| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เถรคาถาปาฬิ • Theragāthāpāḷi |
๒. สาริปุตฺตเตฺถรคาถา
2. Sāriputtattheragāthā
๙๘๑.
981.
‘‘ยถาจารี ยถาสโต สตีมา, ยตสงฺกปฺปชฺฌายิ อปฺปมโตฺต;
‘‘Yathācārī yathāsato satīmā, yatasaṅkappajjhāyi appamatto;
อชฺฌตฺตรโต สมาหิตโตฺต, เอโก สนฺตุสิโต ตมาหุ ภิกฺขุํฯ
Ajjhattarato samāhitatto, eko santusito tamāhu bhikkhuṃ.
๙๘๒.
982.
‘‘อลฺลํ สุกฺขํ วา ภุญฺชโนฺต, น พาฬฺหํ สุหิโต สิยา;
‘‘Allaṃ sukkhaṃ vā bhuñjanto, na bāḷhaṃ suhito siyā;
อูนูทโร มิตาหาโร, สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชฯ
Ūnūdaro mitāhāro, sato bhikkhu paribbaje.
๙๘๓.
983.
‘‘จตฺตาโร ปญฺจ อาโลเป, อภุตฺวา อุทกํ ปิเว;
‘‘Cattāro pañca ālope, abhutvā udakaṃ pive;
อลํ ผาสุวิหาราย, ปหิตตฺตสฺส ภิกฺขุโนฯ
Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno.
๙๘๔.
984.
อลํ ผาสุวิหาราย, ปหิตตฺตสฺส ภิกฺขุโนฯ
Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno.
๙๘๕.
985.
‘‘ปลฺลเงฺกน นิสินฺนสฺส, ชณฺณุเก นาภิวสฺสติ;
‘‘Pallaṅkena nisinnassa, jaṇṇuke nābhivassati;
อลํ ผาสุวิหาราย, ปหิตตฺตสฺส ภิกฺขุโนฯ
Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno.
๙๘๖.
986.
3 ‘‘โย สุขํ ทุกฺขโต อทฺท, ทุกฺขมทฺทกฺขิ สลฺลโต;
4 ‘‘Yo sukhaṃ dukkhato adda, dukkhamaddakkhi sallato;
๙๘๗.
987.
‘‘มา เม กทาจิ ปาปิโจฺฉ, กุสีโต หีนวีริโย;
‘‘Mā me kadāci pāpiccho, kusīto hīnavīriyo;
อปฺปสฺสุโต อนาทโร, เกน โลกสฺมิ กิํ สิยาฯ
Appassuto anādaro, kena lokasmi kiṃ siyā.
๙๘๘.
988.
‘‘พหุสฺสุโต จ เมธาวี, สีเลสุ สุสมาหิโต;
‘‘Bahussuto ca medhāvī, sīlesu susamāhito;
เจโตสมถมนุยุโตฺต, อปิ มุทฺธนิ ติฎฺฐตุฯ
Cetosamathamanuyutto, api muddhani tiṭṭhatu.
๙๘๙.
989.
‘‘โย ปปญฺจมนุยุโตฺต, ปปญฺจาภิรโต มโค;
‘‘Yo papañcamanuyutto, papañcābhirato mago;
วิราธยี โส นิพฺพานํ, โยคเกฺขมํ อนุตฺตรํฯ
Virādhayī so nibbānaṃ, yogakkhemaṃ anuttaraṃ.
๙๙๐.
990.
‘‘โย จ ปปญฺจํ หิตฺวาน, นิปฺปปญฺจปเถ รโต;
‘‘Yo ca papañcaṃ hitvāna, nippapañcapathe rato;
อาราธยี โส นิพฺพานํ, โยคเกฺขมํ อนุตฺตรํฯ
Ārādhayī so nibbānaṃ, yogakkhemaṃ anuttaraṃ.
๙๙๑.
991.
ยตฺถ อรหโนฺต วิหรนฺติ, ตํ ภูมิรามเณยฺยกํฯ
Yattha arahanto viharanti, taṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ.
๙๙๒.
992.
‘‘รมณียานิ อรญฺญานิ, ยตฺถ น รมตี ชโน;
‘‘Ramaṇīyāni araññāni, yattha na ramatī jano;
วีตราคา รมิสฺสนฺติ, น เต กามคเวสิโนฯ
Vītarāgā ramissanti, na te kāmagavesino.
๙๙๓.
993.
นิคฺคยฺหวาทิํ เมธาวิํ, ตาทิสํ ปณฺฑิตํ ภเช;
Niggayhavādiṃ medhāviṃ, tādisaṃ paṇḍitaṃ bhaje;
ตาทิสํ ภชมานสฺส, เสโยฺย โหติ น ปาปิโยฯ
Tādisaṃ bhajamānassa, seyyo hoti na pāpiyo.
๙๙๔.
994.
สตญฺหิ โส ปิโย โหติ, อสตํ โหติ อปฺปิโยฯ
Satañhi so piyo hoti, asataṃ hoti appiyo.
๙๙๕.
995.
‘‘อญฺญสฺส ภควา พุโทฺธ, ธมฺมํ เทเสสิ จกฺขุมา;
‘‘Aññassa bhagavā buddho, dhammaṃ desesi cakkhumā;
ธเมฺม เทสิยมานมฺหิ, โสตโมเธสิมตฺถิโก;
Dhamme desiyamānamhi, sotamodhesimatthiko;
ตํ เม อโมฆํ สวนํ, วิมุโตฺตมฺหิ อนาสโวฯ
Taṃ me amoghaṃ savanaṃ, vimuttomhi anāsavo.
๙๙๖.
996.
‘‘เนว ปุเพฺพนิวาสาย, นปิ ทิพฺพสฺส จกฺขุโน;
‘‘Neva pubbenivāsāya, napi dibbassa cakkhuno;
เจโตปริยาย อิทฺธิยา, จุติยา อุปปตฺติยา;
Cetopariyāya iddhiyā, cutiyā upapattiyā;
๙๙๗.
997.
‘‘รุกฺขมูลํว นิสฺสาย, มุโณฺฑ สงฺฆาฎิปารุโต;
‘‘Rukkhamūlaṃva nissāya, muṇḍo saṅghāṭipāruto;
๙๙๘.
998.
‘‘อวิตกฺกํ สมาปโนฺน, สมฺมาสมฺพุทฺธสาวโก;
‘‘Avitakkaṃ samāpanno, sammāsambuddhasāvako;
อริเยน ตุณฺหีภาเวน, อุเปโต โหติ ตาวเทฯ
Ariyena tuṇhībhāvena, upeto hoti tāvade.
๙๙๙.
999.
เอวํ โมหกฺขยา ภิกฺขุ, ปพฺพโตว น เวธติฯ
Evaṃ mohakkhayā bhikkhu, pabbatova na vedhati.
๑๐๐๐.
1000.
‘‘อนงฺคณสฺส โปสสฺส, นิจฺจํ สุจิคเวสิโน;
‘‘Anaṅgaṇassa posassa, niccaṃ sucigavesino;
วาลคฺคมตฺตํ ปาปสฺส, อพฺภมตฺตํว ขายติฯ
Vālaggamattaṃ pāpassa, abbhamattaṃva khāyati.
๑๐๐๑.
1001.
‘‘นาภินนฺทามิ มรณํ, นาภินนฺทามิ ชีวิตํ;
‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;
นิกฺขิปิสฺสํ อิมํ กายํ, สมฺปชาโน ปติสฺสโตฯ
Nikkhipissaṃ imaṃ kāyaṃ, sampajāno patissato.
๑๐๐๒.
1002.
‘‘นาภินนฺทามิ มรณํ, นาภินนฺทามิ ชีวิตํ;
‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;
กาลญฺจ ปฎิกงฺขามิ, นิพฺพิสํ ภตโก ยถาฯ
Kālañca paṭikaṅkhāmi, nibbisaṃ bhatako yathā.
๑๐๐๓.
1003.
‘‘อุภเยน มิทํ มรณเมว, นามรณํ ปจฺฉา วา ปุเร วา;
‘‘Ubhayena midaṃ maraṇameva, nāmaraṇaṃ pacchā vā pure vā;
ปฎิปชฺชถ มา วินสฺสถ, ขโณ โว มา อุปจฺจคาฯ
Paṭipajjatha mā vinassatha, khaṇo vo mā upaccagā.
๑๐๐๔.
1004.
‘‘นครํ ยถา ปจฺจนฺตํ, คุตฺตํ สนฺตรพาหิรํ;
‘‘Nagaraṃ yathā paccantaṃ, guttaṃ santarabāhiraṃ;
เอวํ โคเปถ อตฺตานํ, ขโณ โว มา อุปจฺจคา;
Evaṃ gopetha attānaṃ, khaṇo vo mā upaccagā;
ขณาตีตา หิ โสจนฺติ, นิรยมฺหิ สมปฺปิตาฯ
Khaṇātītā hi socanti, nirayamhi samappitā.
๑๐๐๕.
1005.
ธุนาติ ปาปเก ธเมฺม, ทุมปตฺตํว มาลุโตฯ
Dhunāti pāpake dhamme, dumapattaṃva māluto.
๑๐๐๖.
1006.
‘‘อุปสโนฺต อุปรโต, มนฺตภาณี อนุทฺธโต;
‘‘Upasanto uparato, mantabhāṇī anuddhato;
๑๐๐๗.
1007.
‘‘อุปสโนฺต อนายาโส, วิปฺปสโนฺน อนาวิโล;
‘‘Upasanto anāyāso, vippasanno anāvilo;
กลฺยาณสีโล เมธาวี, ทุกฺขสฺสนฺตกโร สิยาฯ
Kalyāṇasīlo medhāvī, dukkhassantakaro siyā.
๑๐๐๘.
1008.
‘‘น วิสฺสเส เอกติเยสุ เอวํ, อคาริสุ ปพฺพชิเตสุ จาปิ;
‘‘Na vissase ekatiyesu evaṃ, agārisu pabbajitesu cāpi;
สาธูปิ หุตฺวา น อสาธุ โหนฺติ, อสาธุ หุตฺวา ปุน สาธุ โหนฺติฯ
Sādhūpi hutvā na asādhu honti, asādhu hutvā puna sādhu honti.
๑๐๐๙.
1009.
‘‘กามจฺฉโนฺท จ พฺยาปาโท, ถินมิทฺธญฺจ ภิกฺขุโน;
‘‘Kāmacchando ca byāpādo, thinamiddhañca bhikkhuno;
อุทฺธจฺจํ วิจิกิจฺฉา จ, ปเญฺจเต จิตฺตเกลิสาฯ
Uddhaccaṃ vicikicchā ca, pañcete cittakelisā.
๑๐๑๐.
1010.
‘‘ยสฺส สกฺกริยมานสฺส, อสกฺกาเรน จูภยํ;
‘‘Yassa sakkariyamānassa, asakkārena cūbhayaṃ;
สมาธิ น วิกมฺปติ, อปฺปมาทวิหาริโนฯ
Samādhi na vikampati, appamādavihārino.
๑๐๑๑.
1011.
‘‘ตํ ฌายินํ สาตติกํ, สุขุมทิฎฺฐิวิปสฺสกํ;
‘‘Taṃ jhāyinaṃ sātatikaṃ, sukhumadiṭṭhivipassakaṃ;
อุปาทานกฺขยารามํ, อาหุ สปฺปุริโส อิติฯ
Upādānakkhayārāmaṃ, āhu sappuriso iti.
๑๐๑๒.
1012.
‘‘มหาสมุโทฺท ปถวี, ปพฺพโต อนิโลปิ จ;
‘‘Mahāsamuddo pathavī, pabbato anilopi ca;
อุปมาย น ยุชฺชนฺติ, สตฺถุ วรวิมุตฺติยาฯ
Upamāya na yujjanti, satthu varavimuttiyā.
๑๐๑๓.
1013.
‘‘จกฺกานุวตฺตโก เถโร, มหาญาณี สมาหิโต;
‘‘Cakkānuvattako thero, mahāñāṇī samāhito;
ปถวาปคฺคิสมาโน, น รชฺชติ น ทุสฺสติฯ
Pathavāpaggisamāno, na rajjati na dussati.
๑๐๑๔.
1014.
‘‘ปญฺญาปารมิตํ ปโตฺต, มหาพุทฺธิ มหามติ;
‘‘Paññāpāramitaṃ patto, mahābuddhi mahāmati;
อชโฬ ชฬสมาโน, สทา จรติ นิพฺพุโตฯ
Ajaḷo jaḷasamāno, sadā carati nibbuto.
๑๐๑๕.
1015.
‘‘ปริจิโณฺณ มยา สตฺถา…เป.… ภวเนตฺติ สมูหตาฯ
‘‘Pariciṇṇo mayā satthā…pe… bhavanetti samūhatā.
๑๐๑๖.
1016.
‘‘สมฺปาเทถปฺปมาเทน , เอสา เม อนุสาสนี;
‘‘Sampādethappamādena , esā me anusāsanī;
หนฺทาหํ ปรินิพฺพิสฺสํ, วิปฺปมุโตฺตมฺหิ สพฺพธี’’ติฯ
Handāhaṃ parinibbissaṃ, vippamuttomhi sabbadhī’’ti.
… สาริปุโตฺต เถโร…ฯ
… Sāriputto thero….
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / เถรคาถา-อฎฺฐกถา • Theragāthā-aṭṭhakathā / ๒. สาริปุตฺตเตฺถรคาถาวณฺณนา • 2. Sāriputtattheragāthāvaṇṇanā
