha itthanti nidassanatthe nipāto, iminā pakārenāti attho. Tena sakalasāriputtāpadānaṃ nidasseti. Sudanti padapūraṇe nipāto. Āyasmāti garugāravādhivacanaṃ. Sāriputtoti mātu nāmavasena katanāmadheyyo thero. Imā gāthāyoti imā sakalā sāriputtattherāpadānagāthāyo abhāsi kathesi. Itisaddo parisamāpanatthe nipāto, sakalaṃ sāriputtāpadānaṃ niṭṭhitanti attho.

ஸாரிபுத்தத்தே²ரஅபதா³னவண்ணனா ஸமத்தா.

Sāriputtattheraapadānavaṇṇanā samattā.

Next: 3-2. மஹாமொக்³க³ல்லானத்தே²ரஅபதா³னவண்ணனா • 3-2. Mahāmoggallānattheraapadānavaṇṇanā

Related texts:

திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / அபதா³னபாளி • Apadānapāḷi / 3-1. ஸாரிபுத்தத்தே²ரஅபதா³னங் • 3-1. Sāriputtattheraapadānaṃ

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact